Zestaw ćwiczeń i doświadczeń dostosowanych do treści podstawy

Zestaw ćwiczeń i doświadczeń dostosowanych do treści podstawy programowej przyrody wraz z wyposażeniem
Dział podstawy
programowej
Dział I
Ja i moje otoczenie
•
Proponowane ćwiczenia, obserwacje
i doświadczenia(wymaganie szczegółowe)
Obserwacje mikroskopowe, z wykorzystaniem lupy
oraz lornetki (1.7)
Wyposażenie
• mikroskop
• lupy(10)
• lornetki(2-3)
Praca własna ucznia
• doświadczenie wykazujące wymagania życiowe
rośliny np. doniczkowej (1.8)
Dział II
Orientacja w terenie
• ćwiczenia w wyznaczaniu kierunków geograficznych
• kompasy (5-6)
z wykorzystaniem kompasu lub gnomonu oraz
innymi sposobami (2.1)
• ćwiczenia w orientowaniu planu miasta na ulicy (2.3)
• plany miasta (10 szt.)
Praca własna ucznia
• wykonanie z plasteliny modelu formy terenu wklęsłej
•
Dział III
Obserwacje,
doświadczenia
przyrodnicze
i modelowanie
Uwagi
i wypukłej (2.7)
wykonanie pomiarów np. taśmą mierniczą,
szacowanie odległości i wysokości w terenie
• taśma miernicza, linijki, metr
krawiecki
Praca własna ucznia
• hodowla fasoli lub innej rośliny z nasienia •
•
•
•
•
•
obserwacja faz rozwoju (3.1)
budowa prostego wiatromierza i wykorzystanie do
obserwacji (3.10)
doświadczenie wykazujące istnienie powietrza (3.8)
ciśnienia atmosferycznego (3.10)
Prowadzenie kalendarza pogody przez okres 1-2
tygodni (3.12)
Obserwacja zjawisk atmosferycznych (zachmurzenie,
opady i osady, ciśnienie atmosferyczne, temperatura,
wiatr)
badanie czynników wpływających na szybkość
parowania – temperatura, ruch powietrza, wielkość
Praca własna ucznia
• Akwarium, szklanka
• Butelka plastikowa
•
Termometr zewnętrzny, barometr,
kompas, kijek z tasiemką
•
Czajnik elektryczny, suszarka do
włosów, kuwety różnej wielkości,
Praca własna ucznia
•
•
•
Dział IV
Najbliższa okolica
powierzchni, rodzaj cieczy (3.3)
badanie zjawiska skraplania pary wodnej na zimnej
powierzchni i w zimnym powietrzu (3.3)
badanie zjawiska topnienia i krzepnięcia (przy
wykorzystaniu warunków atmosferycznych lub
mieszaniny chłodzącej) z pomiarem temperatury
topnienia i krzepnięcia dla układu woda–lód (3.3)
badanie zjawiska dyfuzji w gazach i cieczach oraz
wpływu temperatury na dyfuzję w cieczach (3.7)
•
•
• doświadczenie wykazanie rozszerzalności
•
•
•
temperaturowej ciał stałych (uczeń obserwuje),
gazowych i ciekłych (uczeń wykonuje samodzielnie)
(3.8)
modelowanie struktury ciała stałego i cieczy (3.6)
• obserwacje terenowe organizmów
•
charakterystycznych dla wybranego środowiska np.
park, łąka, pole (4.3)
Obserwacje terenowe przyrodniczych oraz
antropogenicznych elementów środowiska (4.1)
•
•
•
denaturat
Zestaw zlewek różnej wielkości,
szklane szybki
Sól, termos, kalorymetr,
termometry
Dezodorant lub perfumy, torebki
herbaty, nadmanganian potasu,
zlewki, czajnik
Plastikowa butelka, czajnik,
balon, termometr lub termoskop,
zlewki, pierścień Gravesanda
Długa, cienka rurka (pipeta),
groch, kasza, denaturat, zlewki
lub szklane cylindry
atlasy roślin i zwierząt
lornetki
lupy
• obserwacja terenowa cieku wodnego, określanie
• taśma miernicza, stoper, kompas
•
• szklany cylinder lub wysoki słój,
kierunku i prędkości przepływu wody (4.8)
wykonanie prostego modelu profilu glebowego (4.14)
• rozpoznawanie skał typowych dla miejsca
•
Dział V
Człowiek a środowisko
•
•
zamieszkania
wyjaśnianie znaczenia organizmów glebowych –
hodowla dżdżownic
Doświadczenia wykazujące stopień zapylenia
powietrza i zanieczyszczenia wody (5.1)
•
•
•
piasek, żwir lub drobne kamienie,
ziemia ogrodnicza
kolekcja podstawowych skał i
zestaw minerałów
szklany pojemnik, ziemia, piasek,
torf, dżdżownice
taśma klejąca, papierki
wskaźnikowe (pH, azotany itp.),
zlewki, lupy
• badanie wpływu detergentów na życie rośliny (5.1)
• badanie wpływu nawożenia i zasolenia na wzrost i
• tabele porostowe (10)
• nasiona roślin (rzeżucha, groch,
rozwój roślin (5.1)
Dział VI
Właściwości substancji
fasola), wata lub lignina, szalki
szklane lub talerzyki, płyn do
mycia naczyń, sól kuchenna
nasiona roślin (rzeżucha, groch,
fasola), wata lub lignina, szalki
szklane lub talerzyki, płyn do
mycia naczyń, sól kuchenna, ocet
• Badanie wpływu różnych substancji np. soli, octu,
•
• pomiar masy, długości, objętości ciał (6.2)
• linijka, menzurki
• porównywanie masy ciał o takiej samej objętości,
• zestaw brył o różnej gęstości,
• porównywanie masy ciał o różnej objętości, lecz
• plastelina, waga
detergentów, na wzrost i rozwój roślin (6.7)
lecz wykonanych z różnych substancji (6.2)
•
•
wykonanych z tej samej substancji (6.2)
badanie (porównawcze) przewodnictwa cieplnego
styropianu, plastiku, metalu, szkła (np. stygnięcie
wody w jednakowej wielkości kubkach wykonanych
z różnych substancji) (6.3)
badanie własności mechanicznych substancji
sprężystych, plastycznych i kruchych (6.3)
• badanie właściwości substancji spotykanych w
najbliższym środowisku – rozpuszczalność w wodzie,
zapach, stan skupienia w temperaturze pokojowej,
barwa, gęstość (6.1), przewodzenie ciepła (6.3),
sprężystość i plastyczność (6.4)
waga, siłomierz
• szklanka, kubek metalowy,
porcelanowy, plastikowy i ze
styropianu
• zestaw sprężyn o różnych
•
•
współczynnikach sprężystości,
plastelina, kreda, gąbka, gumki
zlewki, woda, sól, cukier, mąka,
ocet, sok, olej (rozpuszczalność,
stan skupienia)
piasek, węgiel, olej, drut
miedziany, gwóźdź żelazny,
stearyna, woda, szkło, styropian,
czajnik i miska (stan skupienia,
zapach, barwa, przewodzenie
ciepła)
Praca własna
ucznia
• badanie wpływu wody i gleby na papier, folię, metale
• gazeta, folia aluminiowa, słoik,
(6.6)
Dział VII
Krajobrazy Polski
i Europy
• rozpoznawanie na mapie hipsometrycznej nizin,
•
•
•
Dział VIII
Organizm człowieka
wyżyn i gór
charakteryzowanie wybranych krajobrazów Polski
wskazywanie na mapie parków narodowych
Badanie rozpuszczalności skały wapiennej pod
wpływem wody, octu (7.2)
• Wskazywanie na planszy wybranych układów i
narządów człowieka
•
•
•
•
•
•
•
•
tkanina bawełniana, skórka
jabłka, banana
Atlasy do przyrody
Mapa fizyczna Polski
Mapa krajobrazowa Polski
Mapa obszarów chronionych
Mapki podziału admin. Polski
Mapa polityczna Europy
Publikacje prezentujące gatunki
roślin, grzybów i zwierząt
chronionych w Polsce
Zlewka, kreda, ocet
• plansze przedstawiające budowę
anatomiczną człowieka
• plansza przedstawiająca etapy
•
rozwoju człowieka
modele narządów człowieka np.
oka, ucha
lupy, źródło światła
• Badanie właściwości ogniskujących lupy
•
• Doświadczalne wykazanie, że czynnikiem
• Słoik zakręcany, świeczka
•
• Palnik spirytusowy, probówki,
• gruszka gumowa, rurki szklane
niezbędnym do spalania jest tlen
doświadczalne wykazanie, że produktami spalania i
oddychania są woda i dwutlenek węgla (8.5)
cienkie, woda wapienna, lusterko
• badanie biegu równoległej wiązki światła przez lupę
(8.7)
• źródła światła
• badanie zależności wysokości dźwięku od naprężenia
• Zestaw do optyki (laser, lupa albo
soczewka dwuwypukła)
• Świeca, żarówka, laser
• Kamerton, gitara
Praca własna ucznia
i długości struny lub od długości słupa powietrza w
butelce (8.8)
• badanie rozchodzenia się dźwięku w naprężonej nici
Dział IX
Zdrowie i troska
o zdrowie
•
•
(8.8)
Doświadczalne wykazanie wpływu temperatury na
rozwój bakterii i grzybów przyczyniających się do
niszczenia produktów spożywczych (9.1)
wykazanie wpływu dymu papierosowego na rozwój
roślin(9.12)
• wykazanie obecności substancji smolistych w dymie
•
•
Dział X
Zjawiska elektryczne i
magnetyczne w
przyrodzie
papierosowym
Badanie ścinania się białko jaja kurzego pod
wpływem alkoholu (9.12)
Znajomość zasad zdrowego stylu życia (9.13)
• badanie oddziaływań ciał naelektryzowanych przez
• Butelka szklana, linijka, woda,
•
•
• Talerzyki, wata lub lignina,
•
•
•
•
potarcie (10.2)
• badanie „trwałości” stanu naelektryzowania
•
izolatorów i przewodników (10.1)
badanie własności magnesów i ich oddziaływania
między sobą i na przedmioty wykonane z różnych
substancji (10.7)
rura PCV i balon
Nić, 2 kubki plastikowe lub 2
widelce
Słoiki szklane zakręcane, kromki
chleba, kawałek jabłka
•
woreczki foliowe, nasiona
rzeżuchy
Biała butelka plastikowa,
papieros zapalony
Miseczki szklane, surowe jajko,
spirytus
Plansza przedstawiająca piramidę
zdrowia
balony, wełniana szmatka,
zwykła gazeta(ew. szklane i
ebonitowe laski lub rura PCV)
jak wyżej
• magnesy trwałe, nić, szpilki,
spinacze, klucze, drewienko,
plastikowa linijka, szklanka z
wodą
prosty obwód elektryczny,
niewielkie przedmioty z różnych
substancji
elektromagnesy, czajnik
• badanie własności przewodzących substancji przy
•
• badanie magnetycznego i cieplnego skutku
•
• badanie wpływu różnych substancji i magnesów na
• kompas, magnes, przewodnik z
użyciu prostego obwodu elektrycznego (10.5)
przepływu prądu (10.4)
•
wskazania kompasu (10.8)
opisywanie kształtu Ziemi
•
prądem, igła magnetyczna
globus duży lub globusy małe na
Praca własna ucznia
Praca ucznia z
pomocą rodzica
Pokaz w wykonaniu
nauczyciela
Dział XI
Ziemia we
Wszechświecie
• doświadczenia wykazujące prostoliniowe
•
•
•
•
Dział XII
Lądy i oceany
Dział XIII
Krajobrazy świata
•
rozchodzenie się światła (11.4)
badanie biegu promienia lasera i „snopu światła” z
latarki w zmąconej wodzie zadymionym powietrzu
(11.4)
badanie rozchodzenia się światła laserowego i/lub z
latarki po odbiciu od zwierciadła, powierzchni
rozpraszającej (kartki papieru) i elementu
odblaskowego (11.5)
budowa i wykorzystanie kamery otworkowej (camera
obscura) (11.4)
odnajdowanie zależności pomiędzy ruchami Ziemi a
zjawiskami dnia i nocy oraz pór roku
Wskazanie na mapie i globusie biegunów, równika,
południka zerowego i 180°, półkul, kierunków
głównych oraz lokalizacja kontynentów, oceanów i
określenie ich położenia względem równika i
południka zerowego (12.1, 12.2)
• Rozpoznawanie krajobrazów świata
• „ogród w butelce” jako model powstawania deszczu
•
• Model peryskopu
• Camera obscura
•
Globus, źródło światła
•
Atlasy do przyrody (1 na dwóch
uczniów)
Mapa fizyczna świata
Globus duży (ew. globusy małe
po jednym na ławkę)
•
•
•
•
•
(13.1)
Dział XIV
Przemiany substancji
ławki
Zestaw do optyki (laser, latarka,
świeca, akwarium, zwierciadło
płaskie, kartka, elementy
odblaskowe, pryzmat
Atlasy do przyrody (j.w.)
Mapa krajobrazowa świata
Duży słój lub akwarium, rośliny,
podłoże, folia spożywcza
• doświadczenia wykazujące przemiany odwracalne i
• Zardzewiały element metalowy
• badanie czynników wpływających na rozpuszczanie
•
nieodwracalne: ścinanie białka jaja kurzego pod
wpływem wysokiej temperatury, korozja (14.1)
•
substancji (14.3)
doświadczenia wykazujące przemiany odwracalne:
topnienie i krzepnięcie (z wykorzystaniem np.
•
np. gwóźdź, czajnik, miseczki
szklane mniejsza i większa, jajko,
masło, mała patelnia, palnik,
stearyna
Zlewki, czajnik, woda, bagietki
szklane, sól, cukier
Mała patelnia, palnik, miska z
wodą stearyna, masło
Praca własna ucznia
Praca własna ucznia
Praca własna ucznia
Praca własna ucznia
•
•
•
Dział XV
Ruch i siły
w przyrodzie
stearyny) (14.4)
badanie czynników wywołujących topnienie i
krzepnięcie (14.4)
badanie czynników wywołujących parowanie i
skraplanie (14.4)
doświadczenia wykazujące różne sposoby
rozdzielania mieszanin jednorodnych nie
jednorodnych (14.6)
• wyznaczanie prędkości swojego ruchu, np. marszu
•
•
lub biegu (15.1)
badanie siły tarcia i oporu powietrza i wody (15.3)
badanie możliwości zmniejszania i zwiększania siły
tarcia i oporu (15.3)
• Czajnik, lód, termos, zlewki
różnej wielkości, suszarka do
włosów, nieduży garnek z
pokrywką
• Palnik, szkiełka zegarkowe,
•
•
chwytaki drewniane, lejki
szklane lub plastikowe, sitka o
różnej gęstości, filtry do kawy,
magnesy, miseczka ze szkła
żaroodpornego
stoper, taśma miernicza
kilka drewnianych klocków,
papier ścierny, kawałek tkaniny,
szyba szklana, książka i kartka o
tych samych wymiarach