GMINNY PROGRAM PROMOCJI ZDROWIA PSYCHICZNEGO DLA
advertisement
Uchwała Nr XXXVII/228/2013 Rady Gminy Olszanka z dnia 27 czerwca 2013r. w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Promocji Zdrowia Psychicznego dla Gminy Olszanka na lata 2013 – 2015 Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy z dnia 8 marca 1990r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2013r. poz. 594) oraz art. 2 ust. 4 pkt 1 ustawy z dnia 19 sierpnia 1994r. o ochronie zdrowia psychicznego (DZ. U. z 2011r. Nr 231, poz. 1375 i Nr 122 poz. 696) i §4 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 grudnia 2010r. w sprawie Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego (DZ. U. z 2011r. Nr 24 poz. 128) Rada Gminy Olszanka uchwala, co następuje: §1 Uchwala się Gminny Program Promocji Zdrowia Psychicznego dla Gminy Olszanka na lata 2013 – 2015 stanowiący załącznik do niniejszej uchwały. §2 Wykonanie uchwały powierza się Wójtowi Gminy Olszanka. §3 Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia. Przewodniczący Rady /-/ Walenty Oliwa Załącznik do Uchwały Nr XXXVII/228/2013 Rady Gminy Olszanka z dnia 27.06.2013r. GMINNY PROGRAM PROMOCJI ZDROWIA PSYCHICZNEGO DLA GMINY OLSZANKA na lata 2013-2015 Podstawą prawną do działań związanych z ochroną zdrowia psychicznego są: 1. Ustawa z dnia 19 sierpnia I994r o ochronie zdrowia psychicznego (Dz. U. Nr 111, poz. 535 z późno zm.) 2. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 grudnia 20l0r. w sprawie Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego (Dz. U. Z 2011 I r. Nr 24, poz. 128). 3. Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz.1591 z późno zm.), określająca zadania własne gminy w zakresie zaspokojenia potrzeb wspólnoty z zakresu ochrony zdrowia 4. Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych (tekst jednolity Dz. U. Nr 164, poz. 1027 z późno zm.). 5. Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (tekst jednolity z 2007 r. Dz. U. Nr 70 poz. 473 z późno zm.), zadanie własne gminy realizowane jest w ramach corocznie uchwalanego przez Radę Gminy w Osjakowie Gminnego Programu Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. 6. Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (tekst jednolity Dz. U. z 2009 r. Nr 175, poz. 1362 z późno zm.) 7. Ustawa z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu narkomani (Dz. U. Nr 179, poz. 1485 z późn. zm.), zadania własne gminy realizowane są w oparciu o Gminny Program Przeciwdziałania Narkomanii; 8. Ustawa z dnia 15 kwietnia 2011r. o działalności leczniczej (Dz. U. z dnia 1 czerwca 2011 r.) I. Wprowadzenie. Zdrowie psychiczne jest fundamentalnym dobrem osobistym człowieka, a ochrona praw osób z zaburzeniami psychicznymi należy do obowiązków państwa, organów administracji rządowej, samorządowej oraz instytucji do tego powołanych. Według Światowej Organizacji Zdrowia /WHO / zdrowie to nie tylko całkowity brak choroby czy zniedołężnienia, ale także stan pełnego, fizycznego, umysłowego, duchowego i społecznego dobrostanu. Zdrowie psychiczne, a w jego obrębie zdrowie emocjonalne i umysłowe to stan, który pozwala satysfakcjonująco funkcjonować w społeczeństwie oraz sprostać wymogą życia codziennego. Brak zdrowia psychicznego jest zagrożeniem dla zdrowia publicznego, jakości życia i gospodarki. Od wielu lat z roku na rok w Polsce zwiększa się ilość osób leczonych, zarówno ambulatoryjnie jak i hospitalizowanych z powodu zaburzeń psychicznych. Badania populacyjne przeprowadzone w wielu miejscach w Polsce wykazały, iż liczba problemów związanych ze zdrowiem psychicznym jest większa niż liczba osób zarejestrowanych w placówkach. Ocenia się, iż co najmniej 10% populacji dzieci i młodzieży do 18 roku życia wymaga opieki i pomocy psychiatrycznopsychologicznej. Za główny czynnik ryzyka wystąpienia zaburzeń psychicznych przyjęto niekorzystny klimat rodzinny oraz trudne warunki socjalno – ekonomiczne. Biorąc pod uwagę dynamikę problemów zdrowia psychicznego opracowano szereg dokumentów miedzy innymi przez WHO, Unię Europejską, a także Polskę, w których określono cele, zadania i modele opieki psychiatrycznej. Z uwagi na uwarunkowania epidemiologiczne, demografię, poziom zasobów opieki psychiatrycznej, zróżnicowane problemy zdrowotne i społeczne, istnieje konieczność opracowania gminnego programu ochrony zdrowia psychicznego. Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego w art. 2 ust. 4 pkt 1 stanowi, że prowadzenie działań określonych w Narodowym Programie Ochrony Zdrowia Psychicznego należy do zadań własnych samorządów województw, powiatów i gmin. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 grudnia 2010r. (Dz.U. z 2011, Nr 24 poz. 128) w sprawie Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego nakłada na samorządy gmin zadania upowszechniania wiedzy na temat zdrowia psychicznego, kształtowanie zachowań i stylów życia korzystnych dla zdrowia psychicznego, rozwijanie umiejętności radzenia sobie w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu. Gminy mają obowiązek ustalić priorytety promocji zdrowia psychicznego oraz opracować lokalny program promocji zdrowia psychicznego. W oparciu o przepisy ustawy z dnia 19 sierpnia 1994 roku o ochronie zdrowia psychicznego (Dz.U .Nr 1, poz.535 z póź. zm.) oraz Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 grudnia 2010 roku w sprawie Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego (Dz.U. Nr24, poz..128 z 2011 roku/) opracowano Program Ochrony Zdrowia Psychicznego na lata 2013-2016 dla Gminy Olszanka. Przedstawiony program określa najistotniejsze elementy polityki zdrowotnej i wyznacza kierunki w zakresie poprawy stanu zdrowia psychicznego mieszkańców, zaspakajania ich potrzeb zdrowotnych i organizacji opieki zdrowotnej. Program zawiera propozycję planowanych działań w obszarze zdrowia psychicznego w oparciu o diagnozę aktualnych problemów zdrowotnych mieszkańców gminy, nakreśla cele polityki zdrowotnej w zakresie ochrony zdrowia psychicznego, które mogą przyczynić się do wypracowania docelowego modelu opieki psychiatrycznej na terenie Gminy Olszanka. Cele i zadania przedstawione w gminnym programie są zgodne z celami i zadaniami określonymi w Narodowym Programie Zdrowia Psychicznego przewidzianymi do realizacji przez powiaty i gminy. II. Diagnoza Z danych statystycznych przedstawionych w Narodowym Programie Ochrony Zdrowia Psychicznego wynika, że w ciągu 18 lat, od 1990-2007 r. wskaźnik rejestrowanego rozpowszechnienia zaburzeń psychicznych wzrósł o 119%: ( z 1.629 do 3.571 na 100 tys. ludności) w opiece ambulatoryjnej i o 50 % ( z 362 do, 542 na 100 tys. ludności) w opiece stacjonarnej. Według danych przekazanych przez Wojewódzki Specjalistyczny Zespół Neuropsychiatryczny w Opolu im. św. Jadwigi liczba osób z terenu Gminy Olszanka objętych opieką ambulatoryjną lekarską z powodu zaburzeń psychicznych wyniosła: - w roku 2012 – 13 osób. Liczba osób hospitalizowanych z powodu zaburzeń psychicznych: - w roku 2012 – 3 osoby. Najczęstszymi rodzajami zaburzeń są: zaburzenia psychotyczne (schizofrenia), zaburzenia psychiczne organiczne, zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania spowodowane użyciem środków psychoaktywnych, zaburzenia nastroju, zaburzenia nerwicowe, zaburzenia osobowości, upośledzenia umysłowe, zaburzenia zachowania, zaburzenia rozwoju. III. Adresaci Adresatami programu są mieszkańcy Gminy Olszanka narażeni na niekorzystny wpływ czynników zagrażających ich zdrowiu psychicznemu oraz osoby z zaburzeniami psychicznymi i ich bliscy. Działania zapobiegawcze w zakresie ochrony zdrowia psychicznego kierowane będą przede wszystkim do dzieci, młodzieży, rodzin, osób starszych oraz osób znajdujących się w sytuacjach stwarzających zagrożenie dla ich zdrowia psychicznego. Problemy ze zdrowiem psychicznym coraz częściej dotykają dzieci i ludzi młodych, najbardziej narażonych na zagrożenia z powodu czynników społecznych, psychicznych i środowiskowych. Objęcie opieką rodzin i podnoszenie kompetencji opiekuńczo-wychowawczych rodziców i wychowawców może podwyższać samoocenę dzieci, zwiększyć ich kompetencje społeczne i szkolne, chronić je przed późniejszymi destrukcyjnymi zachowaniami i zaburzeniami, przede wszystkim związanymi z używaniem substancji psychoaktywnych. U osób starszych wraz z utratą zdolności funkcjonalnych i poznawczych zwiększa się ryzyko wystąpienia niektórych zaburzeń psychicznych, takich jak otępienia i depresje. Straty w sferze społecznej spowodowane ograniczeniem kontaktów społecznych, śmiercią bliskich oraz pogorszeniem, jakości życia, związanym z utratą zdrowia, utratą pracy, przejściem na emeryturę i obniżeniem dochodów, dodatkowo zwiększają ryzyko wystąpienia zaburzeń. Poprzez profilaktykę zdrowotną, edukację społeczną oraz wspieranie zdrowia psychicznego Program zakłada ograniczanie i likwidację przyczyn powodujących zaburzenia psychiczne. Wyższa świadomość społeczna dotycząca chorób psychicznych daje większe możliwości stworzenia odpowiednich warunków do życia osobom, którym ten problem zagraża lub których bezpośrednio dotknął. Większość przejawów chorób psychicznych często prowadzi do tego, że osoby nimi dotknięte nie są akceptowane przez społeczeństwo. Nadal dominującym odczuciem wobec zaburzeń psychicznych jest przerażenie, bezradność, obojętność. Niewielka znajomość problemu oraz stereotypowe postrzeganie osób dotkniętych chorobami psychicznymi są przyczyną braku akceptacji, a niekiedy wyraźnej dezaprobaty i wrogości ze strony środowiska. Założeniem Programu jest zmiana podejścia do problemów psychicznych i uzyskanie przez osoby z zaburzeniami psychicznymi i ich bliskich coraz większego zrozumienia ze strony społeczności lokalnej. Służyć ma temu budowa środowiskowego modelu opieki, który pozwala osobom z przewlekłymi zaburzeniami psychicznymi żyć we własnym środowisku społecznym, w sposób zapewniający jak najwyższą, jakość życia, co sprzyja respektowaniu praw człowieka oraz ogranicza stygmatyzację w związku z pozostawaniem w leczeniu. Zmniejszeniu istniejących barier ma służyć także edukacja społeczna odnosząca się do częstości występowania chorób psychicznych, zakresu poddawania się leczeniu, procesów dochodzenia do zdrowia, praw osób z chorobami psychicznymi IV. Priorytety promocji zdrowia psychicznego w Gminie Olszanka: 1) Zapobieganie zaburzeniom psychicznym. 2) Promocja zdrowia psychicznego wśród dzieci i młodzieży uczącej się 3) Promocja zdrowia psychicznego pracowników/ zakładach pracy, V. Partnerzy programu Działania na rzecz ochrony zdrowia psychicznego wymagają współdziałania szeregu instytucji służby zdrowia, oświaty, pomocy społecznej, oraz organizacji pozarządowych, aby skutecznie zapobiegać zaburzeniom psychicznym i wpływać na poprawę stanu zdrowia psychicznego mieszkańców. W gminie Olszanka realizacją programu będzie zajmował się koordynator programu w partnerstwie z następującymi podmiotami: 1) Ministerstwem Zdrowia; 2) Gminną Komisją Rozwiązywania Problemów Alkoholowych Gminy Olszanka; 3) Szkołami i placówkami oświatowymi działającymi na terenie gminy Olszanka; 4) Służba zdrowia; 5) Gminnym Ośrodkiem Pomocy Społecznej w Olszance; 6) Gminnym Zespołem Interdyscyplinarnym ds. przeciwdziałania przemocy w rodzinie w Gminie Olszanka, 7) Gminnym Inspektorem ds. zdrowia, 8) Organizacjami pozarządowymi; VI. Cele programu promocji zdrowia psychicznego Cel główny 1 Promocja zdrowia psychicznego i zapobieganie zaburzeniom psychicznym. Cele szczegółowe: 1. Upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego, ukształtowanie zachowań i stylów życia korzystnych dla zdrowia psychicznego, rozwijanie umiejętności radzenia sobie w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu. 2. Zapobieganie zaburzeniom psychicznym. 3. Zwiększanie integracji społecznej osób z zaburzeniami psychicznymi. Cel główny 2 Zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym. Cele szczegółowe: 1. Upowszechnienie środowiskowego modelu psychicznej opieki zdrowotnej. 2. Upowszechnienie zróżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego. 3. Aktywizacja zawodowa osób z zaburzeniami psychicznymi. 4. Skoordynowanie różnych form opieki i pomocy. VII. Harmonogram realizacji programu Cele, zadania Podmioty odpowiedzialne Termin realizacji Cel główny 1: Promocja zdrowia psychicznego i zapobieganie zaburzeniom psychicznym 1) Cel szczegółowy: Upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego kształtowanie zachowań i stylów życia korzystnych dla zdrowia psychicznego, rozwijanie umiejętności radzenia sobie w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu. Opracowanie zestawów materiałów Placówki oświatowe na terenie zawierających elementy oparte na gminy Olszanka. dowodach naukowych promocji zdrowia psychicznego dla dzieci i młodzieży opartej na dowodach naukowych promocji zdrowia psychicznego dla dzieci i młodzieży. Organizowanie w szkołach prelekcji i Placówki oświatowe na terenie pogadanek z udziałem specjalisty z gminy Olszanka. zakresu zdrowia psychicznego. Podniesienie świadomości środowiska lokalnego na temat promocji zdrowia psychicznego poprzez umieszczenie plakatów oraz ulotek w miejscach ogólnie dostępnych. 2013-2015 2013-2015 Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych Gminy Olszanka, 2013-2015 Placówki oświatowe na terenie gminy Olszanka, Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Olszance, Gminny Inspektor ds. zdrowia, Organizacje pozarządowe. 2) Cel szczegółowy: Zapobieganie zaburzeniom psychicznym Kierowanie na badania dzieci oraz Placówki oświatowe na terenie młodzież, u których występuje podejrzenie gminy Olszanka wystąpienia zaburzeń zachowania oraz istnieje zagrożenie wystąpienia zaburzeń psychicznych do Poradni Psychologiczno Pedagogicznej. 2013-2015 Placówki służby zdrowia z terenu Porady i konsultacje dla osób zagrożonych gminy Olszanka, Gminna Komisja Rozwiązywania zaburzeniami psychicznymi. Problemów Alkoholowych Gminy Olszanka, 2013-2015 Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Olszance. 3) Cel szczegółowy: Zwiększenie integracji społecznej osób z zaburzeniami psychicznymi Zapewnienie wsparcia umożliwiającego ludziom chorym psychicznie pełne Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej uczestnictwo we wszystkich aspektach w Olszance życia społecznego. Prowadzenie kampanii informacyjnych o Gminna Komisja Rozwiązywania zagrożeniach dla zdrowia psychicznego Problemów Alkoholowych Gminy skierowanych dla grup docelowych zgodnie Olszanka, 2013-2015 z potrzebami ze szczególnym uwzględnieniem młodzieży i osób starszych Cel główny 2: Zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym. 1) Cel szczegółowy: Upowszechnienie środowiskowego modelu psychicznej opieki zdrowotnej. Cel główny 2: Zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym Współpraca Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Olszance ze służbami opieki psychiatrycznej na terenie województwa Opolskiego oraz z placówkami służby zdrowia na terenie gminy Olszanka. Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych Gminy Olszanka, 2013-2015 Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Olszance. 2) Cel szczegółowy: Upowszechnienie zróżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego. Organizowanie specjalistycznych usług opiekuńczych Gminny Ośrodek Pomocy w Olszance. Społecznej w Olszance 2013-2015 3) Cel szczegółowy: Aktywizacja zawodowa osób z zaburzeniami psychicznymi. Kontakt osoby z zaburzeniami psychicznymi z Powiatowym Urzędem Pracy. Kontakt z zakładami pracy chronionej. Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Olszance 2013-2015 4) Cel szczegółowy: Skoordynowanie różnych form opieki i pomocy. Powołanie lokalnego zespołu koordynującego realizację Gminnego Programu Promocji Zdrowia Psychicznego. Wójt Gminy Olszanka Realizacja, koordynowanie i monitorowanie Powołany Zespół ds. Koordynacji i Gminnego Programu Promocji Zdrowia Monitorowania realizacji Psychicznego. Gminnego Programu Promocji Zdrowia Psychicznego Przygotowanie corocznej informacji o dostępnych formach opieki zdrowotnej i pomocy dla osób z zaburzeniami psychicznymi. Urząd Gminy w Olszance przy udziale wszystkich przedstawicieli instytucji wchodzących w skład zespołu koordynującego realizację Gminnego Programu Promocji Zdrowia Psychicznego dla Gminy Olszanka ……………………. 2013-2015 2013-2015 VIII. Sposób realizacji programu. 1. Źródła finansowania. Finansowanie programu odbywać się będzie w ramach środków z budżetu Gminy Olszanka oraz z ewentualnych dotacji celowych, 2. Wskaźniki monitoringu: - liczba działań edukacyjno-informacyjnych i liczba objętych nimi osób, - liczba porad i konsultacji w podmiotach, realizujących zadania z zakresu ochrony zdrowia psychicznego. 3. Podmiot koordynujący. Koordynowaniem i monitorowaniem programu zajmie się Zespół ds. Gminnego Programu Promocji Zdrowia Psychicznego, powołany przez Wójta Gminy Olszanka. Przewodniczący Rady /-/ Walenty Oliwa
