Uchylenie lub zmiana decyzji ostatecznej / Wygaśnięcie
advertisement
Uchylenie lub zmiana decyzji ostatecznej art. 253 - 256 O.p. Uchylenie lub zmiana decyzji Tryby nadzwyczajne wzruszenia decyzji - mają zastosowanie w przypadkach, gdy tryb zwyczajny nie może być zastosowany (np. brak dopuszczalności wniesienia odwołania od decyzji z uwagi na upływ terminu), - należy wyeliminować decyzję z obrotu prawnego - tryby te służą weryfikacji decyzji ostatecznych w zupełnie wyjątkowych i ściśle określonych sytuacjach. Uchylenie lub zmiana decyzji - tryb uchylenia lub zmiany decyzji stanowi odstępstwo od zasady trwałości decyzji ostatecznych (art. 128 OrdPU), zgodnie z którą decyzje, od których nie służy odwołanie w postępowaniu podatkowym, są ostateczne, a uchylenie lub zmiana tych decyzji, stwierdzenie ich nieważności oraz wznowienie postępowania mogą nastąpić tylko w przypadkach przewidzianych w OrdPU oraz w ustawach podatkowych. - tryb ten może zostać uruchomiony tylko wówczas, gdy decyzja nie jest dotknięta wadą uzasadniającą wszczęcie postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności lub w sprawie wznowienia postępowania. Uchylenie lub zmiana decyzji 1. Organ podatkowy może uchylić lub zmienić własną decyzję ostateczną, na mocy której strona nie nabyła prawa (np. decyzja o odmowie rozłożenia na raty zaległości), jeżeli przemawia za tym interes publiczny lub ważny interes podatnika. 2. Decyzja ostateczna, na mocy której strona nabyła prawo (np. umorzenie zaległości podatkowej), może być za jej zgodą uchylona lub zmieniona przez organ podatkowy, który ją wydał, jeżeli przepisy szczególne nie sprzeciwiają się uchyleniu lub zmianie takiej decyzji i przemawia za tym interes publiczny lub ważny interes strony. Uwaga! Uprawnienie do uchylenia lub zmiany decyzji nie przysługuje samorządowemu kolegium odwoławczemu. Uchylenie lub zmiana decyzji Wyrok NSA w Warszawie z dnia 2 sierpnia 2000 r., III SA 2178/99, LEX nr 197233). Organowi podatkowemu nie wolno powołać się ogólnie na interes publiczny lub ważny interes podatnika. Należy szczegółowo wyjaśnić, w czym ten interes się przejawia i odnieść go do indywidualnie rozpatrywanej sprawy. Żaden z obu interesów nie jest nadrzędny w stosunku do drugiego. Użycie przez ustawodawcę spójnika "lub" przesądza o tym, że do zastosowania komentowanego przepisu wystarczy powołanie się na jeden interes Wyroki NSA w Warszawie: z dnia 26 lutego 2001 r., III SA 167/00, LEX nr 47930, oraz z dnia 6 marca 2001 r., III SA 169/00, LEX nr 656771 W przeciwieństwie do postępowania odwoławczego organ podatkowy nie rozstrzyga ponownie sprawy merytorycznie Uchylenie lub zmiana decyzji Tryb postępowania Postępowanie w sprawie uchylenia lub zmiany jest wszczynane na wniosek podatnika lub z urzędu. W sprawie uchylenia lub zmiany decyzji ostatecznej organ wydaje nową decyzję. Organ podatkowy odmawia wszczęcia postępowania w sprawie uchylenia lub zmiany decyzji, jeśli żądanie zostało wniesione po upływie 5 lat od jej doręczenia. Uwaga! Odmowa wszczęcia postępowania następuje w drodze decyzji. Uchylenie lub zmiana decyzji Rozstrzygnięcie w przedmiocie uchylenia lub zmiany decyzji jest objęte tzw. uznaniem administracyjnym (władza dyskrecjonalna organu, co oznacza, iż organ może, ale nie musi postąpić w zgodzie z normą). Tryb ten nie ma zastosowania do najistotniejszych kategorii decyzji tj. decyzji: - określających lub ustalających wysokość zobowiązania, - o odpowiedzialności podatkowej płatników, inkasentów, osób trzecich, spadkobierców, - decyzji określających wysokość należnych odsetek za zwłokę oraz - decyzji określających wysokość zwrotu podatku. Uchylenie lub zmiana decyzji Wyjątkowo może być zmieniona decyzja ostateczna, ustalająca lub określająca wysokość zobowiązania podatkowego, jeżeli: a) po jej doręczeniu nastąpiła zmiana okoliczności faktycznych mających wpływ na ustalenie lub określenie wysokości zobowiązania, a b) skutki wystąpienia tych okoliczności zostały uregulowane w przepisach prawa podatkowego obowiązujących w dniu wydania decyzji Dotyczyć to może przykładowo zmiany decyzji w sprawie wysokości podatku dochodowego opłacanego w formie karty podatkowej w razie zmiany takich okoliczności, jak np. stan zatrudnienia lub rodzaj i zakres prowadzenia działalności. Wygaśnięcie decyzji art. 258 - 259 O.p. Wygaśnięcie decyzji Wygaśnięcie decyzji Tryb wzruszenia decyzji, w którym organ podatkowy, który wydał decyzję, stwierdza jej wygaśnięcie. Stwierdzenie wygaśnięcia następuje w formie decyzji. Wygaśnięcie decyzji Przesłanki 1) decyzja stała się bezprzedmiotowa (może to nastąpić np. z powodu zgonu podmiotu, zniszczenia lub przekształcenia rzeczy); 2) decyzja została wydana z zastrzeżeniem dopełnienia przez stronę określonego warunku, a strona nie dopełniła tego warunku; 3) strona nie dopełniła przewidzianych w tej decyzji lub w przepisach prawa podatkowego warunków uprawniających do skorzystania z ulg (np. prowadzenie gospodarstwa rolnego przez 5 lat – zwolnienie z podatku od spadków i darowizn); Wygaśnięcie decyzji Przesłanki cd 4) strona nie dopełniła określonych w przepisach prawa podatkowego warunków uprawniających do skorzystania z ryczałtowych form opodatkowania (np. wygaśnięcie decyzji ustalającej wysokość podatku dochodowego w formie karty podatkowej z uwagi na fakt, iż podatnik podał we wniosku o zastosowanie opodatkowania w formie karty podatkowej dane niezgodne ze stanem faktycznym, powodujące nieuzasadnione zastosowanie opodatkowania w tejże formie). Wygaśnięcie decyzji Wygaśnięcie decyzji następuje również z mocy prawa (ex lege) w razie niedotrzymania: - terminu płatności odroczonego podatku lub zaległości podatkowej bądź - terminu płatności którejkolwiek z rat, na jakie został rozłożony podatek lub zaległość podatkowa, w przypadku decyzji o: 1) odroczeniu terminu płatności podatku lub zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę – w całości; 2) rozłożeniu na raty zapłaty podatku lub zaległości podatkowej – w części dotyczącej raty niezapłaconej w terminie płatności. W razie niedotrzymania terminu płatności trzech kolejnych rat, na jakie został rozłożony podatek lub zaległość podatkowa, następuje z mocy prawa wygaśnięcie decyzji o rozłożeniu na raty w zakresie wszystkich niezapłaconych rat. Kary porządkowe art. 262 - 263 O.p. Kary porządkowe Cel instytucji – dyscyplinowanie uczestników postępowania. Uprawnienie do nałożenia kary porządkowej przysługuje organowi podatkowemu, przed którym toczy się postępowanie podatkowe. Kara porządkowa może zostać nałożona na: - stronę, - jej pełnomocnika, - świadka, - biegłego, - osobę zobowiązaną do okazania przedmiotu oględzin, jeżeli osoby te prawidłowo wezwane nie dokonały następujących czynności: Kary porządkowe 1) nie stawiły się osobiście bez uzasadnionej przyczyny, mimo że były do tego zobowiązane; 2) bezzasadnie odmówiły lub nie dokonały w terminie wyznaczonym w wezwaniu: -złożenia wyjaśnień, - zeznań, - wydania opinii, - okazania przedmiotu oględzin, - przedłożenia tłumaczenia dokumentacji obcojęzycznej lub - udziału w innej czynności; 3) bezzasadnie odmówiły okazania lub nie przedstawiły w wyznaczonym terminie dokumentów, których obowiązek posiadania wynika z przepisów prawa, ksiąg podatkowych, dowodów księgowych będących podstawą zapisów w tych księgach; 4) bez zezwolenia organu opuściły miejsce przeprowadzenia czynności przed jej zakończeniem. Kary porządkowe Ponadto karę porządkową stosuje się do: 5) osób trzecich, które bezzasadnie odmawiają okazania przedmiotu oględzin; 6) uczestników rozprawy, którzy poprzez swoje niewłaściwe zachowanie utrudniają jej przeprowadzenie; 7) osób, którym podatnik zlecił prowadzenie lub przechowanie ksiąg podatkowych lub dokumentów będących podstawą zapisów w tych księgach (biura rachunkowe), jeżeli osoby te bezzasadnie odmówią okazania lub nie przedstawią w wyznaczonym terminie ksiąg rachunkowych lub dokumentów będących podstawą zapisów w tych księgach. Kary porządkowe Jeżeli stroną jest osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, organ podatkowy może ukarać karą porządkową osobę, która według przepisów dotyczących ustroju danej osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej jest jej: a) ustawowym reprezentantem, b) członkiem organu uprawnionego do jej reprezentowania lub c) jest upoważniona do prowadzenia jej spraw. Kary porządkowe Kary porządkowej nie stosuje się, jeżeli dokonanie czynności jest uzależnione od wyrażenia zgody przez stronę lub innego uczestnika postępowania, a zgoda taka nie została wyrażona. (np. brak zgody strony na przesłuchanie) W obecnym stanie prawnym kara porządkowa może być wymierzona do maksymalnej wysokości 2.800 zł. Corocznie kwota ta może ulegać podwyższeniu na podstawie wskaźnika wzrostu cen w gospodarce. Wysokość kary porządkowej ogłasza Minister Finansów w obwieszczeniu w porozumieniu z Prezesem GUS w M.P. Kary porządkowe Kara porządkowa jest wymierzana w formie postanowienia, na które służy zażalenie. Termin płatności wynosi 7 dni od dnia doręczenia postanowienia. W ciągu 7 dni od dnia doręczenia postanowienia, ukarany może również złożyć odpowiedni wniosek, w wyniku którego organ może uznać niestawiennictwo lub niewykonanie obowiązku jako usprawiedliwione – i uchylić postanowienie nakładające karę. Na postanowienie o odmowie uchylenia kary przysługuje zażalenie. Ukaranie karą porządkową nie wyklucza możliwości zastosowania środków przymusu (określonych w innych przepisach) wobec opornego świadka lub biegłego. Koszty postępowania art. 264 - 271 O.p. Koszty postępowania Koszty postępowania podatkowego wiążą się ściśle z wykonywaniem przez organy podatkowe ich ustawowych zadań. Przez pojęcie kosztów postępowania należy rozumieć koszty związane z: a) wszczęciem, b) prowadzeniem i c) zakończeniem postępowania podatkowego w danej sprawie. Koszty postępowania Rodzaje kosztów: 1) koszty podróży i inne należności świadków, biegłych, tłumaczy, ustalone na podstawie ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2014 r., poz. 1025 ze zm.); 2) koszty związane z osobistym stawiennictwem strony (koszty podróży i inne należności), jeżeli postępowanie zostało wszczęte z urzędu albo strona została błędnie wezwana do stawienia się; 3) koszty związane z osobistym stawiennictwem strony poza obszar województwa, w którym zamieszkuje lub przebywa, 4) wynagrodzenia biegłych i tłumaczy; 5) koszty oględzin; 6) koszty doręczania pism urzędowych; 7) inne wydatki zaliczone do kosztów postępowania przez organ podatkowy bezpośrednio związane z rozstrzygnięciem sprawy. Koszty postępowania Tryb obciążania strony kosztami postępowania – koszty postępowania, co do zasady, ponosi Skarb Państwa, województwo, powiat lub gmina. Strona może być obciążona, jedynie w drodze wyjątku, następującymi kosztami: 1) tymi, które zostały poniesione w jej interesie albo na jej żądanie, a nie wynikają z ustawowego obowiązku organu; 2) stawiennictwa uczestników rozprawy, która nie odbyła się w wyniku nieusprawiedliwionego niestawiennictwa strony, która złożyła wniosek o przeprowadzenie rozprawy; 3) tłumaczenia na język polski dokumentacji przedłożonej przez stronę; 4) sporządzania odpisów i kopii akt sprawy; 5) powstałymi z winy strony, w szczególności wskutek zatajenia dowodów lub złożenia wyjaśnień i zeznań niezgodnych z prawdą. Koszty postępowania Organ podatkowy ustala, w drodze postanowienia, a) wysokość kosztów postępowania, które obowiązana jest ponieść strona, oraz b) termin i c) sposób ich uiszczenia. Na postanowienie to służy zażalenie. Organ podatkowy odstępuje od ustalenia kosztów postępowania w wysokości nieprzekraczającej czterokrotności kosztów upomnienia, w przypadku stwierdzenia, że wydatki na postępowanie i koszty poboru nie przekraczają tej kwoty. Koszty postępowania Organ podatkowy, na wniosek osoby obowiązanej, w przypadku uzasadnionym jej ważnym interesem lub interesem publicznym, może: a) rozłożyć koszty postępowania na raty albo b) umorzyć w całości lub w części. Koszty postępowania podlegają ściągnięciu w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.
