Autoreferat Opis osiągnięć naukowych, zawodowych i dydaktycznych Dr n. med. Andrea Horvath-Stolarczyk Klinika Pediatrii, WUM Warszawa 2013 SPIS TREŚCI 1. ŻYCIORYS I PODSUMOWANIE PRACY ZAWODOWEJ 1.1. Dane osobowe 1.2. Dane ogólne 1.3. Szczegóły pracy zawodowej 2. ANALIZA BIBLIOMETRYCZNA OSIĄGNIĘĆ NAUKOWO-BADAWCZYCH 2.1. Analiza bibliometryczna całego dorobku naukowego 2.2. Oryginalne pełnotekstowe prace naukowe opublikowane po doktoracie 2.3. Prace poglądowe opublikowane po doktoracie 3. WSKAZANIE OSIĄGNIĘCIA WYNIKAJĄCEGO Z ART. 16 UST. 2 USTAWY Z DNIA 14 MARCA 2003 ROKU O STOPNIACH NAUKOWYCH I TYTULE NAUKOWYM ORAZ O STOPNIACH I TYTULE W ZAKRESIE SZTUKI (DZ. U. NR 65, POZ. 595 ZE ZW.) 3.1. Tytuł osiągnięcia naukowego 3.2. Publikacje wchodzące w skład osiągnięcia naukowego 3.3. Analiza bibliometryczna publikacji wchodzących w skład osiągnięcia naukowego 3.4. Omówienie celu naukowego prac wchodzących w skład osiągnięcia naukowego oraz uzyskanych wyników wraz z omówieniem ich ewentualnego wykorzystania 4. WYKAZ NAJWAŻNIEJSZYCH PUBLIKACJI OPUBLIKOWANYCH PO DOKTORACIE ORAZ GŁÓWNE KIERUNKI ROZWOJU NAUKOWEGO 4.1. Zaburzenia czynnościowe przewodu pokarmowego u dzieci 4.2. Zakażenie Helicobacter pylori u dzieci 4.3. Żywienie dzieci zdrowych i chorych 4.3.1. Cykl prac dotyczący wczesnych interwencji żywieniowych 4.3.2. Cykl prac dotyczący zasad żywienia dzieci zdrowych do 3 rż. 4.3.3. Cykl prac dotyczący zasad diagnostyki, leczenia i profilaktyki dzieci z alergią na pokarmy 4.4. Zaburzenia lipidowe u dzieci 2 4.5. Cykl publikacji z zakresu gastroenterologii dziecięcej 4.6. Recenzowanie publikacji w czasopismach międzynarodowych i krajowych 4.7. Kierowanie i udział w międzynarodowych i krajowych projektach badawczych 4.8. Udział w szkoleniach/kursach doskonalących i spotkaniach roboczych 4.9. Członkostwo w towarzystwach i organizacjach naukowych 4.10. Działalność dydaktyczna i w zakresie popularyzacji nauki 4.10.1. Działalność dydaktyczna 4.10.2. Rozdziały w podręcznikach (opublikowane po doktoracie) 4.10.3. Prace popularno-naukowe (opublikowane po doktoracie) 4.11. Opieka nad studentami i doktorantami 4.11.1. Prace magisterskie/licencjackie 4.11.2. Promotor pomocniczy 4.12. Kształcenie podyplomowe 4.12.1. Kierownik specjalizacji z zakresu pediatrii 4.12.2. Wykłady prowadzone w ramach kursów specjalizacyjnych i doskonalących 4.12.3. Kursy Medyczne prowadzone dla Oddziału Warszawskiego Polskiego Towarzystwa Pediatrycznego 4.13. Wyróżnienia i nagrody 4.13.1. Nagrody naukowe 4.13.2. Nagrody za działalność dydaktyczną 3 1. ŻYCIORYS I PODSUMOWANIE PRACY ZAWODOWEJ 1.1. Dane osobowe Imię i nazwisko Andrea Horvath-Stolarczyk Miejsce zatrudnienia Klinika Pediatrii Warszawski Uniwersytet Medyczny 01-184 Warszawa, ul. Działdowska 1 tel./fax. 22 452 32 92 Tytuł naukowy Dr nauk medycznych Stanowisko naukowe Adiunkt Specjalizacje zawodowe Pediatra (II stopień) Gastroenterolog e-mail [email protected] 1.2. Dane ogólne W roku 1996 ukończyłam studia na Wydziale Lekarskim Akademii Medycznej w Warszawie, a następnie podjęłam staż podyplomowy w Klinice Gastroenterologii i Żywienia Dzieci, kierowanej ówcześnie przez Profesora Tadeusza Zalewskiego. Z Kliniką Gastroenterologii i Żywienia Dzieci czynnie związana byłam już w trakcie studiów. Od 1993 roku zaangażowana byłam w działalność studenckiego Koła Pediatrii, nad którym pieczę sprawował Profesor Andrzej Radzikowski. To z jego inspiracji bezpośrednio po zakończeniu stażu podjęłam studia podyplomowe. W latach 1997–2001 pod opieką Profesor Krystyny Sidor prowadziłam badania wśród pacjentów z celiakią, zakończone w 2002 roku rozprawą doktorską pt. „Ocena częstości występowania zaburzeń neuropsychologicznych i bioelektrycznych mózgu u młodych dorosłych ze skąpoobjawową celiakią”. Równolegle z pracą naukową doskonaliłam swoje kwalifikacje zawodowe – jestem lekarzem specjalistą chorób dzieci oraz specjalistą gastroenterologii. Specjalizację 4 I stopnia z pediatrii uzyskałam w roku 2000, specjalizację II stopnia – w roku 2001. W roku 2007 uzyskałam specjalizację II stopnia z gastroenterologii. W tym czasie zatrudniona byłam w Klinice Gastroenterologii i Żywienia Dzieci początkowo jako asystent, a następnie jako adiunkt. W roku 2002 podjęłam bliską współpracę naukową z Profesor Hanną Szajewską, czego zwieńczeniem jest mój obecny dorobek naukowy oraz kierunek rozwoju zawodowego. Od roku 2007, po objęciu przez Profesor Hanną Szajewską kierownictwa Kliniki Pediatrii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, jestem adiunktem tej Kliniki i kieruję stworzonym tam od podstaw Zespołem Żywieniowym. 1.3. Szczegóły pracy zawodowej 1997 Staż podyplomowy Klinika Gastroenterologii i Żywienia Dzieci, WUM Szpital Kliniczny 01-184 Warszawa, ul. Działdowska 1 1998–2000 Młodszy asystent Klinika Gastroenterologii i Żywienia Dzieci, WUM Szpital Kliniczny 01-184 Warszawa, ul. Działdowska 1 2000 Specjalizacja w dziedzinie pediatrii I stopnia 2001 Specjalizacja w dziedzinie pediatrii II stopnia 2005–2007 Starszy asystent Klinika Gastroenterologii i Żywienia Dzieci, WUM Szpital Kliniczny 01-184 Warszawa, ul. Działdowska 1 2007 Specjalizacja w dziedzinie gastroenterologii 2007 do chwili obecnej Starszy asystent Klinika Pediatrii, WUM Szpital Kliniczny 01-184 Warszawa, ul. Działdowska 1 5 2. ANALIZA BIBLIOMETRYCZNA OSIĄGNIĘĆ NAUKOWO-BADAWCZYCH 2.1. Analiza bibliometryczna całego dorobku naukowego PRZED DOKTORATEM IF MNiSW/ IC PO DOKTORACIE IF KBN Oryginalne pełnotekstowe MNiSW/ IC KBN - 19 22,12 60,661 616 155,7 Opisy przypadków - 9,5 11,81 - - - Prace poglądowe - 10 12,32 - 62 51,71 RAZEM - 38,5 46,25 60,661 678 207,41 prace naukowe Łącznie: IF = 60,661 MNiSW/KBN = 716,5 IC = 253,66 Liczba cytowań z bazy Web of Science (z dn. 03.09.2013) – bez autocytowań – 366 Indeks Hirsha z bazy Web of Science (z dn. 03.09.2013) – 10 2.2. Oryginalne pełnotekstowe prace naukowe opublikowane po doktoracie Łącznie (pierwszy autor/współautor) 19 (7/12) publikacji oryginalnych pełnotekstowych IF = 60,661 MNiSW = 581 IC = 124,99 6 2.3. Prace poglądowe opublikowane po doktoracie Łącznie (pierwszy autor lub autor do korespondencji/współautor) 24 (7/17) MNiSW = 62 IC = 51,71 7 3. WSKAZANIE OSIĄGNIĘCIA WYNIKAJĄCEGO Z ART. 16 UST. 2 USTAWY Z DNIA 14 MARCA 2003 ROKU O STOPNIACH NAUKOWYCH I TYTULE NAUKOWYM ORAZ O STOPNIACH I TYTULE W ZAKRESIE SZTUKI (DZ. U. NR 65, POZ. 595 ZE ZW.) 3.1. Tytuł osiągnięcia naukowego Modyfikacje mikrobioty jelitowej a zaburzenia czynnościowe przewodu pokarmowego u dzieci 3.2. Publikacje wchodzące w skład osiągnięcia naukowego 1. Horvath A, Szajewska H. Probiotics, Prebiotics & Fiber in the management of Functional Gastrointestinal Disorders. W: Szajewska H, Shamir R, red. Evidence-Based Research in Pediatric Nutrition. World Rev Nutr Diet. Basel, Karger; 2013;vol 108:40– 48 Rozdział w podręczniku: Evidence-Based Research in Pediatric Nutrition. Szajewska H, Shamir R. red. World Rev Nutr Diet., Basel, Karger; 2013 Wkład: autorka uczestniczyła we wszystkich etapach przygotowania publikacji, tj.: opracowaniu pomysłu i planowaniu układu publikacji, nadzorze i selekcji badań wykorzystanych w publikacji, przygotowaniu pierwszej wersji publikacji – 80%. Autorka uzyskała zgodę współautorów na wykorzystanie pracy. 2. Horvath A, Dziechciarz P, Dżygało K, Dybkowska S. Prevalence of functional gastrointestinal pain-related disorders in children and adolescents with type 1 diabetes. Gastroenterol Pol. 2012;19(3):111–113 MNiSW/KBN=6; IC=5,28 Wkład: autorka uczestniczyła we wszystkich etapach przygotowania publikacji, tj.: opracowaniu pomysłu i planowaniu badania, nadzorze przebiegu badania, opracowaniu wyników, przygotowaniu pierwszej wersji publikacji – 75%. Autorka uzyskała zgodę wszystkich współautorów na wykorzystanie pracy. 8 3. Horvath A, Dziechciarz P, Szajewska H. Glucomannan in the treatment of abdominal pain-related functional gastrointestinal disorders in children: A randomized trial. World J Gastroenterol. 2013;19(20):3062–3068 IF=2,547; MNiSW/KBN=25 Wkład: autorka uczestniczyła we wszystkich etapach przygotowania publikacji, tj.: opracowaniu pomysłu i planowaniu badania, nadzorze przebiegu badania, opracowaniu wyników, przygotowaniu pierwszej wersji publikacji – 90%. Autorka uzyskała zgodę wszystkich współautorów na wykorzystanie pracy. 4. Horvath A, Dziechciarz P, Szajewska H. Systematic Review of Randomized Controlled Trials: Fiber Supplements for Abdominal Pain-Related Functional Gastrointestinal Disorders in Childhood. Ann Nutr Metab. 2012;61(2):95–101 IF=1,661; MNiSW/KBN=25 Wkład: autorka uczestniczyła we wszystkich etapach przygotowywania publikacji, tj.: opracowaniu pomysłu i planowaniu badania, przygotowaniu strategii wyszukiwania, nadzorze wyboru prac włączonych do przeglądu, opracowywaniu wyników, przygotowaniu pierwszej wersji publikacji – 90%. Autorka uzyskała zgodę wszystkich współautorów na wykorzystanie pracy. 5. Horvath A, Dziechciarz P, Szajewska H. Meta-analysis: Lactobacillus rhamnosus GG for abdominal pain-related functional gastrointestinal disorders in childhood. Aliment Pharmacol Ther. 2011;33(12):1302–1310 IF=3,769; MNiSW/KBN=35 Wkład: autorka uczestniczyła we wszystkich etapach przygotowywania publikacji, tj.: opracowaniu pomysłu i planowaniu badania, przygotowaniu strategii wyszukiwania, nadzorze wyboru prac włączonych do przeglądu, opracowywaniu wyników, przygotowaniu pierwszej wersji publikacji – 75% Autorka uzyskała zgodę wszystkich współautorów na wykorzystanie pracy. 9 6. Chmielewska A, Horvath A, Dziechciarz P, Szajewska H. Glucomannan is not effective for the treatment of functional constipation in children: a double-blind, placebocontrolled, randomized trial. Clin Nutr. 2011;30(4):462–468 IF=3,731; MNiSW/KBN=35 Wkład: autorka brała udział w zaplanowaniu badania, włączaniu pacjentów i zbieraniu danych oraz opracowaniu koncepcji dyskusji – 30%. Autorka uzyskała zgodę wszystkich współautorów na wykorzystanie pracy. 7. Horvath A, Chmielewska A, Szajewska H. Functional constipation in children: A follow-up of two randomized controlled trials. Pediatr Pol. 2013;88:219–223 MNiSW/KBN=5; IC=4.92 Wkład: autorka uczestniczyła we wszystkich etapach przygotowywania publikacji, tj.: opracowaniu pomysłu i planowaniu badania, zbieraniu danych i opracowaniu wyników, przygotowaniu pierwszej wersji publikacji – 90%. Autorka uzyskała zgodę wszystkich współautorów na wykorzystanie pracy. 3.3. Analiza bibliometryczna publikacji wchodzących w skład osiągnięcia naukowego Publikacje wchodzące w skład osiągnięcia naukowego IF MNiSW/ IC KBN Oryginalne pełnotekstowe prace naukowe (6) Rozdział w podręczniku zagranicznym (1) RAZEM (7 pozycji; 6*/1) 4 (3*/1) 6 (5*/1) 2 (2*/0) - - - 11,708 131 10,2 (*Pierwszy autor publikacji lub autor do korespondencji/współautor) 10 3.4. Omówienie celu naukowego prac wchodzących w skład osiągnięcia naukowego oraz uzyskanych wyników wraz z omówieniem ich ewentualnego wykorzystania RACJONALNE PRZESŁANKI DO PRZEPROWADZENIA PRAC NAUKOWYCH Nawracające bóle brzucha to częsty problemem wieku rozwojowego, który dotyczy ok. 10–35% dzieci w wieku szkolnym, u zaledwie 5–10% z nich potwierdza się organiczne podłoże dolegliwości.1 Nieorganiczne bóle brzucha klasyfikuje się wg kryteriów zaburzeń czynnościowych przewodu pokarmowego, tzw. Kryteriów Rzymskich III, które obejmują kombinację objawów przewlekłych i/lub nawracających, niezwiązanych z zaburzeniami biochemicznymi lub strukturalnymi; należą do nich dyspepsja czynnościowa, migrena brzuszna, zespół jelita drażliwego oraz zespół czynnościowego bólu brzucha.2,3 Zaburzenia czynnościowe u dzieci pomiędzy 4. a 18. rż. diagnozować może z powodzeniem lekarz podstawowej opieki zdrowotnej na podstawie szczegółowo zebranego wywiadu i badania przedmiotowego, bez konieczności wdrażania dodatkowych, skomplikowanych metod diagnostycznych. Dopiero obecność objawów alarmujących, tzw. „czerwonych flag” (np. utraty masy ciała, zahamowania procesów wzrastania i dojrzewania, krwawienia z przewodu pokarmowego, każdego innego odchylenia w badaniu przedmiotowym), stanowić powinna przyczynek do rozpoczęcia specjalistycznych procesów diagnostycznych.2,3 Niestety zaburzenia czynnościowe u dzieci, z uwagi na szeroki zakres niespecyficznych dolegliwości, często są błędnie i niepotrzebnie diagnozowane w sposób przewlekły, co w konsekwencji prowadzi do znaczącego pogorszenia jakości życia chorego i jego rodziny.1,4 Prowadzenie dzieci z zaburzeniami czynnościowymi przewodu pokarmowego opierać się powinno przede wszystkim na wsparciu rodziny i pacjenta w przekonaniu, że dolegliwości nie są wynikiem poważnej choroby organicznej.2,3 Farmakoterapia w zaburzeniach czynnościowych przewodu pokarmowego 11 stosowana powinna być jedynie w ostateczności, zawsze w ramach zindywidualizowanego, wieloaspektowego podejścia do pacjenta, a jej zasadniczym celem powinno być łagodzenie objawów i poprawa funkcjonowania dziecka.1 Jak dotąd, żadna interwencja terapeutyczna nie znalazła stałej i zracjonalizowanej pozycji w prowadzeniu zaburzeń czynnościowych przewodu pokarmowego, choć blisko 60% pacjentów dorosłych z zaburzeniami czynnościowymi przewodu pokarmowego wierzy, że modyfikacje żywieniowe wpływają na łagodzenie przebiegu klinicznego ich dolegliwości i zmniejszenie częstości zaostrzeń.6 Dodatkowo, analiza badań poświęconych patogenezie zaburzeń czynnościowych przewodu pokarmowego sugeruje, że ilościowe i jakościowe zmiany w składzie mikrobioty jelitowej mogą wpływać na motorykę przewodu pokarmowego oraz przepuszczalność ściany jelit.5-7 U pacjentów z nawracającymi bólami brzucha czy zespołem jelita drażliwego obserwuje się np. zmniejszenie liczby bakterii Lactobacillus czy Bifidobactrium oraz wzrost Clostridium spp.5,6,8,16-18 Jednak dostępne publikacje i dane z badań klinicznych przynoszą wciąż sprzeczne wnioski odnośnie do skuteczności suplementacji probiotyków (tzn. żywych mikroorganizmów, które podane w odpowiedniej ilości wywołują korzystne oddziaływanie na gospodarza) oraz prebiotyków (tzn. obecnych naturalnie w pożywieniu lub wprowadzonych substancji, niepoddających się procesom trawienia, lecz stymulujących rozwój prawidłowej mikrobioty jelitowej), w tym błonnika, w leczeniu pacjentów z zaburzeniami czynnościowymi przewodu pokarmowego.9,15-22 CELE PODJĘTYCH PROJEKTÓW NAUKOWYCH Zaplanowany i przeprowadzony cykl badań wchodzących w skład osiągnięcia naukowego miał trzy zasadnicze cele: 1) Po pierwsze zebranie i usystematyzowanie aktualnie dostępnych badań poświęconych interwencjom prebiotycznym i/lub probiotycznym u dzieci z zaburzeniami czynnościowymi przewodu pokarmowego, tak by uzyskane wyniki w sposób jak najbardziej wiarygodny i racjonalny miały odniesienie do codziennej praktyki lekarskiej.23,24,25 12 2) Następnie, w kolejnych badaniach prześledzono naturalny przebieg zaburzeń czynnościowych przewodu pokarmowego u dzieci, ze szczególnym uwzględnieniem czynników mogących wpływać na równowagę mikrobioty jelitowej u dzieci (takich jak cukrzyca czy wcześniejsze modyfikacje mikrobioty poprzez suplementację glukomannanu).26,27,28 3) Ostatnim etapem rozważań naukowych było badanie z randomizacją wykorzystujące glukomannan jako rozpuszczalny błonnik pochodzenia roślinnego w leczeniu zaburzeń czynnościowych przewodu pokarmowego u dzieci.29 WYNIKI I WNIOSKI Poszukiwania odpowiednich źródeł i skutecznych dawek prebiotyków i/lub probiotyków (z uwzględnieniem konkretnego rodzaju i szczepu bakterii) w leczeniu zaburzeń czynnościowych przewodu pokarmowego u dzieci wydają się jak najbardziej uzasadnione. Szeroki aspekt bezpieczeństwa tych modyfikacji mikrobioty jelitowej oraz wysoki odsetek dzieci odpowiadających na leczenie, mimo iż jest on wciąż porównywalny do efektu placebo, stwarza dobre warunki do zaprojektowania dalszych badań mających na celu wyselekcjonowanie grupy pacjentów najlepiej wykorzystujących pozytywny wpływ takich manipulacji. Piśmiennictwo: 1. Chiou E, Nurko S. Management of functional abdominal pain and irritable bowel syndrome in children and adolescents. Expert Rev Gastroenterol Hepatol. 2010;4:293–304 2. Hyman PE, Milla PJ, Benninga MA, et al. Childhood functional gastrointestinal disorders: neonate/toddler. Gastroenterology 2006;130:1519–26 3. Rasquin A, Di Lorenzo C, Forbes D, et al. Childhood functional gastrointestinal disorders: child/adolescent. Gastroenterology 2006;130:1527–37 4. Malone MA. Irritable bowel syndrome. Prim Care 2011;38(3):433–47 5. Sainsbury A, Ford AC. Treatment of irritable bowel syndrome: beyond fiber and antispasmodic agents. Therap Adv Gastroenterol. 2011;4(2):115–27 6. Halpert A, Dalton CB, Palsson O, et al. What patients know about irritable bowel syndrome (IBS) and what they would like to know. National Survey on Patient Educational Needs in IBS and development and 13 validation of the Patient Educational Needs Questionnaire (PEQ). Am J Gastroenterol. 2007;102(9):1972– 82 7. Ford AC, Talley NJ, Spiegel BM, et al. Effect of fibre, antispasmodics, and peppermint oil in the treatment of irritable bowel syndrome: systematic review and meta-analysis. BMJ 2008;13;337:a2313 8. Lesbros-Pantoflickova D, Michetti P, Fried M, et al. Meta-analysis: The treatment of irritable bowel syndrome. Aliment Pharmacol Ther. 2004;20(11–12):1253–69 9. Huertas-Ceballos AA, Logan S, Bennett C, Macarthur C. Dietary interventions for recurrent abdominal pain (RAP) and irritable bowel syndrome (IBS) in childhood. Cochrane Database Syst Rev. 2009:CD003019 10. Chouinard LE. The role of psyllium fibre supplementation in treating irritable bowel syndrome. Can J Diet Pract Res. 2011;72(1):e107–14 11. Brandt LJ, Bjorkman D, Fennerty MB, et al. Systematic review on the management of irritable bowel syndrome in North America. Am J Gastroenterol. 2002;97(11 Suppl):S7–26 12. Bijkerk CJ, Muris JW, Knottnerus JA, Hoes AW, de Wit NJ. Randomized patients in IBS research had different disease characteristics compared to eligible and recruited patients. J Clin Epidemiol. 2008;61(11):1176–81 13. Ruepert L, Quartero AO, de Wit NJ, van der Heijden GJ, Rubin G, Muris JW. Bulking agents, antispasmodics and antidepressants for the treatment of irritable bowel syndrome. Cochrane Database Syst Rev. 2011;8:CD003460 14. Jailwala J, Imperiale TF, Kroenke K. Pharmacologic treatment of the irritable bowel syndrome: a systematic review of randomized, controlled trials. Ann Intern Med. 2000;133(2):136–47 15. American College of Gastroenterology Task Force on Irritable Bowel Syndrome, Brandt LJ, Chey WD, Foxx-Orenstein AE, Schiller LR, Schoenfeld PS, Spiegel BM, Talley NJ, Quigley EM. An evidence-based position statement on the management of irritable bowel syndrome. Am J Gastroenterol. 2009;104(suppl 1):S1–35 16. Christensen MF. Do bulk preparations help in cases of recurrent abdominal pain in children? A controlled study. Ugeskr Laeger. 1982;144:714–715 17. Feldman W, McGrath P, Hodgson C, Ritter H, Shipman RT. The use of dietary fiber in the management of simple, childhood, idiopathic, recurrent, abdominal pain. Results in a prospective, double-blind, randomized, controlled trial. Am J Dis Child 1985;139:1216–1218 18. Nikfar S, Rahimi R, Rahimi F, et al. Efficacy of probiotics in irritable bowel syndrome: a meta-analysis of randomized, controlled trials. Dis Colon Rectum 2008;51:1775–80 19. Hoveyda N, Heneghan C, Mahtani KR, et al. A systematic review and meta-analysis: probiotics in the treatment of irritable bowel syndrome. BMC Gastroenterol. 2009;9:15 20. Moayyedi P, Ford AC, Talley NJ, et al. The efficacy of probiotics in the therapy of irritable bowel syndrome: a systematic review. Gut 2010;59:325–32 21. Brenner DM, Moeller MJ, Chey WD, Schoenfeld PS. The utility of probiotics in the treatment of irritable bowel syndrome: a systematic review. Am J Gastroenterol. 2009;104:1033–49 14 22. American College of Gastroenterology Task Force on Irritable Bowel Syndrome, Brandt LJ, Chey WD, Foxx-Orenstein AE, Schiller LR, Schoenfeld PS, Spiegel BM, Talley NJ, Quigley EM. An evidence-based position statement on the management of irritable bowel syndrome. Am J Gastroenterol. 2009;104 Suppl 1:S1–35 23. Horvath A, Szajewska H. Probiotics, Prebiotics & Fiber in the management of Functional Gastrointestinal Disorders. W: Szajewska H, Shamir R, red. Evidence-Based Research in Pediatric Nutrition. World Rev Nutr Diet, Basel, Karger; 2013;vol 108:40–48 24. Horvath A, Dziechciarz P, Szajewska H. Systematic Review of Randomized Controlled Trials: Fiber Supplements for Abdominal Pain-Related Functional Gastrointestinal Disorders in Childhood. Ann Nutr Metab. 2012;61(2):95–101 25. Horvath A, Dziechciarz P, Szajewska H. Meta-analysis: Lactobacillus rhamnosus GG for abdominal painrelated functional gastrointestinal disorders in childhood. Aliment Pharmacol Ther. 2011;33(12):1302– 1310 26. Horvath A, Dziechciarz P, Dżygało K, Dybkowska S. Prevalence of functional gastrointestinal painrelated disorders in children and adolescents with type 1 diabetes. Gastroenterol Pol. 2012;19(3):111–113 27. Chmielewska A, Horvath A, Dziechciarz P, Szajewska H. Glucomannan is not effective for the treatment of functional constipation in children: a double-blind, placebo-controlled, randomized trial. Clin Nutr. 2011;30(4):462–468 28. Horvath A, Chmielewska A, Szajewska H. Functional constipation in children: A follow-up of two randomized controlled trials. Pediatr Pol. 2013;88:219–223 29. Horvath A, Dziechciarz P, Szajewska H. Glucomannan in the treatment of abdominal pain-related functional gastrointestinal disorders in children: A randomized trial. World J Gastroenterol. 2013;19(20):3062–3068 15 4. WYKAZ NAJWAŻNIEJSZYCH PUBLIKACJI OPUBLIKOWANYCH PO DOKTORACIE ORAZ GŁÓWNE KIERUNKI ROZWOJU NAUKOWEGO 4.1. Zaburzenia czynnościowe przewodu pokarmowego u dzieci Cykl publikacji (niewskazanych w wykazie publikacji wchodzących w skład osiągnięcia naukowego) poświęconych zaburzeniom czynnościowym u dzieci, ze szczególnym uwzględnieniem dolegliwości okresu niemowlęcego, takich jak kolka niemowlęca i refluks żołądkowo-przełykowy. W tym 3 prace oryginalne: 2 badania z randomizacją, metodą podwójnie ślepej próby, kontrolowane placebo, poświęcone wpływowi modyfikacji mikrobioty jelitowej na przebieg zaburzeń czynnościowych przewodu pokarmowego u dzieci, oraz systematyczny przegląd piśmiennictwa z metaanalizą dotyczący wpływu modyfikacji żywieniowych na nasilenie objawów refluksu żołądkowo-przełykowego u niemowląt: Szajewska H, Gyrczuk E, Horvath A. Lactobacillus reuteri DSM 17938 for the management of infantile colic in breastfed infants: a randomized, double-blind, placebo-controlled trial. J Pediatr. 2013;162(2):257–62; IF=4,035; MNiSW/KBN=45 Wkład: autorka uczestniczyła na etapie planowania pracy, analizy i interpretacji danych oraz przeprowadzenia dyskusji – 30% Gawrońska A, Dziechciarz P, Horvath A, Szajewska H. A randomized double-blind placebocontrolled trial of Lactobacillus GG for abdominal pain disorders in children. Aliment Pharmacol Ther. 2007;15,25(2):177–84; IF=3,201; MNiSW/KBN=32 Wkład: autorka uczestniczyła na etapie planowania pracy, analizy i interpretacji danych oraz przeprowadzenia dyskusji – 30% Horvath A, Dziechciarz P, Szajewska H. The effect of thickened-feed interventions on gastroesophageal reflux in infants: systematic review and meta-analysis of randomized, controlled trials. Pediatrics 2008;122(6):e1268–77; IF=4,789; MNiSW/KBN=32 Wkład: autorka uczestniczyła na etapie planowania pracy, analizy i interpretacji danych oraz przeprowadzenia dyskusji – 60% 16 4.2 Zakażenie Helicobacter pylori u dzieci Cykl publikacji poświęconych leczeniu zakażenia Helicobacter pylori u dzieci, w tym roli różnych schematów leczenia (model sekwencyjny vs tradycyjny) oraz wpływowi modyfikacji mikrobioty jelitowej (suplementacja probiotyków) na zwiększenie eradykacji u dzieci: Horvath A, Dziechciarz P, Szajewska H. Meta-analysis: sequential therapy for Helicobacter pylori eradication in children. Aliment Pharmacol Ther. 2012;36(6):534–41; IF=4,548; MNiSW=35 Wkład: autorka uczestniczyła na etapie planowania pracy, analizy i interpretacji danych , przeprowadzenia dyskusji oraz przygotowania manuskryptu – 80% Szajewska H, Horvath A, Piwowarczyk A. Meta-analysis: the effects of Saccharomyces boulardii supplementation on Helicobacter pylori eradication rates and side effects during treatment. Aliment Pharmacol Ther. 2010;32(9):1069–79; IF=3,861; MNiSW=32 Wkład: autorka uczestniczyła na etapie planowania pracy, analizy i interpretacji danych, przeprowadzenia dyskusji oraz przygotowania manuskryptu – 50% Piwowarczyk A, Horvath A, Szajewska H. Wpływ Saccharomyces boulardii na skuteczność leczenia eradykacyjnego zakażenia Helicobacter. Zakażenia 2011:11(3):49–50,52–53; MNiSW=4; IC=4,09 Wkład: autorka uczestniczyła na etapie planowania pracy, analizy i interpretacji danych, przeprowadzenia dyskusji oraz przygotowania manuskryptu – 50% 17 4.3. Żywienie dzieci zdrowych i chorych 4.3.1. Cykl publikacji poświęconych wczesnym interwencjom żywieniowym i ich wpływowi na programowanie metaboliczne u dzieci. Wykonane przez autorkę systematyczne przeglądy piśmiennictwa i metaanalizy stanowiły część grantu Unii Europejskiej – określoną w ramach współpracy – NUTRIMENTHE: „Effects Of Early Nutrition On The Mental Development Of Children”: Dziechciarz P, Horvath A, Szajewska H. Effects of n-3 long-chain polyunsaturated fatty acid supplementation during pregnancy and/or lactation on neurodevelopment and visual function in children: a systematic review of randomized controlled trials. J Am Coll Nutr. 2010;29(5):443–54; IF=1,950; MNiSW=27 Wkład: autorka uczestniczyła na etapie planowania pracy, analizy i interpretacji danych, przeprowadzenia dyskusji oraz przygotowania manuskryptu – 50% Horvath A, Koletzko B, Szajewska H. Effect of supplementation of women in high-risk pregnancies with long-chain polyunsaturated fatty acids on pregnancy outcomes and growth measures at birth: a meta-analysis of randomized controlled trials. Br J Nutr. 2007;98(2):253–9; IF=2,339; MNiSW=32 Wkład: autorka uczestniczyła na etapie planowania pracy, analizy i interpretacji danych, przeprowadzenia dyskusji oraz przygotowania manuskryptu – 80% Szajewska H, Horvath A, Koletzko B. Effect of n-3 long-chain polyunsaturated fatty acid supplementation of women with low-risk pregnancies on pregnancy outcomes and growth measures at birth: a meta-analysis of randomized controlled trials. Am J Clin Nutr. 2006;83(6):1337–44; IF=6,562; MNiSW=24 Wkład: autorka uczestniczyła na etapie planowania pracy, analizy i interpretacji danych, przeprowadzenia dyskusji oraz przygotowania manuskryptu – 50% Szajewska H, Horvath A. Rola długołańcuchowych wielonienasyconych kwasów tłuszczowych (DWKT) w ciąży, laktacji oraz w okresie niemowlęcym – aktualne wytyczne. Nowa Klin. 18 2009;16(1/2):76–78; MNiSW=2 Wkład: autorka uczestniczyła na etapie planowania pracy, analizy i interpretacji danych, przeprowadzenia dyskusji oraz przygotowania manuskryptu – 50% 19 4.3.2. Cykl publikacji poświęconych zasadom żywienia dzieci zdrowych do 3. roku życia, ze szczególnym uwzględnieniem roli witamin D i K: Dobrzańska A, Charzewska J, Weker H, Socha P, Mojska H, Książyk J, Gajewska D, Szajewska H, Stolarczyk A, Marć M, Czerwionka-Szaflarska M, Ryżko J, Wąsowska-Królikowska K, Chwojnowska Z, Chybicka A, Horvath A, Socha J. Nutritional guidelines for healthy children aged 13 years - Polish Expert Group statement. Part II- individual nutritional components review. Med Wieku Rozwoj. 2013;17(1):90–3; MNiSW=7; IC=5,13 Wkład: autorka uczestniczyła na etapie interpretacji danych, przeprowadzenia dyskusji oraz przygotowania manuskryptu – 20% Dobrzańska A, Charzewska J, Weker H, Socha P, Mojska H, Książyk J, Gajewska D, Szajewska H, Stolarczyk A, Marć M, Czerwionka-Szaflarska M, Ryżko J, Wąsowska-Królikowska K, Chwojnowska Z, Chybicka A, Horvath A, Socha J. [Nutritional guidelines for healthy children aged 1–3 years – Polish Expert Group statement. Part I – energy and nutritional components demand. Med Wieku Rozwoj. 2013;17(1):90–3; MNiSW=7; IC=5,13 Wkład: autorka uczestniczyła na etapie interpretacji danych, przeprowadzenia dyskusji oraz przygotowania manuskryptu – 20% Szajewska H, Horvath A, Koletzko B, Kalisz M. Effects of brief exposure to water, breast-milk substitutes, or other liquids on the success and duration of breastfeeding: a systematic review. Acta Paediatr. 2006;95(2):145–52; IF=1,297; MNiSW=20 Wkład: autorka uczestniczyła na etapie planowania pracy, analizy i interpretacji danych, przeprowadzenia dyskusji oraz przygotowania manuskryptu – 50% Horvath A, Koletzko B, Kalisz M, Szajewska H. The effect of supplemental fluids or feedings during the first days of life on the success and duration of breastfeeding: a systematic review of randomized controlled trials. Arch Pediatr Adolesc Med. 2005 Jun;159(6):597–8; IF=3,566; MNiSW=24 Wkład: autorka uczestniczyła na etapie planowania pracy, analizy i interpretacji danych, przeprowadzenia dyskusji oraz przygotowania manuskryptu – 50% Horvath A, Dziechciarz P. Żywienie dziecka w 1. roku życia. Stand Med Pediatr. 2010:7(4):563–66; MNiSW=6; IC=3,99 Wkład: autorka uczestniczyła na etapie planowania pracy, przeprowadzenia dyskusji oraz przygotowania manuskryptu – 50% Dziechciarz P, Horvath A, Szajewska H. Rola witaminy D w organizmie człowieka. Prakt Lek. 2011;79:10–12 Wkład: autorka uczestniczyła na etapie planowania pracy, przeprowadzenia dyskusji oraz przygotowania manuskryptu – 50% Wanke M, Ruszczyński M, Horvath A. Suplementacja witamin K i D – aktualne zalecenia u dzieci. Klin Pediatr. 2009;17(3):341–44; MNiSW=2 Wkład: autorka uczestniczyła na etapie planowania pracy, przeprowadzenia dyskusji oraz przygotowania manuskryptu – 30% 20 4.3.3. Cykl publikacji poświęconych zasadom diagnostyki, leczenia i profilaktyki dzieci z alergią na pokarmy, w tym systematyczny przegląd piśmiennictwa i metaanaliza poświęcone roli hydrolizatów serwatkowych w prewencji chorób alergicznych u dzieci: Szajewska H, Horvath A. Meta-analysis of the evidence for a partially hydrolyzed 100% whey formula for the prevention of allergic diseases. Curr Med Res Opin. 2010;26(2):423–37; IF=2,609; MNiSW=32 Wkład: autorka uczestniczyła na etapie planowania pracy, analizy i interpretacji danych, przeprowadzenia dyskusji oraz przygotowania manuskryptu – 50% Horvath A, Dziechciarz P. Alergia na pokarm – kto pyta, nie błądzi. Podstawowe kroki diagnostyczno-terapeutyczne. Stand Med Pediatr. 2011:8(4):559–66; MNiSW=5; IC=3,88 Wkład: autorka uczestniczyła na etapie planowania pracy, interpretacji danych, przeprowadzenia dyskusji oraz przygotowania manuskryptu – 50% 21 4.4. Zaburzenia lipidowe u dzieci Cykl publikacji poświęconych zaburzeniom lipidowym u dzieci, ze szczególnym uwzględnieniem diagnostyki i postępowania terapeutycznego u chorych z hipercholesterolemią rodzinną oraz dzieci ze stłuszczeniowym zapaleniem wątroby (NAFLD – nonalcoholic fatty liver disease) Lebenthal Y, Horvath A, Dziechciarz P, Szajewska H, Shamir R. Are treatment targets for hypercholesterolemia evidence based? Systematic review and meta-analysis of randomised controlled trials. Arch Dis Child. 2010;95(9):673–80; IF=2,616; MNiSW=32 Wkład: autorka uczestniczyła na etapie planowania pracy, analizy i interpretacji danych, przeprowadzenia dyskusji oraz przygotowania manuskryptu – 30% Socha P, Horvath A, Vajro P, Dziechciarz P, Dhawan A, Szajewska H. Pharmacological interventions for nonalcoholic fatty liver disease in adults and in children: a systematic review. J Pediatr Gastroenterol Nutr. 2009;48(5):587–96; IF=2,183; MNiSW=32 Wkład: autorka uczestniczyła na etapie planowania pracy, analizy i interpretacji danych, przeprowadzenia dyskusji oraz przygotowania manuskryptu – 30% Horvath A, Dziechciarz P. Zespół metaboliczny u dzieci. Klin Pediatr 2009:17(3):332–36; MNiSW=2 Wkład: autorka uczestniczyła na etapie planowania pracy, przeprowadzenia dyskusji oraz przygotowania manuskryptu – 50% Dziechciarz P, Horvath A, Szajewska H. Hypercholesterolemie u dzieci – nowe zasady postępowania. Klin Pediatr. 2009;17(3):337–40; MNiSW=2 Wkład: autorka uczestniczyła na etapie planowania pracy, przeprowadzenia dyskusji oraz przygotowania manuskryptu – 30% Dziechciarz P, Horvath A, Szajewska H. Zaburzenia lipidowe u dzieci – czas na stosowanie terapii farmakologicznej? Pediatr Współcz. 2008;10(4):199–202; MNiSW=6; IC=4,94 Wkład: autorka uczestniczyła na etapie planowania pracy, przeprowadzenia dyskusji oraz przygotowania manuskryptu – 30% 22 4.5. Cykl publikacji z zakresu gastroenterologii dziecięcej Cykl publikacji obejmuje dwie prace oryginalne, w tym badanie z randomizacją porównujące skuteczność różnych schematów przygotowania pacjentów do zabiegu kolonoskopii oraz przegląd systematyczny dotyczący skuteczności żywienia enteralnego w indukcji remisji u dzieci z chorobą Leśniowskiego i Crohna: Kierkus J, Horvath A, Szychta M, Woynarowski M, Wegner A, Wiernicka A, Dadalski M, Teisseyre M, Dziechciarz P. High-Volume PEG Versus Low-Volume PEG Plus Laxative Versus Sennosides for Colonoscopy Preparation in Children: A Randomized Study. J Pediatr Gastroenterol Nutr. 2013;57(2):230–5; IF=2,196; MNiSW=30 Wkład: autorka uczestniczyła na etapie planowania pracy, analizy i interpretacji danych, przeprowadzenia dyskusji oraz przygotowania manuskryptu – 30% Dziechciarz P, Horvath A, Shamir R, Szajewska H. Meta-analysis: enteral nutrition in active Crohn's disease in children. Aliment Pharmacol Ther. 2007;15;26(6):795–806; IF=3,201; MNiSW=32 Wkład: autorka uczestniczyła na etapie planowania pracy, analizy i interpretacji danych, przeprowadzenia dyskusji oraz przygotowania manuskryptu – 30% Horvath A, Dziechciarz P. Krwawienie z przewodu pokarmowego u dzieci. Essent Med. 2005;(6):25– 27; MNiSW=3; IC=2,80 Wkład: autorka uczestniczyła na etapie planowania pracy, przeprowadzenia dyskusji oraz przygotowania manuskryptu – 50% Albrecht P, Horvath A. Żywienie enteralne w leczeniu choroby Leśniowskiego-Crohna u dzieci. Pediatr Pol. 2004:79(9):667–671; MNiSW=4; IC=4,53 Wkład: autorka uczestniczyła na etapie planowania pracy, analizy i interpretacji danych, przeprowadzenia dyskusji oraz przygotowania manuskryptu – 50% 23 4.6. Recenzowanie publikacji w czasopismach międzynarodowych i krajowych CZASOPISMO LICZBA RECENZJI The American Journal of Gastroenterology IF 7,553 1 Journal of Pediatric Gastroenterology and Nutrition IF 2,196 7 European Journal of Inflammation IF 5,183 1 Standardy Medyczne MNiSW 2 2 IC 3,29 Pediatria Współczesna, Gastroenterologia, i Żywienie Dziecka Hepatologia MNiSW 6 IC 4,85 24 1 4.7. Kierowanie i udział w międzynarodowych i krajowych projektach badawczych PROJEKTY MIEDZYNARODOWE Tytuł: WPŁYW DIETY NA ROZWÓJ UMYSŁOWY DZIECI Akronim: NUTRIMENTHE (2009–2013) Grant UE w ramach 7. programu ramowego MNiSW: Nr 1155/7.PR UE/2009/7 z dnia 21.10.2009 UDZIAŁ Przegląd systematyczny badań bezpieczeństwo stosowania z randomizacją długołańcuchowych, oceniających skuteczność wielonienasyconych i kwasów tłuszczowych w czasie ciąży i/lub laktacji Wyniki przeglądu zostały przedstawione w publikacji: Dziechciarz P, Horvath A, Szajewska H. Effects of long-chain polyunsaturated fatty acid supplementation during pregnancy and/or lactation on neurodevelopment and visual function in children: a systematic review of randomised controlled trials. J Am Coll Nutr. 2010;29(5):443–54 Prezentacje ustne Dziechciarz P, Horvath A, Szajewska H. „Effects of long-chain polyunsaturated fatty acid supplementation during pregnancy and/or lactation on neurodevelopment and visual function in children: a systematic review of randomised controlled trials”, 43rd Annual Meeting of ESPGHAN, 9–12 czerwca 2010, Istambuł, Turcja Dziechciarz P, Horvath A, Szajewska H. „Wpływ suplementacji n-3 wielonienasyconymi kwasami tłuszczowymi (LCPUFA) kobiet w ciąży i/lub w okresie laktacji na rozwój psychoruchowy oraz rozwój narządu wzroku dzieci urodzonych o czasie – systematyczny przegląd badań z randomizacją”, II Warszawskie Dni Nauki o Żywieniu Człowieka, 21 kwietnia 2010, Warszawa Dziechciarz P, Horvath A, Szajewska H. „Effects of n-3 long-chain polyunsaturated fatty acid supplementation during pregnancy and/or lactation on neurodevelopment and visual function in children: a systematic review of randomized controlled trials – update”. XXXII Zjazd Polskiego Towarzystwa Pediatrycznego 20 czerwca 2013, Kraków 25 Tytuł: Ocena skuteczności Lactobacilllus reuteri DSM 17938 w leczeniu czynnościowych bólów brzucha (CzBB) u dzieci Badanie z randomizacją: Projekt badawczy w ramach projektu ESPGHAN (2011–2014) Koordynator/główny badacz: Alexandra Papadopoulou, Hon. Prof. Dr med. First Department of Pediatrics, Athens Children’s Hospital „P & A Kyriakou” Ateny, Grecja UDZIAŁ Koordynator badania w Polsce Rekrutacja pacjentów PROJEKTY KRAJOWE Tytuł: Ocena wpływu suplementacji oligofruktozy na masę ciała dzieci z nadwagą i otyłością Badanie z randomizacją: Grant Fundacji Badawczej Nutricia RG 4/2011 Projekt stanowi część rozprawy doktorskiej Anny Liber Promotor: Prof. dr hab. Hanna Szajewska Klinika Pediatrii, WUM Kierownik projektu: Anna Liber Klinika Pediatrii, WUM UDZIAŁ Promotor pomocniczy rozprawy doktorskiej Anny Liber Rekrutacja pacjentów – zakończona Interwencja i zbieranie danych – w trakcie Tytuł: Wpływ diety bezglutenowej na objawy autystyczne dzieci z zaburzeniami ze spectrum autyzmu – badanie z randomizacją Badanie z randomizacją: Grant Fundacji Badawczej Nutricia RG 6/2013 Projekt stanowić będzie część rozprawy doktorskiej Anny Piwowarczyk Promotor: Prof. dr hab. Hanna Szajewska 26 Klinika Pediatrii, WUM Kierownik projektu: Andrea Horvath Klinika Pediatrii, WUM UDZIAŁ Kierownik projektu i promotor pomocniczy Rekrutacja – planowane rozpoczęcia badania styczeń 2014 4.8. Udział w szkoleniach/kursach doskonalących i spotkaniach roboczych 2010 ESPGHAN Summer School „News and controversies in pediatric gastroenterology”, Attyka, Grecja 2009 ESPGHAN Summer School „Paediatric nutrition: an evidence based approach”, Kraków (współorganizator) 2005 ESPGHAN Summer School „Research Challenges in clinical nutrition”, Anavyssos - Ateny, Grecja 2004 Evidence Based Medicine – kurs fundacji Nutricia, Kraków 2003 ESPGHAN Summer School „Methodology in Paediatric Nutrition Research”, Almunecar, Hiszpania 27 4.9. Członkostwo w towarzystwach i organizacjach naukowych TOWARZYSTWA MIĘDZYNARODOWE ESPGHAN European Society of Paediatric Gastroenterology, Hepatology and Nutrition – członkostwo z wyboru TOWARZYSTWA KRAJOWE Polskie Towarzystwo Pediatryczne Polskie Towarzystwo Gastrologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci o sekretarz Sekcji Alergologicznej Polskie Towarzystwo Gastrologiczne Polskie Towarzystwo Probiotyczne i Prebiotyczne 28 4.10. Działalność dydaktyczna i w zakresie popularyzacji nauki 4.10.1. Działalność dydaktyczna Współautorka i koordynatorka sylabusów z zakresu nauczania przedmiotu pediatrii dla: studentów I Wydziału Lekarskiego roku III, IV, V, VI studentów pielęgniarstwa Wydziału Nauki o Zdrowiu studentów dietetyki Wydziału Nauki o Zdrowiu Od 2007 roku – współautorka i koordynatorka zajęć fakultatywnych w dziedzinie Evidence Based Medicine – Medycyny opartej na faktach dla studentów I Wydziału Lekarskiego. Zajęcia organizowane są pod patronatem Kliniki Pediatrii WUM, jednorazowo w semestrze zimowym i letnim każdego roku akademickiego. Fakultety od lat cieszą się dużym zainteresowaniem i uznaniem wśród studentów i młodych lekarzy. Ich celem jest nabywanie umiejętności i doskonalenie kwalifikacji w zakresie: zadawania pytań klinicznych doboru odpowiednich modeli badań celem rozwiązania problemu klinicznego wyszukiwania i selekcji wiarygodnej informacji – praktyczne przeszukiwanie medycznych baz bibliograficznych oceny informacji o metodzie leczenia oceny informacji o metodzie diagnostycznej podejmowania decyzji klinicznej na podstawie uzyskanej informacji oceny i interpretacji przeglądu systematycznego oraz metaanalizy 29 opracowywania strategii wyszukiwania piśmiennictwa do przeglądu systematycznego. Ponadto uczestnicy fakultetów poznają zasady pisania publikacji naukowej oraz nabywają umiejętność przygotowania streszczenia i prezentacji naukowej. Od 2010 roku – wykładowca na corocznym kursie Fundacji Naukowej Nutricia, który obejmuje Zasady planowania badań naukowych w medycynie. 4.10.2. Rozdziały w podręcznikach (opublikowane po doktoracie) Publikacje międzynarodowe (*pierwszy autor/ współautor) Łącznie: 1 (1*/0) Evidence-Based Research in Pediatric Nutrition Horvath A, Szajewska H. Probiotics, Prebiotics & Fiber in the management of Functional Gastrointestinal Disorders. W: Szajewska H, Shamir R, red. Evidence-Based Research in Pediatric Nutrition. World Rev Nutr Diet. Basel, Karger 2013; vol 108:40–48 Publikacje krajowe (*pierwszy autor/współautor) Łącznie: 15 (4*/11) Interna Szczeklika. Podręcznik chorób wewnętrznych 2013 Bartuzi Z, Horvath A. Nadwrażliwość pokarmowa. W: Interna Szczeklika. Podręcznik chorób wewnętrznych. Kraków: Medycyna Praktyczna; 2013:1132–1136 Choroby wewnętrzne – kompendium Medycyny Praktycznej 2013 Bartuzi Z, Horvath A. Nadwrażliwość pokarmowa. W: Gajewski P, red. Choroby wewnętrzne – kompendium na podstawie Interny Szczeklika. Kraków: Medycyna Praktyczna; 2013:520–523 Pediatria – co nowego? Wydanie II Szajewska H, Horvath A. Zapobieganie chorobom przewlekłym przez modyfikacje żywieniowe we wczesnym okresie życia. W: Otto-Buczkowska E, red. Pediatria – co nowego? Wydanie II. Wrocław: Cornetis; 2011:615–623 ABC zabiegów w pediatrii. Podręcznik dla studentów medycyny, pielęgniarek i lekarzy Szajewska H, Horvath A. Testy prowokacji pokarmowej. W: Pietrzyk J, Szajewska H, Mrukowicz J, red. ABC zabiegów w pediatrii. Podręcznik dla studentów medycyny, pielęgniarek i lekarzy. Kraków: Medycyna Praktyczna; 2010 Żywienie dzieci zdrowych i chorych 30 5 (3*/2) rozdziałów dotyczących ostrego zapalenia trzustki; zespołu metabolicznego; zaburzeń odżywiania; nadwagi i otyłości; leczenia żywieniowego – enteralnego i pozajelitowego u dzieci. Żywienie dzieci zdrowych i chorych. Szajewska H. red. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Akademii Medycznej w Warszawie; 2007: 133–137; 152–158; 185–195; 196–206; 255–230 Gastroenterologia dziecięca: skrypt dla studentów medycyny 7 (1*/6) rozdziałów dotyczących celiakii; mukowiscydozy; ostrego i przewlekłego zapalenia trzustki; chorób czynnościowych przewodu pokarmowego u dzieci; krwawienia z przewodu pokarmowego; leczenia żywieniowego. Gastroenterologia dziecięca: skrypt dla studentów medycyny. Szajewska H, Albrecht P, red. Warszawa; Wydawnictwo Oficyna Akademii Medycznej w Warszawie; 2004:74–80;81–85;106–111;112–115;120– 124;142–144;166–170 4.10.3. Prace popularno-naukowe (opublikowane po doktoracie) Komentarze do publikacji naukowych prezentowanych w Medycynie Praktycznej z zakresu żywienia dzieci zdrowych i chorych, postępowania w biegunce przewlekłej u dzieci oraz modyfikacji mikrobioty w zaburzeniach czynnościowych przewodu pokarmowego u dzieci Łącznie: 6 (4*/2) (pierwszy autor lub autor do korespondencji/współautor) Horvath A, Szajewska H. Komentarz do artykułu pt. Lactobacillus GG w leczeniu czynnościowego bólu brzucha u dzieci. Med Prakt Pediatr. 2011;2:103 Szajewska H, Horvath A. Komentarz do artykułu pt. Wprowadzanie pokarmów uzupełniających u niemowląt urodzonych przedwcześnie. Wskazówki oparte na wiarygodnych danych klinicznych. Med Prakt Pediat. 2010;6:52–53 Horvath A, Szajewska H. Komentarz do artykułu pt. Trudności w karmieniu małych dzieci. Praktyczne rady. Med Prakt Pediatr. 2010;4:44–45 Dubiel B, Szajewska H, Horvath A. Komentarz do artykułu pt. Ocena skuteczności żywienia niemowląt hydrolizatami zawierającymi wyłącznie białka serwatki o nieznacznym stopniu hydrolizy w profilaktyce chorób alergicznych – metaanaliza. Med Prakt Pediatr. 2010;4:94,96–98,106 Horvath A, Szajewska H. Komentarz do artykułu pt. Wpływ stężenia białka w mleku dla niemowląt na masę ciała i tempo wzrastania w pierwszych 2 latach życia dziecka. Med Prakt Pediatr. 31 2009;6:77–78 Horvath A. Komentarz do artykułu pt. Postępowanie diagnostyczne w przewlekłej biegunce. Med Prakt Pediatr. 2009;3:48–49 Horvath A, Szajewska H. Komentarz do artykułu pt. Ocena skuteczności wzbogacania mleka początkowego dla wcześniaków długołańcuchowymi, wielonienasyconymi kwasami tłuszczowymi – metaanaliza. Med Prakt Pediatr. 2008;6:121–22 4.11. Opieka nad studentami i doktorantami 4.11.1. Prace magisterskie/licencjackie Obecnie promotor pracy magisterskiej pt. „Ostra biegunka infekcyjna u dzieci – wytyczne europejskie a codzienna praktyka lekarska” Izabeli Kornelak, studentki pielęgniarstwa Wydziału Nauki o Zdrowiu WUM, oraz pracy licencjackiej pt. „Spożycie błonnika pokarmowego u dzieci z zaparciem czynnościowym – badanie obserwacyjne z grupą kontrolną” Agaty Jagielskiej, studentki dietetyki Wydziału Nauki o Zdrowiu WUM. W 2010 roku promotor pracy magisterskiej – Moniki Rzeźnickiej (nr albumu 54143) pt. „Postępowanie w ostrej biegunce infekcyjnej u dzieci – w świetle aktualnych wytycznych ESPGHAN i ESPID – badanie ankietowe”. 32 W 2009 roku – promotor pracy magisterskiej – Eweliny Śluzak (nr albumu 39945) pt. „Ocena znajomości nowych zaleceń żywieniowych wśród rodziców dzieci do 1. roku życia – badanie ankietowe”. W latach 2009–2011 recenzentka licznych prac licencjackich i magisterskich studentek pielęgniarstwa Wydziału Nauki o Zdrowiu. 4.11.2. Promotor pomocniczy Promotor pomocniczy rozprawy doktorskiej Anny Liber pt. „Ocena wpływu suplementacji oligofruktozy na masę ciała dzieci z nadwagą i otyłością”. 4.12. Kształcenie podyplomowe 4.12.1. Kierownik specjalizacji z zakresu pediatrii Marka Ruszczyńskiego – tytuł lekarza specjalisty chorób dzieci uzyskał w roku 2011 Anny Liber – tytuł lekarza specjalisty chorób dzieci uzyskała w roku 2013 Anny Chmielewskiej – w trakcie specjalizacji – V rok specjalizacji Anny Piwowarczyk – w trakcie specjalizacji – III rok specjalizacji 4.12.2. Wykłady prowadzone w ramach kursów specjalizacyjnych i doskonalących 33 od roku 2008 – cykliczne wykłady dla lekarzy specjalizujących się w zakresie pediatrii i medycyny rodzinnej, dotyczące żywienia dzieci zdrowych oraz alergii na pokarmy – Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego w latach 2011–2012 cykl wykładów w zakresie chorób przewodu pokarmowego u dzieci – Kształcenie Podyplomowe „Edukacja i Medycyna” w latach 2009–2011 cykl wykładów w zakresie chorób przewodu pokarmowego u dzieci – Akademia Kształcenia Ustawicznego „LANCET” 4.12.3. Kursy Medyczne prowadzone dla Oddziału Warszawskiego Polskiego Towarzystwa Pediatrycznego w 2013 roku „Warsztaty z żywienia dzieci w 1. roku życia” w 2012 roku „Zaburzenia czynnościowe przewodu pokarmowego w okresie niemowlęcym – czy to jest rzeczywiście problem” 4.13. Wyróżnienia i nagrody 4.13.1. Nagrody naukowe 2013 Nagroda Rektora WUM zespołowa III stopnia Za współautorstwo cyklu prac dotyczących leczenia zakażeń H. pylori i czynnościowych zaburzeń przewodu pokarmowego u dzieci 2012 Nagroda Rektora WUM zespołowa II stopnia Za współautorstwo cyklu publikacji dot. probiotyków i prebiotyków w czynnościowych zaburzeniach przewodu pokarmowego 34 2011 Nagroda Rektora WUM zespołowa III stopnia 2011 Nagroda Rektora WUM zespołowa II stopnia 2009 Nagroda Rektora WUM zespołowa II stopnia Za współautorstwo cyklu prac dotyczących cyklu prac dotyczących żywienia dzieci Za współautorstwo żywienia dzieci Za pracę interventions „The on effect of thickened-feed gastroesophageal reflux in infants: systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials” 2008 Nagroda Rektora WUM zespołowa III stopnia Za pracę „Effect of supplementation of women in high-risk pregnances polyunsaturated fatty with acids on long-chain pregnancy outcomes and growth measure at birth: a metaanalysis of randomized controlled trials” 2008 Nagroda Rektora WUM zespołowa III stopnia 2007 Nagroda Rektora AM Za pracę „Meta-analysis: enteral nutrition in active Crohn’s disease in children” Za „Osiągnięcia w dziedzinie żywienia dzieci” zespołowa II stopnia 4.13.2 Nagrody za działalność dydaktyczną 2012 Nagroda dydaktyczna zespołowa I stopnia 2006 Nagroda dydaktyczna zespołowa I stopnia Za współautorstwo podręcznika: „Choroby przewodu pokarmowego u dzieci” Za współautorstwo podręcznika: „Gastroenterologia dziecięca” 35 PODPIS 36