SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI ZESPOŁU SZKÓŁ SPECJALNYCH W OZORKOWIE Obowiązujący od 01 września 2015 r. Nowelizacja przyjęta uchwałą Rady Pedagogicznej ...…/15/16 z dnia 19.01.2016 r. Opracowany przez: Zespół ds. Profilaktyki Członkowie: Kwaśniak Jarosława Kostecka Jolanta Mikołajczyk Joanna Piestrzeniewicz Kamila Program profilaktyki ma na celu kształtowanie postaw zdrowego i bezpiecznego stylu życia, bez potrzeby stosowania używek; ma kształtować właściwe postawy życiowe, jak również przeciwdziałać agresji, sytuacjom i zachowaniom problemowym w szkole. Szkolny program profilaktyki został opracowany w oparciu o aktualne przepisy prawa oświatowego i uwzględnia elementy profilaktyki uniwersalnej, selektywnej i wskazującej. Poniższy program profilaktyki: 1. Jest związany z głównymi blokami Programu Wychowawczego szkoły oraz treściami zawartymi w planach pracy wychowawców. 2. Odpowiada na realne problemy i zagrożenia pojawiające się w szkole, w klasie i środowisku. 3. Formy i sposoby działań zakresu profilaktyki uniwersalnej dostosowane są do wieku uczniów, ich możliwości psychofizycznych i edukacyjnych. CELE GŁÓWNE SZKOLNEGO PROGRAMU PROFILAKTYKI: 1. Tworzenie warunków bezpiecznego funkcjonowania szkoły wolnej od zagrożeń. 2. Zapobieganie niepowodzeniom szkolnym, agresji i przemocy oraz przeciwdziałanie nałogom wśród uczniów. 3. Wypracowywanie postaw i wartości pomagających w zachowaniu zdrowia fizycznego i psychicznego. 4. Ograniczanie i likwidowanie barier komunikacyjnych, zwiększanie umiejętności współżycia z otoczeniem. 5. Stwarzanie warunków do pełnego, prawidłowego rozwoju uczniów i ich funkcjonowania społecznego. 6. Doskonalenie zawodowe nauczycieli i wychowawców w zakresie realizacji szkolnej interwencji profilaktycznej w celu zapobiegania i w przypadku podejmowania przez uczniów zachowań ryzykownych. CELE SZCZEGÓŁOWE - kształtowanie czynnych postaw wobec zdrowia i bezpieczeństwa swojego oraz innych; - wyrabianie prawidłowych nawyków oraz postaw warunkujących zachowanie i pielęgnowanie zdrowia; - ukazywanie uczniom różnorodnych zagrożeń, które mogą występować w najbliższym otoczeniu; - kształtowanie umiejętności radzenia sobie w trudnych i niebezpiecznych sytuacjach, a także zapobiegania ich powstawaniu; - budowanie poczucia własnej wartości i wiary w siebie oraz akceptacji innych poprzez budowanie właściwych relacji z rówieśnikami i najbliższym otoczenie; - monitorowanie sytuacji rodzinnej wychowanków, zapobieganie wagarom i niepowodzeniom szkolnym; - zagadnienia wszelkich uzależnień, uświadamianie uczniom konsekwencji stosowania używek i środków psychoaktywnych, problemy związane z uzależnieniami od gier komputerowych i hazardu; - promowanie alternatywnych, prozdrowotnych form spędzania czasu wolnego; - integrowanie uczniów, nauczycieli oraz rodziców we wspólnym działaniu na rzecz przeciwdziałania agresji, eliminowanie zachowań agresywnych; - udzielanie pierwszej pomocy przedmedycznej; - uświadamianie zagrożeń wynikających z wczesnej inicjacji seksualnej (zakażenia chorobami przenoszonymi drogą płciową, ze szczególnym uwzględnieniem AIDS); - rozpoznawanie zagrożeń cywilizacyjnych oraz miejsc, w których należy zachować rozwagę i ostrożność (również cyberprzestrzeń); ZADANIA DO REALIZACJI 1. Współpraca z instytucjami wspierającymi szkołę. 2. Współpraca z rodzicami w celu przekazywania im wiedzy na temat zagrożeń, a także zapoznanie ich z działaniami szkoły wynikającymi z programu profilaktyki. 3. Kształtowanie świadomości ekologicznej u dzieci. 4. Promowanie zdrowego stylu życia poprzez kształcenie umiejętności samodzielnego dokonywania właściwych wyborów i zachowań chroniących zdrowie własne i innych ludzi. 5. Uczenie nawiązywania bliskiego, serdecznego kontaktu z innymi osobami oraz odnajdywania swojego miejsca w grupie rówieśniczej. 6. Budowanie systemu wartości dziecka – rozróżnianie dobra i zła, prawdy i fałszu, piękna i brzydoty, kierowania się w życiu zasadami humanizmu. 7. Uczenie zasad postępowania warunkujących bezpieczeństwo dziecka. 8. Kształtowanie nawyków higienicznych i prozdrowotnych. 9. Identyfikowanie i nazywanie różnych stanów emocjonalnych, uczenie się sposobów radzenia sobie z nimi. 10. Uświadamianie uczniom ich praw i obowiązków oraz konsekwencji niewłaściwych postaw społecznych. REALIZACJA PROGRAMU Realizacja programu przebiega w obrębie trzech obszarów: - działania ogólnoszkolne - działania wewnątrzklasowe - działania indywidualne Szkolny program profilaktyki będzie realizowany: - w korelacji z różnymi przedmiotami; - w ramach zajęć edukacji społecznej, przyrodniczej, polonistycznej, lekcji przyrody, biologii, wychowania fizycznego, rewalidacji indywidualnej, terapii pedagogicznej, edukacji dla bezpieczeństwa, zajęć świetlicowych oraz godzin z wychowawcą klasy; w czasie zajęć wychowania do życia w rodzinie; podczas przerw, zebrań z rodzicami oraz spotkań ze specjalistami; w czasie spacerów, wycieczek i imprez okolicznościowych. FORMY I METODY PRACY - praca w parach; - praca w małych grupach; - mini wykłady; - wykłady, prezentacje multimedialne; - rozmowy indywidualne; - rozmowy kierowane; - pogadanki; - prelekcje; - dyskusje; - „burze mózgów”; - ćwiczenia integracyjne; - zajęcia w ramach godzin wychowawczych; - warsztaty; - badania ankietowe; - techniki uzupełniania zdań; - gry i zabawy dydaktyczne; - projekcje filmów; - gazetki ścienne; - uroczystości szkolne; - apele i konkursy tematyczne. Szkolny program profilaktyki będzie realizowany metodami: - słownymi (pogadanka, rozmowa kierowana, opowiadania nauczyciela); - eksponującymi (drama, odgrywanie ról, inscenizacje); - praktycznymi (pokaz, ćwiczenia praktyczne, metody aktywizujące). Oprócz zajęć w ramach godzin do dyspozycji wychowawcy planowane są: - konkursy; - przedstawienia profilaktyczne; - kąciki profilaktyczne w salach lekcyjnych; - akcje i imprezy promujące zdrowy styl życia; - szkolenia rady pedagogicznej z wybranych obszarów; - zajęcia warsztatowe dla uczniów lub nauczycieli prowadzone przez psychologa lub specjalistę z danej dziedziny; - pedagogizacja rodziców. OBSZARY SZKOLNEGO PROGRAMU PROFILAKTYKI Obszar I. Higiena osobista i otoczenia. 1. Higiena ciała i jej zasady. 2. Czynności życiowe człowieka, ze szczególnym uwzględnieniem dojrzewania biologicznego. 3. Higiena miejsca pracy i odpoczynku. Obszar II. Żywność i żywienie. 1. Zasady zdrowego odżywiania. 2. Estetyka przygotowywania i spożywania posiłków. 3. Zapobieganie zatruciom pokarmowym. Obszar III. Aktywność ruchowa i umysłowa. 1. Promowanie alternatywnych form spędzania czasu wolnego. 2. Propagowanie zdrowego stylu życia. 3. Profilaktyka zdrowia psychicznego. Obszar IV. Profilaktyka uzależnień. 1. Choroby weneryczne i AIDS. 2. Używki (dopalacze, alkohol, narkotyki, nikotyna). 3. Profilaktyka uzależnienia od gier i hazardu. Obszar V. Bezpieczeństwo i pierwsza pomoc. 1. Bezpieczne, kulturalne zachowanie się w szkole i poza nią. 2. Bezpieczeństwo w ruchu drogowym. 3. Pierwsza pomoc przedmedyczna w niektórych urazach. Obszar VI. Wagary i niska frekwencja. Obszar VII. Eliminowanie przejawów agresji i przemocy w szkole. 1. Uczenie zdecydowanego reagowania na wszelkie przejawy agresji, nietolerancji i wandalizmu. 2. Prawa i obowiązki człowieka. 3. Przemoc i procedury postępowania w stosunku do uczniów przejawiających zachowania agresywne. Obszar VIII. Życie w społeczności. 1. Poczucie własnej wartości. 2. Uczeń wśród innych. 3. Komunikowanie się – wyrażanie swoich potrzeb, uczuć i emocji w sposób akceptowany społecznie. Obszar IX. Zachowania sprzyjające i zagrażające zdrowiu. 1. Ochrona przed zagrożeniami naturalnymi i cywilizacyjnymi. 2. Kształtowanie i wzmacnianie norm przeciwnych używaniu środków i substancji psychotropowych, środków zastępczych, nowych substancji psychoaktywnych przez uczniów. 3. Kształtowanie norm przeciwnych podejmowaniu innych zachowań ryzykownych. DOKUMENTOWANIE REALIZACJI PROGRAMU Dokumentowanie realizacji programu odbywa się poprzez zapisy w dziennikach zajęć edukacyjnych i odnotowywanie w sprawozdaniach zespołu ds. profilaktyki. OCENA EFEKTYWNOŚCI PROGRAMU I EWALUACJA Ocena efektywności szkolnego programu profilaktyki będzie odbywać się poprzez: - obserwację zachowań uczniów; - przeprowadzanie rozmów z uczniami na temat programu i ich postaw życiowych; - zbieranie opinii od rodziców na temat funkcjonowania szkoły; - analizę ocen z zachowania.