Co to jest rak szyjki macicy?
advertisement
PREZENTACJA MULTIMEDIALNA PROFILAKTYKA RAKA SZYJKI MACICY • PRZYGOTOWANA NA PODSTAWIE STRON INTERNETOWYCH • http://www.rak-szyjki-macicy.pl • http://www.pierwszykrok.edu.pl Agnieszka Kapela Co to jest rak szyjki macicy? • Rak szyjki macicy to choroba, w której komórki szyjki macicy rosną i dzielą się w sposób niekontrolowany. Co powoduje raka szyjki macicy? • Główną przyczyną raka szyjki macicy jest zakażenie wirusem HPV. Wbrew rozpowszechnionej opinii, rak szyjki macicy nie jest chorobą dziedziczną, ani uwarunkowaną genetycznie. Naukowcy udowodnili, że wywoływany jest on przez pewne typy wirusa nazywanego wirusem brodawczaka ludzkiego lub w skrócie HPV. • Istnieje ponad 100 typów wirusa HPV. Większość z nich to typy niskiego ryzyka, jednak typy wysokiego ryzyka, takie jak typ 16 i 18 mogą powodować rozwój nieprawidłowych komórek, prowadzący do raka szyjki macicy. • Wirus ten łatwo się przenosi i jest szeroko rozpowszechniony. Szacuje się, że do 75% aktywnych seksualnie kobiet w ciągu swojego życia ulegnie zakażeniu wirusem HPV. • • WIRUS BRODAWCZAKA LUDZKIEGO Jak częsty jest rak szyjki macicy? • Na całym świecie rak szyjki macicy jest drugim najczęściej występującym rakiem wśród kobiet w wieku poniżej 45 lat. W Polsce co roku rozpoznaje się tę chorobę u około 4000 kobiet. Na świecie każdego roku rozpoznaje się go u 500 000 kobiet; połowa kobiet umiera z powodu tej choroby. Innymi słowy co dwie minuty gdzieś na świecie z powodu raka szyjki macicy umiera jedna kobieta. Nawet w krajach rozwiniętych – na przykład w Europie – co 18 minut jedna kobieta umiera z powodu raka szyjki macicy. Jakie są czynniki ryzyka rozwoju raka szyjki macicy? • Koniecznym warunkiem rozwoju raka szyjki macicy jest wcześniejsze zakażenie onkogennym (tj. powodującym raka) typem wirusa HPV. • Na rozwój raka szyjki macicy wpływają też inne czynniki, takie jak palenie papierosów, kontakty seksualne z wieloma partnerami, młody wiek rozpoczęcia aktywności seksualnej itp. Najlepszą metodą monitorowania stanu szyjki macicy jest regularne badanie cytologiczne – aktualnie jest to najskuteczniejsza metoda wykrywania zmian, które mogą przekształcić się w raka szyjki macicy. Czy rak szyjki macicy jest zawsze wywoływany przez zakażenie wirusem HPV? • 99,7% przypadków raka szyjki macicy wywoływanych jest przez zakażenie HPV. • Nawet 75% wszystkich zakażeń HPV wywoływanych jest przez onkogenne typy wirusa. CO TO JEST HPV? • Nazwa wirusa brodawczaka ludzkiego, którym można się zarazić prawie wyłącznie drogą płciową. • Także przez inne formy kontaktów cielesnych, kiedy nie dochodzi do stosunku płciowego, bo wirus HPV przenosi się też przez kontakt skóry ze skórą lub błoną śluzową Jak przenosi się wirus HPV? * Wirus przekazywany jest w czasie stosunku seksualnego, a nawet w wyniku intymnego kontaktu skóry narządów płciowych partnerów. Zatem ryzyko zakażenia wirusem HPV dotyczy każdej aktywnej seksualnie kobiety i aktywnego seksualnie mężczyzny. * Prezerwatywa nie daje ochrony przed zakażeniem wirusem, ponieważ skóra bezpośrednio wokół narządów płciowych również może go przenosić. *Jeżeli utrzymujesz kontakty seksualne możesz być zagrożona – niezależnie od wieku. *Jeżeli jesteś zakażona wirusem HPV wysokiego ryzyka, we wczesnych etapach (nawet przez wiele lat) możesz nie mieć żadnych objawów. * Badanie cytologiczne umożliwia wczesne wykrycie zmian komórkowych – dlatego regularne badania są tak ważne. * Zmiany chorobowe w komórkach występują początkowo w obrębie szyjki macicy. Jeżeli nie są leczone mogą się rozprzestrzeniać. PREZERWATYWA • PREZERWATYWA nie zabezpiecza przed zakażeniem wirusem, bo wirus umiejscawia się na skórze np. moszny lub warg sromowych – czyli miejscach nie osłoniętych przez prezerwatywę PRAWIDŁOWA SZYJKA MACICY OBJAWY • Zakażenie nie daje żadnych objawów, istnieje więc ryzyko przekazywania wirusów swoim partnerom INWAZYJNA SZYJKA MACICY STATYSTYKI • Wiek nie ma żadnego znaczenia, chorują kobiety bardzo młode i dojrzałe • Każdego roku około 500 000 tys. kobiet na całym świecie zachorowuje na raka szyjki macicy • 300 000 tys. z nich umiera z tego powodu • Prawie 4000 Polek dowiaduje się o tej chorobie • Przeszło 2000 Polek umiera HPV U MĘŻCZYZN • Do zakażenia prowadzą wszystkie formy intymnych kontaktów cielesnych – nie tylko stosunek U mężczyzn, u których doszło do zakażenia HPV mogą pojawiać się i rozwijać brodawki – kłykciny kończyste (biały, różowy kolor, kalafiarowata powierzchnia) w okolicach narządów płciowych, odbytu, przy ustach, na języku i podniebieniu. NA PEWNO MUSISZ SIĘ ZGŁOSIĆ DO LEKARZA, GDY… * Czujesz ból, pieczenie, swędzenie genitaliów i odbytu * Dostrzegasz zmienioną, nieprzyjemnie pachnącą wydzielinę z cewki moczowej * Czujesz ból przy oddawaniu moczu lub przy wypróżnianiu WSTRZEMIĘŹLIWOŚĆ • Gwarantuje Ci uniknięcie wszelkich zagrożeń związanych ze współżyciem seksualnym • Młodość to czas nauki, zdobywania doświadczeń – nie koniecznie seksualnych – na to masz czas! ZAPOBIEGANIE * CAŁKOWITA ABSTYNENCJA OD KONTAKTÓW PŁCIOWYCH * TRWAŁA OBOPÓLNA MONOGAMIA * PREZERWATYWA W NIEWIELKIM STOPNIU ZMIEJSZA RYZYKO, NIE ZAPEWNIA WIĘC OCHRONY PRZED ZAKAŻENIEM HPV Badanie cytologiczne • Badanie cytologiczne, zwane też rozmazem cytologicznym, jest najskuteczniejszą metodą wykrywania nieprawidłowych zmian w komórkach szyjki macicy, które mogą stanowić pierwsze objawy raka szyjki macicy. Chociaż badanie to nie zapobiega zakażeniu wirusem, to jednak pomaga rozpoznać wczesne objawy choroby. Badanie cytologiczne pozwala ocenić, czy wśród komórek szyjki macicy (jest to wąska, dolna część macicy, która uchodzi do pochwy) nie ma komórek nieprawidłowych, zmian przedrakowych lub komórek raka. Polega ono na delikatnym pobraniu przez lekarza (ginekologa) lub pielęgniarkę za pomocą szpatułki lub specjalnej szczoteczki niewielkiej ilości komórek z powierzchni szyjki macicy. BADANIE CYTOLOGICZNE ZA POMOCĄ SZCZOTECZKI Pamiętaj, że: • Optymalnym okresem dla pobrania materiału cytologicznego jest termin pomiędzy 10 a 20 dniem cyklu. Badanie cytologiczne najlepiej przeprowadzać: • co najmniej 2 dni po ostatnim dniu miesiączki i nie później niż 2 dni przed rozpoczęciem miesiączki, • co najmniej 4 dni po użyciu globulek dopochwowych, • co najmniej jeden dzień po badaniu ginekologicznym czy USG dopochwowym, • w dniu badania nie należy współżyć, wykonywać irygacji (płukanek pochwy) ani zakładać tamponów. BARDZO WAŻNE • Dzięki wczesnemu wykryciu choroby, poprzez badanie cytologiczne, ocalono życie wielu kobiet.
