PROGRAM PROFILAKTYKI SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 71 im

PROGRAM PROFILAKTYKI
SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 71
im. HENRYKA SIENKIEWICZA
W ŁODZI
SPIS TREŚCI
I.
Wstęp……………………………………………………………………… 2
II.
Diagnoza problemów…………………………………………………..
2
III.
Podstawy prawne Szkolnego Programu Profilaktyki……………..
4
IV.
Cele i zadania szkolnej profilaktyki………………………………….
5
V.
Plan działań profilaktycznych…………………………… załącznik
1
I.
WSTĘP
Szkolny Program Profilaktyki został opracowany na potrzeby Szkoły Podstawowej Nr 71
w Łodzi, po zdiagnozowaniu środowiska szkolnego i rodzinnego uczniów. Jest skorelowany
ze Szkolnym Programem Wychowawczym i odnosi się do realnych problemów i zagrożeń
pojawiające się w szkole, w klasie i w środowisku. Jest dostosowany do potrzeb
rozwojowych ucznia, a formy i sposoby zaplanowanych działań są dostosowane do wieku
i możliwości percepcyjnych uczniów. Obejmuje działania podejmowane w trakcie realizacji
programów nauczania. Poszczególne elementy programu mogą ulegać modyfikacji.
Wychowanie to proces wspierania dziecka w rozwoju ukierunkowanym na osiągnięcie
dojrzałości fizycznej, społecznej, psychicznej i duchowej.
Profilaktyka to chronienie człowieka w rozwoju przed zagrożeniami i reagowanie na
pojawiające się zagrożenia. Jej celem jest ochrona dziecka, ucznia, wychowanka przed
zakłóceniami rozwoju, czyli przed podejmowaniem zachowań hamujących lub niszczących
rozwój, określanych jako zachowania ryzykowne..
Czynniki ryzyka – cechy, sytuacje, warunki, które sprzyjają powstawaniu zachowań
ryzykownych.
Czynniki chroniące – cechy, sytuacje, warunki zwiększające odporność na działanie
czynników ryzyka.
Do czynników chroniących należą:





silna więź emocjonalna z rodzicami,
zainteresowanie nauką szkolną,
regularne praktyki religijne,
poszanowanie prawa, norm, wartości i autorytetów społecznych,
przynależność do pozytywnej grupy (J. Szymańska, 2002).
Czynniki ryzyka to :








II.
wysoki poziom lęku i niepokoju,
niska samoocena,
niedojrzałość emocjonalna i społeczna,
słaba kontrola wewnętrzna,
nierealistyczne oczekiwania wobec siebie i otoczenia,
brak zainteresowania nauką szkolną,
zaburzenia więzi z rodzicami,
nieprawidłowa struktura rodziny.
DIAGNOZA PROBLEMÓW
Szkolny Program Profilaktyki powstał w oparciu o diagnozę sytuacji dydaktyczno –
wychowawczej szkoły, na podstawie:







obserwacji zachowań uczniów,
wywiadów z nauczycielami i pracownikami szkoły
analizę „Kart wywiadu środowiskowego” wychowawców klas II – VI
analizę „Kart wywiadu środowiskowego” rodziców uczniów klas pierwszych
analizę ankiet „Bezpieczna szkoła” przeprowadzonych wśród rodziców, uczniów
i nauczycieli
konsultacje, rozmowy z rodzicami
informacji z instytucji wspomagających szkołę.
2
W oparciu o informacje uzyskane z w/w źródeł wyłoniono następujące czynniki chroniące,
czynniki ryzyka oraz obszary działań objęte programem:
czynniki chroniące
czynniki ryzyka

przeładowanie programów

dobra baza szkoły

dwuzmianowość szkoły

działania integrujące w szkole

szatnia,
korytarz,
najniebezpieczniejsze
szkole

różnorodność zajęć pozalekcyjnych

personalizacja uczniów

więź z rodzicami

duże
zaufanie
uczniów
do
wychowawców
i nauczycieli (jest pozytywnym
wzorem)

wsparcie dorosłych

chęć
podejmowania
aktywności

pozytywny stosunek do szkoły

niskie ryzyko uzależnień

małe zagrożenie cyberprzemocą

dobra atmosfera w szkole

dobra współpraca z rodziną ucznia

szkoła z tradycjami
toalety
miejsca
to
w

występowanie przemocy w szkole
(słownej i fizycznej)

konflikty klasowe

trudności
w
zdyscyplinowaniu
uczniów podczas lekcji

brak monitoringu wewnątrz budynku

zbyt liczna szkoła
oddziałów
o dzieci w klasach)
(duża
ilość

problemy z komunikacją rówieśniczą

dzieci z zaburzeniami zachowania
różnorodnej
Niezwykle ważnymi elementami mającymi wpływ na zachowanie dzieci w szkole coraz
częściej są:
 problemy w rodzinie:
rodzina niepełna, rozbita, zrekonstruowana,
problemy zdrowotne,
problemy materialne,
euro sieroctwo,
 brak kompetencji wychowawczych,
 problemy zdrowotne dzieci,
 negatywne wzorce w mediach, dostęp do Internetu,
 brak umiejętności radzenia sobie w trudnych sytuacjach (presja grupy, konflikty, brak
właściwej komunikacji rówieśniczej),
 nieumiejętność panowania nad emocjami,
 zaburzenia zachowania.
Obszary działań:
1. Bezpieczeństwo w szkole i w środowisku poza szkolnym.
2. Wulgaryzmy, przemoc i agresja w szkole.
3. Frekwencja na zajęciach.
4. Motywowanie uczniów do nauki, wdrażanie do samodzielności.
5. Zachowania ryzykowne wśród dzieci i młodzieży: palenie papierosów, spożywanie
alkoholu i używanie narkotyków.
6. Wyrabianie krytycznego stosunku do środków masowego przekazu.
3
III. PODSTAWY PRAWNE SZKOLNEGO PROGRAMU PROFILAKTYKI

Powszechna Deklaracja Praw Człowieka z 10 grudnia 1948 r.

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. z 1997 Nr 78,
poz. 483)

Konwencja o Prawach Dziecka

Ustawa o systemie oświaty z dn. 7 września 1991 (tekst jednolity: Dz. U. z 2004 r.
Nr 256, poz. 2572 ze zmianami; ostatnia zmiana z 2015 r., poz. 357)

Rozporządzenie MEN z dn. 27 sierpnia 2015 r. w sprawie nadzoru pedagogicznego
(Dz. U. z 2015 r., poz. 1270)

Rozporządzenie MEN z dnia 6 sierpnia 2015r. w sprawie wymagań wobec szkół
i placówek (Dz. U. z 2015 r., poz. 1214)

Rozporządzeniem MENiS z 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów
publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (Dz. U. z 19 czerwca 2001,
poz. 624 ze zmianami)

Rozporządzenie MEN zmieniające rozporządzenie w sprawie podstawy programowej
wychowania przedszkolnego i kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół
z dn. 30 maja 2014 r. (Dz. U. z 2014, poz.803)

Rozporządzenie MENiS z dnia 18 kwietnia 2002 r. w sprawie organizacji roku
szkolnego
(Dz.
U.
z
2002
r.,
Nr
46,
poz.
432,
ostatnia
zmiana
Dz. U. z 2015 r., poz. 408)

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2013 r. w sprawie
zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych
przedszkolach, szkołach i placówkach(Dz. U. z dnia 7 maja 2013 r.)

Rozporządzenie MEN z dnia 18 sierpnia 2015r. w sprawie zakresu i form prowadzenia
w szkołach i placówkach systemu oświaty działalności wychowawczej, edukacyjnej,
informacyjnej i profilaktycznej w celu przeciwdziałania narkomanii (Dz. U. , poz. 1249)

Ustawa
z
dnia
26
października
1982r.
o
wychowaniu
w
trzeźwości
i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. z 2012r., poz. 1356 i 405 oraz z 2013r.,
poz. 1563)
Dokumentacja wewnątrzszkolna stanowiąca podstawę programu: Statut Szkoły
Podstawowej Nr 71, Szkolny Program Wychowawczy, Wewnątrzszkolny System Oceniania.
4
III.
CELE I ZADANIA SZKOLNEJ PROFILAKTYKI
Szkolny Program Wychowawczy i Szkolny Program Profilaktyki mają na celu rozwijanie
potencjału uczniów w radzeniu sobie z wyzwaniami rzeczywistości, kształtowanie
u uczniów postaw prospołecznych, zapobieganie przejawom dysfunkcji i zachowań
niepożądanych, a także korygowanie, tak szybko, jak to możliwe, pierwszych przejawów
niechcianych wzorców zachowań.
Celem profilaktyki jest wzmocnienie czynników chroniących i eliminowanie lub
osłabienie czynników ryzyka. Działania te powinny być adresowane do całego
środowiska szkolnego tj. uczniów, nauczycieli oraz innych osób zatrudnionych
w szkole.
Cel główny:
Nadrzędnym
celem
profilaktyki szkoły podstawowej
jest chronienie ucznia
przed zagrożeniami na każdym poziomie jego rozwoju. Ponadto należy rozwijać u ucznia
umiejętności nawiązywania kontaktu, usprawniać relacje interpersonalne. Stwarzać uczniowi
sytuacje podnoszące jego poczucie wartości, nakłaniać do pracy nad sobą, wskazywać
pozytywnewzorce.
Cele szczegółowe:
1. Poprawa stanu bezpieczeństwa w szkole.
2. Zapobieganie agresji, przemocy i innym niebezpiecznym zachowaniom.
3. Promowanie zdrowego stylu życia i alternatywnych sposobów spędzania wolnego
czasu.
4. Profilaktyka uzależnień.
5. Poprawa komunikacji w relacjach nauczyciel – uczeń, nauczyciel – rodzic, dziecko –
rodzic, uczeń – uczeń.
6. Bezpieczeństwo dziecka w domu, szkole, na ulicy oraz podczas zabaw.
7. Współpraca z rodzicami uczniów, instytucjami wspierającymi, przedstawicielami
środowiska lokalnego.
8. Zwiększanie umiejętności wychowawczych nauczycieli i rodziców.
9. Rozwijanie poczucia własnej wartości i tolerancji.
10. Budowanie postawy życzliwości do innych ludzi.
11. Wskazanie konstruktywnych sposobów radzenia sobie ze stresem i sytuacjami
trudnymi.
12. Pomoc dla uczniów z rodzin w problemie i w trudnej sytuacji materialnej.
Aby program ten przyniósł zamierzone efekty musi być wspierany ścisłą współpracą ze
środowiskiem rodzinnym, w którym dzieci wzrastają.
Działalność profilaktyczna w szkole i placówce polega na realizowaniu działań z zakresu
profilaktyki uniwersalnej, selektywnej i wskazującej.
Profilaktyka uniwersalna to wspieranie wszystkich uczniów w prawidłowym rozwoju
i zdrowym stylu życia oraz podejmowanie działań, których celem jest ograniczanie zachowań
ryzykownych. działania profilaktyczne polegają przede wszystkim na tworzeniu wspierającej
atmosfery, korzystnie wpływającej na rozwój i zdrowie psychiczne, a także motywację
uczniów do nauki.
Profilaktyka selektywna to wspieranie uczniów, którzy ze względu na swoją sytuację
rodzinną (rodziny dysfunkcyjne, rodziny z problemem alkoholowym), środowiskową lub
uwarunkowania biologiczne są w wyższym stopniu narażeni na rozwój zachowań
ryzykownych. Wymaga ona rozpoznania uczniów z deficytami rozwojowymi. W ramach
działań profilaktycznych prowadzone są zajęcia indywidualne lub grupowe z zakresu
socjoterapii kształtowania umiejętności społecznych.
III. Profilaktyka wskazująca to wspieranie uczniów, u których rozpoznano wczesne objawy
5
zaburzeń lub występowania innych zachowań ryzykownych. Ma ona na celu
zapobieganie, ograniczenie lub zaprzestanie podejmowania przez jednostkę zachowań
ryzykownych. Podejmowane działania to terapia i interwencja.
Działania profilaktyczne obejmują w szczególności:
 realizowanie wśród uczniów oraz ich rodziców
programów profilaktycznych
i promocji zdrowia psychicznego dostosowanych do potrzeb;
 przygotowanie oferty zajęć rozwijających zainteresowania i uzdolnienia, jako
alternatywnej formy działalności zaspakajającej ważne potrzeby, w szczególności
potrzebę podniesienia samooceny, sukcesu, przynależności i satysfakcji życiowej;
 kształtowanie i wzmacnianie zachowań pozytywnych uczniów, a także norm
przeciwnych podejmowaniu innych zachowań ryzykownych;
 doskonalenie zawodowe nauczycieli i wychowawców w zakresie realizacji szkolnej
interwencji profilaktycznej w przypadku podejmowania przez uczniów zachowań
ryzykownych;
 włączanie, w razie potrzeby, w indywidualny program edukacyjno-terapeutyczny,
działań z zakresu profilaktyki.
Instytucje wspierające szkołę w działaniach profilaktycznych:
 Poradnia Psychologiczno – Pedagogiczna Nr 1
 Specjalistyczna Poradnia Wspierania rozwoju i Terapii
 Poradnie Specjalistyczne (opieki psychiatrycznej, leczenia uzależnień)
 Rada Osiedla
 POZ
 Stacje sanitarno - epidemiologiczne
 MOPS
 Policja
 Sąd
 Straż Miejska
 Straż Pożarna
Treści programu realizowane będą podczas:








lekcji,
godzin wychowawczych,
edukacja prozdrowotna, czytelniczo - medialna, regionalna,
zajęć z pedagogiem lub psychologiem szkolnym,
zajęć warsztatowych prowadzonych przez specjalistów,
zajęć pozalekcyjnych,
konkursów,
wycieczek, rajdy szkolne.
6