UKSZTAŁTOWANIE POWIERZCHNI POLSKI Polska jest krajem

UKSZTAŁTOWANIE POWIERZCHNI POLSKI
Polska jest krajem zdecydowanie nizinnym. Obszary położone do wysokości 300 m n.p.m. zajmują aż 91,3%
powierzchni naszego kraju, a średnia wysokość to tylko 173 m n.p.m. Dla porównania średnia wysokość wszystkich
obszarów lądowych na Ziemi to 875 m n.p.m., a średnia wysokość Europy (kontynentu o najniższej średniej
wysokości) to 292 m n.p.m.
MAPA HIPSOMETRYCZNA POLSKI
1|Strona
Szczegółowe informacje na temat układu pionowego powierzchni Polski zawiera tabela poniżej:
Wzniesienie nad
poziom morza
W % powierzchni
ogólnej Polski
poniżej 0 m
0,2
0-100 m
25,2
100-200 m
49,7
200-300 m
16,2
300-500 m
5,6
500-1000 m
2,9
powyżej 1000 m
0,2
KRZYWA HIPSOMETRYCZNA POLSKI
źródło: Wikipedia
Najniżej położony punkt w Polsce: Raczki Elbląskie (Żuławy Wiślane) : -1,8 m p.p.m.
Najwyżej położony punkt w Polsce: Szczyt Rysy w Tatrach: 2499 m n.p.m.
2|Strona
Główne cechy ukształtowania powierzchni Polski:



zdecydowana dominacja nizin
ogólne nachylenie terytorium Polski z południowego-wschodu w kierunku północno-zachodnim
występowanie równoleżnikowych pasów rzeźby - na przemian wklęsłych i wypukłych (patrząc od północy: pas
pobrzeży, pas pojezierzy, pas nizin, pas wyżyn i starych gór, pas kotlin, pas młodych gór)

dominacja rzeźby polodowcowej: młodoglacjalnej na północy i staroglacjalnej w środkowej i południowej części
Polski
3|Strona
CECHY POSZCZEGÓLNYCH PASÓW UKSZTAŁTOWANIA POWIERZCHNI POLSKI
Nazwa
pasa
rzeźby
Pas
pobrzeży
Krainy geograficzne
należące do pasa
Nizina Szczecińska
(Pobrzeże Szczecińskie);
Pobrzeże Koszalińskie
(Pobrzeże Słowińskie);
Pobrzeże Gdańskie z
Żuławami Wiślanymi;
Równina Warmińska;
Wzniesienia Górowskie;
Nizina Staropruska (Nizina
Sępopolska)
Wysokości n.p.m.
Cechy rzeźby
Zdjęcia
formy rzeźby
młodoglacjalnej (np.
najmłodsze w Polsce
pas wklęsły
moreny czołowe w okolicy
od -1,8 m n.p.m.
Smołdzina (Rowokół);
(Raczki Elbląskie na wysoczyzny morenowe:
Żuławach Wiślanych) np.: Kępa Oksywska,
do 216 m n.p.m.
Wzniesienia Elbląskie, Kępa
(Góra Zamkowa na
Swarzewska); pradolina
Wzniesieniach
Redy-Łeby (Kaszubska)
Górowskich)
formy rzeźby akumulacji
Inne kulminacje:
rzecznej (np.: delty Wisły i
197 m n.p.m.
Odry)
(Maślana Góra (inna formy rzeźby erozji
nazwa tego
morskiej (abrazji) (klify
wzniesienia: Góra
np.: wyspa Wolin, Trzęsacz,
Srebrna)Jastrzębia Góra, Gdynia)
Wzniesienia
formy rzeźby akumulacji
Elbląskie)
morskiej: mierzeje:
115 m n.p.m.
Helska, Wiślana, Łebska
(Rowokół)
formy rzeźby akumulacji
149 m n.p.m.
eolicznej (np. wydmy (Bukowiec - Wzgórza ruchome wydmy na Mierzei
Bukowe koło
Łebskiej)
Szczecina)
krajobraz jeziornobagienny (Jeziora
przybrzeżne: Łebsko,
Gardo, Jamno itd.)
4|Strona
Pojezierze Pomorskie;
Pas
Pojezierze Mazurskie;
pojezierzy
Pojezierze Wielkopolskie
Pas Nizin
Pas wypukły
od kilku m n.p.m.
do 329 m n.p.m.
(Wieżyca)
Inne kulminacje:
309 m n.p.m.
(Wzgórza Szeskie)
312 m n.p.m.
(Dylewska Góra)
289 m n.p.m.
(Krzemieniucha koło
Suwałk)
Pas wklęsły
od około 30-40 m
Nizina Mazowiecka;
n.p.m.(w dolinach
Nizina
Wisły i Odry) do
Południowowielkopolska;
około 300 m
Wał Trzebnicki;
n.p.m.)
Nizina Śląska;
większe kulminacje:
Nizina Północnopodlaska;
284 m n.p.m.
Nizina Południowopodlaska;
(Kobyla Góra - Wał
Polesie Zachodnie;
Trzebnicki)
Wzniesienia
225 m n.p.m. (Góra
Południowomazowieckie
Borowa -okolice
Łomży)
dominacja rzeźby
młodoglacjalnej:
- wzgórza moreny
czołowej (np.: Wieżyca)
- wysoczyzny moreny
dennej z kemami, ozami i
eratykami
- pola sandrowe (np.:
Sandr Tucholski,
Augustowski, Kurpiowski)
- pradoliny (np.: toruńskoeberswaldzka)
- rynny polodowcowe
(często wypełnione wodami
jeziornymi)
- liczne niewielkie
zagłębienia
bezodpływowe
dominacja rzeźby
staroglacjalnej:
- rozległe równiny
morenowe
- szerokie pradoliny
- kompleksy wydm
śródlądowych (np.: w
Kotlinie Warszawskiej)
- silnie denudowane ciągi
wzgórz moreny czołowej
(np.: Wał Trzebnicki)
5|Strona
Wyżyna Lubelska z
Roztoczem;
Wyżyna Małopolska
(Wyżyna Kielecka z Górami
Świętokrzyskimi; Wyżyna
Pas wyżyn
Sandomierska; Niecka
i starych
Nidziańska) ;
gór
Wyżyna KrakowskoCzęstochowska;
Wyżyna Śląska;
Sudety i Przedgórze
Sudeckie
Pas kotlin
Kotlina Sandomierska;
Kotlina Oświęcimska;
Brama Krakowska;
Brama Przemyska,
Brama Morawska
Pas wypukły
od około 300 m
n.p.m. do 1602 m
n.p.m. (Śnieżka w
Karkonoszach)
inne kulminacje:
612 m n.p.m. (Łysica
w Górach
Świętokrzyskich)
1425 m n.p.m.
(Śnieżnik w Masywie
Śnieżnika)
718 m n.p.m. Ślęża
(Przedgórze
Sudeckie)
504 m n.p.m.
(niektóre źródła
podają 516m
n.p.m.)(Góra
Zamkowa
(Janowskiego) Wyżyna KrakowskoCzęstochowska)
390 m n.p.m. (Wielki
Dział na Roztoczu);
400 m n.p.m. (Góra
Św. Anny - Wyżyna
Śląska)
Duże zróżnicowanie
krajobrazowe:
- krajobrazy
staroglacjalne (Głównie
równiny morenowe)
- krajobrazy lessowe
(wąwozy lessowe np.:
Roztocze, okolice
Kazimierza Dolnego,
Sandomierza)
- krajobrazy krasowe
(Wyżyna KrakowskoCzęstochowska, niektóre
pasma Gór Świętokrzyskich,
Niecka Nidziańska)
- krajobrazy starych gór
(Góry Świętokrzyskie i
Sudety)
- krajobrazy
powulkaniczne
(Przedgórze Sudeckie)
- krajobrazy
antropogeniczne (głównie
Wyż. Śląska)
Pas wklęsły
od około 130 m
n.p.m. w okolicach
Sandomierza do
około 300 m n.p.m.
Rzeźba staroglacjalna
(równiny morenowe
i wydmy śródlądowe)
Rzeźba akumulacji
rzecznej (doliny Wisły i
Sanu)
Rzeźba lessowa (okolice
Przemyśla)
6|Strona
Pas
młodych
gór
Karpaty (Tatry, Pieniny,
Beskidy Zachodnie,
Środkowe i Wschodnie);
Pogórze Karpackie;
Pas wypukły
od około 300 m
n.p.m. do 2499 m
n.p.m. (Rysy w
Tatrach)
inne kulminacje:
1732 m n.p.m.
(Babia Góra - Beskid
Żywiecki (Wysoki))
1346 m n.p.m.
(Tarnica Bieszczady)
Rzeźba gór średnich Beskidy
Rzeźba alpejska - Tatry
(zwłaszcza Wysokie)
Rzeźba krasowa (Pieniny,
Tatry Zachodnie)
7|Strona