Każdy człowiek jest odpowiedzialny za swoje zdrowie, powinien je doskonalić i chronić przed wpływem szkodliwych czynników środowiskowych i społecznych. Musi być świadomy tego co szkodzi zdrowiu i przyczynia się do powstawania chorób. Jednym z czynników decydującym o naszym zdrowiu jest właściwe odżywianie. Właściwe odżywianie oznacza przyjmowanie składników odżywczych, które: - zapewniają dobrą sprawność umysłową i równowagę emocjonalną - gwarantują dobrą kondycję - zmniejszają ryzyko chorób - gwarantują dobre samopoczucie - u osób młodszych prawidłowy rozwój organizmu - uwzględniają maksymalną długość zdrowego życia Piramida żywieniowa AKTYWNOŚC FIZYCZNA TO PODSTAWA ! Witaminy – grupa organicznych związków chemicznych o różnorodnej budowie, niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu żywego. Mogą być pochodzenia naturalnego lub otrzymywane syntetycznie. Dla człowieka witaminy są egzogenne (ludzki organizm ich nie syntezuje), w związku z czym muszą być dostarczane z pokarmem (najczęściej w postaci prowitamin). Przeciwne działanie do witamin wykazują antywitaminy Brak określonej witaminy w organizmie to awitaminoza, niedobór – hipowitaminoza, zaś nadmiar – hiperwitaminoza. Witaminy nie należą do typowych składników pokarmowych, pełnią jedynie funkcję regulacyjną. Jadłospis Śniadanie (7:30) -2 kromki chleba razowego z twarogiem, pomidorem, ogórkiem i szczypiorkiem + herbata z 1 łyżeczką cukru. Drugie Śniadanie (10:30) -bułka razowa z 2 plasterkami szynki i listkiem sałaty, jabłko/banan + 250 ml wody Obiad (14:30) -zupa jarzynowa -łosoś gotowany na parze, 2 gałki ziemniaków, surówka z kiszonej kapusty + kompot z truskawek Podwieczorek (17:00) -sałatka owocowa -szklanka wody Kolacja (19:00) -omlet z ziemniakami -szklanka mleka Sałatka owocowa Składniki: -3 banany, -3 jabłka, -20 dag ananasa ( może być z puszki), -3 duże brzoskwinie, - 20 dag orzechów włoskich lub laskowych, -3 łyżki jogurtu naturalnego, -cukier Przygotowanie: Banany i jabłka oraz brzoskwinie obrać ze skórki , pokroić w kostkę. Ananas pokroić w paseczki, a orzechy namoczyć w gorącej , przegotowanej wodzie , odlać i pokroić drobno. Owoce włożyć do miski , dodać orzechy , wymieszać i polać jogurtem, posłodzić do smaku. Smacznego! Co oznacza GDA? GDA - Wskazane Dzienne Spożycie GDA określa rekomendowane wartości poziomu spożycia poszczególnych składników odżywczych w codziennej diecie, wyznaczone przez naukowców dla przeciętnego dorosłego i zdrowego konsumenta. System znakowania GDA pozwala na szybkie i łatwe zapoznanie się z zawartością, ważnych z punktu widzenia profilaktyki nadwagi i otyłości, składników żywieniowych, takich jak cukier, tłuszcze ( w tym tłuszcze nasycone), sól oraz wartością energetyczną porcji produktu. Informacje te powinny ułatwić codzienne kontrolowanie ilości spożywanych składników i energii, a tym samym pomóc w utrzymaniu prawidłowej masy ciała i stanu zdrowia. • Zdrowe żywienie to nie tylko spożywanie zdrowych posiłków. Na kondycje i zachowanie zdrowia wpływa również sposób jedzenia. Należy przestrzegać kilka podstawowych punktów. 1. Posiłki należy spożywać regularnie, poprawia to funkcjonowanie przewodu pokarmowego. 2. Nie należy jeść, gdy jest się zmęczonym lub podenerwowanym, ponieważ stres jest przyczyną wzdęć, zaparć, nadkwaśności żołądka oraz skurczów jelit. 3. Należy dbać o to, by posiłek przebiegał bez pośpiechu oraz aby nie zakłócały go inne czynności. 4. Na pusty żołądek nie należy jeść potraw słonych, słodkich, ostrych ani tłustych, powoduje to podrażnienie śluzówki żołądka. 5. Pamiętajmy, aby unikać potraw bardzo gorących, drażnią one śluzówkę jamy ustnej, przełyku i żołądka, co może spowodować stany zapalne, a po dłuższym czasie nawet nowotwory. 6. Nie należy połykać nie pogryzionych kawałków ani dużych kęsów, zapobiegniesz w ten sposób długiemu zaleganiu pokarmu w żołądku, niestrawności i zgadze. 7. Powinno się żuć pokarm długo i dokładne, zapewnia to lepsze działanie enzymów trawiennych i ułatwi organizmowi wykorzystanie składników odżywczych zawartych w pożywieniu. 8. Należy pić dopiero po posiłku. Picie w trakcie jedzenia powoduje rozcieńczanie soku żołądkowego i wymusza jego dodatkowe wytwarzanie, a nadmiar soku zakwasza treść żołądka i drażni jego śluzówkę. 9. Należy unikać picia napojów gazowanych z dwutlenkiem węgla przy tłustych i obfitych potrawach, ponieważ takie połączenie powoduje zgagę i wzdęcia. 10. Po posiłku odpocznij chwilę, aby organizm spokojnie zaczął trawić. Woda niezbędna do życia Woda stanowi nieodłączny element codziennego życia człowieka. Pobieramy ją w płynach i posiłkach, które spożywamy, wykorzystujemy do mycia oraz w przemyśle i motoryzacji. Trudno wyobrazić sobie nasze codzienne funkcjonowanie bez dostępu do wody. Śmiało można stwierdzić, że człowiek jest uzależniony od tej substancji. Nic dziwnego, w końcu w 70% nasze ciała zbudowane są właśnie z H2O. Małe dzieci potrafią utrzymywać się na wodzie na długo przed tym, zanim nauczą się chodzić. Woda nie stanowi dla naszego ciała substancji obcej, wręcz przeciwnie jest ona niezbędna do prawidłowego funkcjonowania ludzkiego organizmu. Dobroczynne działanie wody odkryli już starożytni Rzymianie i Grecy. W każdym większym mieście (polis) znajdowała się publiczna łaźnia, do której dostęp mieli wszyscy jego mieszkańcy. Każdy Grek lub Rzymianin co najmniej dwa razy w tygodniu poddawał się kąpielom w łaźni. Oczywiście nie była to kąpiel w naszej współczesnej formie. Poza przebywaniem w łaźni parowej Starożytni odbywali sesje w basenach z zimną i ciepłą wodą zakończone masażem. Woda wywołuje w ludzkim organizmie szereg bardzo pozytywnych zmian. Ich natężenie i czas trwania uwarunkowane są osobniczo oraz zalezą od rodzaju przeprowadzonego zabiegu. Do najczęstszych zmian zachodzących w ustroju pod wpływem wody zalicza się: -wzrost ciśnienia krwi (zimna woda), -spadek ciśnienia krwi (ciepła woda), -poprawa funkcjonowania narządów wydzielniczych (nerek), -przyśpieszenie przemiany materii (poprzez większe zużycie tlenu przez komórki), -zmniejszenie przewodnictwa impulsów w neuronach czuciowych (działanie przeciwbólowe), -przyśpieszenie/zwolnienie pracy serca oraz wzrost/spadek jego objętości wyrzutowej i minutowej – poziom wymienionych parametrów uzależniony jest od temperatury. Aby zdrowo się odżywiać należy przestrzegać 10 zasad: 1. Dbaj o różnorodność spożywanych produktów. 2. Spożywaj dużo produktów zbożowych. 4. Pij codziennie co najmniej 2l wody. 3. W ciągu dnia spożywaj 5 posiłków. 5. Spożywaj z umiarem mięso. 6. Do każdego posiłku staraj się dodawać warzywa lub owoce. 7. Ograniczaj spożycie tłuszczów zwierzęcych. 8. Unikaj cukru oraz słodyczy. 9. Spożywaj mleko i przetwory mleczne. 10. Ograniczaj spożycie soli. Czarna strona odżywiania Skutki nieprawidłowego odżywiania: Gdy człowiek nie dba o swój organizm przez to, że źle się odżywia skutki mogą być przeróżne. Jedną z przyczyn nieprawidłowego odżywiana się może być: Miażdżyca- jest przewlekła choroba, polegająca na zmianach zwyrodnieniowo-wytwórczych w błonie wewnętrznej i środkowej tętnic, głównie w aorcie, tętnicach wieńcowych i mózgowych, rzadziej w tętnicach kończyn. Nadwaga- występuje wtedy gdy nadmiar substancji odżywczych gromadzi się w postaci tłuszczów w organizmie człowieka. Gdy tak się dzieje pogarsza się praca naczyń krwionośnych i serca, zmniejsza się nasza aktywność fizyczna, a także mogą być problemy z oddychaniem. Anoreksja – czyli tak zwany jadłowstręt psychiczny, osoby chore na anoreksje mają niską samoocenę. Uważają, że są zbyt grubi i czują niechęć do swojego ciała. Z tego powodu jedzą znacznie mniej, niż powinni. Prowadzi to do osłabienia, a czasem nawet do śmierci. Bulimia- objawia się napadami żarłoczności. Osoby chore jedzą ogromną ilość pożywienia. Jednocześnie boją się utyć, więc po okresie objadania się stosują głodówkę lub wywołują wymioty. Takie postępowanie prowadzi do wyniszczenia organizmu. • Osłabienie - człowiek czuje ogólne rozbicie, nie jest w stanie zrobić rzeczy, które wymagają większego wysiłku. • Zaparcia - utrudniona lub nieczęsta defekacja (usuwanie kału). • Nadwaga - może być spowodowana jedzeniem w dużych. ilościach lub jadaniem w barach i innych miejscach z fastfood- ami. • Cukrzyca - za duża ilość glukagonu wydzielanego przez trzustkę. • Nadciśnienie - temu objawowi towarzyszą bóle, uczucie jakby zaraz miała mu wybuchnąć. • Niedokrwistość - objawia się m.in. szorstkością skóry, zbyt długim snem, a także łamliwością paznokci i włosów. • Osteoporoza - podatność na łamanie się kości. • Osłabienie pamięci - osoba miewa problemy z zapamiętaniem najprostszych rzeczy takich jak np. imiona. Większość ludzi nie przestrzega zasady zdrowego odżywianie. Jadają w miejscach takich jak słynny Mcdonald’s, KFC, Burger King, Subway, Taco Bell. Można tam znaleźć między innymi: hot dogi, hamburgery, cheeseburgery, frytki, corn dogi, tortille, zapiekanki, pizze, nugetsy i wiele innych. Np. w Mcdonaldzie większość potraw jest konserwowana, mrożona i poddawana obróbce pozbawiając ją wszelkich witamin i soli mineralnych. Przykładowo „świeży” listek sałaty jest utrzymywany w stanie odpowiedniej chrupkości i posiada określoną barwę dzięki, aż 12 związkom chemicznym. Potoczne stwierdzenie: „jesteś tym, co jesz “ wcale nie jest dalekie od prawdy. Ludzkie ciało zbudowane jest z komórek potrzebujących do życia i wzrostu składników odżywczych, których źródłem jest spożywany pokarm. Dlatego to, jak wyglądamy oraz jakie jest nasze samopoczucie i zdrowie, zależy od codziennej diety. Prezentację przygotowały: Patrycja Jucha Magdalena Majdańska Kamila Obłój Joanna Turczak pod opieką Pani Doroty Rajs