Praca Spis treści Definicja pracy. Humanizacja pracy. Przyczyny nierówności na rynku. Bezrobocie. Stosunek pracy. Opracowanie: A. Tomanek, K. Trembaczowski Spis treści Definicja pracy Celowe wytwarzanie przez człowieka dóbr materialnych intelektualnych służące zaspokajaniu ludzkich potrzeb. lub Elementy pracy celowa działalność (sama praca) przedmiot pracy (np. budowa domu) narzędzia pracy (np. maszyny, komputer...) Opracowanie: A. Tomanek, K. Trembaczowski Spis treści HUMANIZACJA PRACY W ZNACZENIU: Filozoficznym Praca jako szczególnie ważny element w społecznym systemie wartości. Społecznym Praca jako celowa i świadoma działalność pojedynczych osób i grupy. Pojedyncze osoby (jednostki) tworzą nowe wartości. Grupa broni własnych interesów (np. poprzez strajki) i tworzy mechanizmy zabezpieczające je (np. ustalanie zasad zwolnień pracowników). Opracowanie: A. Tomanek, K. Trembaczowski Spis treści HUMANIZACJA PRACY W ZNACZENIU: Psychologicznym Dostrzeganie i akceptacją roli pracy w kształtowaniu osobowości człowieka. Ekonomicznym Zaspokajanie materialnych potrzeb człowieka (np. wytwarzanie narzędzi pracy i produkowanie za ich pomocą rzeczy potrzebnych do życia - żywności, ubrań itd.), jego stosunek do wytwarzanych produktów, polegający na ciągłym postępie technicznym i produkcji coraz lepszych wyrobów, a także stosunek wyrażany popytem na te produkty, ich materialną wartością i wpływem na życie człowieka (np. dostęp do Internetu zwiększa możliwość dotarcia do informacji, które mogą przyczynić się do podniesienia poziomu wykształcenia). Opracowanie: A. Tomanek, K. Trembaczowski Spis treści HUMANIZACJA PRACY W ZNACZENIU: Prawnym Możliwość egzekwowania swoich praw od przełożonych i pracodawców oraz konieczność wykonywania obowiązków wynikających z prawa pracy (np. przestrzegania obowiązującego czasu pracy), a także prawo do doskonalenia umiejętności zawodowych i wykonywania pracy zgodnej z wykształceniem i przygotowaniem zawodowym. Opracowanie: A. Tomanek, K. Trembaczowski Spis treści PRZYCZYNY NIERÓWNOWAGI NA RYNKU PRACY Różnice strukturalne Różnice strukturalne występują wtedy, gdy bezrobotni poszukują pracy, a firmy chcą zatrudnić specjalistów, których w regionie brakuje, np. stocznia w Szczecinie, potrzebując wielu wysokiej klasy spawaczy blach, zatrudnia osoby z innych województw, a nawet zza granicy. Różnice przestrzenne (regionalne) Różnice przestrzenne występują wtedy, gdy są regiony o niedoborach miejsc pracy i regiony o ich nadwyżkach. Opracowanie: A. Tomanek, K. Trembaczowski Spis treści PRZYCZYNY NIERÓWNOWAGI NA RYNKU PRACY Sezonowość ofert pracy Sezonowość ofert pracy jest związana z okresem w roku, w którym można prowadzić daną działalność (np. sezon turystyczny, sezon zbioru truskawek, jabłek, ziemniaków itd.). Zakończenie roku szkolnego Po zakończeniu poszukują pracy. roku szkolnego wenci Zwolnienia grupowe Zwolnienia grupowe są związane z likwidacją zakładów pracy, ograniczaniem w nich produkcji, jej unowocześnianiem, zmiana jej struktury. Opracowanie: A. Tomanek, K. Trembaczowski Spis treści Bezrobocie. Bezrobocie - zjawisko braku pracy zarobkowej dla osób zdolnych do pracy i jej poszukujących. Wyróżnia się bezrobocie: frykcyjne (przejściowe, spowodowane zmianą miejsca pracy lub przekwalifikowaniem się pracowników) strukturalne (wynikające z rozbieżności kwalifikacji bezrobotnych i potrzeb rynku pracy) sezonowe (związane z okresowym zapotrzebowaniem na pracę, np. w rolnictwie). Opracowanie: A. Tomanek, K. Trembaczowski Spis treści Stosunek pracy. Stosunek pracy - zobowiązanie pracownika do wykonania pracy na rzecz pracodawcy i zobowiązanie pracodawcy do zatrudnienia pracownika za wynagrodzeniem; stosunek pracy następuje po podpisaniu umowy o pracę, której cechami są: • osobiste wykonywanie pracy przez pracownika, • podporządkowanie pracownika poleceniom służbowym w czasie wykonywania pracy, • odpłatność za pracę. Opracowanie: A. Tomanek, K. Trembaczowski Spis treści Stosunek pracy. Umowę o pracę można podpisać z osobą pełnoletnią, a z osobą młodocianą (po ukończeniu 15 lat) tylko wtedy, gdy ukończyła szkołę podstawową, przedstawi świadectwo lekarskie, że praca nie zagraża jej zdrowiu, a zatrudnienie jest związane z przygotowaniem zawodowym. Oprócz zatrudnienia na umowę o pracę istnieje możliwość zatrudnienia pracownika na podstawie umów cywilnoprawnych: umowy-zlecenia i umowy o dzieło. Stron umowy nie obowiązują jednak wtedy przepisy Kodeksu Pracy. Umowa-zlecenie jest zawierana na wykonywanie określonej pracy (np. kserowania tekstów) i nie gwarantuje ciągłości pracy ani jej ukończenia. Umowa o dzieło dotyczy natomiast wykonania pracy, której wynikiem jest konkretny rezultat (np. przepisanie na komputerze pracy dyplomowej).choroby, urlopu macierzyńskiego). Opracowanie: A. Tomanek, K. Trembaczowski Spis treści Stosunek pracy. Nawiązanie stosunku pracy może nastąpić przez zawarcie umowy o pracę np. na czas określony (do ustalonego terminu), na czas nieokreślony, na czas wykonania określonej pracy lub na zastępstwo (za pracownika nieobecnego z przyczyn usprawiedliwionych, np. z powodu choroby, urlopu macierzyńskiego). Opracowanie: A. Tomanek, K. Trembaczowski Spis treści Bibliografia. 1. 2. 3. 4. 5. Janina Mierzejewska – Majcherek. Przedsiębiorczość na co dzień. Podręcznik z ćwiczeniami dla zasadniczej szkoły zawodowej. REA. Warszawa 2002. Janina Mierzejewska – Majcherek. Przedsiębiorczość na co dzień. Poradnik metodyczny dla nauczyciela podstaw przedsiębiorczości w zasadniczej szkole zawodowej. REA. Warszawa 2002. Małgorzata Biernacka, Jarosław Korda, Zbigniew Smutek. Podstawy przedsiębiorczości. OPERON. Gdynia 2003. Teresa Buczyńska. Podstawy przedsiębiorczości. Wydawnictwa Szkolne PWN. Warszawa 2003. Zbigniew Makieła, Tomasz Rachwał. Podstawy przedsiębiorczości. Nowa Era. Warszawa. Opracowanie: A. Tomanek, K. Trembaczowski Spis treści