Insert title here - Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa
advertisement
MIĘDZYNARODOWE STANDARDY DLA ŚRODKÓW FITOSANITARNYCH ISPM 36 ZINTEGROWANE ŚRODKI FITOSANITARNE DLA ROŚLIN DO SADZENIA (2012) Opracowanie: Sekretariat Międzynarodowej Konwencji Ochrony Roślin Historia publikacji To nie jest urzędowa część standardu. 2005 ICPM-7 – dodano zagadnienie roślin do sadzenia (w tym: przemieszczanie, kwarantanna po wwozie i programy certyfikacji) (2005-002) 2006-05 SC zatwierdził specyfikację 34 2006-09 EWG sporządziła projekt ISPM 2007-02 EWG dokonała przeglądu projektu ISPM 2008-05 SC-7 dokonał przeglądu projektu ISPM w drodze konsultacji korespondencyjnej w oparciu o zalecenia SC-7 2008-12 EWG dokonała przeglądu projektu ISPM 2010-04 SC zatwierdził projekt ISPM do przekazania do MC 2010-06 konsultacje wśród członków 2011-05 SC-7 dokonał przeglądu projektu ISPM 2011-11 SC dokonał przeglądu podczas posiedzenia 2012-03 CPM-7 przyjął standard ISPM 36. 2012. Zintegrowane działania ochronne dla roślin do sadzenia Rzym, IPPC, FAO. Przyjęcie Niniejszy standard został przyjęty podczas Siódmej Sesji Komisji ds. Środków Fitosanitarnych w marcu 2012 r. WSTĘP Zakres Niniejszy standard określa podstawowe kryteria identyfikacji i stosowania zintegrowanych środków fitosanitarnych w miejscu produkcji roślin do sadzenia (za wyjątkiem nasion) przeznaczonych do wprowadzenia do obrotu międzynarodowego. Dokument ten zawiera wytyczne pomocne przy identyfikowaniu ryzyka wywołanego przez organizmy szkodliwe przenoszone przez rośliny do sadzenia i zarządzaniu nim. Materiały referencyjne ISPM 2. 2007. Ramowe zasady analizy zagrożenia agrofagiem. Rzym, IPPC, FAO. ISPM 5. Słownik terminów fitosanitarnych. Rzym, IPPC, FAO. ISPM 11. 2004. Analiza zagrożenia agrofagiem dla organizmów kwarantannowych, w tym analiza zagrożenia dla środowiska oraz żywych organizmów zmodyfikowanych. Rzym, IPPC, FAO. ISPM 12:2011 Świadectwa fitosanitarne. Rzym, IPPC, FAO. ISPM 13. 2001. Wytyczne w sprawie powiadamiania o nieprzestrzeganiu przepisów i działań doraźnych. Rzym, IPPC, FAO. ISPM 17. 2002. Sprawozdawczość na temat organizmów szkodliwych. Rzym, IPPC, FAO. ISPM 20. 2004. Wytyczne w sprawie systemu fitosanitarnych regulacji dotyczących importu. Rzym, IPPC, FAO. ISPM 21. 2004. Analiza zagrożenia agrofagiem dla organizmów szkodliwych objętych przepisami niepodlegających kwarantannie. Rzym, IPPC, FAO. ISPM 24. 2005. Wytyczne w sprawie określenia i uznania równoważności środków fitosanitarnych. Rzym, IPPC, FAO. ISPM 32. 2009. Podział towarów na kategorie według zagrożenia organizmami szkodliwymi. Rzym, IPPC, FAO. Definicje Definicje terminów fitosanitarnych użytych w niniejszym standardzie znaleźć można w ISPM nr 5 (Słownik terminów fitosanitarnych). Ogólny opis wymagań Powszechnie uważa się, że rośliny przeznaczone do sadzenia stwarzają większe zagrożenie wystąpienia organizmów szkodliwych, niż inne artykuły objęte przepisami. Jedną z metod zarządzania ryzykiem wystąpienia organizmów szkodliwych objętych przepisami przenoszonych przez rośliny do sadzenia oraz zagwarantowania spełniania przez te rośliny importowych wymagań fitosanitarnych jest zastosowanie zintegrowanych środków fitosanitarnych. Zastosowanie takich środków wymaga zaangażowania krajowych organizacji ochrony roślin (KOOR) oraz producentów 1 i opiera się na stosowaniu środków zarządzania ryzykiem wystąpienia organizmów szkodliwych w całym procesie produkcji i dystrybucji roślin. Środki zintegrowane mogą być opracowane i wdrożone przez KOOR kraju eksportera. Do podstawowych środków zintegrowanych można zaliczyć wymagania, takie jak prowadzenie planu miejsca produkcji, badanie roślin, prowadzenie rejestrów, stosowanie zabiegów przeciwko organizmom szkodliwym i zabiegów sanitarnych. W uzasadnionych przypadkach można wprowadzić dodatkowe wymogi, do których można zaliczyć podręcznik miejsca produkcji uwzględniający program zwalczania organizmów szkodliwych, odpowiednie szkolenia dla personelu, szczegółowe wymagania dotyczące pakowania i transportu oraz audyty wewnętrzne i zewnętrzne. KOOR kraju eksportera powinna zatwierdzać i nadzorować miejsca produkcji stosujące zintegrowane 1 „Producent” oznacza producenta roślin do sadzenia w miejscu produkcji. środki fitosanitarne, jak również wydawać świadectwa fitosanitarne potwierdzające spełnianie przez przesyłkę wymagań kraju importera. KONTEKST Istnieje szereg standardów ISPM zawierających ogólne wytyczne na temat zarządzania ryzykiem wystąpienia organizmów szkodliwych (n.p. ISPM 2:2007, ISPM 11:2004, ISPM 21:2004, ISPM 32:2009). Decyzje o stosowanych środkach fitosanitarnych mających na celu ograniczenie ryzyka wystąpienia organizmów szkodliwych do poziomu akceptowanego przez państwo importera powinny być podejmowane na podstawie wniosków z analizy zagrożenia agrofagiem (PRA). Powszechnie uważa się, że rośliny przeznaczone do sadzenia stwarzają większe zagrożenie wystąpienia organizmów szkodliwych, niż inne artykuły objęte przepisami i dlatego potrzebne są dodatkowe szczegółowe wytyczne w sprawie zarządzania tym podwyższonym ryzykiem. Zintegrowane środki fitosanitarne mogą być stosowane w miejscach produkcji do zarządzania ryzykiem wystąpienia organizmów objętych przepisami, zwłaszcza tych, które trudno wykryć podczas inspekcji importowych i eksportowych, ponieważ: - niektóre organizmy szkodliwe nie wywołują objawów możliwych do wykrycia podczas kontroli wzrokowej, w szczególności przy niskim poziomie porażenia - porażenie może mieć formę latentną lub jego objawy mogą być ukryte podczas inspekcji (np. w wyniku zastosowania środka ochrony roślin, nierównowagi substancji odżywczych, ze względu na fazę spoczynku roślin podczas wysyłki, obecność innych organizmów nie objętych przepisami lub w następstwie usunięcia liści z objawami) - niewielkie owady lub jaja mogą być ukryte pod korą, łuskami pąków itd. - rodzaj opakowania, wielkość i fizyczny stan przesyłki mogą mieć wpływ na skuteczność inspekcji - metody wykrywania wielu organizmów szkodliwych, w szczególności patogenów, mogą być niedostępne. Stosowanie zintegrowanych środków zarządzania ryzykiem wystąpienia organizmów szkodliwych wymaga udziału nie tylko KOOR kraju eksportera, ale również producentów na wszystkich etapach produkcji roślin do sadzenia. Zintegrowane środki fitosanitarne opracowano w celu zarządzania ryzykiem związanym z organizmami objętymi przepisami, ale ich zaletą jest to, że mogą również służyć do zwalczania innych organizmów występujących w miejscu produkcji. Oczekuje się, że niniejszy standard przyczyni się do ochrony bioróżnorodności i środowiska przez określenie wytycznych stosowania zintegrowanych środków fitosanitarnych, które spowodują zminimalizowanie rozprzestrzeniania się organizmów szkodliwych pomiędzy państwami. WYMAGANIA 1. Podstawy regulacji Kraj importera może określić uzasadnione z technicznego punktu widzenia importowe wymagania fitosanitarne dla roślin do sadzenia i poinformować o nich (patrz ISPM 2:2007, ISPM 11:2004 oraz ISPM 21:2004). Załącznik 1 określa czynniki, które KOOR kraju importera powinna brać pod uwagę podczas prowadzenia PRA dla roślin do sadzenia. KOOR kraju eksportera powinna opracować i wdrożyć środki zgodne z importowymi wymaganiami fitosanitarnymi. Środki zintegrowane mogą być opracowane i wdrożone w dwóch przypadkach określonych poniżej: - Kraj importera wymaga, aby wwożone rośliny były poddane zintegrowanym środkom fitosanitarnym w kraju eksportera. - Kraj importera nie określa wyraźnie wymogu stosowania zintegrowanych środków fitosanitarnych, ale KOOR kraju eksportera uznaje, że ich zastosowanie byłoby właściwym i skutecznym sposobem spełnienia importowych wymogów fitosanitarnych kraju importera i z tego powodu narzuca ich stosowanie producentom chcącym eksportować rośliny do sadzenia do tego konkretnego kraju. Jeżeli w drugim z powyższych przypadków KOOR kraju eksportera uzna, że wdrożone przez nią „zintegrowane środki fitosanitarne” są równoważne z importowymi wymaganiami fitosanitarnymi kraju importera, powinna zwrócić się do tego kraju o formalne potwierdzenie równoważności tych środków (ISPM 24:2005). Producent chcący stosować zintegrowane środki fitosanitarne musi zwrócić się do KOOR o zatwierdzenie, dzięki któremu będzie mógł eksportować rośliny do sadzenia do poszczególnych krajów. Następnie KOOR kraju eksportera może zatwierdzić producenta spełniającego określone przez nią wymagania w zakresie zintegrowanych środków fitosanitarnych. 2. Zintegrowane środki fitosanitarne Niniejszy standard opisuje dwa podstawowe poziomy zintegrowanych środków fitosanitarnych. Rozdział 2.1 (Podstawowe zintegrowane środki fitosanitarne) opisuje zestaw zintegrowanych środków fitosanitarnych, które mogą być szeroko stosowane w stosunku do wszystkich roślin do sadzenia. Rozdział 2.2 (Dodatkowe zintegrowane środki fitosanitarne stosowane przy zwiększonym poziomie ryzyka) opisuje dodatkowe działania przeznaczone do zarządzania zwiększonym ryzykiem wywołanym organizmami szkodliwymi. Obowiązkowe wprowadzenie tych działań nie jest konieczne. Ponadto nie wszystkie spośród tych działań mogą być stosowane w niektórych systemach uprawy (np. bariery fizyczne w przypadku upraw polowych). A zatem, nie wszystkie elementy opisane w rozdziale 2.2 będą niezbędne. KOOR mogą rozważyć ich wprowadzenie jako działań dodatkowych do inspekcji przedeksportowych lub w porcie wwozu w celu ograniczenia ryzyka wywołanego przez organizmy szkodliwe. 2.1 Podstawowe zintegrowane środki fitosanitarne KOOR kraju eksportera może zatwierdzić miejsce produkcji pod warunkiem spełnienia wymagań w zakresie opisanych poniżej podstawowych zintegrowanych środków fitosanitarnych. 2.1.1 Zatwierdzenie miejsca produkcji W procesie zatwierdzania producentów ubiegających się o możliwość zastosowania podstawowych zintegrowanych środków fitosanitarnych należy sprawdzić spełnianie przez nich poniższych warunków: - posiadanie aktualnego planu miejsca produkcji oraz prowadzenie rejestrów określających kiedy, gdzie i jak rośliny do sadzenia były uprawiane, poddawane zabiegom, przechowywane i przygotowywane do przemieszczenia poza miejsce produkcji (w tym informacje o wszystkich gatunkach roślin w miejscu produkcji oraz typach materiału, takich jak sadzonki, produkcja in vitro, rośliny z odsłoniętymi korzeniami); - prowadzenie przez czas określony przez KOOR kraju eksportera rejestru określającego gdzie i jak rośliny do sadzenia zostały zakupione, przechowywane, uprawiane, dystrybuowane oraz wszelkie inne właściwe informacje dotyczące ich stanu fitosanitarnego; - możliwość konsultacji ze specjalistą z zakresu ochrony roślin posiadającym dobrą wiedzę praktyczną z zakresu identyfikacji i zwalczania organizmów szkodliwych; - wyznaczenie osoby do kontaktów z KOOR kraju eksportera. 2.1.2 Wymagania dla miejsca produkcji Zatwierdzenie stosowania podstawowych zintegrowanych środków fitosanitarnych w miejscu produkcji może być obwarowane następującymi wymaganiami: - prowadzenie, zgodnie z zapotrzebowaniem, badań roślin i miejsc produkcji przez wyznaczonych pracowników w odpowiednich terminach i zgodnie z informacjami i procedurami określanymi przez KOOR kraju eksportera; - prowadzenie rejestru wszystkich badań zawierającego między innymi opis stwierdzonych organizmów szkodliwych i podjętych działań korygujących; - podejmowanie odpowiednich działań w miarę konieczności (np. w celu utrzymania roślin w stanie wolnym od organizmów objętych przepisami kraju importera) i ich dokumentowanie; - powiadamianie KOOR kraju eksportera w przypadku zaobserwowania organizmów objętych przepisami kraju importera; - wprowadzenie i dokumentowanie systemu sanitarno-higienicznego. W tabeli 1 w Aneksie 1 podano szczegółowe przykłady środków ochrony roślin, które mogą być stosowane wobec różnych grup organizmów szkodliwych występujących na większości roślin do sadzenia w miejscach produkcji. W tabeli 2 w Aneksie 1 podano przykłady środków ochrony roślin, których zastosowania KOOR może wymagać w stosunku do poszczególnych typów roślin do sadzenia i różnych typów lub grup organizmów szkodliwych występujących na nich. Przykłady opisują często stosowane środki przeciwko ważnym organizmom szkodliwym poszczególnych typów roślin do sadzenia. 2.2 Dodatkowe zintegrowane środki fitosanitarne stosowane przy zwiększonym poziomie ryzyka Jeżeli podstawowe zintegrowane środki fitosanitarne nie są wystarczające aby właściwie zarządzać ryzykiem wywołanym organizmem szkodliwym, KOOR kraju eksportera może zatwierdzić miejsce produkcji pod warunkiem spełnienia wymagań w zakresie opisanych poniżej dodatkowych zintegrowanych środków stosowanych przy zwiększonym poziomie ryzyka. 2.2.1 Wymagania dla miejsca produkcji przy zwiększonym poziomie ryzyka KOOR kraju eksportera powinna zobowiązać producentów ubiegających się o zatwierdzenie dodatkowych zintegrowanych środków fitosanitarnych stosowanych przy zwiększonym poziomie ryzyka do opracowania podręcznika miejsca produkcji opisującego program zwalczania organizmów szkodliwych i zawierającego odpowiednie informacje na temat praktyk uprawowych i systemów działających w tym miejscu produkcji. KOOR kraju eksportera może zezwolić na eksport określonych roślin do konkretnego kraju przeznaczenia z miejsca produkcji, jeżeli stwierdzi, że zastosowane tam zintegrowane środki fitosanitarne spełniają importowe wymagania fitosanitarne tego kraju. W poniższych rozdziałach opisano elementy, które producent musi udokumentować i wdrożyć, a KOOR kraju eksportera sprawdzić w ramach audytu. 2.2.1.1 Podręcznik miejsca produkcji Podręcznik miejsca produkcji powinien zawierać opis wszystkich wymagań, elementów, procesów i systemów składających się na zintegrowane środki zarządzania ryzykiem wywołanym przez organizmy szkodliwe dla roślin do sadzenia. Podręcznik powinien zostać opracowany, wdrożony i prowadzony przez producenta i powinien podlegać zatwierdzeniu przez KOOR kraju eksportera 2. Podręcznik lub jego części powinny dotyczyć poszczególnych gatunków roślin lub miejsc przeznaczenia. W przypadku wprowadzenia zmian w podręczniku powinien on zostać ponownie przedłożony do zatwierdzenia przez KOOR kraju eksportera. Podręcznik miejsca produkcji może zawierać następujące elementy: - opis struktury organizacyjnej oraz zakresu odpowiedzialności poszczególnych pracowników, w tym nazwiska wyznaczonych osób odpowiedzialnych za techniczne aspekty działalności miejsca produkcji oraz specjalisty ds. ochrony roślin (patrz punkt 2.2.1.3) (każdy z tych pracowników może pełnić rolę osoby pośredniczącej w kontaktach pomiędzy KOOR i producentem i powinien powiadamiać KOOR kraju eksportera o wykryciu organizmów szkodliwych objętych przepisami kraju importera) - aktualny plan i opis miejsca produkcji będący zapisem kiedy, gdzie i jak poszczególne gatunki i typy roślin do sadzenia były uprawiane, poddawane zabiegom, przechowywane i przygotowywane do przemieszczenia poza miejsce produkcji (w tym informacje o gatunkach roślin, miejscu pochodzenia materiału roślinnego i jego typach, takich jak sadzonki, produkcja in vitro, rośliny z odsłoniętymi korzeniami); - program zwalczania organizmów szkodliwych (patrz punkt 2.2.1.2); - opis miejsc wysyłki i przyjęcia materiału na terenie miejsca produkcji; - procedury przyjmowania materiału roślinnego, w tym procedury gwarantujące rozdzielenie materiału przywożonego od materiału obecnego w miejscu produkcji; - opis działań podzleconych i procedurę zatwierdzania (dostawców); - opis procedur dokumentowania miejsca pochodzenia materiału rozmnożeniowego; - opis prowadzenia audytów wewnętrznych, wraz z podaniem ich częstotliwości i odpowiedzialnych pracowników; - procedury powiadamiania KOOR kraju eksportera w przypadku wykrycia organizmów objętych przepisami kraju importera; - procedury zwrotu roślin w przypadku wykrycia niezgodności z przepisami, w uzasadnionych KOOR można przedstawić również udokumentowany system zarządzania jakością, jeżeli istnieje on w miejscu produkcji. 2 przypadkach; - procedury obowiązujące odwiedzających. 2.2.1.2 Program zwalczania organizmów szkodliwych Program zwalczania organizmów szkodliwych będący elementem podręcznika miejsca produkcji powinien opisywać procedury i procesy zatwierdzone przez KOOR kraju eksportera służące zapobieganiu porażeniu organizmami szkodliwymi lub ich zwalczaniu. W jego skład powinien wchodzić opis importowych wymagań fitosanitarnych krajów importerów dla każdego gatunku roślin i typu materiału roślinnego. W tabeli 2 w Aneksie 1 podano przykłady środków, których zastosowania KOOR może wymagać w stosunku do poszczególnych typów roślin do sadzenia i różnych typów lub grup organizmów szkodliwych występujących na nich. Program zwalczania organizmów szkodliwych powinien zawierać następujące elementy: - czynności sanitarne i higieniczne służące zapobieganiu wprowadzaniu organizmów szkodliwych do miejsca produkcji oraz minimalizacji ich rozprzestrzeniania na jego terenie, na przykład: o systematyczne usuwanie porażonych roślin i ich szczątków; o dezynfekcja narzędzi i sprzętu; o usuwanie chwastów i materiału roślinnego innego, niż uprawny; o uzdatnianie wody; o ochrona wód powierzchniowych; o higiena osobista (np. mycie rąk, kuwety do dezynfekcji obuwia, kombinezony lub fartuchy); o ograniczenie dostępu; o opis sposobu wykorzystania materiału opakowaniowego i procedury obowiązujące w pakowalni; - zwalczanie organizmów szkodliwych – środki, procedury i działania (patrz Załącznik 1) służące zapobieganiu wystąpieniu organizmów lub zabiegi, takie jak: o bariery fizyczne (np. ekrany, śluzy); o dezynfekcja podłoży i pojemników używanych do produkcji roślin; o stosowanie środków ochrony roślin (np. chemicznych, biologicznych); o utylizacja porażonych roślin; o stosowanie na masową skalę pułapek do wychwytywania istotnych organizmów szkodliwych i potencjalnych wektorów; o sterowanie klimatem; o zabiegi przy użyciu gorącej wody lub wysokiej temperatury; o wszelkie inne zabiegi skutecznie zwalczające dany organizm; - postępowanie z materiałem roślinnym spoza miejsca produkcji – metody zarządzania ryzykiem wywołanym przez organizmy szkodliwe na materiale roślinnym przywożonym spoza miejsca produkcji i ich dokumentowanie wraz z opisem: o działań podejmowanych w celu zagwarantowania, że wszystkie rośliny do sadzenia wwożone na teren miejsca produkcji są wolne od organizmów objętych przepisami kraju importera, potencjalnych wektorów i praktycznie wolne od innych organizmów; o procedur postępowania w przypadku wykrycia organizmów szkodliwych lub potencjalnych wektorów; o niezbędnych rejestrów, zawierających między innymi datę, nazwisko osoby przeprowadzającej badanie oraz wykaz stwierdzonych organizmów szkodliwych (w tym potencjalnych wektorów), uszkodzeń lub objawów i wszelkich podjętych działań naprawczych; - badanie materiału roślinnego (patrz punkt 2.2.1.5) i pól produkcji – metody, częstotliwości i intensywność badania całości materiału roślinnego na terenie miejsca produkcji (np. ocena wzrokowa, pobieranie prób, badanie i stosowanie pułapek) wraz z danymi laboratoriów dokonujących identyfikacji stwierdzonych organizmów i informacją o zastosowanych metodach; - badanie roślin do sadzenia przed eksportem – metody, częstotliwość i intensywność badań roślin podczas przygotowywania ich na eksport; - identyfikacja porażonych roślin i sposób postępowania z nimi z wraz z opisem: o sposobu identyfikacji porażonych roślin i zabiegów stosowanych na nich; o środków służących zagwarantowaniu, że rośliny niespełniające importowych wymogów fitosanitarnych kraju importera nie zostaną wyeksportowane; sposobu utylizacji usuniętego materiału roślinnego w sposób uniemożliwiający namnażanie i rozprzestrzenianie się organizmu szkodliwego; - rejestr zabiegów środkami ochrony roślin i innych działań ochronnych. o 2.2.1.3 Specjalista ds. ochrony roślin KOOR kraju eksportera będzie wymagać od producentów, którzy stosują dodatkowe zintegrowane środki fitosanitarne w sytuacji zwiększonego ryzyka wystąpienia organizmów szkodliwych skorzystania z usług specjalisty o ugruntowanej praktycznej wiedzy na temat identyfikacji i zwalczania organizmów szkodliwych, aby zagwarantować, że działania sanitarne, monitoring i zwalczanie będą realizowane zgodnie z opisem w podręczniku miejsca produkcji. Specjalista ds. ochrony roślin może pełnić rolę osoby pośredniczącej w kontaktach z diagnostykami dokonującymi identyfikacji organizmów szkodliwych. 2.2.1.4 Szkolenie pracowników Pracownicy powinni być przeszkoleni w dziedzinie wykrywania organizmów szkodliwych, w szczególności objętych przepisami kraju importera, oraz stosowania formalnego systemu sprawozdawczego do przekazywania informacji o stwierdzonych organizmach. Szkolenie powinno również obejmować sposoby postępowania z materiałem służące zmniejszeniu ryzyka wywołanego przez organizmy szkodliwe. 2.2.1.5 Badanie materiału roślinnego Całość materiału wyprodukowanego w miejscu produkcji (łącznie z roślinami przeznaczonymi na rynek krajowy i do innych miejsc produkcji) powinna być systematycznie badana na obecność organizmów szkodliwych zgodnie z ustalonym harmonogramem przez wyznaczonych pracowników i zgodnie z powszechnie przyjętymi metodami; należy również wdrażać niezbędne działania korygujące. 2.2.1.6 Pakowanie i transport Podczas pakowania i transportu należy zwrócić uwagę na następujące sprawy: - Materiał roślinny należy pakować w sposób uniemożliwiający porażenie przez organizmy objęte przepisami. - Materiał opakowaniowy powinien być czysty, wolny od organizmów szkodliwych i spełniać importowe wymagania fitosanitarne. - Środki transportu do przemieszczania materiału roślinnego poza teren miejsca produkcji powinny być poddane inspekcji i w miarę konieczności wyczyszczone przed załadunkiem. - Każda partia stanowiąca część przesyłki powinna posiadać dane identyfikacyjne umożliwiające określenie jej miejsca produkcji. 2.2.1.7 Audyty wewnętrzne Należy prowadzić audyty wewnętrzne służące sprawdzeniu przestrzegania przez producenta zapisów podręcznika. Audyty wewnętrzne powinny skupiać się na sprawdzeniu, czy podręcznik i sposób realizacji jego zapisów spełniają wymagania KOOR kraju eksportera i importera. Na przykład, audyt wewnętrzny może oceniać kompetencje pracowników w zakresie identyfikowania i zwalczania organizmów szkodliwych, stopień wywiązywania się przez nich z obowiązków, sposób prowadzenia rejestrów pod kątem ich przydatności do określenia miejsca pochodzenia materiału roślinnego, etykietowanie itd. Audyty wewnętrzne powinny być prowadzone przez pracowników niezależnych od osób bezpośrednio odpowiedzialnych za oceniane działania. Wyniki audytu oraz wszelkie stwierdzone niezgodności (patrz punkt 2.3 i Aneks 2) powinny zostać udokumentowane i przedstawione producentowi do wglądu. Działania korygujące w stosunku do wykrytych niezgodności powinny być wdrażane bezzwłocznie i skutecznie. Należy je dokumentować. W przypadku stwierdzenia podczas audytu niezgodności o charakterze krytycznym (patrz punkt 2.3), producent lub audytor powinni niezwłocznie powiadomić na piśmie KOOR kraju eksportera i uniemożliwić eksport roślin będących przedmiotem takiej niezgodności poza miejsce produkcji do chwili jej wyeliminowania. Działania korygujące powinny zostać podjęte niezwłocznie pod nadzorem KOOR kraju eksportera. 2.2.1.8 Rejestry Należy prowadzić aktualne rejestry i udostępniać je KOOR kraju eksportera oraz, w uzasadnionych przypadkach, również KOOR kraju importera. Podręcznik miejsca produkcji powinien jednoznacznie wskazywać osoby odpowiedzialne za prowadzenie poszczególnych rejestrów, jak również miejsce i sposób ich prowadzenia. Rejestry powinny być prowadzone zgodnie z zasadami ustalonymi przez KOOR kraju eksportera. W rejestrach powinny znaleźć się: data, nazwisko i podpis osoby realizującej dane zadanie lub przygotowującej dokument. Oto przykłady rejestrów, których prowadzenie może być wymagane: - świadectwa fitosanitarne i inne informacje (np. faktury) pozwalające określić miejsce pochodzenia i stan fitosanitarny materiału roślinnego spoza miejsca produkcji; - wyniki inspekcji materiału roślinnego spoza miejsca produkcji; - wyniki audytów; - rejestr wszystkich badań przeprowadzonych podczas produkcji zawierający między innymi opis stwierdzonych organizmów szkodliwych, uszkodzeń lub objawów i podjętych działań korygujących; - rejestr działań ochronnych podjętych w celu zapobieżenia wystąpieniu organizmów szkodliwych lub ich zwalczenia (łącznie z podaniem metody zastosowania, nazwy środka, dozowania, daty zabiegu i, w uzasadnionych przypadkach, czasu trwania); - rejestr badań materiału roślinnego opuszczającego miejsce produkcji, w tym typ i ilość eksportowanego materiału oraz nazwę kraju importera; - kopie świadectw fitosanitarnych dla materiału roślinnego eksportowanego przez producenta; - rejestr zidentyfikowanych niezgodności oraz podjętych działań korygujących lub prewencyjnych; - rejestr pracowników odpowiedzialnych za zwalczanie organizmów szkodliwych; - rejestr szkoleń pracowników i ich kwalifikacji; - kopie formularzy sprawozdań z audytów wewnętrznych oraz list kontrolnych; - rejestry niezbędne do określenia pochodzenia roślin do sadzenia i ustalenia ich dalszych losów po opuszczeniu miejsca produkcji. 2.3 Niezgodność z wymaganiami dla miejsca produkcji Niezgodność to każde odstępstwo produktów lub procedur od zintegrowanych środków fitosanitarnych określonych przez KOOR kraju eksportera. KOOR kraju eksportera powinno rozróżniać następujące dwa typy niezgodności biorąc pod uwagę ich charakter: - Niezgodności krytyczne to zdarzenia zagrażające skuteczności zintegrowanych środków fitosanitarnych stosowanych w miejscu produkcji lub zwiększające ryzyko porażenia roślin do sadzenia. - Niezgodności niekrytyczne to zdarzenia nie zagrażające bezpośrednio skuteczności zintegrowanych środków fitosanitarnych stosowanych w miejscu produkcji ani nie zwiększające ryzyka porażenia roślin do sadzenia. Niezgodności mogą być wykrywane podczas audytów wewnętrznych i zewnętrznych przeprowadzanych przez KOOR kraju eksportera lub pod jej kierunkiem lub w wyniku badania materiału roślinnego. KOOR kraju eksportera powinna cofnąć zatwierdzenie miejsca produkcji (lub jego odpowiednich części) i niezwłocznie wstrzymać eksport, jeżeli: - stwierdzi krytyczną niezgodność; - wielokrotnie stwierdzi niezgodności niekrytyczne; - stwierdzi wiele niezgodności niekrytycznych; - stwierdzi, że producent nie przeprowadził wymaganych działań korygujących w wyznaczonym terminie; - otrzyma z kraju importera powiadomienie o przechwyceniu organizmu szkodliwego. Zatwierdzenie powinno zostać przywrócone wyłącznie po wdrożeniu działań korygujących oraz po potwierdzeniu usunięcia niezgodności w drodze audytu przeprowadzonego przez KOOR kraju eksportera. Działania korygujące mogą wiązać się z koniecznością zmiany wymagań i powinny obejmować działania zapobiegające pojawianiu się w przyszłości stwierdzonych błędów. Wykaz przykładów niezgodności znajduje się w Aneksie 2. 3. Zakres odpowiedzialności KOOR kraju eksportera KOOR kraju eksportera odpowiada za: - przekazanie producentom wymagań kraju importera; - opracowanie i wdrożenie wymagań dla zintegrowanych środków fitosanitarnych; - zatwierdzanie miejsc produkcji ubiegających się o możliwość stosowania zintegrowanych środków fitosanitarnych; - nadzór nad zatwierdzonymi miejscami produkcji; - wydawanie świadectw fitosanitarnych potwierdzających spełnianie przez wszystkie rośliny do sadzenia eksportowane z zatwierdzonych miejsc produkcji importowych wymagań fitosanitarnych; - przekazywanie KOOR kraju importera na jej wniosek informacji na temat opracowanych zintegrowanych środków fitosanitarnych; - w uzasadnionych przypadkach, wydawanie zgody na wizyty i audyty KOOR kraju importera zgodnie z zapisami punktu 4.1 i udzielanie pomocy w tym zakresie; - przekazywanie KOOR kraju importera odpowiednich informacji o przypadkach wystąpienia organizmów szkodliwych zgodnie z ISPM 17:2002. 3.1 Wdrażanie zintegrowanych środków fitosanitarnych Opracowując i wdrażając zintegrowane środki fitosanitarnych KOOR kraju eksportera powinna określić wymagania, jakie powinien spełnić producent oraz wymagania kraju lub krajów importera. Należy ponadto określić, jakie wymagania w zakresie dokumentacji i przekazywania informacji musi spełnić producent. 3.2 Zatwierdzenie miejsca produkcji Wymagania w zakresie zatwierdzania miejsc produkcji stosujących podstawowe zintegrowane środki fitosanitarne opisano w punkcie 2.1.1. Wymagania w zakresie zatwierdzania miejsc produkcji ubiegających się o stosowanie dodatkowych zintegrowanych środków fitosanitarnych obowiązujących przy zwiększonym poziomie ryzyka opisano w punkcie 2.2.1 i powinny opierać się na następujących przesłankach: - wstępnym audycie dokumentacji (w tym podręcznika miejsca produkcji) w miejscu produkcji służącym weryfikacji spełniania wymogów określonych na podstawie czynników zagrożenia agrofagiem występujących w danym rodzaju produkcji; - audycie wdrożeniowym, którego celem jest zweryfikowanie: o przestrzegania przez producenta zapisów protokołów, procedur i standardów wymienionych w podręczniku miejsca produkcji; o że niezbędna dokumentacja jest kompletna, aktualna i dostępna dla pracowników; o że prowadzone są odpowiednie rejestry, dokumentacja, audyty wewnętrzne i że realizowane są działania korygujące; o czy wdrożono odpowiednie procedury gwarantujące szybką identyfikację problemów wywołanych przez organizmy szkodliwe i podjęcie stosownych działań gwarantujących eksport wyłącznie tych roślin, które spełniają fitosanitarne wymagania importowe; o że materiał roślinny znajdujący się na terenie miejsca produkcji pozostaje wolny od wszystkich organizmów kwarantannowych albo, że KOOR została odpowiednio poinformowana o porażeniu przez takie organizmy i podjęto odpowiednie działania by zagwarantować ich wyeliminowanie; - ustanowieniu procedur służących doprowadzeniu stanu organizmów niekwarantannowych objętych przepisami do poziomu tolerancji. Po zakończeniu audytu dokumentacji i audytu wdrożeniowego z wynikiem pozytywnym miejsce produkcji może uzyskać od KOOR kraju eksportera zezwolenie na eksport konkretnych roślin do sadzenia do wyznaczonych krajów. 3.3 Nadzór nad zatwierdzonymi miejscami produkcji Po zatwierdzeniu miejsca produkcji KOOR kraju eksportera powinna je nadzorować, w szczególności w drodze monitoringu lub audytu systemu produkcji i systemu operacyjnego. Częstotliwość i terminy działań monitoringowych i audytowych powinny być uzależniane od zagrożenia agrofagiem, importowych wymagań fitosanitarnych oraz historii przestrzegania przepisów przez dany podmiot. Monitoring lub audyt powinien obejmować inspekcje i, w stosownych przypadkach, badania roślin do sadzenia, jak również weryfikację dokumentacji i praktycznych aspektów prowadzenia działalności powiązanych ze stosowanymi zintegrowanymi środkami fitosanitarnymi. 3.4 Inspekcje eksportowe i wystawianie świadectw fitosanitarnych Zintegrowane środki fitosanitarne mogą ograniczyć potrzebę przeprowadzania przez KOOR inspekcji w okresie wegetacyjnym i zmniejszyć częstotliwość lub intensywność inspekcji eksportowych przesyłek roślin do sadzenia. Świadectwa fitosanitarne powinny być wystawiane zgodnie z ISPM 12:2011. 3.5 Przekazywanie informacji KOOR kraju eksportera powinno przekazać informacje o stosowanych zintegrowanych środkach ochrony KOOR kraju importera. 4. Zakres odpowiedzialności KOOR kraju importera KOOR kraju importera jest odpowiedzialna za wprowadzenie uzasadnionych z technicznego punktu widzenia importowych wymagań fitosanitarnych i za poinformowanie o nich. Powinna przy tym uwzględnić istniejące przed importem czynniki wpływające na ryzyka wywołane przez organizmy szkodliwe związane konkretnie z roślinami do sadzenia (patrz Załącznik 1). Importowe wymagania fitosanitarne powinny być spójne ze zidentyfikowanym ryzykiem wywołanym przez agrofagi. KOOR kraju importera powinna powiadomić KOOR kraju eksportera o wszelkich niezgodnościach (patrz ISPM 13:2001) stwierdzonych po imporcie lub na późniejszym etapie w kraju importera. KOOR kraju importera może również dokonać przeglądu systemu zatwierdzania miejsc produkcji zaprezentowanego przez KOOR kraju eksportera i w stosownych przypadkach przeprowadzić audyt. KOOR kraju importera powinna powiadomić KOOR kraju eksportera o wynikach przeglądu, monitoringu i audytu. 4.1 Audyt KOOR kraju importera może zwrócić się do KOOR kraju eksportera o udostępnienie raportów z audytów prowadzonych przez producentów i KOOR kraju eksportera. Może również wystąpić o przeprowadzenie audytu zintegrowanych środków fitosanitarnych opracowanych i wdrożonych przez kraj eksportera. Audyt taki może obejmować przegląd dokumentacji, inspekcje i badanie roślin wyprodukowanych z zastosowaniem zintegrowanych środków fitosanitarnych i, w uzasadnionych przypadkach, wizyty na miejscu służące zaprezentowaniu wykorzystywanych zintegrowanych środków fitosanitarnych (patrz ISPM 20:2004) lub wizyty w konkretnych gospodarstwach, pod warunkiem przedstawienia odpowiedniego uzasadnienia, na przykład w przypadku niezgodności (ISPM 13:2001). Niniejszy załącznik stanowi obowiązkową część standardu. ZAŁĄCZNIK 1: Czynniki mające wpływ na poziom zagrożenia roślin do sadzenia przez organizmy szkodliwe Czynniki ryzyka związane z roślinami Podstawowe czynniki ryzyka związane z roślinami to gatunek, odmiana i obszar, z którego pochodzą. Dla każdego gatunku rośliny można określić różne poziomy zagrożenia agrofagiem powiązane z poszczególnymi typami przemieszczanego materiału roślinnego; poniżej podano ranking tych typów materiału ułożony w porządku od najniższego do najwyższego ryzyka (pamiętać przy tym należy, że kolejność typów materiału w rankingu może różnić się w zależności od okoliczności): (1) kultury merystemowe (2) kultury in vitro (3) oczka / zrazy (4) nieukorzenione sadzonki (5) ukorzenione sadzonki (6) fragmenty korzeni, sadzonki korzeniowe, korzonki zarodkowe lub kłącza (7) cebulki i bulwy (8) rośliny z odsłoniętymi korzeniami (9) ukorzenione rośliny w pojemnikach. Ponadto, zagrożenie agrofagiem może zwiększać się wraz z wiekiem roślin, ponieważ starsze rośliny były przez dłuższy czas narażone na potencjalne działania organizmów szkodliwych. Czynniki ryzyka związane z systemem produkcji Sposób produkcji roślin do sadzenia może mieć wpływ na poziom zagrożenia agrofagiem. Do czynników tych można zaliczyć: (1) podłoże (2) metoda nawadniania i źródło wody (3) warunki wzrostu (4) zestawienie różnych gatunków roślin. Ogólnie rzecz biorąc, z uprawą w ziemi wiąże się większe zagrożenie agrofagiem, niż z uprawą w podłożu bez ziemi, ponieważ istnieje większe prawdopodobieństwo wystąpienia organizmów szkodliwych przenoszonych przez glebę (takich jak mikroorganizmy, stawonogi, nicienie). Niektóre z ryzyk można kontrolować przez sterylizację, pasteryzację lub inne skuteczne zabiegi stosowane wobec podłoża przed sadzeniem. Na zagrożenie agrofagiem może wpłynąć źródło oraz jakość wody do nawadniania. W przypadku niektórych organizmów przenoszonych przez wodę czerpanie jej z ujęć powierzchniowych może stwarzać większe ryzyko, niż stosowanie wody uzdatnionej. Podobnie, metoda nawadniania może stworzyć mikroklimat lub warunki sprzyjające rozwojowi i rozprzestrzenianiu się organizmów szkodliwych (np. nawadnianie z góry zamiast kropelkowego). Poniżej podano przykłady warunków uprawy mogących mieć wpływ na zagrożenie agrofagiem uporządkowane ogólnie od najniższego do najwyższego ryzyka: (1) komora wzrostu (2) szklarnia (3) osłony siatkowe (4) uprawa polowa w pojemnikach (5) uprawa polowa (6) rośliny zebrane w warunkach naturalnych. Uprawy zamknięte w komorach wzrostu, szklarniach i pod osłonami siatkowymi zazwyczaj zapewniają większą kontrolę nad materiałem roślinnym oraz większe możliwości ograniczenia dostępu organizmów szkodliwych, niż ma to miejsce w przypadku roślin uprawianych w warunkach polowych. Uprawa roślin w pojemnikach z wykorzystaniem sterylizowanego podłoża lub na membranie może dawać lepszą ochronę przed organizmami przenoszonymi przez glebę. W warunkach polowych rośliny są najczęściej poddawane agrotechnicznym i chemicznym zabiegom ochrony. Rośliny zbierane w warunkach naturalnych nie są chronione przed organizmami szkodliwymi i potencjalnie stwarzają wysokie zagrożenie agrofagiem. Również rośliny wodne produkowane w podłożu lub bez mogą stwarzać ryzyko przenoszenia organizmów szkodliwych. Nie wszystkie systemy uprawy mieszczą się tylko w jednej z powyższych kategorii i mogą łączyć różne warunki produkcji (tak jak np. rośliny zebrane w warunkach naturalnych przesadzone do pojemników i uprawiane przed eksportem w warunkach polowych). Schematy certyfikacyjne wymagają zastosowania konkretnych kombinacji tych warunków i mogą określać szczegółowe sposoby zabezpieczenia. Czynniki ryzyka związane z przeznaczeniem materiału roślinnego Rośliny do sadzenia według ISPM 32:2009 są sklasyfikowane jako kategoria towaru wiążąca się z wysokim zagrożeniem agrofagiem. Zagrożenie agrofagiem może być inne w zależności od sposobu wykorzystania materiału roślinnego, na przykład może zależeć od tego czy rośliny będą uprawiane jako jednoroczne czy wieloletnie, w pomieszczeniach czy na dworze, na terenach miejskich, w polu, w szkółce, itd. Niniejszy aneks służy wyłącznie do celów referencyjnych i nie stanowi obowiązkowej części niniejszego standardu. ANEKS 1: Przykłady działań ochrony roślin stosowanych w miejscu produkcji ograniczających zagrożenie agrofagiem związane z roślinami do sadzenia Tabela 1. Przykłady działań, które mogą być zastosowane w miejscu produkcji w celu zmniejszenia zagrożenia agrofagiem związanego z roślinami do sadzenia zebrane dla grup organizmów szkodliwych (grupy organizmów szkodliwych mogą się częściowo pokrywać, tak jak np. grupy 1 i 3; aby właściwie ograniczyć ryzyko niezbędne może być zastosowanie kilku różnych środków). 1 2 Grupa organizmów Dostępne środki szkodliwych Organizmy wywołujące - Pozyskiwanie roślin z materiału matecznego poddanego infekcje latentne oraz badaniom i uznanego za wolny od danych organizmów potencjalnie przenoszone - Izolacja od źródeł porażenia (np. przy pomocy strefy buforowej lub przez rośliny do sadzenia przez odległość od miejsca występowania roślin żywicielskich, bez objawów lub izolacja fizyczna przy pomocy szklarni lub tuneli foliowych, symptomów izolacja w czasie, np. przez inny okres wegetacji) - Badanie prób roślin na obecność organizmów szkodliwych - Produkcja w ramach określonego programu certyfikacyjnego lub programu uprawy czystego materiału przewidującego zwalczanie poszczególnych organizmów - Stosowanie roślin wskaźnikowych - Produkcja kultur tkankowych (w tym merystemowych) mogących wyeliminować patogeny. Organizmy szkodliwe, których etapy rozwoju i objawy można zaobserwować podczas okresu wegetacji - - - 3 Organizmy przenoszone przez kontakt - - Inspekcja podczas okresu wegetacji w celu sprawdzenia występowania organizmów lub ich objawów (np. raz na miesiąc przez trzy miesiące poprzedzające eksport lub w na różnych etapach wzrostu rośliny) Inspekcja materiału matecznego w okresie wegetacji Inspekcja po zbiorach mająca na celu ustalenie czy poziom występowania organizmu mieści się w granicach tolerancji (np. tolerancja występowania zgnilizny cebulek wywołanej przez grzyby / bakterie) Stosowanie środków ochrony roślin Zapewnienie odpowiednich warunków dla ekspresji objawów Produkcja w ramach określonego programu certyfikacyjnego lub programu uprawy czystego materiału przewidującego zwalczanie poszczególnych organizmów. Zapobieganie kontaktom ze źródłami porażenia (np. innymi roślinami) Środki higieny stosowane wobec narzędzi do cięcia roślin i innego sprzętu pomiędzy przygotowaniem poszczególnych partii materiału Takie planowanie w miejscu produkcji, aby jako pierwsze przeprowadzić prace wobec roślin o lepszym stanie fitosanitarnym Stosowanie dedykowanych ubrań i sprzętu w miejscach izolowanych (np. pod osłonami) Stosowanie środków ochrony roślin Izolacja od źródeł porażenia (np. przy pomocy strefy buforowej lub przez odległość od miejsca występowania roślin żywicielskich, izolacja fizyczna przy pomocy szklarni lub tuneli foliowych, izolacja w czasie) 4 Organizmy przenoszone przez wektory - - 5 Organizmy przenoszone przez wiatr - 6 Organizmy przenoszone przez wodę - 7 Organizmy przenoszone przez glebę tworzące kolonie na roślinach - - 8 Organizmy przenoszone przez glebę w podłożu znajdującym się na roślinach - 9 Organizmy przenoszone przez glebę w ziemi znajdującej się na roślinach - - Izolacja od źródeł porażenia (np. przy pomocy strefy buforowej lub przez odległość od miejsca występowania roślin żywicielskich, izolacja fizyczna przy pomocy szklarni lub tuneli foliowych, izolacja w czasie) Badania gleby przed sadzeniem służące stwierdzeniu, że jest ona wolna od organizmów szkodliwych przenoszonych przez glebę lub ich wektorów lub że zachowane są granice tolerancji dla tych organizmów Zabiegi środkami ochrony roślin przeciwko owadom-wektorom organizmów szkodliwych (np. mszycom). Izolacja od źródeł porażenia (np. przy pomocy strefy buforowej lub przez odległość od miejsca występowania roślin żywicielskich, izolacja fizyczna przy pomocy szklarni lub tuneli foliowych) Stosowanie środków ochrony roślin. Korzystanie z ujęć wody wolnych od organizmów szkodliwych Dezynfekcja lub sterylizacja wody do nawadniania przed ponownym jej użyciem Izolacja od źródeł porażenia (np. przy pomocy strefy buforowej lub przez odległość od miejsca występowania roślin żywicielskich, izolacja fizyczna przy pomocy szklarni lub tuneli foliowych, izolacja w czasie). Izolacja od źródeł porażenia (np. przy pomocy strefy buforowej lub przez odległość od miejsca występowania roślin żywicielskich, izolacja fizyczna przy pomocy szklarni lub tuneli foliowych, uprawa roślin na stołach, izolacja w czasie). Pozyskiwanie roślin z materiału matecznego poddanego badaniom i uznanego za wolny od danych organizmów Produkcja w ramach określonego programu certyfikacyjnego lub programu uprawy czystego materiału Badanie prób roślin na obecność organizmów szkodliwych Zabiegi na glebie przed sadzeniem lub badanie jej na obecność organizmów szkodliwych, takich jak grzyby, nicienie i wirusy przenoszone przez nicienie Stosowanie podłoży bez ziemi. Sterylizacja podłoża przed użyciem Stosowanie obojętnych podłoży Stosowanie podłoży bez ziemi Izolacja od źródeł porażenia, uprawa roślin w sposób uniemożliwiający kontakt z glebą (np. na stołach) Zabiegi środkami ochrony roślin (np. moczenie lub fumigacja) przed eksportem Mycie korzeni z podłoża (i umieszczanie roślin w sterylnych pojemnikach zawierających sterylne podłoże) Izolacja od źródeł porażenia (np. przy pomocy strefy buforowej lub przez odległość od miejsca występowania roślin żywicielskich, izolacja w czasie) Zabiegi na glebie przed sadzeniem lub badanie jej na obecność organizmów szkodliwych (zwłaszcza nicieni i grzybów) Zabiegi środkami ochrony roślin (np. moczenie lub fumigacja) przed eksportem Mycie korzeni z ziemi (i umieszczanie roślin w sterylnych pojemnikach zawierających sterylne podłoże). Tabela 2. Przykłady działań ograniczających zagrożenie agrofagiem związane z roślinami do sadzenia stosowanych na różnych typach materiału Typy roślin uporządkowane Przykłady typów organizmów Dostępne środki w zależności od zagrożenia szkodliwych agrofagiem Kultury merystemowe i in vitro Oczka / zrazy Pozyskiwanie roślin z materiału matecznego poddanego badaniom i uznanego za wolny od danych organizmów - Uprawa w sterylnym podłożu w warunkach aseptycznych bez wpływu czynników zewnętrznych - Badanie prób roślin na obecność organizmów szkodliwych. Bakterie, wirusy, grzyby, owady i Patrz grupy 1 do 7 w tabeli 1 inne organizmy Wirusy i choroby wirusopodobne, bakterie, grzyby, nicienie, roztocza i owady Nieukorzenione sadzonki Owady, wirusy, bakterie, grzyby i inne organizmy - Patrz grupy 1 do 7 w tabeli 1 Zabiegi gorącą wodą. Ukorzenione sadzonki Nicienie, owady, wirusy, bakterie i inne organizmy Cebulki i bulwy, fragmenty korzeni, sadzonki korzeniowe, korzonki zarodkowe lub kłącza Rośliny z odsłoniętymi korzeniami Nicienie, wirusy, bakterie, grzyby, owady i inne organizmy Środki uzależnione są, między innymi, od zagrożenia agrofagiem stwarzanego przez zastosowane podłoże. Patrz grupy 1 do 7 w tabeli 1 Patrz grupy 1 do 7 w tabeli 1 Zanurzanie w gorącej wodzie w celu zwalczania nicieni. Nicienie oraz wszystkie pozostałe organizmy szkodliwe atakujące napowietrzne części rośliny Rośliny uprawiane w podłożu Nicienie oraz wszystkie za wyjątkiem ziemi pozostałe organizmy szkodliwe atakujące napowietrzne części rośliny Rośliny w ziemi Nicienie oraz wszystkie pozostałe organizmy szkodliwe atakujące napowietrzne części rośliny Patrz grupy 1 do 7 w tabeli 1 Patrz grupy 1 do 8 w tabeli 1 Patrz grupy 1 do 9 w tabeli 1 Niniejszy załącznik służy wyłącznie do celów referencyjnych i nie stanowi obowiązkowej części niniejszego standardu. ZAŁĄCZNIK 2: Przykłady niezgodności Poniżej podano przykłady niezgodności: (1) wykrycie organizmów kwarantannowych lub objętych przepisami organizmów niekwarantannowych (powyżej tolerowanego poziomu) istotnych dla kraju importera na roślinach znajdujących się na terenie miejsca produkcji lub z niego pochodzących; (2) nieprzeprowadzenie wymaganych badań laboratoryjnych lub analiz lub nieprawidłowe zastosowanie procedur identyfikacji organizmów szkodliwych; (3) niewdrożenie środków zwalczania organizmów szkodliwych objętych przepisami w miejscu produkcji; (4) niepowiadomienie KOOR kraju eksportera o obecności w miejscu produkcji organizmów objętych przepisami; (5) eksport bez zezwolenia taksonów roślin, roślin z nieuprawnionych miejsc pochodzenia lub roślin niespełniających importowych wymagań fitosanitarnych; (6) brak prawidłowego wykazu botanicznych nazw wszystkich roślin w dokumentach towarzyszących przesyłce; (7) brak systematycznego rejestru ochrony roślin wymaganego przez podręcznik miejsca produkcji i program ochrony roślin; (8) brak systematycznego rejestru krajów pochodzenia materiału roślinnego; (9) brak realizacji nakazanych działań korygujących w wyznaczonym terminie; (10)nieprzeprowadzenie wymaganych audytów wewnętrznych; (11)brak odpowiednio przeszkolonego personelu, wyznaczonych osób lub specjalisty ds. ochrony roślin; (12)znaczące modyfikacje podręcznika miejsca produkcji lub praktyki ochrony roślin bez uzyskania zgody KOOR kraju eksportera; (13)brak badań materiału roślinnego wwożonego do i wywożonego z miejsca produkcji; (14)niezachowanie rozdzielenia roślin do sadzenia przebadanych przed eksportem od innego materiału roślinnego niepoddanego badaniom; (15)brak skutecznego programu ochrony roślin; (16)brak odpowiednich praktyk sanitarnych w miejscu produkcji; (17)brak odpowiednich okresowych szkoleń dla pracowników; (18)brak aktualnej listy szkoleń wszystkich pracowników zaangażowanych w realizację zapisów podręcznika miejsca produkcji; (19)brak odpowiednich podpisów i dat na sprawozdaniach i w rejestrach; (20)brak rejestracji zmian w wykazach produkowanych taksonów roślinnych, ich lokalizacji na terenie miejsca produkcji oraz w wykazach eksportowanego materiału roślinnego; (21)niewykrycie i nieudokumentowanie niewielkich populacji organizmów szkodliwych; (22)niepowiadomienie KOOR kraju eksportera o zmianach w praktyce ochrony roślin opisanych podręczniku miejsca produkcji.
