FUNKCJONOWANIE SEKSUALNE OSÓB WYCHOWYWANYCH W RODZINACH Z PROBLEMEM ALKOHOLOWYM opracowały Katarzyna Waszyńska i Monika Filipiak Zakład Promocji Zdrowia i Psychoterapii Uniwersytet im. Adama Mickiewicza - Poznań Badania nt. funkcjonowania seksualnego osób wychowanych w rodzinach z problemem alkoholowym (DDA) wchodzą w skład szerszego projektu badawczego realizowanego od 2004 roku w Zakładzie Promocji Zdrowia i Psychoterapii WSE UAM w Poznaniu Problematyka badań skupia się wokół charakterystyki funkcjonowania seksualnego DDA oraz związków pomiędzy aktualnie podejmowaną przez osoby dorosłe aktywnością seksualną a ich rodziną pochodzenia Na potrzeby badań wybrano metodę sondażu diagnostycznego. Techniką badawczą był wywiad oraz ankieta własnego autorstwa, opracowana w oparciu o wiedzę seksuologiczną i literaturę przedmiotu. Narzędziami zastosowanymi w badaniach były: kwestionariusz osobowy, kwestionariusz badający funkcjonowanie seksualne osoby oraz kwestionariusz aprobaty społecznej KAS Grupę badawczą stanowiły osoby pochodzące z rodzin z problemem alkoholowym, które zgłaszały się do terapeutów w wielkopolskich poradniach. Wszystkie osoby zostały przebadane przed rozpoczęciem terapii Grupa kontrolna została wyłoniona z uwzględnieniem kryterium wychowania w rodzinie bez problemu alkoholowego oraz z uwzględnieniem kryterium danych demograficznych odpowiadających grupie badawczej Badani mieścili się w przedziale wiekowym 22-45 lat. Powyższe kryterium wieku zastosowano z uwagi na to, iż jest to okres życia człowieka, który wiąże się z największą aktywnością seksualną Wszyscy respondenci, z obu grup – badawczej i kontrolnej, byli po inicjacji seksualnej GRUPA BADAWCZA GRUPĘ BADAWCZĄ STANOWIŁO 65 OSÓB POCHODZĄCYCH Z RODZIN ALKOHOLOWYCH -DDA (49 KOBIET I 16 MĘŻCZYZN) ORAZ 66 OSÓB WYWODZĄCYCH SIĘZ RODZIN, W KTÓRYCH NIE WYSTĘPOWAŁ TEN PROBLEM -nieDDA (42 KOBIETY I 24 MĘŻCZYZN) BADANIA PROWADZONO W LATACH 2004-2005 OPIS GRUPY BADAWCZEJ WYKSZTAŁCENIE podstawowe KOBIETY MĘŻCZYŹNI DDA nieDDA 12,5% zawodowe średnie DDA nieDDA DDA - 8,2% 4,8% 34,7% - 12,5% 4,2% 37,5% wyższe nieDDA DDA nieDDA 64,2% 57,1% 31% 33,3% 37,5% 62,5% OGÓŁEM RODZINA STAN CYWILNY panna/kawaler DDA KOBIETY MĘŻCZYŹNI nieDDA mężatka/żonaty DDA nieDDA po rozwodzie DDA nieDDA DDA nieDDA DDA nieDDA niepełna DDA nieDDA 69,4% 52,4% 18,4% 47,6% 12,2% - - - KOBIETY 81,6% 88,1% 18,4% 11,9% 75% 66,7% 18,8% 29,1% 6,2% 4,2% - - MĘŻCZYŹNI 62,5% 83,3% 37,5% 16,7% OGÓŁEM OGÓŁEM STOSUNEK DO RELIGII wierzący praktykujący DDA nieDDA niepraktykujący DDA niewierzący nieDDA DDA inna religia nieDDA DDA nieDDA KOBIETY 63,3% 61,9% 30,6% 35,7% 4,1% - 2,0% 2,4% MĘŻCZYŹNI 62,5% 58,3% 18,8% 37,5% 12,5% 4,2% 6,2% - OGÓŁEM pełna w separacji POSTAWA WOBEC SEKSU 67,3% 69,2% 75% DDA 9,2% 12,5% 8,2% 93,9% nieDDA 12,5% 24,5% 21,5% 95,8% 92,9% 1,5% 2,4% 4,5% 4,8% POZYTYWNA OBOJĘTNA NEGATYWNA 4,2% TRWAŁOŚĆ ZWIĄZKÓW (ZWIĄZKI POWYŻEJ 1 ROKU) 43,8% 65,3% 60% DDA 24,6% 25% 24,5% 83,3% 80,3% 75% nieDDA 7,1% 6,1% CZĘSTO CZASAMI 4,2% NIGDY CZĘSTOTLIWOŚĆ STOSUNKÓW GENITALNYCH DDA RAZ W TYGODNIU KILKA RAZY W TYGODNIU RAZ W MIESIĄCU KILKA RAZY W MIESIĄCU nieDDA OGÓŁEM KOBIETY MĘŻCZYŹNI KILKA RAZY W ROKU NIE ODBYWAM STOSUNKÓW SEKS. OD PONAD ROKU CZĘSTOTLIWOŚĆ ORGAZMÓW W TRAKCIE KONTAKTÓW SEKSUALNYCH DDA CZĘSTO CZASAMI NIGDY nieDDA 0% OGÓŁEM KOBIETY MĘŻCZYŹNI UMIEJĘTNOŚĆ ZASPOKAJANIA POTRZEBY SEKSUALNEJ PARTNERA DDA W PEŁNI CZĘŚCIOWO nieDDA OGÓŁEM KOBIETY MĘŻCZYŹNI NIE TRUDNOŚCI POJAWIAJĄCE SIĘ PODCZAS KONTAKTÓW SEKSUALNYCH DDA TAK NIE nieDDA OGÓŁEM KOBIETY MĘŻCZYŹNI WYNIKI BADAŃ Jak wynika z przeprowadzonych badań, funkcjonowanie seksualne DDA (Dorosłych Dzieci Alkoholików) istotnie różni się od funkcjonowania seksualnego osób wychowywanych w rodzinach bez problemu alkoholowego. U DDA można zauważyć zdecydowanie bardziej negatywne nastawienie do sfery seksualnej niż u osób z grupy kontrolnej. Przeżywanie własnej seksualności łączy się u nich z występowaniem wielu negatywnych emocji, takich jak: lęk, niepokój, wstyd, negatywne nastawienie do własnego ciała czy obawa przed odrzuceniem ze strony partnera, DDA zdecydowanie częściej nawiązują krótkotrwałe związki. Jak wynika z ich wypowiedzi, mają trudności z utrzymywaniem długotrwałych związków partnerskich (trwających ponad rok), Ponad 1/3 DDA nie rozpoczęła jeszcze współżycia seksualnego. W grupie kontrolnej wszyscy badani byli już po inicjacji seksualnej, WYNIKI BADAŃ (c.d.) Wśród osób, które już rozpoczęły współżycie seksualne, zauważyć możemy także istotne różnice w zakresie częstotliwości kontaktów oraz częstotliwości występowania orgazmów, przy porównaniu grupy DDA i grupy kontrolnej. I tak: - w grupie DDA częstotliwość kontaktów seksualnych jest zdecydowanie mniejsza - DDA wskazywali również na mniejszą częstotliwość orgazmów towarzyszących podejmowanym przez nich kontaktom seksualnym, Otrzymane wyniki wskazują także na różnice w zakresie oceny umiejętności zaspokojenia potrzeby seksualnej partnera/partnerki w obu grupach. DDA uważają, że w mniejszym stopniu potrafią zaspokoić potrzebę seksualną partnera/partnerki, Respondenci, wychowani w rodzinie z problemem alkoholowym, wskazywali również więcej trudności pojawiających się podczas kontaktów seksualnych w porównaniu z grupą kontrolną. Do najczęściej wymienianych trudności należały: trudności z osiąganiem podniecenia, odczuwaniem satysfakcji seksualnej, zaburzenia wzwodu, wytrysku oraz bolesność podczas stosunków. SEXUAL FUNCTIONING OF PERSONS RAISED IN THE FAMILIES WITH ALCOHOLIC PROBLEM by Katarzyna Waszyńska and Monika Filipiak The Department of Health Promotion and Psychotherapy Adam Mickiewicz University - Poznań