Zmiany w statutach szkół lub placówek oświatowych Jednym ze wskaźników zmian w oświacie są zmiany w prawie, które z kolei implikują między innymi zmiany w prawie wewnątrzszkolnym, zwłaszcza zmiany statutów szkół, placówek czy też zespołów szkół lub placówek. Z treści art. 60 ust. 3 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późniejszymi zmianami1) wynika obowiązek aktualizowania statutu szkoły tak, aby nie był on sprzeczny z obowiązującymi przepisami prawa. Zatem nowelizowanie statutu szkoły lub placówki w tym obszarze jest jednym z podstawowych obowiązków szkoły, a właściwie zadaniem dyrektora szkoły, placówki lub zespołu. Bieżące analizowanie przepisów prawa oświatowego, przez które rozumiemy ustawę o systemie oświaty i Kartę Nauczyciela wraz z przepisami wykonawczymi do tych ustaw, oraz pozostałe przepisy prawa, które mają zastosowanie w oświacie wskazuje jakie zmiany powinny nastąpić w prawie wewnątrzszkolnym. Należy pamiętać, iż statut powinien opisywać i porządkować zadania i sprawy, które występują w danej szkole lub placówce w rzeczywistości. Zatem, w szkole, w której nie działa rada szkoły nie będziemy wpisywać zadań dotyczących rady szkoły, a zapisy wynikające z art. 7b ust. 1 cytowanej wyżej ustawy o systemie oświaty wprowadzimy wtedy, kiedy oddział międzynarodowy będzie uruchamiany. W tabeli zostały wskazane zapisy, które mogą lub powinny być uwzględnione w nowelizacji statutu. Wprowadzenie tych zmian zależy od typu szkoły lub placówki, szczegółowości statutu, dotychczasowych zapisów, a co najważniejsze – ich rzeczywistego stosowania w praktyce. W kolumnie pierwszej wskazane zostały problemy lub zadania, które są wpisane do statutu bądź ich nie ma, gdyż dopiero zostały wprowadzone. Kolumna druga wskazuje lub opisuje: co oraz jak powinno być wpisane do statutu. Natomiast w kolumnie trzeciej wskazana jest podstawa prawna tych zapisów. W przypadku cytowanej ustawy o systemie oświaty oraz przywoływanych z tej ustawy artykułów należy rozumieć przepisy z nowelizacji ustawy wynikające po zmianach z 25 lipca 2008 r. (Dz. U. Nr 145 poz. 917) oraz późniejszych, a zwłaszcza po zmianach wynikających z ustawy z dnia 19 marca 2009 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz o zmianie innych ustaw (Dz. U. Nr 56 poz. 458). Jest w statucie Jaka zmiana? Podstawa prawna Dz. U. z 2004r. Nr 273 poz. 2703, Nr 281 poz. 2781; z 2005r. Nr 17 poz. 141, Nr 94 poz. 788, Nr 122 poz. 1020, Nr 131 poz. 1091, Nr 267 poz. 1400, Nr 249 poz. 2104, z 2006r. Nr 144, poz. 1043, Nr 208 poz. 1532, Nr 227 poz. 1658; z 2007r. Nr 42 poz. 273, Nr 80 poz. 542, Nr 115 poz. 791, Nr 120 poz. 818; Nr 180 poz. 1280; Nr 181 poz. 1292; z 2008r. Nr 70 poz. 416; Nr 145 poz. 917; Nr 216 poz. 1370; Nr 235 poz. 1618; z 2009r. Nr 6 poz. 33, Nr 31 poz. 206, Nr 56 poz. 458, Nr 157 poz. 1241 1 Jest w statucie Nie było Nie było Zatwierdzanie arkusza organizacji szkoły po zaopiniowaniu przez Małopolskiego Kuratora Oświaty Opiniowanie arkusza organizacji szkoły przez Małopolskiego Kuratora Oświaty W kompetencjach rady pedagogicznej: ustalanie szkolnego zestawu podręczników W kompetencjach rady pedagogicznej: ustalanie szkolnego zestawu programów nauczania Zakres zadań nauczyciela Jaka zmiana? Podstawa prawna Warunki i tryb art. 7b ust. 1 ustawy o przyjmowania uczniów do systemie oświaty oddziału międzynarodowego art. 14a ustawy o systemie oświaty oraz rozporządzenie MEN z dnia 27 maja 2009 r. w Organizacja publicznego sprawie rodzajów innych form punktu lub zespołu wychowania przedszkolnego, przedszkolnego warunków tworzenia i organizowania tych form oraz sposobu ich działania (Dz. U. Nr 83 poz. 693) Zatwierdzanie arkusza organizacji przez organ prowadzący art. 31 ust. 6a ustawy o systemie oświaty Uchylony art. 31 ust. 6a ustawy o systemie oświaty Uchylony na rzecz prawa nauczyciela do wyboru podręcznika spośród dopuszczonych do użytku szkolnego Uchylone kompetencje rady pedagogicznej na rzecz zadania dyrektora o dopuszczaniu zaproponowanego przez nauczyciela programu nauczania do użytku szkolnego, po zasięgnięciu opinii rady pedagogicznej Dopisać: realizowanie zajęć opiekuńczych i wychowawczych uwzględniających potrzeby i zainteresowania uczniów art. 22a ust. 1 ustawy o systemie oświaty art. 22a ust. 2b ustawy o systemie oświaty art. 42 ust. 2 pkt 2 lit. a i b Karty Nauczyciela Jest w statucie Zakres zadań nauczyciela Zwalnianie uczniów z drugiego obowiązkowego języka Realizacja obowiązku przygotowania przedszkolnego, obowiązku szkolnego, obowiązku nauki poza szkołą Nie było Zadania: zespołu nauczycielskiego, zespołu przedmiotowego, zespołu problemowo-zadaniowego Było: ustalanie zestawu programów nauczania dla danego oddziału bądź jego modyfikacja Jaka zmiana? Dopisać: przeprowadzanie diagnozy przedszkolnej w roku poprzedzającym naukę w klasie pierwszej szkoły podstawowej Dopisać: zwalnianie ucznia z autyzmem oraz z niepełnosprawnościami sprzężonymi Wpisanie do zadań dyrektora szkoły wyrażanie zgody na realizację obowiązku szkolnego lub obowiązku przygotowania przedszkolnego poza szkołą W kompetencjach rady pedagogicznej: zgoda na uruchomienie oddziału międzynarodowego, cofnięcie zgody na uruchomienie oddziału międzynarodowego Opiniowanie programu z zakresu kształcenia ogólnego przed dopuszczeniem do użytku w szkole Podstawa prawna podstawa programowa § 5 pkt 10 lit. d rozporządzenia MEN z dnia 27 maja 2009 r. w sprawie rodzajów innych form wychowania przedszkolnego, warunków tworzenia i organizowania tych form oraz sposobu ich działania (Dz. U. Nr 83 poz. 693) § 10 rozporządzenia zmieniającego w sprawie oceniania art. 16 ust. 8 ustawy o systemie oświaty art. 7a ust. 6 pkt 1 ustawy o systemie oświaty art. 7c ust. 1 pkt 3 ustawy o systemie oświaty § 4 ust. 2 i 3, § 5 ust. 3 rozporządzenia MEN z dnia 8 czerwca 2009 r. w sprawie dopuszczania do użytku w szkole programów wychowania przedszkolnego i programów nauczania oraz dopuszczania do użytku szkolnego podręczników (Dz. U. Nr 89 poz. 730). Jest w statucie Cele i zadania centrum kształcenia ustawicznego, centrum kształcenia praktycznego, ośrodka dokształcenia i doskonalenia zawodowego Opiniowanie przedstawionych przez dyrektora propozycji wskazujących formy realizacji czwartej godziny wychowania fizycznego w klasach IV-VI szkoły podstawowej i gimnazjum Zadania dyrektora Jaka zmiana? Zmiana celów i zadań wynikających z treści nowego rozporządzenia Opiniowanie przedstawionych przez dyrektora propozycji realizacji dwóch godzin obowiązkowych zajęć wychowania fizycznego w klasach IV-VI szkoły podstawowej, gimnazjum i szkoły ponadgimnazjalnej przez radę pedagogiczną i radę szkoły lub rodziców Dopisać: przedstawianie do dnia 31 sierpnia każdego roku radzie pedagogicznej wyników i wniosków ze sprawowanego nadzoru pedagogicznego. Podstawa prawna § 9 – § 11, § 13 – § 14, § 16 – § 17 rozporządzenie MEN z dnia 15 czerwca 2009 r. w sprawie publicznych placówek kształcenia ustawicznego, publicznych placówek kształcenia praktycznego oraz publicznych ośrodków dokształcania i doskonalenia zawodowego (Dz. U. Nr 99 poz. 828) § 3 ust. 1 rozporządzenia MEN z dnia z dnia 10 sierpnia 2009 r. w sprawie dopuszczalnych form realizacji dwóch godzin obowiązkowych zajęć wychowania fizycznego (Dz. U. Nr 136 poz. 1116) § 22 rozporządzenia MEN z dnia 27 października 2009 r. w sprawie nadzoru pedagogicznego (Dz. U. Nr 168 poz. 1324) Ponadto w zależności o treści zapisów statutowych można wprowadzać inne zmiany wynikające z ustaw lub rozporządzeń. Przykładem takiej zmiany może być statut publicznego przedszkola, w którym określono obszary pracy przedszkola (najczęściej w statutach wymieniano kilka obszarów). Obecnie podstawa programowa wychowania przedszkolnego określona Rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. z 2009 r. Nr 4 poz. 17) wymienia 15 obszarów pracy przedszkola. Chcąc znowelizować taki statut, który uwzględnia obszary pracy przedszkola, rada przedszkola czy też rada pedagogiczna (jeżeli w przedszkolu nie działa rada przedszkola), powinna wprowadzić stosowne zmiany do statutu. Poniżej podany jest przykład zmian dotyczących: obszarów działalności edukacyjnej przedszkola, kompetencji rady pedagogicznej (uchylenie zapisu o uchwalaniu zestawu programów), opiniowania arkusza organizacji przedszkola (uchylenie zapisu o opiniowaniu arkusza przez kuratora oświaty) oraz zakresu zadań nauczyciela (diagnoza przedszkolna w roku poprzedzającym naukę w klasie pierwszej szkoły podstawowej). Przykład 1. Uchwała Rady Pedagogicznej Przedszkola w Pieskowej Skale z dnia 31 sierpnia 2009 r. w sprawie zmian w statucie przedszkola Działając na podstawie art. 52 ust. 2 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.) oraz § 12 ust. 5 statutu przedszkola2 uchwala się co następuje: §1 W statucie przedszkola wprowadza się następujące zmiany: 1) w § 6 ust. 3 otrzymuje brzmienie: „3. Przedszkole realizuje zadania w ramach obszarów działalności edukacyjnej przedszkola, którymi to obszarami są: 1) kształtowanie umiejętności społecznych dzieci: porozumiewanie się z dorosłymi i dziećmi, zgodne funkcjonowanie w zabawie i w sytuacjach zadaniowych; 2) kształtowanie czynności samoobsługowych, nawyków higienicznych i kulturalnych; 3) wdrażanie dzieci do utrzymywaniu ładu i porządku; 4) wspomaganie rozwoju mowy dzieci; 5) wspieranie dzieci w rozwijaniu czynności intelektualnych, które stosują w poznawaniu i rozumieniu siebie i swojego otoczenia; 6) wychowanie zdrowotne i kształtowanie sprawności fizycznej dzieci; 7) wdrażanie dzieci do dbałości o bezpieczeństwo własne oraz innych; 8) wychowanie przez sztukę - dziecko widzem i aktorem; 9) wychowanie przez sztukę - muzyka i śpiew, pląsy i taniec; 10) wychowanie przez sztukę - różne formy plastyczne; 11) wspomaganie rozwoju umysłowego dzieci poprzez zabawy konstrukcyjne, budzenie zainteresowań technicznych; 12) pomaganie dzieciom w rozumieniu istoty zjawisk atmosferycznych i w unikaniu zagrożeń; 13) wychowanie dla poszanowania roślin i zwierząt; 14) wspomaganie rozwoju intelektualnego dzieci wraz z edukacją matematyczną; 15) kształtowanie gotowości do nauki czytania i pisania. Wychowanie rodzinne, obywatelskie i patriotyczne.”; 2) w § 12 ust. 2 uchyla się pkt 5; Zapis cytujący odpowiednie paragrafy statutu przytoczymy wówczas, gdy przepisy statutu uwzględniają to zadanie. Z kolei cytowany art. 52 ust. 2 ustawy o systemie oświaty stosujemy wtedy, gdy w szkole, placówce lub zespole nie została powołana rada szkoły lub placówki. 2 3) w § 18 ust. 3 otrzymuje brzmienie: „3. Arkusz organizacji przedszkola zatwierdza Wójt Gminy […].”; 4) w § 20 ust. 3 pkt 15 kropkę zastępuje się średnikiem i dodaje się pkt 16 w brzmieniu: „16) przeprowadzanie diagnozy przedszkolnej w roku poprzedzającym naukę w klasie pierwszej szkoły podstawowej.”. §2 Uchwała wchodzi w życie z dniem 1 września 2009 r. Przewodniczący Rady Pedagogicznej Anna Biernat Przykład 2. Przedstawiona poniżej propozycja dotyczy szkoły, w której będą nowelizowane przepisy dotyczące zadań dyrektora szkoły (dotyczące nadzoru pedagogicznego), kompetencji rady pedagogicznej (uchylenie przepisów dotyczących ustalania szkolnego zestawu podręczników, zmiana kompetencji w zakresie programów nauczania oraz opiniowania realizacji dwóch godzin obowiązkowych zajęć wychowania fizycznego), zakresu zadań nauczycieli (dopisanie zadania dotyczącego realizacji zadań wynikających z art. 42 ust. 2 pkt 2 lit. a i b Karty Nauczyciela) oraz opiniowania arkusza organizacji szkoły (uchylenie zapisu, które odrębnie mówił o opiniowaniu arkusza przez Małopolskiego Kuratora Oświaty; w przykładzie 1 pokazano zmianę zapisu, który zatwierdzanie i opiniowanie arkusza określał w jednym ustępie). Uchwała Nr 3/09/10 Rady Pedagogicznej Gimnazjum Nr 10 w im. J. Słowackiego w Krzeszowicach z dnia 31 sierpnia 2009 r. w sprawie zmian w statucie gimnazjum Działając na podstawie art. 52 ust. 2 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.) uchwala się co następuje: §1 W statucie gimnazjum wprowadza się następujące zmiany: 1) w § 10 ust. 3 pkt 7 otrzymuje brzmienie: „7) przedstawianie do dnia 31 sierpnia każdego roku radzie pedagogicznej wyników i wniosków ze sprawowanego nadzoru pedagogicznego;”; 2) w § 13: a) w ust. 2 uchyla się pkt 5 i 6, b) w ust. 3 pkt 8 kropkę zastępuje się przecinkiem i dodaje się pkt 9 i 10 w brzmieniu: „9) zaopiniowanie proponowanego przez nauczyciela programu nauczania, 10) opiniowanie przedstawionych przez dyrektora propozycji realizacji dwóch godzin obowiązkowych z wychowania fizycznego.”; 3) w § 25 uchyla się ust. 5; 4) w § 36 pkt 11 kropkę zastępuje się średnikiem i dodaje się pkt 12 w brzmieniu: „12) realizowanie zajęć opiekuńczych i wychowawczych uwzględniających potrzeby i zainteresowania uczniów.”. §2 Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia. §3 Realizację uchwały powierza się Dyrektorowi Gimnazjum. Przewodniczący Rady Pedagogicznej Dyrektor Gimnazjum Adam Kowalski Janusz Szklarczyk