Materiały pomocnicze do ćwiczeń z przedmiotu: Ogrzewnictwo

Materiały pomocnicze do ćwiczeń z przedmiotu:
Ogrzewnictwo, wentylacja i klimatyzacja II. Klimatyzacja
Rozdział 2
Uzdatnianie powietrza na wykresie „h-x” Molliera
mgr inż. Agnieszka Sadłowska-Sałęga
Materiały pomocnicze do klimatyzacji. Rozdział 2
2 Uzdatnianie powietrza wilgotnego na wykresie „h-x” Moliera
2.1 Budowa wykresu Molliera
W technice klimatyzacyjnej wiele procesów z udziałem powietrza wilgotnego przebiega prawie przy stałym ciśnieniu. W związku z powyższym bardzo pomocnym narzędziem projektowym
do obliczeń cieplnych przemian powietrza wilgotnego zachodzących przy jego uzdatnianiu są wykresy psychrometryczne. W Europie najbardziej rozpowszechniony jest wykres opracowany przez
Molliera.
Rys.2.1.Wykres „h-x” Molliera dla powietrza wilgotnego
Wykres „h-x” Molliera jest to rozwartokątny układ współrzędnych, na którym są naniesione
następujące linie charakterystyczne:

rodzina linii parametrycznych oznaczających wilgotność względną  1,2,… wraz
z krzywą nasycenia  = 1,0 oddzielającą obszar powietrza nienasyconego (powyżej
krzywej) od obszaru mgły (poniżej krzywej). Krzywa nasycenia zbliża się asymptotycznie
3
Materiały pomocnicze do klimatyzacji. Rozdział 2
do izotermy odpowiadającej temperaturze nasycenia przy ciśnieniu pary przyjętym dla wykresu (np. do ta = 100C dla pa = 0,1 MPa);

skala kierunków przemian termodynamicznych () z początkiem w punkcie 0C na osi
rzędnych.
Dla przemian wyznaczanych przez odcinki, dla których znane są punkty początkowe
i końcowe, zależność ta przyjmuje postać:
ε
Δh Φc

Δx mw
[kJ  kg 1 ];
(2.1)
gdzie:
c – niezbędna ilość ciepła potrzebna do zmiany stanu powietrza wilgotnego, [kJ];
mw – masa wilgoci zawarta w powietrzu, [kg];

izotermy:
Na krzywej nasycenia izotermy załamują się. Przy temperaturze 0C może występować częściowo mgła wodna i lodowa, zatem na krzywej nasycenia izoterma 0C rozdwaja się na
(rys.6.4):
 izotermę mgły wodnej,
 izotermę mgły lodowej;

linie określające gęstość powietrza () lub objętość właściwą powietrza (v). Należy zwrócić uwagę na to, że często objętość właściwa podawana jest na 1 kg powietrza suchego, natomiast gęstość na m³ mieszaniny;

linie pomocnicze pomagające określić ciśnienie nasycenia oraz ciśnienia cząstkowe pary

izentalpy;

iinie stałej zwartości wilgoci (x = idem).
Miejsce przecięcia izotermy powietrza wilgotnego z krzywą  = 1,0 wyznacza punkt nasy-
cenia N określający zwartość wilgoci w powietrzu nasyconym xn w temperaturze t1 (rys.2.2).
Punkt rosy R jest wyznaczany poprzez przecięcie linii stałej zawartości wilgoci x = idem
z krzywą nasycenia. Punkt ten określa temperaturę rosy (tR), czyli temperaturę do której należy
schłodzić powietrze, aby było całkowicie nasycone bez zmiany wilgoci (rys.2.2).
4
Materiały pomocnicze do klimatyzacji. Rozdział 2
Rys.2.2. Stan nasycenia oraz punkt rosy
Rys.2.3.Temperatura termometru mokrego
Temperatura termometru mokrego (tm) jest wartością wskazaną przez termometr, którego
czujnik jest owinięty zwilżoną gazą. Na jej wartość ma wpływ początkowa temperatura wody oraz
wymiana ciepła pomiędzy powierzchnią gazy a otoczeniem.
Temperaturę wg termometru mokrego dla powietrza wilgotnego o stanie P odczytujemy
w sposób następujący (rys.2.3):
1. przez punkt P prowadzimy prostą równoległą od izentalp,
2. w miejscu przecięcia tej prostej z krzywą nasycenia  = 1,0 wyznaczamy punkt M,
3. dla punktu M odczytujemy temperaturę wg termometru suchego, która jest jednocześnie temperaturą wg termometru mokrego dla punktu P.
Uwaga!
Do obliczeń inżynierskich można przyjąć następujące uproszczenie: kierunek izoterm termometru
mokrego w obszarze mgły pokrywa się z kierunkiem izentalp.
5
Materiały pomocnicze do klimatyzacji. Rozdział 2
2.1.1 Podstawowe procesy uzdatniania powietrza wilgotnego na wykresie „h-x”
Na podstawie warunków wynikających z bilansu ciepła i masy w procesach przemian termodynamicznych zachodzących w powietrzu wilgotnym można dokonywać, wykorzystując ich interpretację graficzną na wykresie „h-x”, obliczeń wydajności urządzeń realizujących te procesy.
2.1.1.1 Mieszanie
Na rysunku 2.4. przedstawiono schemat mieszania dwóch strumieni powietrza, których parametry określają punkty P1 oraz P2. Bilans masowy tej przemiany można zapisać w następującej postaci:
.
.
.
m1  m 2  m M ;
gdzie:
.
m1,2
.
mM
–
–
(2.1)
strumień masowy powietrza wilgotnego przed zmieszaniem, [kgh–1];
strumień masowy powietrza wilgotnego po zmieszaniu, [kgh–1].
Bilans cieplny procesu mieszania określa natomiast zależność:
.
.
. 
.
m1 h1  m 2  h2   m1  m 2   hM




gdzie:
h1,2
–
hM
–
(2.2)
entalpia właściwa powietrza wilgotnego przed zmieszaniem, [kJkg–1];
entalpia właściwa powietrza wilgotnego po zmieszaniu, [kJkg–1];
Graficznie punkt charakteryzujący powietrze po zmieszaniu (PM) leży na prostej łączącej
punkty charakteryzujące oba strumienie powietrza przed zmieszaniem (rys.2.4a) w miejscu wyznaczonym przez stosunki masowe tych strumieni. Punkt PM dzieli odcinek P1P2 na części odwrotnie
proporcjonalne do strumieni masowych powietrza przed zmieszaniem.
Należy zwrócić uwagę, że w wyniku zmieszania dwóch strumieni powietrza nienasyconego
może, w niektórych przypadkach, nastąpić jego osuszanie z powodu wykroplenia się wilgoci. Powstanie wtedy powietrze nasycone o stanie M zawierające mgłę wodną. Ma to miejsce wtedy gdy
punkt mieszania leży w obszarze mgły (rys. 2.4b).
6
Materiały pomocnicze do klimatyzacji. Rozdział 2
Rys.2.4. Mieszanie dwóch strug powietrza wilgotnego: a) punkt mieszania w obszarze powietrza nienasyconego, b) punkt mieszania w obszarze mgły
2.1.1.2 Ogrzewanie powietrza w nagrzewnicy
Podczas ogrzewania powietrza w nagrzewnicy zawartość wilgoci w powietrzu nie ulega
zmianie, a więc zmiana stanu przebiega po linii stałej zawartości wilgoci x = const. Ciśnienie cząsteczkowe pary wodnej również nie ulega zmianie, rośnie natomiast temperatura, a co za tym idzie
entalpia gazu (rys. 2.5).
Rys.2.5. Ogrzewanie powietrza w nagrzewnicy
7
Materiały pomocnicze do klimatyzacji. Rozdział 2
Entalpię powietrza po ogrzaniu w nagrzewnicy obliczyć można z następującej zależności:
ha 2  ha1  t a 2  ta1   ca
gdzie:
ca
–
ha1,
–
ha2
ta1,
–
ta2
[kJ  kg 1 ];
(2.3)
średnie ciepło właściwe powietrza, [kJkg–1K–1];
entalpia właściwa powietrza przed nagrzewnicą, [kJkg–1];
entalpia właściwa powietrza za nagrzewnicą, [kJkg–1];
temperatura powietrza przed nagrzewnicą, [C];
temperatura powietrza za nagrzewnicą, [C].
Z uwagi na fakt, iż w przypadku ogrzewania powietrza w nagrzewnicy zachodzi przekazywanie ciepła tylko na drodze „jawnej”, moc cieplną urządzenia można wyrazić, w sposób równoważny, dwoma równaniami:
.
Φ N  ma  ha 2  ha1 
.
ΦN  ma  ca  ta 2  t a1 
gdzie:
.
ma
–
[kW];
[ kW];
(2.4)
(2.4a)
strumień masowy powietrza wilgotnego, [kgs-1].
Zapotrzebowanie na energię cieplną można obliczyć z zależności:
QN  ma  ha 2  ha1 
QN  ma  ca  ta 2  ta1 
gdzie:
ma
–
[kJ];
[ kJ];
(2.5)
(2.5a)
masa powietrza wilgotnego, [kg];
strumień ciepła jaki mysi dostarczyć woda grzejna natomiast:
.
Φw  Φ N  m w  c w  t w1  t w 2 
gdzie:
c.w
–
–
mw
tw1
–
tw2
–
średnie ciepło właściwe wody, [kJkg–1K–1];
strumień masowy wody, [kgs–1];
temperatura wody przed nagrzewnicą, [C];
temperatura wody za nagrzewnicą, [C].
8
kW ;
(2.6)
Materiały pomocnicze do klimatyzacji. Rozdział 2
2.1.1.3 Chłodzenie powietrza w chłodnicach powierzchniowych
Mokra powierzchnia chłodząca chłodnicy.
O mokrej powierzchni mówimy gdy temperatura ścianki jest niższa od temperatury punktu
rosy. Po zetknięciu się powietrza wilgotnego o stanie 1 (tp1 > tść) z powierzchnią ścianki chłodnicy,
o temperaturze mniejszej od temperatury punkty rosy, na jej powierzchni wykropli się wilgoć.
Analizując proces ochładzania w skali makroskopowej można przyjąć, że jedynie część strumienia
powietrza płynącego wzdłuż powierzchni chłodzącej kontaktuje się bezpośrednio z warstwą przyścienną wody ociekającej po powierzchni ścianki, a co za tym idzie osiąga stan nasycenia. Pozostała część strumienia powietrza przepływa przez chłodnicę bez zmiany stanu. Uogólniając wynik procesu oziębiania powietrza w tych warunkach można więc opisać jako stan powietrza po zmieszaniu
dwóch strumieni: powietrza wlotowego (1) oraz powietrza o parametrach warstwy przyściennej
(2’). Uśrednione parametry powietrza po zmieszaniu na wylocie chłodnicy obrazuje na wykresie
„h-x” punkt P2 (rys. 2.6a).
Rys.2.6. Oziębienie powietrza wilgotnego w chłodnicy o temperaturze ścianki niższej od temperatury punktu
rosy: a) przybliżony przebieg procesu (chłodnica 1-rzędowa), b) graficzna interpretacja współczynników: obejścia i kontaktu
Współczynnik kontaktu (CF) (contact factor) definiowany jest przez masę powietrza, które
kontaktuje się z powierzchnią chłodnicy w całkowitej masie powietrza:
9
Materiały pomocnicze do klimatyzacji. Rozdział 2
CF 
gdzie:
h1
h2
hS
t1
t2
tS
–
–
–
–
–
–
t1  t 2 h1  h2

;
t1  t S h1  hS
(2.7)
entalpia właściwa powietrza wilgotnego na wlocie do chłodnicy, [kJkg–1];
entalpia właściwa powietrza wilgotnego na wylocie z chłodnicy, [kJkg–1];
entalpia ścianki chłodnicy, [kJkg–1];
temperatura powietrza wilgotnego na wlocie do chłodnicy, [C];
temperatura powietrza wilgotnego na wylocie z chłodnicy, [C];
temperatura ścianki chłodnicy, [C].
Współczynnik obejścia (BF) (bypass factor) natomiast jest to część strumienia powietrza,
który nie kontaktuje się z powierzchnią chłodnicy, gdyż przepływa niejako przez jej obejście:
BF 
t 2  t S h2  hS

 1  CF .
t1  t S
h1  hS
(2.8)
Współczynnik CF można w pewnym kontekście interpretować jako „sprawność chłodnicy mokrej”.
Wartość współczynników BF i CF są ściśle związane z parametrami konstrukcyjnymi chłodnicy
oraz sposobem realizacji procesu.
Współczynnik kierunkowy przemiany oziębiania powietrza wilgotnego w chłodnicy mokrej
można wyrazić wzorem:
ε
gdzie:
ha1
ha2
x1
x2
–
–
–
–
ha1  ha 2
;
x1  x2
(2.9)
entalpia właściwa powietrza wilgotnego przed chłodnicą, [kJkg–1],
entalpia właściwa powietrza wilgotnego za chłodnicą, [kJkg–1],
zawartość wilgoci w powietrzu wilgotnym przed chłodnicą, [kgkg p.s.–1],
zawartość wilgoci w powietrzu wilgotnym za chłodnicą, [kgkg p.s.–1].
Wydajność cieplną chłodnicy (zwaną często potocznie jako moc chłodnicza lub wydajność
chłodnicza) można tylko i wyłącznie obliczyć jako strumień ciepła całkowitego:
.
ΦC  ma  ha1  ha 2  [kW];
10
(2.10)
Materiały pomocnicze do klimatyzacji. Rozdział 2
.
.
ΦC  Φc,j  Φc,u  ma  ca  ta1  ta 2   ro  ma  x1  x2  [kW];
gdzie:
ca
–
h1
–
h.2
–
–
ma
ta1
–
ta2
–
ro
–
x1
–
x2
–
(2.10a)
średnie ciepło właściwe powietrza wilgotnego, [kJkg–1K–1];
entalpia właściwa powietrza przed chłodnicą, [kJkg–1];
entalpia właściwa powietrza za chłodnicą, [kJkg–1];
strumień masowy powietrza wilgotnego, [kgs–1];
temperatura powietrza na wlocie do chłodnicy, [C];
temperatura powietrza na wylocie z chłodnicy, [C];
ciepło właściwe parowania wody, [kJkg–1];
zawartość wilgoci w powietrzu na wlocie do chłodnicy, [kgkgp.s–1];
zawartość wilgoci w powietrzu na wylocie z chłodnicy, [kgkgp.s–1].
Strumień wykroplonej w tym procesie wilgoci wyraża wzór:
.
.
m w  m a   x1  x2  [kg  s 1 ];
gdzie:
x1
–
x2
–
(2.11)
zawartość wilgoci w powietrzu przed chłodnicą, [kgkg p.s–1];
zawartość wilgoci w powietrzu za chłodnicą, [kgkg p.s–1].
W chłodnicy „mokrej” wydajność chłodnicza całkowita jest zawsze większa od wydajności
jawnej (różnica ta jest tym większa im niższa jest temperatura ścianki chłodnicy w odniesieniu to
temperatury punktu rosy powietrza).
Sucha powierzchnia chłodząca chłodnicy
W przypadku gdy temperatura powierzchni chłodnicy jest wyższa od temperatury punktu
rosy proces przebiega po linii stałej zawartości
wilgoci x = const (rys.2.7). W procesie tym zawartość wilgoci pozostaje taka sama, obniża się
natomiast temperatura i entalpia powietrza wilgotnego.
Rys.2.7. Ochładzanie powietrza w chłodnicy o tS > tR
11
Materiały pomocnicze do klimatyzacji. Rozdział 2
Ponieważ podczas tego procesu zachodzi jedynie wymiana ciepła jawnego zatem możliwe
jest również obliczenie wydajności cieplnej tego wymiennika ze wzoru:
.
ΦC  m a  ca  ta1  ta 2  [kW];
gdzie:
c.a
–
–
ma
ta1
–
ta2
–
(2.12)
średnie ciepło właściwe powietrza wilgotnego, [kJkg–1K–1];
strumień masowy powietrza wilgotnego, [kgs–1];
temperatura powietrza na wlocie chłodnicy, [C];
temperatura powietrza na wylocie z chłodnicy, [C].
2.1.1.4 Procesy zachodzące w komorze zraszania
Powietrze przepływające przez komorę zraszania styka się z rozpyloną wodą (rys.2.8). W zależności od stosunku masowego wody i powietrza oraz od
ich parametrów wlotowych można uzyskać nawilżenie lub osuszenie powietrza a także ogrzanie lub
Rys.2.8. Schemat komory zraszania
ochłodzenie.
W komorze zraszania pomiędzy powietrzem a wodą zachodzi zarówno wymiana ciepła na
drodze konwekcji (uwarunkowana istnieniem różnicy temperatur) jak i wymiana masy (uwarunkowana istnieniem różnicy ciśnień cząstkowych pary wodnej w powietrzu i ciśnienia nasycenia pary
w temperaturze wody).
W zależności od temperatury wody ustabilizowanej za pomocą wymiennika ciepła uzyskujemy różne parametry powietrza opuszczającego komorę zraszania (przemiany, w których woda ma
temperaturę różną od temperatury termometru mokrego powietrza noszą nazwę politropy, natomiast
gdy temperatury te są równe mówimy o adiabacie):
1) Gdy woda ma temperaturę wyższą niż temperatura powietrza można uzyskać jego ogrzanie
i nawilżenie ponieważ odparowanie wody odbywa się kosztem ochładzania się wody (proces
1-A, rys.2.9). Wymiana masy w tym procesie osiągnie największą wartość ze wszystkich rozpatrywanych przypadków ponieważ różnica wartości x”– x jest największa. Strumienie ciepła
qw oraz qk przepływają od wody do powietrza (woda dostarcza powietrzu strumień ciepła w ilości qex = qw + qk).
12
Materiały pomocnicze do klimatyzacji. Rozdział 2
2) Gdy temperatura wody jest równa temperaturze powietrza (proces 1-B, rys.2.9) następuje jedynie jego nawilżenie. Woda dostarcza powietrzu ciepło w postaci ciepła parowania. Strumień
ciepła jawnego jest równy zero (qk = 0, qex = qw).
3) Gdy temperatura wody jest niższa niż temperatura powietrza można otrzymać następujące rezultaty:
a) obniżenie temperatury powietrza przy jednoczesnym zwiększeniu zawartości wilgoci
w przypadku gdy temperatura wody jest niższa od temperatury powietrza (wg termometru suchego) ale wyższa od temperatury punktu rosy:
 w przypadku gdy temperatura wody jest wyższa od temperatury powietrza wg termometru mokrego (proces 1-C, rys.2.9) powietrze dostarcza wodzie część ciepła potrzebnego do odparowania. Wypadkowy strumień ciepła o wartości qex = qw – qk
skierowany jest jednak od wody do powietrza (entalpia powietrza wzrasta).
 gdy temperatura wody jest równa temperaturze termometru mokrego powietrza (proces 1-D, rys.2.9). Ciepło jawne przekazywane od powietrza do wody wystarcza jedynie do pokrycia zapotrzebowania ciepła na odparowanie wody qw = qk, qex = 0.
Proces zachodzi bez potrzeby dostarczania ciepła z otoczenia a temperatura wody w
komorze zraszania nie ulega zmianie.
 gdy temperatura wody jest niższa od temperatury powietrza wg termometru mokrego
ale wyższa od temperatury punktu rosy (proces 1-E, rys.2.9) powietrze przekazuje na
drodze konwekcji i promieniowania ciepło do wody qex = qk – qw. W wyniku tego
procesu temperatura wody podnosi się. W przypadku stabilizacji temperatury wody
niezbędne jest odbieranie strumienia ciepła od wody przez wymiennik.
b) W momencie gdy temperatura wody jest równa temperaturze punktu rosy powietrza (proces 1-F, rys.2.9) ustaje wymiana masy (xF” = xa) a cały konwekcyjny strumień ciepła
przekazywany z powietrza do wody zostaje w niej akumulowany.
c) Jeśli temperatura wody zasilającej komorę jest niższa od temperatury punktu rosy powietrza (proces 1-G, rys. rys.2.9) to różnica zawartości wilgoci (x”– xa) jest mniejsza od zera
a zatem strumień masy zmienia swój kierunek i następuje wykroplenie wilgoci z powietrza (masa wody rośnie). Kierunki strumieni ciepła i masy w tym przypadku są zgodne
13
Materiały pomocnicze do klimatyzacji. Rozdział 2
i przebiegają od powietrza do wody. W granicznym przypadku (punkt PG) całkowity
strumień ciepła przekazany do wody wynosi qex = qw + qk.
Rys.2.9. Możliwości przeprowadzenia procesów w komorze nawilżania
Najczęściej wykorzystywanym w technice klimatyzacyjnej rzeczywistym procesem prowadzonym w komorze nawilżania jest proces adiabatyczny (rys.2.10). w procesie tym ciepło jawne
przekazywane od powietrza do wody
pokrywa jedynie zapotrzebowanie ciepła
na odparowanie wody do powietrza.
Entalpia powietrza praktycznie nie ulega
zmianie (w praktyce inżynierskiej proces
na wykresie „h-x” można prowadzić po
h = const popełniając tylko nieznaczny
błąd) dlatego proces ten nazywamy
adiabatycznym. Powietrze nie osiąga
stanu całkowitego nasycenia ze względu
na ograniczony czas kontaktu z wodą.
Rys.2.10. Adiabatyczny proces nawilżania i ochładzania
w komorze nawilżania
14
Materiały pomocnicze do klimatyzacji. Rozdział 2
2.1.1.5 Nawilżanie parowe
Powietrze można nawilżyć poprzez doprowadzenie do niego żądanej wilgoci w postaci pary
wodnej. Warunkiem prawidłowego przebiegu procesu jest niedopuszczenie do kondensacji. Jeśli do
1 kg powietrza wilgotnego doprowadzimy mpw kg suchej pary nasyconej to zwartość wilgoci w powietrzu wilgotnym wyniesie:
x2  x1 
gdzie:
ma1
–
mpw
–
x1
–
m pw
[kg  kg p.s.1 ] ;
ma1
(2.13)
początkowa masa powietrza, [kg];
masa pary wodnej, [kg.];
początkowa zawartość wilgoci w powietrzu wilgotnym, [kgkg p.s–1],
a jego entalpia:
ha 2  ha1 
gdzie:
hpw
–
ha1
–
m pw
ma1
 h pw [kJ  kg 1 ];
(2.14)
entalpia pary wodnej, [kJkg-1];
początkowa entalpia powietrza wilgotnego, [kJkg–1].
W przypadku, gdy para jest sucha i nasycona, proces nawilżania przebiega wzdłuż kierunku
przemiany:
Δi ha 2  ha1
ε


Δx xa 2  xa1
ha1 
m pw
 h pw  ha1
ma1
 h pw [kJ  kg 1].
m pw
xa1 
 xa1
ma1
(2.14)
Podczas procesu następuje niewielki wzrost temperatury powietrza pomijalny w obliczeniach inżynierskich.
15
Materiały pomocnicze do klimatyzacji. Rozdział 2
Rys.2.11. Przebieg procesu nawilżania powietrza parą suchą nasyconą
Gdy para jest przegrzana proces nawilżania przebiega jednocześnie z ogrzewaniem powietrza.
Temperaturę jaką osiągnie powietrze po nawilżeniu go parą przegrzaną można obliczyć z zależności:
ta 2 
gdzie:
ha2
–
x2
–
ha 2  0,026  2501 x2
1,007  1,84  x2
[C];
(2.15)
entalpia powietrza wilgotnego po nawilżeniu parą, [kJkg–1],
końcowa zawartość wilgoci w powietrzu wilgotnym, [kgkg p.s–1].
Powietrze może pochłonąć dodatkową wilgoć jedynie wówczas gdy nie jest nasycone (lub
bliskie stanu nasycenia). W związku z tym powietrze przed nawilżeniem powinno być odpowiednio
podgrzane aby nie następowało wykraplanie wilgoci (końcowy punkt nawilżania powinien mieć
wilgotność względną mniejszą od 80%).
2.1.1.6 Osuszanie powietrza
Usuwanie z powietrza wilgotnego niepożądanej ilości wilgoci nazywamy osuszaniem. Proces
ten można realizować za pomocą metod chemicznych lub fizycznych. Absorpcja chemiczna (zwana
również chemisorpcją) polega na wiązaniu cząsteczki adsorbantu z powierzchnią adsorbenta i ma
charakter powierzchniowego łączenia chemicznego. Metody fizyczne wykorzystują zarówno zdolność pary wodnej do kondensacji w określonych warunkach (osuszanie kondensacyjne) jak i zdolność niektórych substancji do jej adsorpcji (osuszanie sorpcyjne).
16
3 Bilans cieplny budynku
Zadaniem jakie stawiamy systemowi klimatyzacyjnemu jest wymiana zanieczyszczonego
powietrza w pomieszczeniu na powietrze czyste oraz kształtowanie jego parametrów tak aby osiągnąć warunki komfortu cieplnego.
W celu zwymiarowania (obliczenia wydajności) urządzenia klimatyzacyjnego należy wykonać bilans cieplny budynku.
Dla pełnej klimatyzacji obiektu (chłodzenie w lecie, ogrzewanie w zimie) należy wykonać
pełny bilans cieplny. W Polskich warunkach klimatycznych najczęściej klimatyzuje się pomieszczenia jedynie w lecie. W takim wypadku należy sporządzić jedynie bilans cieplny dla lata, a zatem
policzyć zyski ciepła.
W obliczeniach bilansu cieplnego bardzo często poszczególne wielkości określane są na podstawie względnej masy budowli, którą obliczyć można z następującego wzoru:
 Ai  m1i
m
gdzie:
Ai
–
Ap
–
m1i
–
i
Ap
[kg  m 2 ];
(3.1)
powierzchnia i-tej przegrody, [m2],
powierzchnia podłogi, [m2],
masa 1 m2 i-tej przegrody, [kg·m-2].
Wartości masy poszczególnych elementów budowlanych określić można na podstawie ich gęstości (wg PN-82/B02020) lub odczytując masę jednostkową z tablic. W tabeli 3.3. i 3.4. podano
wartości mas jednostkowych dla wybranych przegród.
Uwaga!
W przypadku, gdy powierzchnia podłogi wyłożona jest dywanem lub wykładziną do obliczeń bierze się tylko połowę masy podłogi.
W obliczeniach nie uwzględnia się masy okien natomiast uwzględnia się masę drzwi.
Ze względu na zdolność do akumulowania ciepła rozróżnia się następujące typy budowli:
1. Wg VDI 2078:
 typ I (bardzo lekki) m < 150 kg·m-2,
Materiały pomocnicze do klimatyzacji. Rozdział 3
 typ II (lekki) m = 150 ÷ 300 kg·m-2,
 typ III (średni) m = 300 ÷ 800 kg·m-2,
 typ IV (ciężki) m > 800 kg·m-2.
2. Kraje anglosaskie:
 konstrukcje lekkie m =  150 kg·m-2,
 konstrukcje średnie m =  500 kg·m-2,
 konstrukcje ciężkie m =  750 kg·m-2.
3.1 Straty ciepła
Obliczenie strat ciepła zostało omówione w materiałach pomocniczych do ogrzewnictwa. Poniżej zaprezentowano jedynie obliczenia zysków ciepła.
3.2 Zyski ciepła
Całkowite zyski ciepła składają się z wewnętrznych zysków ciepła (od oświetlenia, ludzi,
urządzeń, przedmiotów znajdujących się w pomieszczeniu, od ścian sąsiadujących z innymi pomieszczeniami) oraz zewnętrznych zysków ciepła (zyski przez przegrody przezroczyste i nieprzezroczyste pochodzące od nasłonecznienia).
Rys.3.1. Podział zysków ciepła
Te dwa rodzaje zysków ciepła można podzielić również na jawne zyski ciepła (powodujące
wzrost temperatury powietrza w pomieszczeniu) lub utajone (powodujące wzrost zawartości wilgoci).
18
Materiały pomocnicze do klimatyzacji. Rozdział 3
3.2.1 Zewnętrzne zyski ciepła
Zewnętrzne zyski ciepła generowane są przez promieniowanie słoneczne oraz różnicę temperatur po obu stronach przegrody.
Zyski ciepła od nasłonecznienia spowodowane są przez bezpośrednie i rozproszone promieniowanie słoneczne oraz promieniowanie odbite od powierzchni otaczającej budynek takich jak
tarasy, parking, tafla wody… Na ich wysokość ma również wpływ wysokość temperatury powietrza zewnętrznego.
Do opisania bezpośredniego promieniowania słonecznego używa się następujących określeń:
1. Wysokość słońca (h). Jest to kąt zawarty między promieniem słonecznym i rzutem tego promienia na płaszczyznę poziomą w danym miejscu na powierzchni Ziemi (rys. 3.2a). Danego
dnia, o danej godzinie wysokość wzniesienia Słońca jest różna w różnych miejscach na kuli
ziemskiej (tab.3.1).
2. Azymut słoneczny (ao). Jest to kąt zawarty między rzutem poziomym promienia słonecznego
i kierunkiem południowym na półkuli północnej (rys. 3.2b). Azymut słoneczny w stopniach
jest kątowym przesunięciem kierunku południowego na wschód lub na zachód. W literaturze
można spotkać również inną definicję azymutu słonecznego: kąt zawarty miedzy płaszczyzną
pionową przechodzącą przez Słońce i płaszczyzną pionową przechodzącą przez kierunek północny.– rys.3.3). Wartości azymutu Słońca w zależności od pory roku i czasu słonecznego zestawiono w tabeli 3.1.
3. Azymut słoneczny ściany (aw). Jest to kąt zawarty między rzutem poziomym promienia słonecznego i kierunkiem normalnym do danej ściany (rys. 3.2c). Wartości azymutu słonecznego
dla ścian o różnej orientacji względem stron świata przedstawiono w tabeli 3.2.
4. Czas słoneczny (). Jest to czas w godzinach, w którym godzinie 1200 odpowiada najwyższe
położenie Słońca.
19
Materiały pomocnicze do klimatyzacji. Rozdział 3
Tab. 3.1. Wysokość Słońca i azymut słońca (w stopniach) [5]
Czas
słoneczny
20.12
24.01 i 20.11
h
ao
h
ao
20.02 i 23.10
h
22.03 i 24.09
ao
h
ao
20.04 i 24.08
h
ao
21.05 i 23.07
h
ao
4
5
6
7
3
21.06
h
ao
1
53
6
66
9
64
9
83
15
77
18
74
1
109
10
102
18
94
25
88
27
85
3
125
9
121
19
114
28
106
34
100
37
97
9
7
139
10
137
17
134
27
127
37
120
44
114
46
110
10
12
152
16
151
23
148
34
143
44
137
52
131
55
128
11
15
166
19
165
27
163
33
161
50
157
58
153
61
151
12
17
180
21
130
29
180
40
180
51
180
69
180
63
180
13
15
194
19
195
27
197
38
199
50
203
58
207
61
209
14
12
208
16
209
23
212
34
217
44
223
52
229
55
232
15
7
221
10
223
17
226
27
233
37
240
44
246
46
250
3
235
9
239
19
246
28
254
34
260
37
263
1
251
10
258
18
266
25
272
27
275
9
277
15
233
18
286
6
294
9
296
1
307
16
17
18
19
20
Tab. 3.2. Azymut słoneczny ściany [5]
Azymut ściany (w stopniach)
N
0
E
90
S
180
W
270
NNE
23
ESE
113
SSW
203
WNW
293
NE
45
SE
135
SW
225
NW
315
ENE
68
SSE
158
WSW
248
NNW
338
20
Materiały pomocnicze do klimatyzacji. Rozdział 3
Rys.3.2. Podstawowe definicje w odniesieniu do promieniowania słonecznego [3]
Rys.3.3.Położenie Słońca i oznaczenie kątów [5]
21
Materiały pomocnicze do klimatyzacji. Rozdział 3
3.2.1.1 Przegrody nieprzezroczyste
Ciepło przedostaje się do pomieszczenia z zewnątrz w wyniku różnicy temperatur powietrza
i promieniowania słonecznego. Obydwa te zjawiska należy rozpatrywać łącznie, gdyż ich efekty są
ze sobą powiązane i wzajemnie od siebie uzależnione. Zatem chwilową gęstość strumienia ciepła
przenikającego przez przegrodę nieprzezroczystą w dowolnym momencie określa wzór:
q pn  U  ( m   w )   ( E   m ) [W  m2 ];
gdzie:
U
m
w
E
v
–
–
–
–
–
(3.2)
współczynnik przenikania ciepła przez przegrodę, [W·m-2·K-1],
średnia dobowa temperatura słoneczna powietrza zewnętrznego, [C],
temperatura powietrza po wewnętrznej stronie przegrody, [C],
chwilowa temperatura słoneczna powietrza zewnętrznego, [C],
współczynnik zmniejszania amplitudy.
Zjawisko nieustalonego przepływu ciepła przez ścianę jest skomplikowane gdyż posiada ona
pewną pojemność cieplną (cześć przewodzonego przez nią ciepła jest akumulowana) zatem ciepło
oddawane jest z pewnym opóźnieniem.
Akumulacja ciepła w przegrodzie powoduje zmniejszenie amplitudy wahań temperatury po
stronie wewnętrznej przegrody w stosunku do amplitudy występującej po stronie zewnętrznej
(rys.3.4). Obserwuje się również przesunięcie w czasie dopływającego do pomieszczenia strumienia
ciepła – opóźnienie (). Współczynnik zmniejszenia amplitudy (v) obliczyć można z następującej zależności:
 
gdzie:
Aw
–
Az
–
Aw
;
Az
(3.3)
amplituda wahań temperatury po wewnętrznej stronie przegrody,
amplituda wahań temperatury po zewnętrznej stronie przegrody.
Zarówno współczynnik zmniejszenia amplitudy jak i opóźnienie zależą od grubości przegrody (rys.3.5), współczynnika przewodzenia materiału przegrody, ciepła właściwego i gęstości materiału, struktury, kolejności warstw, a także od współczynników wnikania ciepła po obu stronach
przegrody. Przykładowe wartości współczynnika opóźnienia oraz współczynnika zmniejszenia amplitudy zawiera tab.3.5.
22
Materiały pomocnicze do klimatyzacji. Rozdział 3
Rys.3.4.Przenikanie ciepła przez przegrodę nieprzezroczystą
Tab. 3.3. Masa jednostkowa i współczynnik  dla wybranych typów konstrukcji przegród pionowych [5]
U
[W·m-2·K-1]
Masa
jednostkowa
[kg·m-2]
Klasa
przegrody
Współczynnik korekcyjny 
a) pustak lub cegła dziurawka 17,5 cm
0,60
252
5
0
b) pustak lub cegła dziurawka 24,0 cm
0,57
343
6
0
c) pustak lub cegła dziurawka 30,0 cm
0,54
427
6
-2
a) pustak lub cegła dziurawka 17,5 cm
0,57
478
6
-2
b) pustak lub cegła dziurawka 24,0 cm
0,54
569
6
-4
Wykonanie
[godzina]
1. Ściana murowana z ociepleniem od strony zewnętrznej

tynk zewnętrzny

twarda pianka 5,0 cm

pustak lub cegła dziurawka
2. Ściana szczelinowa z wypełnieniem izolacyjnym

cegła klinkierowa 11,5 cm

twarda pianka 5,0 cm

pustak lub cegła dziurawka
3. Ściana murowana z ociepleniem od strony zewnętrznej i podwieszoną elewacja.

blacha aluminiowa

pustka powietrzna

twarda pianka 8,0 cm

pustak lub cegła dziurawka
a) pustak lub cegła dziurawka 17,5 cm
0,40
258
6
+2
b) pustak lub cegła dziurawka 24,0 cm
0,38
349
6
0
c) pustak lub cegła dziurawka 30,0 cm
0.37
433
6
-2
a) żelbet 10,0 cm
0,68
240
5
+1
b) żelbet 20,0 cm
0,65
470
6
+2
c) żelbet 30,0 cm
0,63
700
6
0
4. Ściana betonowa z ociepleniem od strony zewnętrznej

tynk zewnętrzny

twarda pianka 5,0 cm

żelbet
23
Materiały pomocnicze do klimatyzacji. Rozdział 3
c.d. tab. 3.3
Wykonanie
U
[W·m-2·K-1]
Masa
jednostkowa
[kg·m-2]
Klasa
przegrody
Współczynnik korekcyjny 
[godzina]
5. Ściana betonowa z ociepleniem od strony zewnętrznej i podwieszoną elewacją

okładzina zewnętrzna

pustka powietrzna

twarda pianka 8.0 cm

żelbet
5.1. Okładzina zewnętrzna: blacha aluminiowa
a) żelbet 10,0 cm
0,43
243
5
+1
b) żelbet 20,0 cm
0.42
473
6
+2
c) żelbet 30,0 cm
0,41
703
6
0
5.2. Okładzina zewnętrzna: żelbet 5,0 cm lub płyta z naturalnego kamienia 2,5 cm
a) żelbet 10,0 cm
0,43
293
5
0
b) żelbet 20,0 cm
0,42
523
6
0
c ) żelbet 30,0 cm
0,41
753
6
-2
a) żelbet 20,0 cm
1,27
207
4
-1
b) żelbet 25,0 cm
1,07
257
5
-1
c) żelbet 30,0 cm
0,93
307
6
0
a) żelbet 20,0 cm
0,59
107
4
0
b) żelbet 25,0 cm
0,50
207
6
0
c) żelbet 30,0 cm
0,44
307
6
-3
0,38
35
2
-1
0,34
38
2
0
6. Ściana z betonu lekkiego

tynk zewnętrzny

gazobeton

tynk wewnętrzny
7. Ściana z betonu lekkiego z ociepleniem od strony zewnętrznej

tynk zewnętrzny

twarda pianka 5,0 cm

gazobeton
8. Ściana drewniana z ociepleniem

płyta okładzinowa drewniana

twarda pianka 10,0 cm

płyta okładzinowa drewniana
9. Ściana drewniana dwuwarstwowa z ociepleniem

płyta okładzinowa drewniana 2,4 cm

szczelina powietrzna

twarda pianka 10,0 cm

otyta gips owo-katto nowa 1,5 cm
24
Materiały pomocnicze do klimatyzacji. Rozdział 3
c.d. tab. 3.3
Wykonanie
U
[W·m-2·K-1]
Masa
jednostkowa
[kg·m-2]
0,37
29
Klasa
przegrody
Współczynnik korekcyjny 
[godzina]
10. Ściana metalowa z ociepleniem

blacha aluminiowa

twarda pianka 10,0 cm
płyta gipsowo-kartonowa 1,5 cm
1
0
Tab. 3.4. Masa jednostkowa i współczynnik  dla wybranych typów konstrukcji stropodachów [5]
U
[W·m-2·K-1]
Masa
jednostkowa
[kg·m-2]
Klasa
przegrody
Współczynnik korekcyjny 
a) żelbet 10 cm
0,36
257
5
0
b) żelbet 15 cm
0,36
377
6
+2
c) żelbet 20 cm
0,35
497
6
0
d) żelbet 25 cm
0,35
617
6
0
Wykonanie
[godzina]
1. Stropodach z betonu ciężkiego - ocieplony

okładzina kamienna

ocieplenie 10 cm

żelbet
1.1 Warstwa zewnętrzna: papa bitumiczna 3x
1.2 Warstwa zewnętrzna: posypka żwirowa 5 cm lub płyty betonowe na piasku
a) żelbet 10 cm
0,36
330
6
0
b) żelbet 15 cm
0,35
450
6
0
c) żelbet 20 cm
0,35
570
6
0
d) żelbet 25 cm
0,35
690
6
0
a) żelbet 10 cm
0,25
325
6
-4
b) żelbet 15 cm
0,25
445
6
-6
c) żelbet 20 cm
0,25
565
6
-7
d) żelbet 25 cm
0,25
685
6
-8
a) gazobeton 10 cm
0,34
137
5
0
b) gazobeton 15 cm
0,32
197
6
0
c) gazobeton 20 cm
0,31
257
6
0
d) gazobeton 25 cm
0,30
317
6
3
1.3 Warstwa zewnętrzna: beton keramzytowy 20 cm
2. Stropodach z betonu lekkiego ocieplony

papa bitumiczna 3x

pianka twarda 10 cm

płyta gazobetonowa
25
Materiały pomocnicze do klimatyzacji. Rozdział 3
c.d. tab.3.4.
Wykonanie
U
[W·m2
·K-1]
Masa
jednostkowa
[kg·m-2]
Klasa
przegrody
Współczynnik korekcyjny 
0,35
37
2
-1
0,35
110
3
-1
0,35
30
1
-1
0,35
103
2
-1
[godzina]
3. Stropodach drewniany, ocieplony

warstwa zewnętrzna

pianka twarda 10 cm

płyta drewnopochodna 2.5 cm (np. sklejka)
3.1 Warstwa zewnętrzna: papa bitumiczna 3*
3.2 Warstwa zewnętrzna: posypka żwirowa 5 cm
4. Stropodach stalowy, ocieplony

warstwa zewnętrzna

pianka twarda 10 cm

blacha stalowa trapezowa
4.1. Warstwa zewnętrzna: papa bitumiczna 3*
4.2. Warstwa zewnętrzna: posypka żwirowa 5 cm
5. Dach żelbetowy, dwuwarstwowy z ociepleniem

warstwa zewnętrzna

szczelina powietrzna

wełna mineralna 8 cm

żelbet
5.1 Warstwa zewnętrzna: płyty z betonu sprężonego o grubości 10 cm lub płyty z gazobetonu o grubości 8 cm
a) żelbet 10 cm
0,34
455
6
0
b) żelbet 15 cm
0,34
575
6
-1
c) żelbet 20 cm
0,34
695
6
-2
d) żelbet 25 cm
0,33
815
6
-3
a) żelbet 10 cm
0,33
259
5
0
b) żelbet 15 cm
0,33
379
6
0
c) żelbet 20 cm
0,33
499
6
0
d) żelbet 25 cm
0,33
619
6
0
5.2 Warstwa zewnętrzna: deskowanie drewniane 2,4 crr
6. Dach z gazobetonu. dwuwarstwowy z ociepleniem

deskowanie 2.4 cm

szczelina powietrzna

wełna mineralna 8 cm

płyty z gazobetonu
a) gazobeton 10 cm
0.35
138
5
0
b) gazobeton 15 cm
0,34
198
6
0
26
Materiały pomocnicze do klimatyzacji. Rozdział 3
c.d. tab.3.4.
Wykonanie
U
[W·m-2·K-1]
Masa
jednostkowa
[kg·m-2]
Klasa
przegrody
Współczynnik korekcyjny 
0,32
258
6
0
0,31
35
2
-1
0,31
43
3
0
c) gazobeton 20 cm
[godzina]
7. Dach drewniany, dwuwarstwowy z ociepleniem

papa bitumiczna 3x

deskowanie 2,4 cm

szczelina powietrzna

twarda pianka 10 cm

szczelina powietrzna

strop drewniany 2 cm
8. Dach stalowy, dwuwarstwowy z ociepleniem

płyty faliste cementowo-włókninowe

szczelina powietrzna

twarda pianka 10 cm
strop drewniany 2 cm
Tab. 3.5. Wartości opóźnienia oraz współczynnika zmniejszania amplitudy dla jednorodnych przegród budowlanych [5]
Materiał
przegrody
Współczynnik zmniejszenia amplitudy v
Grubość
[mm]
Opóźnienie
przepływu
 [godz.]
Powierzchnia
pozioma i N
E
S
W
200
5,5
0,51
0,36
0,48
0,42
600
15,5
0,06
0,003
0,05
0,04
Kamień
Beton
50
1,1
0,93
0,87
0,92
0,89
150
3,8
0,61
0,46
0,58
0,51
400
10,2
0,17
0,09
0,15
0,12
120
2,8
0,77
0,68
0,75
0,73
250
6,9
0,37
0,27
0,37
0,32
15
0,17
1,00
1,00
1,00
1,00
50
1,30
0,98
0,91
0,96
0,94
50
0,77
1,00
1,00
1,00
1,00
100
2,70
0,83
0,74
0,81
0,76
150
5,00
0,64
0,49
0,61
0,55
Mur ceglany
Drewno
Materiały
izolacyjne
27
Materiały pomocnicze do klimatyzacji. Rozdział 3
Rys.3.5.Współczynnik zmniejszenia amplitudy v dla złożonych przegród budowlanych [5]
Temperatura słoneczna powietrza zewnętrznego (E) jest to fikcyjna temperatura powietrza zewnętrznego, przy której strumień ciepła napływającego na zewnętrzną powierzchnię przegrody jest taki sam, jak spowodowany promieniowaniem słonecznym i rzeczywistą różnicą temperatury powietrza zewnętrznego i temperatury powierzchni przegrody.
E  z 
gdzie:
–
z
E
–
Ic
–
’e
–
E  Ic
 e'
[C];
(3.4)
chwilowa temperatura powietrza zewnętrznego, [C],
współczynnik absorpcji promieniowania przez powierzchnię przegrody, [-]
natężenie całkowitego promieniowania słonecznego padającego na powierzchnię przegrody,
[W·m-2],
skorygowana wartość współczynnika wnikania ciepła od strony zewnętrznej, [W·m-2·K-1].
Temperaturę powietrza zewnętrznego (z) przyjmuje się na podstawie klimatu statystycznego. Obszar polski podzielony został na dwie strefy klimatyczne (rys.3.6) na podstawie których
dobierane są obliczeniowe temperatury powietrza zewnętrznego (tab.3.6)
28
Materiały pomocnicze do klimatyzacji. Rozdział 3
Tab.3.6.Obliczeniowe temperatury powietrza zewnętrznego [5]
Godziny
doby
Polska środkowa i południowa
Polska północna
Temperatura w C w miesiącu
Temperatura w C w miesiącu
V
VI
VII
VIII
IX
V
VI
VII
VIII
IX
1
15,0
18,6
19,5
19,5
16,7
13,7
18,4
19,2
19,2
16,7
2
14,5
18,2
19,0
19,0
16,4
13,5
18,1
18,7
18,7
16,5
3
14,0
17,9
18,5
18,5
16,1
13,2
17,8
18,3
18,3
16,3
4
13,7
17,6
18,0
18,0
15,9
13,1
17,6
18,0
18,0
16,1
5
13,5
17,5
18,0
17,8
15,7
13,0
17,5
18,0
18,0
16,0
6
13,7
17,6
18,5
18,0
15,8
13,3
17.6
18,2
18,2
16,1
7
14,6
19,1
20,4
20,0
16,8
13,6
18,1
19,0
19,0
16,5
8
16,0
20,9
22,6
23,0
18,8
14,4
19,0
20,0
20,0
17,2
9
18,0
22,8
24,6
24,9
21,0
15,6
20,1
21,5
21,5
18,4
10
19,4
24,7
26,1
26,1
23,0
17,3
21,7
23,3
23,3
19,7
11
21,5
26,2
27,4
27,4
24,0
19,1
23,4
25,0
25,0
21,2
12
22,8
27,8
28,4
28,4
25,0
20,9
24,8
26,3
26,3
22,2
13
23,9
28,0
29,3
29,3
25,5
22,2
25,8
27,1
27,1
23.2
14
24,3
28,4
29,8
29,8
25,9
23,0
26.3
27,4
27,4
23,8
15
24,5
28,5
30,0
30,0
26,0
23,5
26,5
27,5
27,5
24,0
16
24,1
28,2
29,9
29,9
25,6
23,0
26,4
27,4
27,4
23,9
17
23,1
27,6
29,5
29,5
24,5
22,0
25,8
27,0
27,0
23,3
18
21,7
26,5
28,5
28,5
23,3
20.5
24,8
26,0
26,0
22,1
19
20,3
25,4
27,0
27,0
21,9
19,0
23,6
24,8
24,8
20,5
20
19,0
24,0
25,5
25,5
20.5
17,4
22,5
23,8
23,8
19,1
21
18,0
22,6
24,0
24.0
19,1
16.4
21,5
22,6
22,6
18,3
22
17,0
21,5
22,5
22,5
18.2
15.4
20,5
21,6
21,6
17,8
23
16,2
20,4
21,0
21,0
17,5
14.5
19,5
20,7
20,7
17.4
24
15,5
19,5
20,0
20,0
17,0
14,0
18,7
19,7
19,7
17,0
z,śr
18,3
22,9
24,0
24,0
20,4
17,2
21,5
22,5
22,5
19.3
29
Materiały pomocnicze do klimatyzacji. Rozdział 3
Rys.3.6.Strefy klimatyczne Polski w okresie letnim
Wartość współczynnika absorpcji promieniowania (E) zależy od rodzaju materiału, jego
koloru a także matowości (tab.3.7).
Tab3.7. Wartości współczynnika E dla wybranych materiałów [5]
Rodzaj powierzchni
E
Rodzaj powierzchni
E
Rodzaj powierzchni
E
kolor czarny, matowy
1,0
papa bitumiczna
0,90
blacha ocynkowana
0,70
kolor biały
0,50
asfalt
0,90
tynk jasny
0,50
marmur polerowany
0,57
tynk szary
0,70
tynk ciemny
0,90
cegła czerwona
0,80 ÷ 0,90
szkło
0,94
granit polerowany
0,45
blacha stalowa
0,80
blacha aluminiowa polerowana
0,40
30
Materiały pomocnicze do klimatyzacji. Rozdział 3
Do obliczeń strumienia ciepła przenikającego do pomieszczeń przez przegrody nieprzezroczyste przyjmuje się, dla ścian pionowych o określonej orientacji w stosunku do stron świata, wartości całkowitego natężenia promieniowania słonecznego (Ic) podane w tabeli 3.10.
Dla dachów płaskich o nachyleniu połaci do poziomu mniejszym niż 30 przyjmuje się wartości natężenia promieniowania tak jak dla powierzchni poziomych. W pozostałych przypadkach
wartość natężenia obliczamy z następującej zależności:
I c '  I cpoz  cos  ctg h [W  m 2 ];
gdzie:
Icpoz
–
–

h
–
(3.5)
całkowite natężenie promieniowania słonecznego padające na powierzchnie poziomą, [W·m-2],
kat padania promieniowania słonecznego w płaszczyźnie poziomej,
wysokość Słońca.
Dokładną wartość strumienia ciepła według powyższego schematu oblicza się z rachunku
macierzowego. W celu uproszczenia obliczeń inżynierskich wprowadzono pojęcie równoważnej
różnicy temperatur (r).
 r  ( m   w )  ( E   m ) [K];
gdzie:
m
w
E
v
–
–
–
–
(3.6)
średnia dobowa temperatura słoneczna powietrza zewnętrznego, [C],
temperatura powietrza po wewnętrznej stronie przegrody, [C],
chwilowa temperatura słoneczna powietrza zewnętrznego, [C],
współczynnik zmniejszania amplitudy.
Uwzględnia ona natężenie promieniowania słonecznego o różnych porach dnia oraz przesunięcia fazowe strumienia cieplnego przenikającego przez warstwy przegród budowlanych o różnych
konstrukcjach (przegrody podobne do siebie pod względem struktury i właściwości cieplnych: statycznych i dynamicznych). Wartości równoważnej różnicy temperatur odczytać można z tablic dostępnych w literaturze.
Należy zwrócić uwagę dla jakich parametrów została określona wartość równoważnej różnicy
temperatur. W tabeli 3.6 i 3.7 podano jej wartości obliczone dla temperatury w pomieszczeniu równej 22C oraz dla temperatury powietrza zewnętrznego równej 24,5C. Zatem gdy wartości obliczeniowe różnią się od tych temperatur należy skorygować wartość równoważnej różnicy temperatur wg poniższego wzoru:
31
Materiały pomocnicze do klimatyzacji. Rozdział 3
 r'   r  (z  24,5)  (22  w) [K]
(3.7)
Tab.3.8. Wartości równoważnej różnicy temperatur (w K) dla stropodachów nasłonecznionych i zacienionych [5]
Czas słoneczny
Powierzchnia
Pozioma
2
4
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
22
24
Klasa 1*
Nasłoneczniona
-7,9
-8,8
-2,1
5,3
14,5
24,0
32,3
38,4
42,1
43,3
41,9
37,8
31,4
23,4
15,1
7,8
2,4
-3,3
-5,6
Zacieniona
-7,8
-8,8
-6,4
-4,1
-1,5
1,2
3,7
5,9
7,7
8,9
9,6
9,8
9,4
8,2
6,1
3,3
0,4
-3,7
-5,7
Klasa 2*
Nasłoneczniona
-4,5
-7,6
-7,4
-4,4
0,8
7,9
15,9
23,7
30,3
35,4
38,4
39,2
37,7
34,0
28,4
21,8
15,3
5,2
-0,6
Zacieniona
-5,2
-7,4
-7,9
-7,0
-5,5
-3,5
-1,2
1,1
3,3
5,3
6,8
8,0
8,7
8,9
8,4
7,1
5,1
0,6
-2,8
Klasa 3*
Nasłoneczniona
-1,1
-4,8
-6,3
-5,0
-2,0
3,0
9,2
16,0
22,6
28,2
32,5
35,0
35,7
34,2
30,9
26,2
20,9
10,8
3,7
Zacieniona
-3,5
-5,8
-7,1
-6,9
-6,0
-4,7
-3,0
-1,0
1,0
2,9
4,6
6,1
7,1
7,8
7,9
7,3
6,1
2,5
-0,9
Nasłoneczniona
2,3
-1,2
-2,7
-2,1
-0,1
3,3
7,8
12,9
18,1
22,8
26,7
29,4
30,6
30,3
28,5
25,5
21,6
13,5
6,9
Zacieniona
-2,3
-4,3
-5,5
-5,6
-5,1
-4,2
-3,0
-1,5
0,1
1,6
3,1
4,4
5,4
6,0
6,3
6,1
5,4
2,9
0,1
Nasłoneczniona
9,4
5,7
2,9
2,1
1,9
2,7
4,3
6,8
9,9
13,3
16,6
19,6
22,0
23,6
24,3
24,0
22,8
18,6
13,7
Zacieniona
0,3
-1,4
-2,9
-3,4
-3,7
-3,6
-3,3
-2,7
-1,9
-0,9
0,1
1,2
2,1
3,0
3,7
4,1
4,3
3,6
2,0
Nasłoneczniona
13,7
12,0
10,4
9,6
9,0
8,6
8,5
8,7
9,3
10,1
11,2
12,4
13,7
14,8
15,7
16,4
16,8
16,6
15,4
Zacieniona
1,1
0,5
-0,2
-0,5
-0,8
-1,1
-1,2
-1,2
-1,1
-1,0
-0,7
-0,4
0,0
0,4
0,8
1,1
1,4
1,7
1,6
Klasa 4*
Klasa 5*
Klasa 6*
* klasy wg tab.3.4
Tab.3.9. Wartości równoważnej różnicy temperatur (w K) dla ścian nasłonecznionych i zacienionych [5]
Czas słoneczny
Orientacja
2
4
6
7
8
9
10
11
NE
-6,4
-5,6
4,9
9,9
12,1
12,3
9,3
8,0
12
13
14
15
16
17
18
19
20
22
24
8,2
9,2
10,0
9,9
9,1
',9
6,4
4,4
1,9
-2,3
-3,7
Klasa 1*
E
-6,3
-5,7
6,6
14,9
20,9
22,9
21,0
17,0
13,3
11,1
10,3
10,1
9,5
8,3
6,4
4,2
1,8
-2,1
-3,9
SE
-6,2
-6,7
1,3
8,4
15,8
21,7
24,7
24,5
21,7
17,9
14,2
11,5
9,8
8,4
6,7
4,4
1,9
-2,1
-3,9
S
-5,9
-7,3
-6,0
-2,9
2,1
8,0
15,4
21,1
24,7
25,7
24,2
20,7
16,3
11,8
7,8
4,5
2,0
-1,6
-4,2
SW
-6,0
-7,4
-5,9
-4,4
-2,2
0,8
5,2
11,0
17,7
24,2
29,1
31,1
29,5
24,6
24,6
10,6
4,7
-1,6
-3,6
W
-5,9
-7,3
-6,1
-4,4
-2,0
0,6
3,2
5,9
9,8
15,5
22,5
28,9
32,0
30,1
23,6
14,9
6,9
-1,4
-3,5
NW
-6,1
-7,2
-5,9
-4,5
-2,2
0,7
3,6
5,8
7,3
9,0
12,3
17,0
21,2
22,6
19,7
13,4
6,3
-1,8
-3,4
N
-6,1
-6,4
-3,4
-1,9
-0,5
1,2
3,4
5,8
7,8
8,9
9,3
9,6
9,9
9,9
8,9
6,5
3,2
-1,9
-3,9
rozpr.
-6,0
-7,1
-5,4
-3,6
-1,3
1,1
3,6
5,8
7,5
8,8
9,5
9,8
9,6
8,7
7,0
4,7
2,1
-1,9
-4,0
S-IX
-10,6
-12,3
-11,9
-8,3
-2,1
5,8
13,8
20,4
24,7
26,1
24,5
20,1
13,9
7,1
1,2
-3,0
-5,5
-8,1
-9,9
32
Materiały pomocnicze do klimatyzacji. Rozdział 3
c.d. tab.3.9.
Czas słoneczny
Orientacja
2
4
6
7
8
9
10
11
NE
-3,6
-6,0
-2,7
1,5
5,6
8,3
9,0
8,5
12
13
14
15
16
17
18
19
20
22
24
8,0
8,1
8,8
9,5
9,7
9,4
8,6
7,5
5,9
1,7
-1,3
Klasa 2*
E
-3,8
-6,0
-2,7
2,6
8,9
14,6
17,8
18,3
16,7
14,6
12,9
12,0
11,4
10,8
9,7
8,1
6,2
1,9
-1,3
SE
-3,7
-6,1
-4,8
-1,3
4,0
10,0
15,5
19,3
21,0
20,4
18,5
16,2
14,0
12,3
10,8
9,1
7,0
2,3
-1,1
S
-3,4
-5,7
-7,0
-6,4
-4,4
-0,8
4,1
9,8
15,2
19,4
21,8
22,1
20,7
18,1
14,8
11,5
8,4
3,4
-0,5
SW
-2,4
-5,4
-6,6
-6,3
-5,4
-3,8
-1,5
1,9
6,6
12,2
18,1
23,2
26,4
27,0
24,9
20,7
15,4
6,1
1,0
W
-2,0
-5,1
-6,5
-6,3
-5,3
-3,7
-1,6
0,6
3,1
6,5
11,2
17,0
22,8
26,8
27,4
24,3
18,8
7,6
1,6
NW
-2,4
-5,4
-6,3
-6,0
-5,2
-3,7
-1,5
0,9
3,1
4,9
6,8
9,7
13,5
17,3
19,5
18,7
15,2
5,8
0,7
N
-3,3
-5,6
-5,3
-4,3
-3,1
-1,9
-0,4
1,4
3,5
5,5
7,0
7,9
8,6
9,2
9,5
9,0
7,6
2,8
-0,9
rozpr.
-3,5
-5,7
-6,3
-5,7
-4,5
-2,9
-0,9
1,2
3,3
5,2
6,8
7,9
8,7
9,0
8,7
7,7
6,1
2,1
-1,1
S-IX
-9,0
-10,7
-12,4
-12,0
-9,8
-5,5
0,5
7,2
13,5
18,4
21,4
22,0
20,2
16,4
11,5
6,6
2,4
-3,1
-6,6
Klasa 3*
NE
-1,9
-4,4
-3,6
-1,0
2,3
5,2
6,9
7,5
7,4
7,5
8,0
8,7
9,1
9,1
8,8
8,0
7,0
3,7
0,5
E
-1,9
-4,3
-3,6
-0,5
4,1
9,2
13,2
15,3
15,6
14,7
13,5
12,6
11,9
11,3
10,5
9,4
7,9
4,2
0,7
SE
-1,7
-4,3
-4,7
-2,9
0,5
5,1
10,0
14,3
17,1
18,3
18,0
16,7
15,1
13,6
12,2
10,7
9,0
4,8
1,1
S
-1,2
-3,8
-5,6
-5,8
-4,9
-2,8
0,6
5,0
9,8
14,1
17,4
19,3
19,5
18,4
16,4
13,8
11,1
6,2
2,0
SW
0,3
-3,1
-5,2
-5,4
-5,1
-4,3
-?,8
-0,4
2,9
73
12,3
17,2
21,2
23,5
23,7
21,7
18,3
10,3
4,3
W
0,8
-2,7
-4,9
-5,3
-5,0
-4,2
-2,8
-1,0
1,0
3,6
7,1
11,6
16,8
21,2
23,8
23,5
20,8
12,0
5,2
NW
0,0
-3,?
-5,1
-5,3
-5,0
-4,2
-2,8
-0,9
1,0
2,8
4,6
6,8
9,8
13,2
16,0
17,0
15,8
9,2
3,5
N
-1,6
-4,0
-4,8
-4,4
-3,6
-2,7
-1,6
-0,2
1,6
3,4
5,0
6,2
7,2
7,9
8,5
8,6
8,0
4,7
1,1
rozpr.
-1,9
-4,1
-5,5
-5,4
-4,9
-3,8
2,4
-0,6
1,2
3,1
4,7
6,1
7,1
7,8
8,0
7,7
6,8
3,7
0,6
S-IX
-6,9
-9,0
-10,9
-11,2
-10,4
-7,9
3,7
1,5
7,1
12,2
16,2
18,4
18,7
17,1
14,0
10,2
6,4
0,3
-3,9
Klasa 4*
NE
-0,4
-2,4
-2,3
-0,8
1,4
3,6
5,2
6,1
6,5
6,8
7,2
7,7
8,0
8,2
8,0
7,5
6,7
4,3
1,7
E
0,0
-1,9
-1,8
0,0
3,1
6,6
9,9
12,1
13,1
13,0
12,5
11,9
11,4
10,9
10,2
9,3
8,1
5,2
2,2
SE
0,2
-1,9
-2,5
-1,4
0,8
3,9
7,5
10,9
13,5
15,1
15,5
15,1
14,9
13,1
12,0
10,7
9,3
6,0
2,7
S
M
-1,8
-3,4
-3,6
-3,1
-1,7
0,6
3,7
7,2
10,/
13,6
15,5
16,4
16,1
15,0
13,3
11,4
/,3
3,6j
SW
2,4
-0,8
-2,9
-3,3
-3,2
-2,6
1,6
0,2
2,6
5,8
9,5
13,3
16,7
19,0
19,8
19,1
17,2
11,4
6,2
W
1,9
-0,4
-2,7
-3,2
-3,2
-2,7
-1,7
-0,4
1,2
3,2
5,9
9,2
12,9
16,5
13,9
19,6
18,4
12,/
7,0
NW
1,6
-1,3
-3,2
-3,6
-3,6
-3,1
2,2
-0,8
0,7
2,3
3,8
5,6
7,8
10,2
12,5
13,7
13,5
9,5
4,9
N
-0,4
-2,5
-3,5
-3,4
-2,9
-2,3
1,4
-0,4
1,0
2,4
3,7
4,8
5,8
6,5
7,0
7,2
6,9
4,8
2,0
rozpr.
-0,8
-2,8
-4,1
-4,2
-3,9
-3,2
2,2
-0,9
0,5
2,0
3,3
4,5
5,5
6,2
6,6
6,5
6,0
3,9
1,4
S-IX
4,9
-7,0
8,5
8,7
8,2
-6,6
3,9
0,2
4,0
8,1
11,5
13,9
14,8
14,3
12,6
10,1
7,2
2,1
-2,0
NE
2,4
0,7
-0,5
-0,5
0,2
1,2
2,5
3,5
4,3
4,8
5,2
5,7
6,1
6,5
6,8
6,8
6,7
5,7
4,0
Klasa 5*
E
3,5
1,6
0,3
0,4
1,2
2,8
4,8
6,9
8,5
9,5
10,0
10,1
10,1
10,1
9,9
9,6
9,1
7,5
5,5
SE
4,0
2,0
0,4
0,1
0,5
1,5
3,3
5,4
7,6
9,5
10,9
11,6
11,9
11,8
11,5
11,0
10,4
8,6
6,3
S
4,6
2,3
0,4
-0,3
-0,8
-0,8
0,2
1,0
2,7
4,9
7,1
9,2
10,9
11,9
12,3
12,2
11,6
9,6
7,1
SW
6,8
4,0
1,6
0,6
0,0
-0,3
0,3
0,1
0,9
2,3
4,2
6,5
9,1
11,5
13,4
14,5
14,8
13,0
9,9
W
1,2
4,3
1,8
0,8
0,1
-0,3
0,3
0,0
0,5
1,4
2,6
4,3
6,4
8,9
11,4
13,3
14,3
13,4
10,3
NW
4,B
2,5
0,4
0,4
-1,0
-1,3
1,3
-0,9
-0,3
0,5
1,5
2,5
3,8
5,3
7,0
8,6
9,7
9,6
7,3
33
Materiały pomocnicze do klimatyzacji. Rozdział 3
c.d. tab.3.9.
Czas słoneczny
Orientacja
2
4
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
22
24
N
20
0,3
-1,1
-1,5
-1,1
-1,7
1,4
-1,0
-0,4
0,3
1,2
2,1
3,0
3,8
4,5
5,0
5,3
5,1
3,7
rozpr.
1,5
-0,1
-1,6
-2,1
-2,4
-2,41
-2,2
-1,7
-1,1
-0,2
0,7
1,7
2,6
3,4
4,1
4,5
4,8
4,3
3,0
S-IX
-0,4
-2,7
-4,5
-5,3
-5,8
-5,8
5,1
-3,6
-1,5
1,0
3,7
6,2
8,2
9,4
9,8
9,4
8,4
5,4
2,4
Klasa 6*
NE
4,0
33
2,6
2,3
2,1
2,2
2,4
2,7
3,0
3,4
3,6
3,8
4,1
4,3
4,5
4,7
4,8
4,9
4,5
E
6,0
52
4,3
4,0
3,8
3,9
4,2
4,8
5,4
6,0
6,5
6,9
7,2
7,3
7,5
7,6
7,6
7,4
6,8
SE
6,7
5,7
4,8
4,4
4,1
4,0
4,2
4,5
5,1
5,9
6,6
7,2
7,7
8,1
8,3
8,4
8,4
8,2
7,5
S
6,5
5,6
4,6
4,1
3,7
3,3
3,1
3,1
3,3
3,7
4,4
5,1
5,9
6,6
7,3
7,7
7,9
7,9
7,4
SW
8,1
7,0
5,9
5,3
4,8
4,4
4,0
3,8
3,7
3,8
4,1
4,6
5,4
6,2
7,2
8,0
8,7
9,3
9,0
W
7,9
6,9
5,8
5,2
4,7
4,2
3,9
3,6
3,5
3,5
3,7
4,0
4,4
5,1
6,0
6,9
7,8
8,8
H,7
NW
5,?
44
3,5
3,1
2,6
2,3
2,0
1,8
1,8
1,8
2,0
2,2
2,6
3,0
3,5
4,2
4,8
5,7
5,8
N
2,6
2,0
1,3
1,0
0,8
0,6
0,4
0,4
0,4
0,6
0,8
1,0
1,4
1,7
2,0
2,3
2,6
3,0
3,0
rozpr.
2,0
1,5
0,8
0,5
0,2
0,0
-0,2
-0,2
-0,2
0,0
0,2
0,5
0,8
1,2
1,5
1,8
2,1
2,4
2,4
S-IX
2,3
1,2
0,1
-0,3
-0,8
-1,2
-1,4
-1,4
-1,1
-0,6
0,2
1,1
2,0
2,9
3,6
4,1
4,3
4,1
3,3
* klasy wg tab. 3.3
Tab.3.10. Natężenie promieniowania słonecznego (całkowite i rozproszone) padające na powierzchnię zewnętrzną przegród, w miesiącach letnich, dla 50 szerokości geograficznej północnej (w W·m-2) [5]
Data
Kierunek
Promieniowanie
Czas słoneczny w godzinach
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
całk.
0
252
482
552
495
360
185
142
139
134
125
111
94
75
53
26
0
rozpor.
0
57
112
135
143
145
145
142
139
134
125
111
94
75
53
26
0
całk.
0
247
545
724
775
716
576
378
152
139
126
111
94
74
52
25
0
rozpor.
0
57
121
156
174
179
176
165
152
139
126
111
94
74
52
25
0
całk.
0
113
321
518
658
725
714
631
488
303
140
118
96
75
52
25
0
rozpor.
0
39
91
131
160
180
189
187
176
160
140
118
96
75
52
25
0
całk.
0
26
57
88
222
380
513
600
629
600
513
380
222
88
57
26
0
rozpor.
0
26
57
88
119
147
170
184
188
184
170
147
119
88
57
26
0
całk.
0
25
52
75
96
118
140
303
488
631
714
725
658
518
321
113
0
rozpor.
0
25
52
75
96
118
140
160
176
137
189
180
160
131
91
39
0
całk.
0
25
52
75
94
111
126
139
152
378
576
716
775
724
545
247
0
rozpor.
0
25
52
75
94
111
126
139
152
165
176
179
174
156
121
57
0
całk.
0
25
53
75
94
111
125
134
139
142
185
360
495
552
482
252
0
rozpor.
0
26
53
75
94
111
125
134
139
142
145
145
143
135
112
57
0
całk.
0
125
173
112
105
117
127
134
136
134
127
117
105
112
173
125
0
rozpor.
0
40
74
91
105
117
127
134
136
134
127
117
105
91
74
40
0
całk.
0
58
188
353
523
675
795
872
898
872
795
675
523
353
188
58
0
rozpor.
0
36
70
91
106
118
127
132
133
132
127
118
106
91
70
36
0
całk.
0
271
580
785
911
981
1020
1039
1045
1039
1020
981
911
785
580
271
0
rozpor.
0
61
129
159
172
173
169
164
162
164
169
173
172
159
129
61
0
NE
E
SE
S
SW
21
maj
W
NW
N
pozioma
normalna
34
Materiały pomocnicze do klimatyzacji. Rozdział 3
c.d. tab.3.10.
Data
Kierunek
NE
E
SE
S
SW
21
czerwiec
W
NW
N
pozioma
normalna
NE
E
SE
S
SW
23
lipiec
W
NW
N
pozioma
normalna
Promieniowanie
4
5
6
7
8
9
10
Czas słoneczny w godzinach
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
całk.
33
292
489
549
500
375
215
150
146
140
131
117
102
83
63
37
3
rozpor.
6
83
134
153
160
158
155
150
146
140
131
117
102
83
63
37
3
całk.
26
278
533
691
737
683
553
369
160
146
133
117
101
82
61
35
3
rozpor.
5
80
141
174
190
193
187
174
160
146
133
117
101
82
61
35
3
całk.
7
124
304
479
606
666
656
579
446
274
146
125
104
83
61
35
3
rozpor.
3
53
104
144
173
191
198
195
184
166
146
125
104
83
61
35
3
całk.
3
36
66
96
193
336
458
539
567
539
458
336
193
96
66
30
3
rozpor.
3
36
66
96
127
154
177
191
196
191
177
154
127
96
66
36
3
całk.
3
35
61
83
104
125
146
274
446
579
656
666
606
479
304
124
7
rozpor.
3
35
61
83
104
125
146
166
184
195
198
191
173
144
104
53
3
całk.
3
35
61
82
101
117
133
146
160
369
553
683
737
691
533
278
26
rozpor.
3
35
61
82
101
117
133
146
160
174
187
193
190
174
141
80
5
całk.
3
37
63
83
102
117
131
140
146
150
215
375
500
549
489
292
33
rozpor.
3
37
63
83
102
117
131
140
146
150
155
158
160
153
134
83
6
całk.
21
157
198
147
116
126
135
141
143
141
135
126
116
147
198
157
21
rozpor.
5
59
89
104
116
126
135
141
143
141
135
126
116
104
89
59
5
całk.
4
85
215
375
537
682
795
869
893
869
796
582
537
375
215
86
4
rozpor.
4
52
85
108
124
137
146
150
151
150
146
137
124
108
85
52
4
całk.
33
312
579
764
879
946
982
1001
1006
1001
982
946
879
764
579
312
33
rozpor.
6
89
151
180
191
191
185
179
176
179
185
191
191
180
151
89
6
całk.
0
208
432
512
472
349
188
145
142
136
127
113
97
78
56
27
0
rozpor.
0
61
121
145
153
152
150
145
142
136
127
113
97
78
56
27
0
całk.
0
203
486
669
729
681
553
368
156
142
129
113
97
77
54
26
0
rozpor.
0
60
131
196
187
190
184
171
156
142
129
113
97
77
54
26
0
całk.
0
97
289
480
620
668
632
605
471
297
144
121
100
78
54
26
0
rozpor.
0
41
97
141
172
191
199
195
183
165
144
121
100
78
54
26
0
całk.
0
27
60
92
217
366
492
575
604
575
492
366
217
92
60
27
0
rozpor.
0
27
60
92
125
154
178
192
197
192
178
154
125
92
60
27
0
całk.
0
26
54
78
100
121
144
297
471
605
682
688
620
480
289
97
0
rozpor.
0
25
54
78
100
121
144
165
183
195
199
191
172
141
97
47
0
całk.
0
26
54
77
97
113
129
142
156
368
553
681
729
669
486
203
0
rozpor.
0
26
54
77
97
113
129
142
156
171
184
190
187
169
131
60
0
całk.
0
27
56
78
97
113
127
136
142
145
188
349
472
512
432
208
0
rozpor.
0
27
56
78
97
113
127
136
142
145
150
152
153
145
121
61
0
całk.
0
107
163
116
109
121
130
137
139
137
130
121
109
116
163
107
0
rozpor.
0
42
79
96
109
121
130
137
139
137
130
121
109
96
79
42
0
całk.
0
56
178
335
498
646
761
835
861
835
761
646
493
335
178
56
0
rozpor.
0
39
78
103
120
134
143
148
150
148
143
134
120
103
78
39
0
całk.
0
223
519
726
857
932
972
993
1000
993
972
932
857
726
519
223
0
rozpor.
0
65
140
175
190
192
187
182
180
182
187
192
190
175
140
65
0
35
Materiały pomocnicze do klimatyzacji. Rozdział 3
c.d. tab.3.10.
Data
Kierunek
NE
E
SE
S
SW
24
sierpień
W
NW
N
pozioma
normalna
NE
E
SE
S
SW
22
wrzesień
W
NW
N
pozioma
normalna
Promieniowanie
4
5
6
7
8
9
10
Czas słoneczny w godzinach
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
całk.
0
0
26
406
393
278
132
131
128
123
114
101
83
62
35
0
0
rozpor.
0
0
74
116
130
132
132
131
128
123
114
101
83
62
35
0
0
całk.
0
0
322
585
696
672
550
363
145
131
116
101
83
62
35
0
0
rozpor.
0
0
84
144
170
177
172
160
145
131
116
101
83
62
35
0
0
całk.
0
0
211
459
643
741
748
675
538
354
153
110
86
62
35
0
0
rozpor.
0
0
65
124
162
186
195
192
180
159
135
110
86
62
35
0
0
całk.
0
0
40
111
270
438
579
671
704
671
579
438
270
111
40
0
0
rozpor.
0
0
40
79
116
149
175
192
198
192
175
149
116
79
40
0
0
całk.
0
0
35
62
86
110
153
354
538
675
748
741
643
459
211
0
0
rozpor.
0
0
35
62
86
110
135
159
180
192
195
136
162
124
65
0
0
całk.
0
0
35
62
83
101
116
131
145
363
550
672
696
585
322
0
0
rozpor.
0
0
35
62
83
101
116
131
145
160
172
177
170
144
84
0
0
całk.
0
0
35
62
83
101
114
123
128
131
132
278
393
406
264
0
0
rozpor.
0
0
35
62
83
101
114
123
128
131
132
132
130
116
74
0
0
całk.
0
0
77
73
90
105
115
123
126
123
115
105
90
73
77
0
0
rozpor.
0
0
46
73
90
105
115
123
126
123
115
105
90
73
46
0
0
całk.
0
0
87
231
395
546
666
745
770
745
666
546
395
231
87
0
0
rozpor.
0
0
51
85
106
120
130
137
138
137
130
120
106
85
51
0
0
całk.
0
0
329
617
798
901
957
984
993
984
857
901
798
617
329
0
0
rozpor.
0
0
87
151
178
186
187
184
183
184
187
186
178
151
87
0
0
całk.
0
0
31
237
277
185
109
111
110
105
96
82
64
39
2
0
0
rozpor.
0
0
4
70
98
106
109
111
110
105
96
82
64
39
2
0
0
całk.
0
0
43
388
586
613
515
339
127
113
99
83
64
39
2
0
0
rozpor.
0
0
5
93
139
153
151
141
127
113
99
83
64
39
2
0
0
całk.
0
0
31
335
594
740
777
719
587
404
202
94
68
40
2
0
0
rozpor.
0
0
4
85
140
169
182
181
169
147
121
94
68
40
2
0
0
całk.
0
0
3
112
294
485
644
746
783
746
644
485
294
112
3
0
0
rozpor.
0
0
3
54
100
137
166
184
191
184
166
137
100
54
3
0
0
całk.
0
0
2
40
68
94
202
404
587
719
777
740
594
335
31
0
0
rozpor.
0
0
2
40
68
94
121
147
169
181
182
169
140
85
4
0
0
całk.
0
0
2
39
64
83
99
113
127
339
515
613
585
388
43
0
0
rozpor.
0
0
2
39
64
83
99
113
127
141
151
153
139
93
5
0
0
całk.
0
0
2
39
64
82
96
105
110
111
109
185
277
237
31
0
0
rozpor.
0
0
2
39
54
82
96
105
110
111
109
106
98
70
4
0
0
całk.
0
0
3
43
67
84
97
105
108
105
97
84
67
43
3
0
0
rozpor.
0
0
3
43
67
84
97
105
108
105
97
84
67
43
3
0
0
całk.
0
0
3
109
255
403
524
602
629
602
524
403
255
109
3
0
0
rozpor.
0
0
3
56
85
102
113
120
122
120
113
102
85
56
3
0
0
całk.
0
0
43
403
668
824
908
950
962
950
908
824
668
403
43
0
0
rozpor.
0
0
5
98
152
174
181
183
183
183
181
174
152
98
5
0
0
36
Materiały pomocnicze do klimatyzacji. Rozdział 3
3.2.1.2 Przegrody przezroczyste
Strumień ciepła przenikający do pomieszczenia przez przegrodę przezroczystą składa się ze
strumienia wywołanego przenikaniem ciepła drogą konwekcji i strumienia przenikającego do wnętrza drogą promieniowania.
Q PP  QR  Q P
gdzie:
QP
–
QR
–
[ W];
(3.8)
strumień ciepła przenikający do pomieszczenia poprzez przegrodę przezroczystą na drodze
konwekcji, [W],
strumień ciepła przenikający do pomieszczenia poprzez przegrodę przezroczystą na drodze
promieniowania, [W].
Chwilowy strumień ciepła przenikający do pomieszczenia na drodze konwekcji oblicza się
z następującej zależności:
Q p  q p  Ao  Ao  U o   z   w  [W];
gdzie:
Ao
Uo
z
w
qo
–
–
–
–
–
(3.9)
powierzchnia okna w świetle muru, [m2],
współczynnik przenikania ciepła dla okna, [W·m-2·K-1],
chwilowa temperatura powietrza zewnętrznego, [C],
chwilowa temperatura powietrza w pomieszczeniu, [C],
gęstość chwilowego strumienia ciepła przenoszonego do pomieszczenia przez przegrodę przezroczystą na drodze konwekcji,
natomiast chwilowy strumień ciepła przenikający do pomieszczenia w wyniku promieniowania
słonecznego oblicza się ze wzoru:
Q R  As  I c max   A  As   I r max  b  s [ W];
gdzie:
A
Ao
As
g
Icmax
b
s
–
–
–
–
–
–
–
powierzchnia szyb w oknie, [m2],
powierzchnia okna w świetle muru, [m2],
nasłoneczniona powierzchnia szyb, [m2],
udział powierzchni szyby w powierzchni okna, [-]
maksymalne natężenie promieniowania słonecznego całkowitego, [W·m-2],
współczynnik przepuszczalności promieniowania słonecznego, [-],
współczynnik akumulacji ciepła w przegrodach otaczających pomieszczenie, [-].
37
(3.10)
Materiały pomocnicze do klimatyzacji. Rozdział 3
Do obliczeń zysków ciepła w wyniku nasłonecznienia, przez przegrody przezroczyste korzysta się z wartości promieniowania słonecznego dochodzącego do pomieszczenia przez okno podwójnie szklone z rozróżnieniem na obszary o różnych przezroczystościach atmosfery (tab.3.11
i 3.12).
Przykładowe wartości współczynnika przepuszczalności promieniowania słonecznego w zależności od konstrukcji okna oraz zastosowanych urządzeń zacieniających przedstawiono w tabeli
3.13.
Udział powierzchni przeszklonej w całkowitej powierzchni okna obliczyć można na podstawie danych producenta lub odczytać wartość przybliżoną z tablic zawartych w literaturze (tab.3.14).
Tabela 3.11. Natężenie promieniowania słonecznego całkowitego i rozproszonego przechodzącego do pomieszczenia przez okno podwójnie oszklone normalnym szkłem okiennym], dla średnich miesięcznych
wskaźników przejrzystości atmosfery, przy nasłonecznieniu trwającym ponad 50% czasu astronomicznego
oddziaływania promieniowania słonecznego na daną przegrodę (obszary pozamiejskie) [5]
Data
Kierunek
Czas słoneczny w godzinach
Promieniowanie
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
całk.
0
150
314
357
294
174
98
94
92
88
83
74
64
51
36
18
0
rozpor.
0
42
84
98
100
98
98
94
92
88
83
74
64
51
36
18
0
całk.
0
147
359
492
528
475
344
180
100
92
84
74
64
51
36
17
0
rozpor.
0
42
92
118
128
127
120
110
100
92
84
74
64
51
36
17
0
całk.
0
53
183
327
433
481
466
388
261
137
92
78
65
51
36
17
0
rozpor.
0
26
63
94
116
128
132
128
118
106
92
78
65
51
36
17
0
NE
E
SE
całk.
0
17
38
59
98
186
287
359
385
359
287
186
98
59
38
17
0
rozpor.
0
17
38
59
80
99
115
125
129
125
115
99
80
59
38
17
0
całk.
0
17
36
51
65
78
92
137
261
388
466
481
433
327
183
53
0
rozpor.
0
17
36
51
65
78
92
106
118
128
132
128
116
94
63
26
0
całk.
0
17
36
51
64
74
84
92
100
180
344
475
528
492
359
147
0
rozpor.
0
17
36
51
64
74
84
92
100
110
120
127
128
118
92
42
0
całk.
0
18
36
51
64
74
83
88
92
94
98
174
294
357
314
150
0
rozpor.
0
18
36
51
64
74
83
88
92
94
96
98
100
98
84
42
0
S
SW
23
lipiec
W
NW
całk.
0
62
77
62
70
78
85
89
90
89
85
78
70
62
77
62
0
rozpor.
0
27
50
61
70
78
85
89
90
39
85
78
70
61
50
27
0
całk.
0
24
82
191
324
449
548
609
631
609
548
449
324
191
82
24
0
rozpor.
0
22
44
61
73
83
90
94
96
94
90
83
73
61
44
22
0
całk.
0
163
384
539
636
693
723
738
743
738
723
693
636
539
384
163
0
rozpor.
0
46
99
124
133
132
126
121
119
121
126
132
133
124
99
46
0
N
pozioma
normalna
38
Materiały pomocnicze do klimatyzacji. Rozdział 3
c.d. tab.3.11
Data
Kierunek
NE
E
SE
S
SW
22
wrzesień
W
NW
N
pozioma
normalna
Czas słoneczny w godzinach
Promieniowanie
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
19
20
całk.
0
0
30
154
150
81
70
72
72
69
63
54
42
26
0
0
rozpor.
0
0
3
46
63
68
70
72
72
69
63
54
42
26
0
0
całk.
0
0
43
285
429
433
327
165
81
73
65
54
42
26
0
0
rozpor.
0
0
3
65
96
104
100
91
81
73
65
54
42
26
0
0
18
całk.
0
0
29
241
436
542
565
508
383
217
90
60
44
26
0
0
rozpor.
0
0
3
58
97
117
125
122
111
95
78
60
44
26
0
0
całk.
0
0
2
50
166
316
447
533
563
533
447
316
166
50
2
0
0
rozpor.
0
0
2
34
65
91
112
125
130
125
112
91
65
34
2
0
0
całk.
0
0
1
26
44
60
90
217
383
508
565
542
436
241
29
0
0
rozpor.
0
0
1
26
44
60
78
95
111
122
125
117
97
58
3
0
0
całk.
0
0
1
26
42
54
65
73
81
165
327
433
429
285
43
0
0
rozpor.
0
0
1
26
42
54
65
73
81
91
100
104
96
65
3
0
0
całk.
0
0
1
26
42
54
63
69
72
72
70
81
150
154
30
0
0
rozpor.
0
0
1
26
42
54
63
69
72
72
70
68
63
46
3
0
0
całk.
0
0
2
28
44
55
64
69
71
69
64
55
44
28
2
0
0
rozpor.
0
0
2
28
44
55
64
69
71
69
64
55
44
28
2
0
0
całk.
0
0
2
45
128
240
341
408
431
408
341
240
128
45
2
0
0
rozpor.
0
0
2
32
49
61
69
74
75
74
69
61
49
32
2
0
0
całk.
0
0
43
297
497
612
676
707
716
707
676
612
497
297
43
0
0
rozpor.
0
0
3
69
107
122
127
127
126
127
127
122
107
69
3
0
0
Tabela 3.12. Natężenie promieniowania słonecznego całkowitego i rozproszonego przechodzącego do pomieszczenia przez okno podwójnie oszklone normalnym szkłem okiennym dla średnich miesięcznych
wskaźników przejrzystości atmosfery (obszary miejskie i przemysłowe) [5]
Data
23
lipiec
Kierunek
Czas słoneczny w godzinach
Promieniowanie
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
całk.
0
89
232
293
261
170
106
100
96
92
87
79
69
56
39
18
0
rozpor.
0
45
96
114
116
110
100
100
96
92
87
79
69
56
39
18
0
całk.
0
87
264
397
452
421
316
178
108
97
88
79
68
56
39
18
0
rozpor.
0
44
106
139
152
148
136
121
108
97
88
79
68
56
39
18
0
NE
E
całk.
0
38
143
271
373
425
420
356
248
140
99
84
70
55
39
18
0
rozpor.
0
27
72
110
136
148
151
144
131
115
99
84
70
55
39
18
0
całk.
0
18
42
65
102
180
267
332
354
332
267
180
102
65
42
18
0
rozpor.
0
18
42
65
89
111
129
141
144
141
129
111
89
65
42
18
0
całk.
0
18
39
55
70
84
99
140
248
356
420
425
373
271
143
38
0
rozpor.
0
18
39
55
70
84
99
115
131
144
151
148
136
110
72
27
0
SE
S
SW
całk.
0
18
39
56
68
79
88
97
108
178
316
421
452
397
264
87
0
rozpor.
0
18
39
56
68
79
88
97
108
121
136
148
152
139
106
44
0
całk.
0
18
39
56
69
79
87
92
96
100
106
170
261
293
232
89
0
rozpor.
0
18
39
56
69
79
87
92
96
100
104
110
116
114
96
45
0
całk.
0
43
71
69
77
84
90
93
94
93
90
84
77
69
71
43
0
rozpor.
0
29
55
68
77
84
90
93
94
93
90
84
77
68
55
29
0
W
NW
N
39
Materiały pomocnicze do klimatyzacji. Rozdział 3
całk.
0
24
76
166
282
395
486
543
563
543
486
395
282
166
76
24
0
rozpor.
0
23
53
76 j
94
108
117
122
124
122
117
108
94
76
53
23
0
całk.
0
96
284
438
542
606
641
659
665
659
641
606
542
438
284
96
0
rozpor.
0
49
115
151
165
166
160
155
153
155
160
166
165
151
115
49
0
całk.
0
0
11
112
132
86
77
78
77
74
68
59
46
28
1
0
0
rozpor.
0
0
3
51
72
76
77
78
77
74
68
59
46
28
1
0
0
pozioma
normalna
NE
całk.
0
0
15
196
343
370
293
162
89
79
70
59
46
28
1
0
0
rozpor.
0
0
4
73
113
122
115
102
89
79
70
59
46
28
1
0
0
E
całk.
0
0
11
167
347
460
494
452
348
206
97
67
48
28
1
0
0
rozpor.
0
0
3
65
114
140
148
142
128
108
87
67
48
28
1
0
0
całk.
0
0
2
47
143
275
393
473
501
473
393
275
143
47
2
0
0
rozpor.
0
0
2
38
74
106
130
146
151
146
130
106
74
33
2
0
0
całk.
0
0
1
28
48
67
97
206
348
452
494
460
347
167
11
0
0
rozpor.
0
0
1
28
48
67
87
108
128
142
148
140
114
65
3
0
0
SE
S
SW
22
wrzesień
całk.
0
0
1
28
46
59
70
79
89
162
293
370
343
196
15
0
0
rozpor.
0
0
1
28
46
59
70
79
89
102
115
122
113
73
4
0
0
całk.
0
0
1
28
46
59
68
74
77
78
77
86
132
112
11
0
0
rozpor.
0
0
1
28
46
59
68
74
77
78
77
76
72
51
3
0
0
całk.
0
0
2
30
48
60
69
74
76
74
69
60
48
30
2
0
0
rozpor.
0
0
2
30
48
60
69
74
76
74
69
60
48
30
2
0
0
W
NW
N
całk.
0
0
2
43
116
213
303
363
386
363
303
213
116
43
2
0
0
rozpor.
0
0
2
36
61
78
89
95
98
95
89
78
61
36
2
0
0
całk.
0
0
15
206
397
519
589
624
635
624
589
519
397
208
15
0
0
rozpor.
0
0
4
78
129
151
158
159
159
159
158
151
129
78
4
0
0
pozioma
normalna
Tab. 3.13. Średni współczynnik przepuszczalności promieniowania słonecznego [5]
Rodzaj szkła
b
Dodatkowe urządzenie przeciwsłoneczne
b
Szkło zwykle pojedyncze
1,1
Na zewnątrz:
Szkło zwykle podwójne
1,0

żaluzje, kąt otwarcia 45°
0,15
Szkło zwykle potrójne
0,9

markizy z tkaniny wentylowane od góry i po bokach
0,3*
Szkło pochłaniające:

pojedyncze
0,75

markizy z tkaniny obudowane od góry i po bokach
0,4*

podwójne (na zewnątrz szkło pochłaniające, wewnątrz
0,65

żaluzje między szybami, kąt otwarcia 45°, przestrzeń niewentylowana
0,5

wiszące szyby pochłaniające (szczelina powietrzna
średnio 5 cm)
0,50
Od wewnątrz:
Szkło odbijające:

pojedyncze (powłoka z tlenku metalu na zewnątrz)

podwójne (najczęściej powłoka odbijająca po
wewnętrznej stronie szyby zewnętrznej, od wewnątrz szkło zwykłe)

żaluzje, kąt otwarcia 45°,
0,7

zasłony jasne", tkanina bawełniana, muślin, włókno
sztuczne
0,5
0,65
Folia z tworzywa sztucznego

pochłaniająca metalizowana,
0,70

odbijająca
0,35
40
Materiały pomocnicze do klimatyzacji. Rozdział 3

powłoka z tlenku metalu
0,55

powłoka z czystego metalu, np. złoto
0,45
Kombinacje różnych urządzeń przeciwsłonecznych uwzględnia
się mnożąc odpowiednie współczynniki.
Przykład 1
Pustaki szklane (100 mm) bezbarwne

markiza obudowana (0,4)

gładkie powierzchnie bez wypełnienia
0.45

podwójne oszklenie (1,0)

z wypełnieniem z włókna szklanego
0,65

firanka muślinowa, biała (0,5)

stąd: b = 0,4·1,0·0,5 = 0,2


powierzchnie ustrukturowane (żebra, kraty) bez
wypełnienia
0,35
z wypełnieniem z włókna szklanego
0,45
Jeżeli jest to tylko możliwe, zaleca się korzystać ze współczynników uzyskanych drogą doświadczalną.
* pod warunkiem całkowitego zacienienia szyb
Tabela 3.14. Udział powierzchni przeszklonej dla różnych konstrukcji okien [5]
Powierzchnia otworu okiennego w świetle muru Ao
[m2]
Konstrukcja okna
0,5
1,0
1.5
2,0
2,5
3,0
4,0
5,0
6,0
8,0
Okna drewniane, pojedynczo lub podwójnie oszklone, zespolone (szwedzkie)
0,47
0,58
0,63
0,67
0,69
0,71
0,72
0,73
0,74
0,75
Okna drewniane, skrzynkowe, podwójnie oszklone
0,36
0,48
0.55
0,60
0,62
0,65
0,68
0,69
0,70
0.71
Okna metalowe
0,56
0,77
0,83
0,86
0,87
0,88
0,90
0,90
0,90
0,90
Okna wystawowe świetliki
0,90
Oszklone drzwi balkonowe
0,50
Odliczenie dla:

okno z listwą poprzeczną u góry
0,05

okno z pionową listwą środkową
0,05

okno ze szczelinami
0,03
Tab. 3.15. Dobowe zmiany współczynnika akumulacji "s" dla energii promieniowania słonecznego przenikającego do pomieszczenia przez okno podwójnie oszklone (2  3mm) ( 50 szerokości geograficznej północnej) dla lipca [5]
Orientacja
okna
Osłony
przeciwsłoneczne
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
zewnętrzne
0,03
0,03
0,03
0,03
0,34
0,72
0,85
0,74
0,47
0,29
0,27
0,26
0,25
0,24
wewnętrzne
0,02
0,02
0,02
0,01
0,38
0,80
0,92
0,78
0,48
0,28
0,27
0,26
0,25
zewnętrzne
0,03
0,03
0,03
0,03
0,24
0,56
0,78
0,86
0,80
0,61
0,36
0,22
0,20
wewnętrzne
0,02
0,02
0,02
0,01
0,26
0,62
0,85
0,93
0,85
0,63
0,35
0,21
zewnętrzne
0,04
0,04
0,03
0,03
0,11
0,33
0,57
0,76
0,86
0,85
0,73
0,53
wewnętrzne
0,02
0,02
0,02
0,02
0,11
0,35
0,62
0,83
0,93
0,91
0,77
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
0,22
0,20
0,17
0,13
0,09
0,05
0,04
0,04
0,04
0,03
0,24
0,21
0,19
0,16
0,12
0,07
0,02
0,02
0,02
0,02
0,02
0,19
0,17
0,15
0,13
0,11
0,07
0,05
0,04
0,04
0,04
0,03
0,19
0,17
0,16
0,14
0,11
0,09
0,05
0,02
0,02
0,02
0,02
0,02
0,32
0,23
0,20
0,17
0,15
0,12
0,08
0,05
0,05
0,04
0,04
0,04
0,53
0,30
0,21
0,18
0,15
0,13
0,10
0,06
0,03
0,02
0,02
0,02
0,02
Pomieszczenia o konstrukcji bardzo lekkiej
NE
E
SE
zewnętrzne
0,04
0,04
0,04
0,04
0,07
0,11
0,16
0,24
0,42
0,63
0,80
0,87
0,83
0,69
0,48
0,29
0,20
0,15
0,10
0,06
0,05
0,05
0,05
0,05
wewnętrzne
0,02
0,02
0,02
0,02
0,06
0,11
0,15
0,24
0,45
0,69
0,86
0,93
0,88
0,72
0,48
0,27
0,18
0,12
0,07
0,03
0,03
0,03
0,03
0,02
zewnętrzne
0,05
0,04
0,04
0,04
0,07
0,10
0,12
0,14
0,17
0,19
0,26
0,46
0,69
0,83
0,87
0,81
0,64
0,40
0,17
0,07
0,06
0,06
0,05
0,05
wewnętrzne
0,02
0,02
0,02
0,02
0,05
0,09
0,11
0,14
0,16
0,19
0,27
0,50
0,74
0,90
0,93
0,85
0,66
0,39
0,14
0,04
0,03
0,03
0,03
0,03
zewnętrzne
0,04
0,04
0,04
0,04
0,06
0,09
0,11
0,13
0,15
0,16
0,17
0,19
0,30
0,55
0,76
0,86
0,82
0,64
0,32
0,08
0,06
0,05
0,05
0,05
wewnętrzne
0,02
0,02
0,02
0,02
0,05
0,08
0,10
0,13
0,14
0,16
0,17
0,19
0,32
0,60
0,83
0,93
0,88
0,66
0,30
0,04
0,03
0,03
0,03
0,02
S
SW
W
zewnętrzne
0,04
0,04
0,04
0,04
0,07
0,11
0,15
0,18
0,20
0,22
0,24
0,25
0,25
0,26
0,42
0,69
0,86
0,79
0,43
0,09
0,05
0,05
0,05
0,05
wewnętrzne
0,02
0,02
0,02
0,02
0,06
0,11
0,15
0,18
0,20
0,23
0,24
0,25
0,26
0,27
0,45
0,76
0,92
0,83
0,43
0,05
0,03
0,03
0,03
0,02
zewnętrzne
0,09
0,08
0,08
0,07
0,59
0,77
0,66
0,71
0,79
0,86
0,90
0,92
0,91
0,88
0,83
0,76
0,68
0,80
0,69
0,16
0,11
0,10
0,09
0,09
NW
N
41
Materiały pomocnicze do klimatyzacji. Rozdział 3
wewnętrzne
0,04
0,04
0,04
0,04
0,64
0,81
0,67
0,74
0,83
0,90
0,94
0,96
0,95
0,91
0,85
0,77
0,69
0,83
0,69
0,08
0,06
0,05
0,05
0,05
zewnętrzne
0,08
0,07
0,07
0,07
0,23
0,47
0,65
0,76
0,84
0,88
0,90
0,91
0,91
0,90
0,87
0,81
0,71
0,55
0,31
0,12
0,09
0,09
0,09
0,09
wewnętrzne
0,04
0,04
0,04
0,03
0,22
0,49
0,68
0,81
0,88
0,92
0,94
0,95
0,95
0,93
0,90
0,83
0,72
0,53
0,26
0,06
0,05
0,05
0,04
0,04
zewnętrzne
0,05
0,05
0,05
0,05
0,07
0,14
0,28
0,45
0,62
0,75
0,84
0,88
0,86
0,79
0,67
0,52
0,34
0,20
0,11
0,07
0,07
0,06
0,06
0,06
wewnętrzne
0,03
0,03
0,03
0,02
0,06
0,14
0,29
0,48
0,66
0,81
0,90
0,94
0,91
0,83
0,69
0,51
0,32
0,16
0,08
0,04
0,03
0,03
0,03
0,03
normalna
pozioma
Pomieszczenia o konstrukcji lekkiej
zewnętrzne
0,07
0,06
0,06
0,05
0,22
0,45
0,57
0,55
0,44
0,35
0,33
0,32
0,30
0,29
0,27
0,25
0,22
0,20
0,16
0,13
0,11
0,10
0,09
0,08
wewnętrzne
0,04
0,03
0,03
0,03
0,32
0,65
0,77
0,68
0,46
0,31
0,30
0,29
0,28
0,26
0,24
0,22
0,19
0,15
0,11
0,07
0,06
0,05
0,05
0,04
NE
zewnętrzne
0,07
0,06
0,06
0,05
0,16
0,36
0,51
0,60
0,61
0,54
0,42
0,34
0,31
0,28
0,26
0,23
0,21
0,18
0,15
0,12
0,11
0,10
0,08
0,08
wewnętrzne
0,04
0,03
0,03
0,03
0,22
0,51
0,71
0,79
0,75
0,59
0,38
0,27
0,24
0,22
0,20
0,18
0,15
0,13
0,09
0,06
0,06
0,05
0,04
0,04
zewnętrzne
0,08
0,07
0,07
0,06
0,10
0,22
0,38
0,51
0,61
0,65
0,62
0,53
0,41
0,35
0,31
0,28
0,25
0,22
0,18
0,15
0,13
0,11
0,10
0,09
wewnętrzne
0,04
0,04
0,04
0,03
0,11
0,30
0,52
0,70
0,80
0,80
0,71
0,54
0,35
0,28
0,24
0,21
0,18
0,15
0,11
0,08
0,07
0,06
0,05
0,05
zewnętrzne
0,10
0,09
0,08
0,07
0,08
0,11
0,13
0,18
0,29
0,43
0,56
0,64
0,66
0,61
0,51
0,40
0,34
0,29
0,24
0,19
0,17
0,15
0,13
0,11
wewnętrzne
0,05
0,05
0,04
0,04
0,07
0,10
0,14
0,22
0,38
0,58
0,73
0,81
0,79
0,67
0,50
0,33
0,25
0,24
0,15
0,10
0,09
0,08
0,07
0,06
E
SE
S
zewnętrzne
0,13
0,11
0,10
0,09
0,10
0,11
0,12
0,13
0,15
0,16
0,21
0,33
0,48
0,59
0,66
0,66
0,59
0,47
0,34
0,26
0,22
0,19
0,17
0,14
wewnętrzne
0,07
0,06
0,05
0,05
0,07
0,09
0,11
0,13
0,15
0,18
0,25
0,43
0,63
0,77
0,82
0,77
0,63
0,43
0,23
0,13
0,12
0,10
0,09
0,08
zewnętrzne
0,13
0,11
0,10
0,09
0,09
0,10
0,11
0,12
0,13
0,15
0,16
0,17
0,24
0,38
0,53
0,62
0,64
0,57
0,41
0,27
0,22
0,19
0,17
0,15
wewnętrzne
0,07
0,06
0,05
0,05
0,06
0,09
0,11
0,12
0,14
0,15
0,16
0,18
0,29
0,51
0,70
0,80
0,78
0,62
0,35
0,14
0,12
0,10
0,09
0,08
zewnętrzne
0,13
0,11
0,10
0,09
0,10
0,12
0,14
0,15
0,17
0,19
0,20
0,21
0,22
0,24
0,33
0,50
0,62
0,62
0,46
0,26
0,22
0,19
0,17
0,14
wewnętrzne
0,07
0,06
0,05
0,05
0,08
0,11
0,14
0,17
0,19
0,21
0,22
0,24
0,24
0,25
0,40
0,65
0,80
0,74
0,44
0,14
0,12
0,10
0,09
0,08
SW
W
NW
zewnętrzne
0,22
0,19
0,17
0,15
0,43
0,55
0,56
0,58
0,65
0,71
0,77
0,80
0,82
0,82
0,80
0,77
0,78
0,79
0,73
0,43
0,36
0,32
0,28
0,24
wewnętrzne
0,11
0,10
0,09
0,08
0,55
0,69
0,60
0,68
0,75
0,82
0,87
0,89
0,90
0,88
0,83
0,77
0,71
0,82
0,71
0,23
0,19
0,17
0,15
0,13
zewnętrzne
0,19
0,17
0,15
0,14
0,22
0,35
0,47
0,56
0,64
0,70
0,74
0,78
0,80
0,82
0,82
0,80
0,75
0,65
0,50
0,37
0,32
0,28
0,24
0,21
wewnętrzne
0,10
0,09
0,08
0,07
0,22
0,43
0,59
0,70
0,78
0,83
0,86
0,88
0,89
0,89
0,87
0,83
0,74
0,59
0,37
0,19
0,17
0,15
0,13
0,11
zewnętrzne
0,13
0,11
0,10
0,09
0,10
0,13
0,21
0,32
0,43
0,54
0,63
0,69
0,71
0,70
0,65
0,57
0,47
0,37
0,30
0,24
0,21
0,19
0,16
0,14
wewnętrzne
0,07
0,06
0,05
0,05
0,07
0,13
0,25
0,41
0,57
0,70
0,79
0,84
0,83
0,78
0,68
0,54
0,39
0,26
0,17
0,13
0,11
0,10
0,09
0,08
Osłony
przeciwsłoneczne
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
zewnętrzne
0,09
0,08
0,08
0,07
0,23
0,44
0,54
0,51
0,40
0,31
0,30
0,29
0,28
0,27
0,26
0,24
0,22
0,20
0,17
0,14
0,12
0,11
0,10
0,10
wewnętrzne
0,05
0,04
0,04
0,04
0,32
0,65
0,76
0,66
0,44
0,30
0,28
0,28
0,27
0,25
0,23
0,21
0,18
0,15
0,11
0,07
0,07
0,06
0,05
0,05
zewnętrzne
0,09
0,08
0,08
0,07
0,18
0,35
0,49
0,56
0,56
0,49
0,37
0,30
0,28
0,26
0,24
0,23
0,21
0,19
0,16
0,14
0,12
0,11
0,10
0,10
wewnętrzne
0,05
0,04
0,04
0,04
0,23
0,51
0,70
0,77
0,72
0,57
0,36
0,25
0,23
0,21
0,19
0,18
0,15
0,13
0,10
0,07
0,07
0,06
0,06
0,05
N
normalna
pozioma
c.d. tab. 3.15
Orientacja
okna
Pomieszczenia o konstrukcji średniej
NE
E
zewnętrzne
0,10
0,10
0,09
0,08
0,12
0,23
0,37
0,49
0,57
0,60
0,56
0,47
0,37
0,32
0,29
0,27
0,24
0,22
0,19
0,16
0,15
0,13
0,12
0,11
wewnętrzne
0,06
0,05
0,05
0,04
0,12
0,30
0,52
0,69
0,78
0,77
0,68
0,51
0,33
0,26
0,23
0,20
0,18
0,15
0,12
0,08
0,08
0,07
0,06
0,06
zewnętrzne
0,12
0,11
0,10
0,10
0,11
0,13
0,15
0,19
0,29
0,42
0,53
0,59
0,60
0,55
0,46
0,36
0,31
0,27
0,23
0,19
0,17
0,16
0,15
0,13
wewnętrzne
0,06
0,06
0,06
0,05
0,08
0,11
0,15
0,22
0,38
0,57
0,72
0,79
0,76
0,64
0,47
0,31
0,23
0,19
0,14
0,10
0,09
0,08
0,08
0,07
zewnętrzne
0,15
0,13
0,12
0,11
0,12
0,13
0,14
0,15
0,16
0,17
0,21
0,33
0,46
0,56
0,61
0,60
0,54
0,42
0,30
0,23
0,21
0,19
0,17
0,16
wewnętrzne
0,08
0,07
0,06
0,06
0,08
0,10
0,12
0,14
0,16
0,18
0,25
0,43
0,62
0,75
0,79
0,74
0,60
0,40
0,21
0,12
0,11
0,10
0,09
0,08
SE
S
SW
zewnętrzne
0,14
0,13
0,12
0,11
0,11
0,12
0,13
0,14
0,15
0,16
0,16
0,17
0,23
0,37
0,50
0,58
0,59
0,52
0,36
0,23
0,21
0,19
0,17
0,16
wewnętrzne
0,07
0,07
0,06
0,06
0,08
0,10
0,11
0,13
0,15
0,16
0,17
0,18
0,28
0,50
0,69
0,78
0,75
0,59
0,32
0,12
0,11
0,10
0,09
0,08
W
zewnętrzne
0,14
0,13
0,12
0,11
0,12
0,13
0,15
0,17
0,18
0,19
0,20
0,21
0,22
0,23
0,32
0,47
0,58
0,57
0,41
0,23
0,20
0,18
0,16
0,15
wewnętrzne
0,07
0,07
0,06
0,06
0,09
0,12
0,15
0,17
0,19
0,21
0,22
0,23
0,24
0,25
0,40
0,64
0,78
0,72
0,41
0,12
0,11
0,10
0,09
0,08
zewnętrzne
0,25
0,23
0,21
0,20
0,46
0,56
0,52
0,57
0,63
0,68
0,72
0,75
0,77
0,77
0,75
0,72
0,69
0,75
0,69
0,41
0,36
0,33
0,30
0,28
NW
N
42
Materiały pomocnicze do klimatyzacji. Rozdział 3
wewnętrzne
0,13
0,12
0,11
0,10
0,57
0,70
0,60
0,67
0,74
0,81
0,87
0,87
0,87
0,85
0,80
0,75
0,69
0,80
0,69
0,22
0,19
0,17
0,16
0,14
zewnętrzne
0,23
0,21
0,19
0,18
0,25
0,37
0,48
0,56
0,62
0,66
0,70
0,73
0,75
0,76
0,76
0,74
0,69
0,61
0,47
0,36
0,32
0,29
0,27
0,25
wewnętrzne
0,12
0,11
0,10
0,09
0,24
0,44
0,60
0,70
0,77
0,81
0,84
0,86
0,86
0,86
0,84
0,79
0,71
0,56
0,35
0,19
0,17
0,15
0,14
0,13
zewnętrzne
0,16
0,14
0,13
0,12
0,13
0,16
0,23
0,33
0,43
0,52
0,59
0,64
0,66
0,64
0,52
0,43
0,34
0,28
0,24
0,22
0,20
0,20
0,18
0,17
wewnętrzne
0,08
0,08
0,07
0,06
0,09
0,15
0,26
0,41
0,56
0,68
0,77
0,81
0,80
0,59
0,52
0,37
0,24
0,17
0,13
0,12
0,12
0,11
0,10
0,09
normalna
pozioma
Pomieszczenia o konstrukcji ciężkiej
zewnętrzne
0,12
0,12
0,11
0,11
0,24
0,41
0,48
0,45
0,36
0,29
0,28
0,27
0,27
0,26
0,25
0,24
0,22
0,20
0,16
0,16
0,15
0,14
0,13
0,13
wewnętrzne
0,06
0,06
0,06
0,06
0,33
0,63
0,73
0,63
0,42
0,28
0,27
0,27
0,26
0,25
0,23
0,21
0,18
0,15
0,12
0,08
0,08
0,07
0,07
0,07
NE
zewnętrzne
0,12
0,12
0,11
0,11
0,20
0,34
0,45
0,50
0,49
0,43
0,33
0,28
0,26
0,25
0,24
0,23
0,21
0,20
0,18
0,16
0,15
0,14
0,14
0,13
wewnętrzne
0,07
0,06
0,06
0,06
0,23
0,50
0,68
0,74
0,69
0,53
0,34
0,24
0,22
0,21
0,19
0,18
0,16
0,14
0,11
0,08
0,08
0,08
0,07
0,07
zewnętrzne
0,14
0,14
0,13
0,13
0,16
0,25
0,36
0,45
0,51
0,53
0,50
0,42
0,34
0,30
0,28
0,26
0,24
0,23
0,20
0,18
0,17
0,16
0,16
0,15
wewnętrzne
0,08
0,07
0,07
0,07
0,13
0,31
0,51
0,66
0,74
0,74
0,64
0,48
0,31
0,25
0,22
0,20
0,18
0,15
0,12
0,10
0,09
0,09
0,08
0,08
zewnętrzne
0,16
0,15
0,14
0,14
0,15
0,16
0,18
0,21
0,29
0,39
0,48
0,53
0,53
0,49
0,41
0,33
0,29
0,26
0,23
0,21
0,19
0,18
0,17
0,17
wewnętrzne
0,08
0,08
0,08
0,07
0,10
0,13
0,17
0,23
0,38
0,56
0,69
0,75
0,72
0,61
0,44
0,29
0,22
0,18
0,14
0,11
0,10
0,10
0,09
0,09
E
SE
S
zewnętrzne
0,17
0,16
0,16
0,15
0,15
0,16
0,17
0,18
0,19
0,20
0,23
0,32
0,42
0,50
0,54
0,53
0,47
0,38
0,28
0,23
0,22
0,20
0,19
0,18
wewnętrzne
0,09
0,09
0,08
0,08
0,10
0,12
0,14
0,16
0,17
0,19
0,25
0,42
0,60
0,72
0,76
0,70
0,57
0,38
0,20
0,12
0,11
0,11
0,10
0,10
zewnętrzne
0,16
0,16
0,15
0,14
0,14
0,15
0,16
0,17
0,17
0,18
0,18
0,19
0,24
0,35
0,45
0,51
0,52
0,45
0,33
0,22
0,21
0,19
0,18
0,17
wewnętrzne
0,09
0,08
0,08
0,07
0,09
0,11
0,13
0,14
0,16
0,17
0,18
0,19
0,29
0,49
0,66
0,74
0,71
0,56
0,30
0,12
0,11
0,10
0,10
0,09
zewnętrzne
0,16
0,15
0,14
0,14
0,15
0,16
0,17
0,18
0,19
0,20
0,21
0,22
0,22
0,23
0,30
0,42
0,51
0,50
0,36
0,22
0,20
0,19
0,18
0,17
wewnętrzne
0,08
0,08
0,07
0,07
0,10
0,13
0,16
0,18
0,20
0,22
0,23
0,24
0,24
0,25
0,39
0,61
0,74
0,68
0,39
0,12
0,10
0,10
0,09
0,09
SW
W
NW
zewnętrzne
0,32
0,30
0,29
0,27
0,49
0,57
0,53
0,57
0,61
0,65
0,68
0,70
0,71
0,71
0,70
0,67
0,64
0,70
0,65
0,43
0,39
0,37
0,35
0,33
wewnętrzne
0,17
0,16
0,15
0,14
0,58
0,70
0,61
0,67
0,73
0,79
0,83
0,84
0,84
0,82
0,78
0,72
0,67
0,77
0,67
0,22
0,21
0,19
0,18
0,17
zewnętrzne
0,28
0,27
0,26
0,25
0,31
0,41
0,49
0,55
0,59
0,63
0,65
0,67
0,68
0,69
0,69
0,68
0,64
0,57
0,47
0,37
0,35
0,33
0,31
0,30
wewnętrzne
0,15
0,14
0,14
0,13
0,27
0,46
0,60
0,69
0,75
0,79
0,81
0,83
0,83
0,83
0,81
0,76
0,68
0,55
0,35
0,20
0,18
0,17
0,17
0,17
zewnętrzne
0,20
0,19
0,18
0,17
0,18
0,20
0,26
0,33
0,41
0,48
0,54
0,57
0,58
0,57
0,53
0,47
0,40
0,33
0,29
0,26
0,24
0,23
0,22
0,21
wewnętrzne
0,10
0,10
0,10
0,09
0,11
0,17
0,28
0,42
0,55
0,67
0,74
0,78
0,76
0,71
0,62
0,49
0,35
0,24
0,17
0,14
0,13
0,12
0,12
0,11
N
normalna
pozioma
Tab. 3.16. Dobowe zmiany współczynnika akumulacji "s" dla energii promieniowania słonecznego przenikającego do pomieszczenia przez okno podwójnie oszklone (2  3mm) ( 50 szerokości geograficznej północnej) dla września [5]
Orientacja
okna
Osłony
przeciwsłoneczne
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
zewnętrzne
0,04
0,03
0,03
0,03
0,03
0,17
0,80
0,84
0,51
0,43
0,43
0,43
0,42
0,39
wewnętrzne
0,02
0,02
0,02
0,02
0,02
0,18
0,89
0,90
0,52
0,44
0,45
0,45
0,43
0,40
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
0,35
0,28
0,20
0,07
0,05
0,05
0,04
0,04
0,04
0,04
0,35
0,28
0,18
0,04
0,03
0,02
0,02
0,02
0,02
0,02
Pomieszczenia o konstrukcji bardzo lekkiej
NE
zewnętrzne
0,03
0,03
0,02
0,02
0,02
0,10
0,53
0,82
0,86
0,68
0,39
0,21
0,19
0,17
0,15
0,12
0,09
0,05
0,04
0,04
0,03
0,03
0,03
0,03
wewnętrzne
0,01
0,01
0,01
0,01
0,01
0,10
0,59
0,90
0,93
0,72
0,38
0,20
0,18
0,16
0,14
0,11
0,08
0,03
0,02
0,02
0,02
0,02
0,02
0.02
E
zewnętrzne
0,03
0,03
0,03
0,03
0,03
0,06
0,35
0,64
0,81
0,86
0,80
0,63
0,39
0,20
0,15
0,12
0,09
0,05
0,05
0,04
0,04
0,04
0,04
0,04
wewnętrzne
0,02
0,02
0,02
0,02
0,01
0,06
0,39
0,70
0,88
0,93
0,85
0,65
0,39
0,18
0,13
0,10
0,07
0,03
0,02
0,02
0,02
0,02
0,02
0,02
zewnętrzne
0,04
0,04
0,04
0,04
0,03
0,04
0,10
0,26
0,48
0,67
0,81
0,87
0,84
0,73
0,54
0,33
0,15
0,07
0,06
0,06
0,05
0,05
0,05
0,04
wewnętrzne
0,02
0.02
0,02
0,02
0,02
0,02
0,09
0,28
0,52
0,73
0,88
0,93
0,89
0,76
0,55
0,31
0,12
0,04
0,03
0,03
0,03
0,03
0,02
0,02
zewnętrzne
0,04
0,04
0,04
0,03
0,03
0,03
0,06
0,09
0,11
0,16
0,33
0,57
0,76
0,86
0,84
0,70
0,43
0,13
0,06
0,05
0,05
0,05
0,05
0,04
wewnętrzne
0,02
0,02
0,02
0,02
0,02
0,02
0,06
0,08
0,11
0,16
0,35
0,62
0,83
0,93
0,90
0,74
0,43
0,09
0,03
0,03
0,03
0,02
0,02
0,02
SE
S
SW
zewnętrzne
0,04
0,03
0,03
0,03
0,03
0,03
0,07
0,10
0,13
0,15
0,16
0,18
0,33
0,62
0,84
0,86
0,61
0,17
0,06
0,05
0,04
0,04
0,04
0,04
wewnętrzne
0,02
0.02
0,02
0,02
0,02
0,02
0,07
0,10
0,13
0,15
0,17
0,18
0,35
0,69
0,92
0,92
0,63
0,14
0,03
0,02
0,02
0,02
0,02
0,02
zewnętrzne
0,04
0,04
0,04
0,04
0,03
0,04
0,16
0,25
0,32
0,37
0,40
0,42
0,43
0,42
0,47
0,82
0,88
0,28
0,07
0,05
0,05
0,05
0,05
0,04
wewnętrzne
0,02
0,02
0.02
0,02
0,02
0,02
0,16
0,26
0,33
0,39
0,42
0,44
0,45
0,44
0,50
0,89
0,94
0,24
0,04
0,03
0,03
0,03
0,02
0,02
zewnętrzne
0,06
0,05
0,05
0,05
0,05
0,06
0,34
0,54
0,67
0,79
0,85
0,89
0,87
0,82
0,73
0,60
0,42
0,13
0,08
0,07
0,07
0,07
0,06
0,06
W
NW
N
43
Materiały pomocnicze do klimatyzacji. Rozdział 3
wewnętrzne
0,03
0,03
0,03
0,03
0,02
0,05
0,37
0,58
0,72
0,84
0,91
0,94
0,92
0,86
0,75
0,61
0,41
0,08
0,04
0,04
0,04
0,03
0,03
0,03
zewnętrzne
0,06
0,06
0,05
0,05
0,05
0,09
0,36
0,60
0,74
0,83
0,87
0,89
0,89
0,86
0,79
0,67
0,45
0,16
0,09
0,08
0,07
0,07
0,07
0,06
wewnętrzne
0,03
0,03
0,03
0,03
0,03
0,08
0,39
0,64
0,80
0,88
0,93
0,94
0,94
0,90
0,82
0,68
0,43
0,11
0,05
0,04
0,04
0,04
0,03
0,03
zewnętrzne
0,04
0,04
0,04
0,04
0,03
0,04
0,11
0,26
0,47
0,67
0,81
0,87
0,64
0,72
0,54
0,33
0,16
0,07
0,06
0,06
0,05
0,05
0,05
0,04
wewnętrzne
0,02
0,02
0,02
0,02
0,02
0,02
0,11
0,28
0,51
0,73
0,88
0,93
0,89
0,76
0,55
0,31
0,14
0,04
0,03
0,03
0,03
0,03
0,02
0,02
normalna
pozioma
Pomieszczenia o konstrukcji lekkiej
zewnętrzne
0,08
0,07
0,06
0,06
0,05
0,13
0,48
0,55
0,42
0,40
0,41
0,41
0,41
0,40
0,37
0,33
0,28
0,20
0,16
0,14
0,13
0,11
0,10
0,09
wewnętrzne
0,04
0,04
0,03
0,03
0,03
0,16
0,73
0,75
0,47
0,42
0,44
0,44
0,43
0,40
0,36
0,31
0,23
0,11
0,09
0,08
0,07
0,06
0,05
0,05
NE
zewnętrzne
0,06
0,05
0,05
0,04
0,04
0,08
0,32
0,51
0,59
0,54
0,40
0,31
0,28
0,25
0,23
0,20
0,17
0,13
0,11
0,10
0,09
0,08
0,07
0,06
wewnętrzne
0,03
0,03
0,02
0,02
0,02
0,09
0,48
0,74
0,78
0,64
0,39
0,25
0,23
0,21
0,18
0,15
0,12
0,07
0,06
0,05
0,05
0,04
0,04
0,03
zewnętrzne
0,07
0,06
0,06
0,05
0,05
0,07
0,23
0,41
0.54
0,61
0,62
0,56
0,45
0,34
0,28
0,25
0,21
0,17
0,15
0,13
0,11
0,10
0,09
0,08
wewnętrzne
0,04
0,03
0,03
0,03
0,03
0,06
0,32
0,58
0.74
0,80
0,75
0,62
0,42
0,25
0,20
0,17
0,13
0,09
0,08
0,07
0,06
0,05
0,05
0,04
zewnętrzne
0,10
0,09
0,08
0,07
0,06
0,06
0,09
0,18
0,32
0,45
0,57
0,64
0,66
0,63
0,55
0,43
0,32
0,25
0,21
0,19
0,16
0,14
0,12
0,11
wewnętrzne
0,05
0,05
0,04
0,04
0,03
0,03
0,09
0,24
0,43
0,61
0,75
0,81
0,80
0,71
0,56
0,37
0,21
0,13
0,11
0,10
0,09
0,07
0,07
0,06
E
SE
S
zewnętrzne
0,10
0,09
0,08
0,07
0,07
0,06
0,07
0,09
0,10
0,13
0,23
0,38
0,52
0,61
0,65
0,61
0,48
0,30
0,24
0,21
0,18
0,15
0,14
0,12
wewnętrzne
0,06
0,05
0,04
0,04
0,04
0,03
0,06
0,08
0,10
0,14
0,30
0,52
0,70
0,80
0,79
0,68
0,45
0,18
0,13
0,11
0,09
0,08
0,07
0,06
zewnętrzne
0,10
0,08
0,08
0,07
0,06
0,06
0,07
0,09
0,11
0,12
0,14
0,15
0,24
0,42
0,57
0,63
0,53
0,31
0,22
0,19
0,17
0,14
0,12
0,11
wewnętrzne
0,05
0,04
0,04
0,04
0,03
0,03
0,07
0,09
0,12
0,14
0,15
0,17
0,31
0,58
0,77
0,80
0,59
0,21
0,12
0,10
0,09
0,08
0,07
0,06
zewnętrzne
0,11
0,10
0,09
0,08
0,07
0,07
0,13
0.18
0,23
0,27
0,31
0,34
0,36
0,36
0,41
0,61
0,67
0,38
0,25
0,22
0,19
0,16
0,14
0,12
wewnętrzne
0,06
0,05
0,05
0,04
0,04
0,04
0,15
0.23
0,29
0,34
0,38
0,40
0,41
0,41
0,46
0,78
0,83
0,29
0,13
0,11
0,10
0,09
0,07
0,07
SW
W
NW
zewnętrzne
0,13
0,12
0,11
0,10
0,09
0,09
0,24
0,37
0,47
0,57
0,64
0,70
0,73
0,73
0,69
0,63
0,53
0,35
0,29
0,25
0,22
0,19
0,17
0,15
wewnętrzne
0,07
0,06
0,06
0,05
0,05
0,06
0,31
0,49
0,61
0,73
0,80
0,84
0,84
0,81
0,73
0,63
0,47
0,20
0,15
0,13
0,11
0,10
0,09
0,08
zewnętrzne
0,14
0,13
0,11
0,10
0,09
0,11
0,26
0,41
0,52
0,60
0,67
0,72
0,75
0,76
0,74
0,68
0,56
0,39
0,31
0,27
0,23
0,20
0,18
0,16
wewnętrzne
0,07
0,07
0,06
0,05
0,05
0,09
0,33
0,54
0,68
0,77
0,82
0,85
0,86
0,85
0,79
0,69
0,49
0,23
0,16
0,14
0,12
0,11
0,09
0,08
zewnętrzne
0,10
0,09
0,08
0,07
0,07
0,06
0,10
0,19
0,31
0,45
0,57
0,64
0,66
0,63
0,55
0,43
0,33
0,25
0,21
0,19
0,16
0,14
0,13
0,11
wewnętrzne
0,05
0,05
0,04
0,04
0,03
0,03
0,10
0,24
0,43
0,61
0,75
0,81
0,80
0,71
0,55
0,37
0,22
0,13
0,11
0,10
0,09
0,07
0,07
0,06
Osłony
przeciwsłoneczne
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
N
normalna
pozioma
c.d. tab. 3.16
Orientacja
okna
Pomieszczenia o konstrukcji średniej
zewnętrzne
0,10
0,09
0,08
0,08
0,07
0,15
0,48
0,53
0,39
0,36
0,37
0,38
0,38
0,37
0,35
0,31
0,26
0,19
0,17
0,15
0,14
0,13
0,12
0,11
wewnętrzne
0,05
0,05
0,04
0,04
0,04
0,17
0,73
0,74
0,45
0,41
0,42
0,42
0,41
0,39
0,35
0,29
0,22
0,10
0,09
0,08
0,07
0,07
0,06
0,06
zewnętrzne
0,07
0,07
0,06
0,06
0,05
0,09
0,32
0,49
0,55
0,49
0,35
0,27
0,25
0,23
0,21
0,19
0,17
0,14
0,12
0,11
0,10
0,09
0,09
0,08
wewnętrzne
0,04
0,04
0,03
0,03
0,03
0,09
0,48
0,73
0,76
0,61
0,37
0,23
0,21
0,19
0,17
0,15
0,12
0,07
0,06
0,06
0,05
0,05
0,05
0,04
zewnętrzne
0,09
0,09
0,08
0,07
0,07
0,08
0,23
0,40
0,51
0,57
0,57
0,50
0,40
0,30
0,26
0,23
0,20
0,17
0,15
0,14
0,13
0,12
0,11
,010
wewnętrzne
0,05
0,04
0,04
0,04
0,04
0,07
0,33
0,57
0,72
0,77
0,72
0,59
0,39
0,23
0,19
0,16
0,13
0,09
0,08
0,07
0,07
0,06
0,06
0,05
NE
E
SE
zewnętrzne
0,12
0,11
0,10
0,10
0,10
0,09
0,08
0,11
0,20
0,32
0,44
0,53
0,59
0,61
0,57
0,39
0,29
0,23
0,21
0,19
0,17
0,16
0,14
0,13
wewnętrzne
0,06
0,06
0,05
0,05
0,05
0,05
0,05
0,10
0,24
0,43
0,61
0,73
0,79
0,77
0,53
0,34
0,19
0,12
0,11
0,10
0,09
0,08
0,08
0,07
zewnętrzne
0,12
0,11
0,10
0,10
0,09
0,08
0,09
0,10
0,12
0,14
0,23
0,37
0,49
0,57
0,59
0,55
0,42
0,26
0,22
0,19
0,18
0,16
0,15
0,13
wewnętrzne
0,06
0,06
0,05
0,05
0,05
0,04
0,07
0,09
0,11
0,15
0,30
0,51
0,68
0,77
0,77
0,65
0,42
0,16
0,11
0,10
0,09
0,08
0,08
0,07
zewnętrzne
0,11
0,10
0,09
0,08
0,08
0,07
0,09
0,11
0,12
0,13
0,14
0,15
0,23
0,40
0,54
0,58
0,48
0,26
0,20
0,17
0,16
0,14
0,13
0,12
wewnętrzne
0,06
0,05
0,05
0,04
0,04
0,04
0,08
0,10
0,12
0,14
0,15
0,17
0,30
0,57
0,76
0,77
0,56
0,18
0,10
0,09
0,08
0,08
0,07
0,06
S
SW
W
zewnętrzne
0,13
0,12
0,11
0,10
0,09
0,09
0,15
0,19
0,24
0,27
0,30
0,32
0,33
0,34
0,38
0,57
0,62
0,33
0,23
0,20
0,18
0,17
0,15
0,14
wewnętrzne
0,07
0,06
0,06
0,05
0,05
0,05
0,16
0,23
0,29
0,34
0,37
0,39
0,40
0,39
0,45
0,76
0,80
0,27
0,12
0,11
0,10
0,09
0,08
0,07
zewnętrzne
0,16
0,15
0,14
0,13
0,12
0,12
0,26
0,37
0,46
0,54
0,61
0,65
0,67
0,66
0,63
0,58
0,48
0,32
0,28
0,25
0,23
0,21
0,19
0,18
wewnętrzne
0,08
0,08
0,07
0,07
0,06
0,08
0,32
0,49
0,61
0,71
0,78
0,82
0,81
0,78
0,70
0,60
0,44
0,18
0,15
0,13
0,12
0,11
0,10
0,09
zewnętrzne
0,17
0,16
0,15
0,14
0,13
0,14
0,28
0,41
0,51
0,58
0,63
0,66
0,69
0,69
0,68
0,62
0,51
0,35
0,30
0,27
0,24
0,22
0,20
0,19
NW
N
normalna
44
Materiały pomocnicze do klimatyzacji. Rozdział 3
wewnętrzne
0,09
0,08
0,08
0,07
0,07
0,10
0,34
0,54
0,67
0,75
0,80
0,82
0,83
0,81
0,76
0,66
0,47
0,21
0,16
0,14
0,13
0,12
0,11
0,10
zewnętrzne
0,12
0,11
0,10
0,10
0,09
0,08
0,12
0,20
0,32
0,44
0,53
0,59
0,61
0,57
0,49
0,39
0,30
0,23
0,21
0,19
0,17
0,16
0,14
0,13
wewnętrzne
0,06
0,06
0,05
0,05
0,05
0,05
0,11
0,24
0,43
0,60
0,73
0,79
0,77
0,68
0,52
0,34
0,20
0,12
0,11
0,10
0,09
0,08
0,08
0,07
zewnętrzne
0,13
0,13
0,12
0,12
0,11
0,17
0,44
0,47
0,35
0,33
0,34
0,35
0,34
0,34
0,32
0,29
0,25
0,19
0,18
0,17
0,16
0,15
0,15
0,14
wewnętrzne
0,07
0,07
0,06
0,06
0,06
0,18
0,70
0,71
0,44
0,39
0,40
0,40
0,39
0,37
0,33
0,28
0,21
0,11
0,09
0,09
0,08
0,08
0,08
0,07
pozioma
Pomieszczenia o konstrukcji ciężkiej
NE
zewnętrzne
0,10
0,10
0,09
0,09
0,09
0,12
0,30
0,44
0,48
0,42
0,31
0,24
0,23
0,22
0,21
0,19
0,17
0,15
0,14
0,13
0,12
0,12
0,11
0,11
wewnętrzne
0,05
0,05
0,05
0,05
0,05
0,11
0,47
0,70
0,72
0,58
0,34
0,22
0,20
0,19
0,17
0,15
0,12
0,08
0,07
0,07
0,07
0,06
0,06
0,06
E
zewnętrzne
0,13
0,12
0,11
0,11
0,11
0,12
0,24
0,37
0,46
0,50
0,49
0,44
0,35
0,27
0,24
0,22
0,20
0,18
0,17
0,16
0,15
0,14
0,14
0,13
wewnętrzne
0,07
0,06
0,06
0,06
0,06
0,09
0,33
0,56
0,70
0,70
0,69
0,55
0,37
0,22
0,18
0,15
0,13
0,10
0,09
0,08
0,08
0,08
0,07
0,07
zewnętrzne
0,16
0,15
0,14
0,14
0,13
0,13
0,15
0,22
0,31
0,41
0,48
0,53
0,53
0,50
0,44
0,35
0,27
0,23
0,21
0,20
0,19
0,18
0,17
0,16
wewnętrzne
0,08
0,08
0,07
0,07
0,07
0,07
0,12
0,25
0,43
0,59
0,70
0,75
0,73
0,64
0,50
0,32
0,19
0,12
0,11
0,11
0,10
0,10
0,09
0,09
zewnętrzne
0,15
0,14
0,13
0,13
0,12
0,12
0,13
0,14
0,14
0,16
0,24
0,34
0,44
0,50
0,51
0,47
0,37
0/24
0,21
0,19
0,18
0,17
0,16
0,16
wewnętrzne
0,08
0,07
0,07
0,07
0,06
0,06
0,09
0,11
0,13
0,16
0,31
0,50
0,66
0,74
0,73
0,62
0,40
0,15
0,11
0,10
0,10
0,09
0,09
0,08
SE
S
SW
zewnętrzne
0,13
0,12
0,12
0,11
0,11
0,10
0,12
0,13
0,14
0,15
0,15
0,16
0,23
0,36
0,47
0,50
0,41
0,23
0,18
0,17
0,16
0,15
0,14
0,14
wewnętrzne
0,07
0,06
0,06
0,06
0,06
0,05
0,09
0,11
0,13
0,15
0,16
0,17
0,30
0,55
0,72
0,73
0,53
0,17
0,10
0,09
0,08
0,08
0,08
0,07
zewnętrzne
0,15
0,14
0,14
0,13
0,13
0,12
0,17
0,21
0,24
0,27
0,29
0,30
0,31
0,32
0,35
0,50
0,54
0,30
0,22
0,20
0,19
0,18
0,17
0,16
wewnętrzne
0,08
0,08
0,07
0,07
0,07
0,07
0,17
0,24
0,29
0,33
0,36
0,38
0,39
0,38
0,43
0,73
0,76
0,25
0,11
0,11
0,10
0,09
0,09
0,08
zewnętrzne
0,21
0,20
0,19
0,18
0,17
0,17
0,29
0,38
0,44
0,51
0,55
0,58
0,60
0,59
0,56
0,52
0,44
0,32
0,28
0,27
0,25
0,24
0,23
0,22
wewnętrzne
0,11
0,10
0,10
0,09
0,09
0,10
0,34
0,49
0,60
0,69
0,75
0,78
0,77
0,74
0,66
0,57
0,42
0,18
0,15
0,14
0,13
0,13
0,12
0,11
W
NW
N
zewnętrzne
0,22
0,21
0,20
0,19
0,18
0,19
0,31
0,41
0,48
0,54
0,57
0,60
0,62
0,62
0,60
0,56
0,47
0,35
0,30
0,28
0,27
0,25
0,24
0,23
wewnętrzne
0,12
0,11
0,11
0,10
0,10
0,13
0,36
0,55
0,66
0,73
0,77
0,79
0,79
0,77
0,72
0,62
0,44
0,21
0,16
0,15
0,14
0,13
0,13
0,12
zewnętrzne
0,16
0,15
0,14
0,14
0,13
0,13
0,15
0,22
0,31
0,41
0,48
0,53
0,53
0,50
0,44
0,35
0,28
0,23
0,21
0,20
0,19
0,18
0,17
0,16
wewnętrzne
0,08
0,08
0,08
0,07
0,07
0,07
0,13
0,26
0,43
0,59
0,70
0,75
0,73
0,64
0,49
0,33
0,20
0,12
0,11
0,11
0,10
0,10
0,09
0,09
normalna
pozioma
Stosowane zewnętrznych urządzeń przeciwsłonecznych jest najlepszym sposobem zapobiegania nasłonecznieniu bezpośredniemu. Okna są zazwyczaj mniej lub bardziej zacienione przez
wystający wokół okna mur, względnie przez zaprojektowane pilastry z boków i daszki z góry okna,
a także balkony (rys.3.7).
45
Materiały pomocnicze do klimatyzacji. Rozdział 3
Rys.3.7.Cień rzucany przez występy [5]
Najlepszą ilustracją geometrii cienia jest rozpatrzenie wymiarów rzutu cienia na okno znajdujące się w ścianie powstającego dzięki zastosowaniu bocznego muru i nadproża okiennego
(rys.3.8).
Powierzchnię nasłonecznioną przegród przeźroczystych obliczyć można z następującej zależności:
As  L  Lc  b  H  H c  f  [ m 2 ];
gdzie:
oznaczenia jak na rysunku 3.9
46
(3.11)
Materiały pomocnicze do klimatyzacji. Rozdział 3
Rys.3.8. Zacienienie okna
47
Materiały pomocnicze do klimatyzacji. Rozdział 3
Rys.3.9. Zyski ciepła w pomieszczeniu na skutek promieniowania słonecznego przy różnych oszkleniach i
różnych osłonach przeciwsłonecznych [8]
3.2.2 Wewnętrzne zyski ciepła
W zależności od przeznaczenia pomieszczenia klimatyzowanego brane są pod uwagę różne
wewnętrzne źródła ciepła. Poniżej przedstawiono sposób obliczeń jedynie zysków ciepła występujących jedynie w budynkach mieszkalnych i biurowych.
3.2.2.1 Zyski ciepła od ludzi
Organizm człowieka, w związku z przemiana materii, wydziela pewną ilość ciepła. Stosunek
ciepła jawnego i utajonego wydzielanego przez człowieka zależy od jego aktywności oraz temperatury powietrza zewnętrznego.
Zyski ciepła od ludzi podzielić można zatem na zyski ciepła jawnego oraz zyski ciepła utajonego.
Zyski ciepła jawnego obliczyć można z następującej zależności:
48
Materiały pomocnicze do klimatyzacji. Rozdział 3
QLj  n  q j  
gdzie:
n
–
qj
–
–

[ W];
(3.12)
liczba osób w pomieszczeniu, [-],
jednostkowe zyski ciepła jawnego (wydzielane przez jedną osobę), [W],
Współczynnik jednoczesności przebywania ludzi, [-],
natomiast zyski ciepła utajonego (ciepło oddawane do pomieszczenia w wyniku odparowania potu
oraz parowania wody z układu oddechowego) ze wzoru:




QuL  WL  r  c pw   pw  w  n    r  c pw   pw [ W];
gdzie:
WL
w
r
cpw
pw
–
–
–
–
–
(3.13)
strumień pary wodnej emitowany przez ludzi, [kg·s-1],
emisja pary wodnej przez organizm człowieka [kg·s-1],
ciepło parowania, [kJ·kg-1],
ciepło właściwe pary wodnej, [kJ·kg-1·K-1],
temperatura pary zbliżona do temperatury powierzchni skóry, [C]
Całkowite zyski ciepła od ludzi obliczyć można jako sumę zysków ciepła jawnego i utajonego:
QcL  Q jL  QuL [ W];
(3.14)
QcL  qc  n   [ W];
(3.15)
lub z następującej zależności:
gdzie:
qc
–
jednostkowe zyski ciepła całkowitego, [W],
Wartości jednostkowych zysków ciepła jawnego, całkowitego oraz pary od ludzi przedstawiono w tabeli 3.17, natomiast zalecane współczynniki jednoczesności przebywania ludzi w tabeli
3.18.
49
Materiały pomocnicze do klimatyzacji. Rozdział 3
Tab. 3.17. Ciepło i para wodna wydzielane przez człowieka [5]
Temperatura
qc
Aktywność
[W]
15C
w
qj
[W]
18C
w
qj
20C
qj
w
23C
qj
26C
w
qj
w
29C
qj
w
[kg·s-1·106] [W] [kg·s-1·106] [W] [kg·s-1·106] [W] [kg·s-1·106] [W] [kg·s-1·106] [W] [kg·s-1·106]
Odpoczynek w postawie
siedzącej
113
95
7,2
91
9,2
86
11,1
74
16,1
66
19,4
46
27,2
Odpoczynek w postawie
stojącej
127
106
8,6
99
11,7
91
15,0
79
20,0
66
25,3
46
33,9
Praca lekka, siedząc,
aktywność mata
144
116
11,7
107
15,6
96
20,0
81
26,4
66
32,5
46
40,8
Praca lekka, stojąc,
aktywność mała
174
130
18,6
115
24,7
101
30,5
80
39,4
66
45,3
46
55,6
Praca lekka, stojąc,
aktywność duża
193
135
24,4
120
30,6
108
35,5
85
45,3
66
53,1
46
63,0
Praca średniociężka np.
malarz, mechanik
251
165
36,1
145
44,4
130
50,5
101
62,8
81
71,1
52
83,3
Praca ciężka, aktywność
bardzo duża
293
181
46,7
158
56,7
141
63,9
112
76,1
95
82,8
70
93,6
Praca bardzo ciężka,
szybki taniec
407
238
70,8
203
85,3
180
95,0
151
107,2
134
114,4
102
127,8
Tab. 3.18. Zalecane wartości współczynnika jednoczesności przebywania [5]
Rodzaj pomieszczenia

Biura, duże sale
0,75 ÷ 0,95
Hotele – recepcja, pokoje wieloosobowe
0,40 ÷ 0,60
Domy towarowe
0,80 ÷ 0,90
Pomieszczenia technologiczne
0,50 ÷ 1,00
Teatry, kina, małe pomieszczenia o różnym przeznaczeniu
1,00
3.2.2.2 Zyski ciepła od urządzeń
W tabelach 3.19 i 3.20 zestawiono obliczeniowe wartości zysków ciepła od urządzeń wyposażenia biur i domów.
W przypadku pomieszczeń przemysłowych w obliczeniach należy uwzględnić wszystkie zyski ciepła produkowane przez np. silniki, piece, … Algorytmy obliczeń dla tych urządzeń dostępne
są w literaturze przedmiotu.
50
Materiały pomocnicze do klimatyzacji. Rozdział 3
Tab.3.19. Zyski ciepła od urządzeń wyposażenia biur i urzędów [5]
Maksymalna moc
Moc pobierana
Zalecany strumień do
doprowadzona
w stanie czuwania
bilansu zysków ciepła
[W]
[W]
[W]
Urządzenia komunikacji i transmisji
1800 ÷ 4600
1640 ÷ 2810
1640 ÷ 2810
Napędy dysków; pamięci masowe
1000 ÷ 10000
1000 ÷ 6600
1000 ÷ 6600
Komputer /jednostka centralna
2200 ÷ 6600
2200 ÷ 6600
2200 ÷ 6600
100 ÷ 600
90 ÷ 530
90 ÷ 530
8 stron/min.
850
180
300
5000 i więcej stron/min.
1000 ÷ 5300
500 ÷ 2550
1000 ÷ 4700
90 ÷ 200
80 ÷ 180
80 ÷ 180
1150 ÷ 12500
500 ÷ 5000
1150 ÷ 12500
Urządzenie
Wydajność
Urządzenia komputerowe
Minikomputer/ komputer osobisty
Drukarka laserowa
Drukarka wierszowa, bardzo szybka
Terminal komputerowy
Kopiarki, drukarki
Światłokopiarka
Kserokopiarka (duża)
30 ÷ 05 kopii/min
1700 ÷ 6600
900
1700 ÷ 0600
Kserokopiarka (mała)
6 ÷ 30 kopii/min
160 ÷ 1700
300 ÷ 900
460 ÷ 1700
Drukarka fototypograficzna
1725
1520
Urządzenia do obsługi korespondencji
Sortowaczka
3600÷ 6800 szt/min.
600 ÷ 3300
390 ÷ 2150
Etykieciarka
1500÷ 30000 szt/min.
600 ÷ 6600
390 ÷ 4300
60
18
1150 ÷ 1920
575 ÷ 960
1500
1050 (450*)
600
400
Inne
Kasa rejestrująca
Witryna z zimnymi przekąskami i napojami
Ekspres do kawy
10 filiżanek
Kuchenka mikrofalowa
Niszczarka do dokumentów
28 litrów
250 ÷ 3000
200 ÷ 2420
Schładzarka do napojów
30 l/godz.
700
1750
Tab. 3.20. Zyski ciepła od różnych urządzeń elektrycznych [3]
Zyski ciepła
Rodzaj urządzenia
Elektryczna maszyna do pisania
Moc
zainstalowana
[W]
Czas
użytkowania
[min·h-1]
Wydzielana
woda
[g·h-1]
Ciepło
jawne
[W]
Ciepło
całkowite
[W]
50
60
–
50
50
100 ÷ 150
60
–
40 ÷ 50*
80 ÷ 100
Monitor/terminal
60 ÷ 90
60
20 ÷ 30
40 ÷ 50
Drukarka
20 ÷ 30
15
–
5÷7
5÷7
Ploter
20 ÷ 60
15
–
5 ÷ 15
5 ÷ 15
3000
60
2100
1450
3000
5000
60
3600
2500
5000
Komputer osobisty (PC)
Kuchnia elektryczna
51
Materiały pomocnicze do klimatyzacji. Rozdział 3
c.d. tab. 3.20 [3]
Zyski ciepła
Moc
zainstalowana
[W]
Czas
użytkowania
[min·h-1]
Wydzielana
woda
[g·h-1]
200
15
3000
Ciepło
jawne
[W]
Ciepło
całkowite
[W]
–
50
50
60
2100
1450
3000
6000
60
4200
2900
6000
Wirówka do bielizny
100
10
–
15
15
Lodówka sprężarkowa 100 l
100
60
–
300
300
200 l
175
60
–
500
500
Żelazko
500
60
400
230
500
Aparat radiowy
40
60
–
40
40
Aparat do naświetlania
1000
60
–
1000
1000
Telewizor
175
60
–
175
175
500
30
100
180
250
3000
30
500
1200
1500
500
30
70
200
250
2000
30
300
800
1000
500
30
120
175
250
1000
30
240
350
500
Rodzaj urządzenia
Odkurzacz
Pralka automatyczna
Ekspres do kawy
Opiekacz
Suszarka do włosów
500
30
200
120
250
1000
30
400
250
500
Ruszt do mięsa
3000
30
500
1200
1500
Aparat do trwałej ondulacji
1500
15
120
300
375
Aparat sterylizacyjny
1000
30
500
175
500
Płyta do podgrzewania potraw
3.2.2.3 Zyski ciepła od oświetlenia
W większości pomieszczeń w budynkach użyteczności publicznej, w pomieszczeniach biurowych, handlowych itp. w okresie ciepłym, w ciągu dnia, gdy świeci słońce i w pomieszczeniu
występują zyski ciepła przenikające przez przegrody przezroczyste, oświetlenie sztuczne jest wyłączone i nie bierze się go pod uwagę przy wykonywaniu bilansu ciepła. Może jednak zaistnieć potrzeba doświetlenia na części powierzchni, gdy oświetlenie naturalne jest niewystarczające. Oczywiście należy uwzględnić, w odpowiedniej proporcji, zyski ciepła od działającego oświetlenia. Spotykane są również pomieszczenia wewnętrzne, pozbawione całkowicie oświetlenia naturalnego.
52
Materiały pomocnicze do klimatyzacji. Rozdział 3
W tych pomieszczeniach maksymalne obciążenie cieplne, potrzebne do obliczenia niezbędnego
strumienia powietrza wentylującego, wynika ze zmienności w czasie zysków ciepła od oświetlenia.
Zyski ciepła generowane przez oświetlenie obliczyć można z następującej zależności:
Qos  N    1       k o  
gdzie:
N
–
–


–

ko
–
–
[ W];
(3.16)
zainstalowana moc oświetlenia elektrycznego, kW,
współczynnik wyrażający stosunek ciepła odprowadzonego drogą konwekcji z powietrzem
wywiewanym z wentylowanych opraw lamp do całkowitej mocy zainstalowanej,
współczynnik wyrażający stosunek ciepła przekazanego drogą konwekcji do powietrza w pomieszczeniu do całkowitej mocy zainstalowanej,
współczynnik wykorzystania mocy zainstalowanej,
współczynnik akumulacji
Wartość współczynnika  odczytać można z tablic dostępnych w literaturze (tab.3.21). Dla
opraw niewentylowanych  = 0. Natomiast wartości współczynnika  zawiera tabela 3.22.
Tab. 3.21 Wartości współczynnika  dla opraw wentylowanych, chłodzonych całkowicie [5]
Strumień powietrza
odciąganego [m3·Wh-1]
0,1
0,2
0,3
0,4
0,5
0,6
0,7
0,8
0,9
1,0

0,28
0,49
0,62
0,69
0,74
0,75
0,77
0,78
0,78
0,78
Tab. 3.22. Wartości współczynnika  [5]
Rodzaj oprawy oświetleniowej
Rodzaj lampy (źródła światła)

Swobodnie zawieszona
żarowa
0,7
Swobodnie zawieszona
fluorescencyjna
0,5
Przymocowana do sufitu
fluorescencyjna
0,3
Wbudowana do sufitu
fluorescencyjna
0,15
Oprawy wentylowane
0,05
Jeżeli nie podano informacji dotyczących mocy zainstalowanej do oświetlenia pomieszczenia,
można skorzystać z tabeli 3.23.
53
Materiały pomocnicze do klimatyzacji. Rozdział 3
Tab. 3.23. Średnie natężenie oświetlenia i moc zainstalowana oświetlenia ogólnego [5]
Moc zainstalowana
Natężenie
oświetlenia
[lx]
Rodzaj pracy lub pomieszczenia
Lampy
żarowe
Lampy
fluorescencyjne
[W·m2]
Mieszkania, magazyny, teatry
120
25
8
Biura, pomieszczenia dydaktyczne, kasy, sklepy, proste prace
montażowe
250
55
16
Czytelnie, laboratoria badawcze, sterownie, domy towarowe, hale
wystawowe i targowe, średnio precyzyjne prace montażowe
500
110
32
Supermarkety, montaż precyzyjny, farbiarnia, grawerowanie
750
170
50
Duże sale biurowe, sale operacyjne, badania farb, montaż precyzyjny w przemyśle elektrotechnicznym, kreślarnie
1000
–
45 ÷ 70
Montaż najbardziej precyzyjnych części, kontrola barw przy
wysokich wymaganiach jakościowych
1500
–
52 ÷ 104
Montaż elektronicznych elementów subminiaturowych, zegarmistrzostwo, prace stało- i miedziorytnicze
2000
–
70 ÷ 140
Współczynnik akumulacji ko (rys.3.10) zależy od czasu, który upłynął od momentu załączenia
oświetlenia, czasu działania oświetlenia T i charakterystyki cieplnej pomieszczenia Z. Dla pomieszczeń zbudowanych z typowych materiałów charakterystykę cieplną obliczyć można z następującej
zależności:
Z
gdzie:
Sw
Sz
gw, gz
f
–
–
–
–
70   S w   S z 
 Sw  gw  f  2   S z  g z  f
[ h 1 ];
powierzchnia ścian i stropów graniczących z innymi pomieszczeniami, [m2],
powierzchnia przegród zewnętrznych, [m2],
odpowiednio masy 1 m2 przegród wewnętrznych i zewnętrznych, [kg],
współczynnik korekcyjny.
Współczynnik korekcyjny przyjmuje następujące wartości:
 dla stropów z podłogą drewnianą f = 0,5 ÷ 0,7,
 dla podłogi drewnianej pokrytej dywanem f = 0,25 ÷ 0,35,
 dla sufitu podwieszonego z przestrzenią niewentylowaną f = 0,5,
 dla sufitu podwieszonego z przestrzenią wentylowaną f = 0,
 dla pozostałych przypadków f = 1,0.
54
(3.17)
Materiały pomocnicze do klimatyzacji. Rozdział 3
Rys.3.10.Wspólczynnik akumulacji ciepła od oświetlenia elektrycznego [5]
W celu obliczenia chwilowych zysków ciepła od oświetlenia elektrycznego dla obliczeń
przybliżonych pozna posłużyć się danymi zawartymi w tabeli 24 oraz następującym wzorem:
Qos  S p  qos [ W];
gdzie:
Sp
–
qos
–
Powierzchnia podłogi pomieszczenia, [m2],
Wartość emisji ciepła od oświetlenia, [W·m-2].
55
(3.18)
Materiały pomocnicze do klimatyzacji. Rozdział 3
Tab. 3.22. Typowy poziom emisji ciepła z różnych źródeł oświetlenia [5]
Emisja energii w odniesieniu do powierzchni podłogi [W·m-2] łącznie z zapotrzebowaniem energii dla urządzeń sterujących
Lampy wyładowcze
Lampy żarowe
Świetlówki o białym świetle 65 W
rtęciowe
sodowe
Świetlówki z
polifosforową
warstwą
fluorescencyjną
58 W
Barwione
tworzywo
sztuczne;
wbudowana
Zamknięta; z
wypełnieniem
rozpraszającym
Panel sufitowy
z
żaluzjami
2÷4
4÷5
6÷8
6÷8
4÷8
–
–
6÷7
8 ÷ 11
9 ÷ 11
6 ÷ 10
50 ÷ 69
7 ÷ 14
4÷8
9 ÷ 11
12 ÷ 16
12 ÷ 17
10 ÷ 16
66 ÷ 88
–
13 ÷ 25
7 ÷ 14
15 ÷ 25
24 ÷ 27
20 ÷ 27
14 ÷ 26
750
–
–
18 ÷ 35
10 ÷ 20
–
–
–
–
1000
–
–
–
–
32 ÷ 38
48 ÷ 54
43 ÷ 57
30 ÷ 58
Natężenie
oświetlenia
w luksach
Otwarta
oprawa
przemysłowa
Oświetlenie
ogólne
rozproszone
150
19 ÷ 28
28 ÷ 36
4÷7
200
28 ÷ 36
36 ÷ 50
300
38 ÷ 55
500
Otwarta oprawa przemysłowa
Uwagi:
1.
Większe wartości w zakresach odnoszą się do małych pomieszczeń, które zazwyczaj wymagają 30 do 50% energii więcej z powodu strat
odbicia.
2.
Ciepło emitowane przez świetlówki z polifosforową warstwą fluorescencyjną zależy od rodzaju zastosowanej obudowy.
3.
Dopuszczalne jest interpolowanie w obrębie zakresów natężenia oświetlenia, lecz ekstrapolacja jest bardzo ryzykowna.
56