WĄGLIK

WĄGLIK
ETIOLOGIA





Laseczka wąglika – Bacillus anthracis
Warunki tlenowe, brak rzęsek i ruchu, G+
W rozmazach z krwi i narządów
wewnętrznych, układają się pojedyńczo lub w
łańcuszki z 2 - 3 komorek
„łodyga bambusa” - kształt cylindryczny,
przewężenie w środku komórki, ułożone w
łańcuszki
W hodowli tworzą długie, łańcuszkowate
skupiska
ETIOLOGIA



Wytwarzają otoczki w organizmie zwierzęcia
jako element ochronny p-ko siłom obronnym
organizmu
ZARODNIKI – wytwarzają je w środowisku
zewnętrznym, przy dostępie tlenu, temp. 12 –
43 st. C, odpowiednia wilgotność
U chorego na wąglik zwierzęcia i w nie
otwartych zwłokach, zarodniki nie powstają
ETIOLOGIA




FORMA WEGETAT.
Wrażliwe na środki
dezynfekcyjne i
czynniki środowiska
Sok żołądkowy
zabija w 15-20 min.
Peklowanie zabija
po upływie 1,5 mies.




ZARODNIKI
Oporne (przeżywają
32 – 50 lat)
Sok żołądkowy nie
zabija
Peklowanie,
suszenie, solenie
mięsa nie zabija
ZARODNIKI





Wysoka oporność 32 – 50 lat
Gnojowica i nawóz – wiele m-cy żywotność
Kompostowany nawóz (72-76,5 st. C) giną
po 4 dniach
Bezpośrednie nasłonecznienie zabija po 100
godzinach
Gorące i suche powietrze o temp. 120-140
st. C. niszczy po 3 h (f. wegetatywne w temp.
55-58 st. C giną po 10-15 min.)
EPIZOOTIOLOGIA




W warunkach naturalnych wrażliwe zwierzęta
roślinożerne – owce, kozy, bydło, konie,
dziko żyjące
Bardzo wrażliwe bawoły, łosie, wielbłądy
Stosunkowo mało wrażliwe świnie i psy
Źródło:
- pierwotne: zwłoki zwierząt padłych na
wąglik oraz wydaliny (kał, mocz, ślina)
- pasza lub woda do picia
- głównie pastwisko
EPIZOOTIOLOGIA



ZARODNIKI – mogą pozostawać w ziemi
przez kilkadziesiąt lat lub być wypłukiwane
przez wody podskórne i zakażać pastwiska i
zwierzęta z nich korzystające
Wymywanie zarazków z głębszych warstw
ziemi po opadach – zarażanie zwierząt na
pastwiskach
Jeśli stwierdzono wąglik – ustalić czy nie jest
podmokłe pastwisko lub czy ostatnio nie było
zalane wodami gruntowymi
PATOGENEZA
zarodniki w paszy
f. wegetatywna w błonie śluzowej gardła i jelit
namnażanie i w zależności od dawki
zarodników i sił obronnych organizmu
zwalczenie zakażenia
płyny ustrojowe
posocznica
choroba i śmierć
OBJAWY


Okres inkubacji: 20 dni gdy duża dawka
zarodników to nawet 3 dni)
P. nadostra:
- nagłe padnięcia, bez objawów wstępnych
- drgawki, z naturalnych otworów ciała
wydobywa sie krew
- taki przebieg zwykle na początku epizootii
OBJAWY

P. ostra i podostra:
- objawy ogólne, wzrost CTO, spadek
wydajności mlecznej
- krwawa biegunka
- mocz z domieszką krwi
- duszność – padnięcie przez uduszenie
- obrzęki w różnych częściach ciała,
zwłaszcza szyja i klatka piersiowa
- zapalenie gardła i obrzęk krtani
- z odbytnicy krew ciemnobrunatna (barwa
dziegciu) albo krwisty kał
- śmierć po 10 -36 h (3 – 7 dni w podostrych)
ZMIANY
ANATOMOPATOLOGICZNE







Ciemnoczerwona, niekrzepnąca, lakowata
krew ze wszystkich otworów ciała
Wybroczyny we wszystkich narz. wewn.
Surowiczo-krwotoczne nacieki w tkance
podskórnej i pod błonami surowiczymi
Obrzęk śledziony – konsystencja
papkowata, miazga ciemnoczerwona,
torebka napięta
Wątroba i nerki powiększone i zwyrodniałe
Obrzęk, silne przekrwienie i wybroczyny bł.
śluzowej żołądka i jelit
Wąglik miejscowy – powiększenie ww.
ROZPOZNAWANIE





Podejrzenie wąglika – gwałtowny przebieg z
krwawieniami z naturalnych otworów ciała
Każde podejrzenie potwierdzić bad. laborat.
Pobranie materiału na grzebowisku lub w
zakładzie utylizacyjnym
Przyżyciowo materiał:
- preparaty mazane z krwi z ż. jarzmowej lub
usznej (sekcyjnie miąższ śledziony)
- krew w probówce i na wacie w probówce
mocno zamkniętej korkiem gumowym
Po śmierci: próbka śledziony, skóra (ucho)
ROZPOZNAWANIE

Badanie laboratoryjne:
- posiewy – laseczki lub otoczki w prepar.
- świeży materiał = łatwy wzrost
- preparaty z hodowli i wł. bioch.
- odczyn precypitacji Ascoliego (pomocniczo)
zmętnienie w miejscu zetknięcia surowicy
p-wwąglikowej z antygenem wąglikowym
- PCR (głównie do badań militarnych)
- ELISA, odczyn aglutynacji, hemaglutynacji
biernej, precypitacji w żelu agarowym)
POSTĘPOWANIE







Lista B OIE
Odizolowanie zwierząt chorych i podejrznych
Dezynfekcja stanowisk i sprzętu i wydalin
Ubój metodą krwawą niedozwolony, by nie
dopuścić do skażenia środowiska
Zwłoki spalić lub poddać obróbce termicznej
w zakładzie utylizacyjnym lub głęboko
pogrzebać
Zdejmowanie skóry zabronione
Zakaz użycia mleka i mięsa w handlu
POSTĘPOWANIE



Odkażanie (2% ług sodowy, 3% woda
utleniona, 5% formalina)
Można stosować surowicę p-wwąglikową
łącznie z antybiotykami (penicylina,
streptomycyna, tetracykliny)
Eliminacja możliwości zakażenia się na
podmokłych pastwiskach lub sianem z takich
łąk
ZAGROŻENIE DLA CZŁOWIEKA



Kontakt z chorymi zwierzetami, produktami
ich pochodzenia (kości, krew, wełna), ziemią
zanieczyszczoną zarodnikami
Drogi:
- skóra
- droga inhalacyjna
- droga alimentarna
Okres inkubacji: 1 – 10 dni
ZAGROŻENIE DLA CZŁOWIEKA

Skóra: rozwija się jako czarna krosta – w
miejscu wniknięcia plamki i pęcherzyki, które
po zdrapaniu pokrywają się czarnym
strupem. Towarzyszą temu gorączka, ból
głowy, powiększenie regionalnych węzłów
chłonnych. Czasem posocznica i zapalenie
opon mózgowych (śmiertelność 20% nie
leczona)
Dr. inhalacyjna – zapalenie płuc (100%)
Dr. alimentarna – krwawa biegunka (50%)

Lek z wyboru: PENICYLINA

