Teoria pola elektromagnetycznego Teoria pola elektromagnetycznego Odpowiedzialny za przedmiot (wykłady): Równania Maxwella dr hab. inż. Stanisław Gratkowski prof. ZUT Ćwiczenia i laboratoria: dr inż. Krzysztof Stawicki e-mail: [email protected] w temacie wiadomości proszę wpisywać tylko słowo STUDENT KONSULTACJE: pokój 21-3 tel. 0914494886 strona www: ks.zut.edu.pl/tp = rot H J H – natężenie pola magnetycznego J – gęstość prądu −∂ B rot E= ∂t E – natężenie pola elektrycznego B – indukcja magnetyczna = div D D – indukcja pola elektrycznego ρ – objętościowa gęstość ładunku =0 div B 1 2 Teoria pola elektromagnetycznego Teoria pola elektromagnetycznego Równania Maxwella Podstawowe zależności = rot H J Przepływ prądu indukuje pole magnetyczne −∂ B rot E= ∂t Zmienne w czasie pole magnetyczne indukuje pole elektryczne = div D Źródłem pola elektrycznego jest ładunek =0 div B Pole magnetyczne jest bezźródłowe 3 =−grad V E V – potencjał pola elektrycznego = E D =0⋅r ε – przenikalność elektryczna ε0 – przenikalność elektryczna próżni εr – przenikalność elektryczna względna = H B =0⋅r µ – przenikalność magnetyczna µ0 – przenikalność magnetyczna próżni µr – przenikalność magnetyczna względna 4 Teoria pola elektromagnetycznego Teoria pola elektromagnetycznego Pierwsze równanie Maxwella Elektrostatyka = rot H J Polem elektrostatycznym nazywamy pole stałe w czasie, wytworzone przez niezmienne i nieruchome ładunki. Przepływ prądu indukuje pole magnetyczne ∂ D Js J = E ∂t – wektor gęstości prądu przewodzenia, E ∂ D Js = rot H J = E ∂t =0 div B γ – przewodność ∂D ∂E = ∂t ∂t Js – wektor gęstości prądu przesunięcia =0 rot E – wektor gęstości prądu źródłowego = div D = H B 5 6 Teoria pola elektromagnetycznego Teoria pola elektromagnetycznego Równania Maxwella w polu elektrostatycznym Równania Maxwella w polu elektrostatycznym =0 rot E = div D =−grad V E operator nabla – symboliczny wektor, wyrażany w kartezjańskim układzie współrzędnych: ∇= ∂ , ∂ , ∂ ∂x ∂ y ∂z w zapisie z operatorem nabla: =0 ∇× E = ∇⋅D =−∇ V E =0 rot E =0 jeśli nie ma ładunków swobodnych div D =−grad V E w zapisie z operatorem nabla: lub: ∇ = ∂ x ∂ y ∂ z ∂x ∂y ∂z 7 =0 ∇× E =0 jeśli nie ma ładunków swobodnych ∇⋅D =−∇ V E 8 Teoria pola elektromagnetycznego GRADIENT GRADIENT - operator różniczkowy, który polu skalarnemu przyporządkowuje pole wektorowe. Pole to ma kierunek i zwrot największego wzrostu funkcji w danym punkcie, a wartość jest proporcjonalna do szybkości wzrostu funkcji. SKALAR → WEKTOR W układzie współrzędnych kartezjańskich: grad V =∇ V =[ ∂V ∂V ∂V 1 1 1] ∂x x ∂ y y ∂z z 12 Teoria pola elektromagnetycznego Teoria pola elektromagnetycznego GRADIENT w układzie współrzędnych kartezjańskich GRADIENT w układzie współrzędnych kartezjańskich grad V =∇ V =[ ∂V ∂V ∂V 1 1 1] ∂x x ∂ y y ∂z z grad V =∇ V =[ Zadanie 1. W układzie współrzędnych kartezjańskich potencjał elektryczny wyrażony jest wzorem: V(x,y,z) = 5x2 – 3y – 2. Oblicz natężenie pola elektrycznego w punkcie o współrzędnych (4,2,5). =−grad V E E=−10 x⋅1x −3⋅1y 0⋅1z =−40⋅1x3⋅1y ∂V ∂V ∂V 1 1 1] ∂x x ∂ y y ∂z z Zadanie 2. W układzie współrzędnych kartezjańskich potencjał elektryczny wyrażony jest wzorem: V(x,y,z) = 4x2 – 2y3 – sin(πz). Oblicz natężenie pola elektrycznego w punkcie o współrzędnych (1,2,3). =−grad V E =−8 x⋅1x −6 y 2⋅1y −⋅cos z ⋅1z =−8⋅1 E 13 14 Teoria pola elektromagnetycznego Teoria pola elektromagnetycznego GRADIENT w układzie współrzędnych kartezjańskich GRADIENT w układzie walcowym r,φ,z grad V =∇ V =[ ∂V ∂V ∂V 1 , 1 , 1] ∂x x ∂y y ∂z z Zadanie 3. W układzie współrzędnych kartezjańskich potencjał elektryczny wyrażony jest wzorem: V(x,y,z) = cos(1.75πx2) – y – 2z. GRADIENT w układzie sferycznym r,θ,φ Oblicz natężenie pola elektrycznego w punkcie (0.5,1,1). =−grad V E 15 16