Przyjęta metodologia prognozowania

http://www.prognozowaniezatrudnienia.pl
Przyjęta metodologia prognozowania
Proponowana struktura modelu prognostycznego zawiera konstrukcję modeli od strony popytowej rynku pracy
(liczba pracujących), przy zastosowaniu kontroli ze strony podażowej (liczba ludności, współczynnik aktywności
zawodowej). Modele uwzględniają charakterystyki regionalne (wojewódzkie i podregionalne) poprzez
wykorzystywanie zmiennych objaśniających odnoszących się bezpośrednio do danego poziomu podziału
terytorialnego. Wahania koniunkturalne uwzględnione są poprzez umieszczenie w grupie zmiennych
objaśniających determinant rozwoju gospodarczego. Zmiany trendów na rynku pracy uwzględniono poprzez
modelowanie współzależności zmiennych determinujących obszar rynku pracy. Wykorzystanie dla modeli
globalnych (krajowych), wojewódzkich i podregionalnych oraz sektorowych specyfikacji
przyczynowo-skutkowych pozwala na uzyskanie zróżnicowania przekrojowego (przestrzennego, sektorowego,
zawodowego). Tak sformułowana struktura hierarchiczna modeli zapewnia uwzględnienie procesów
społeczno-gospodarczych na poziomie krajowym i regionalnym (wojewódzkim i podregionalnym) oraz
uwzględnienie trendów europejskich i światowych, w kształtowaniu się struktury i liczby pracujących we
wszystkich analizowanych przekrojach.
Konstrukcja (estymacja) modeli oparta jest na zaawansowanych technikach doboru zmiennych oraz
odpowiednich metodach estymacji (metody estymacyjne dobrane do klasy modeli). Techniki prognozowania
(ekstrapolacja, symulacja, itp.) dobierane są adekwatnie do klasy modeli (trendu, przyczynowo-skutkowe,
współzależne, itp.). Elastyczność modeli zapewniona jest poprzez hierarchiczną budowę oraz możliwość korekt
eksperckich na każdym etapie modelowania i prognozowania. Taka budowa zapewnia również spójność w
przekroju przestrzennym, sektorowym i zawodowym. Konstrukcja modeli, na ile to jest możliwe (szczególnie z
powodu dostępności danych statystycznych), pozwala na prognozowanie popytu na pracę (liczby pracujących) z
uwzględnieniem charakterystyk danego obszaru (każdy z modeli zasilany jest specyficznymi wartościami
zmiennych objaśniających).
W przekroju sektorowym budowane są modele dla a) rolnictwa, łowiectwa, leśnictwa i rybactwa, b) przemysłu i
budownictwa, c) usług rynkowych, d) usług nierynkowych.
W przekroju zawodowym modelowanie uwzględnia Klasyfikację Zawodów i Specjalności z 2010 roku. Modele
prognostyczne w przekroju zawodowym pozwalają na generowanie prognoz dla grup wielkich (10 grup), grup
dużych (43 grupy) oraz grup średnich (132 grupy).
Głównym źródłem danych statystycznych w badaniu jest Bank Danych Lokalnych GUS dostarczający
wiarygodnych i powszechnie dostępnych danych dla analiz przekrojowych (przestrzennych, sektorowych,
zawodowych (wielkie grupy zawodowe)). Dla przekroju dużych i średnich grup zawodowych (dane krajowe) oraz
wielkich, dużych i średnich grup zawodowych (dane wojewódzkie) wykorzystane są dostępne dane z Badania
Aktywności Ekonomicznej Ludności. Są to dane indywidualne, nieidentyfikowane pozwalające na oszacowanie
niezbędnych liczebności przekrojowych oraz struktur. W prognozowaniu struktury zawodowej w podregionach
wybranego województwa wykorzystane są struktury zawodowe dla województwa, skorygowane specjalizacją
sektorową podregionów.
Ze względu na ciągłość oraz coraz wyższą jakość (np. zwiększenie próby w BAEL) badań statystycznych GUS
zbiory danych wykorzystywane do konstrukcji modeli prognostycznych będą miały zapewnioną możliwość
kompletnego uzupełnienia danych w kolejnych okresach.
I. Modele i prognozy dla wybranego województwa (województwo łódzkie)
Struktura modelu prognostycznego
Strona 1/4
http://www.prognozowaniezatrudnienia.pl
Model dla województwa (A) - wielorównaniowy model ekonometryczny.
Model dla województwa według podregionów (B) - model z interakcjami przestrzennymi.
Model dla województwa według sektorów (C) - wielorównaniowy model przekrojowy.
Modele dla województwa według wielkich, dużych i średnich grup zawodowych – wielorównaniowe modele
proste (tendencji rozwojowych, autoregresyjny, wygładzania wykładniczego, średniej ruchomej (równania
stochastyczne i deterministyczne)).
Modele B i C umożliwiają generowanie niezależnych prognoz struktury i liczby pracujących w przekrojach
(przestrzennym i sektorowym), przy uwzględnieniu prognoz uzyskanych w modelu dla województwa - A.
Modele dla województwa według wielkich (10), dużych (43) i średnich (132) grup zawodowych, umożliwiają
generowanie prognoz struktury pracujących, która wykorzystana jest do wyznaczenia prognoz liczby
pracujących w wielkich, dużych i średnich grupach zawodowych na podstawie modeli dla: województwa (A),
podregionów (B), sektorów (C).
Prognozy uzyskiwane są w sposób hierarchiczny przy wykorzystaniu modelowania ekonometrycznego oraz
zapewnieniu spójności prognoz na każdym poziomie dezagregacji (dla każdego przekroju).
II. Modele i prognozy globalne (dla kraju)
Struktura modelu prognostycznego
Strona 2/4
http://www.prognozowaniezatrudnienia.pl
Model globalny (A) - wielorównaniowy model ekonometryczny.
Model globalny według województw (B) - model z interakcjami przestrzennymi.
Model globalny według sektorów (C) - wielorównaniowy model przekrojowy.
Model globalny (16 modeli wojewódzkich) według wielkich, dużych i średnich grup zawodowych –
wielorównaniowe modele proste (tendencji rozwojowych, autoregresyjny, wygładzania wykładniczego, średniej
ruchomej (równania stochastyczne i deterministyczne)).
Modele B i C będą umożliwiały niezależne prognozowanie liczby pracujących w przekrojach (przestrzennym i
sektorowym), przy uwzględnieniu prognoz uzyskanych w modelu globalnym - A.
Modele globalne według wielkich (10), dużych (43) i średnich (132) grup zawodowych, będą umożliwiały
prognozowanie struktury pracujących, która będzie wykorzystana do wyznaczenia prognoz liczby pracujących w
wielkich, dużych i średnich grupach zawodowych na podstawie modelu globalnego (A), wojewódzkiego (B) i
sektorowego (C).
Prognozy będą uzyskane w sposób hierarchiczny przy wykorzystaniu modelowania ekonometrycznego oraz
zapewnieniu spójności prognoz na każdym poziomie dezagregacji (dla każdego przekroju).
Oprogramowanie modelu prognostycznego pozwoli na cykliczne uzupełnianie bazy danych oraz generowanie
scenariuszy rozwoju gospodarczego, które będą uwzględniane w procesie generowania nowych wersji prognoz
w kolejnych latach lub przy wariantowych założeniach prognostycznych (scenariusze, prognozy wariantowe).
Prezentacja wyników prognozowania będzie się odbywać przy pomocy tradycyjnych tablic
przekrojowo-czasowych, wykresów i map. Proponuje się również zastosowanie interaktywnych tablic danych
wieloprzekrojowych pozwalających na wyświetlanie danych na wybranych poziomach dezagregacji oraz w
wybranych przekrojach. Istnieje również możliwość wizualizacji dynamicznej.
W miarę pojawiania się nowych danych, po aktualizacji baz danych, będzie istniała możliwość oceny jakości
prognoz przy wykorzystaniu powszechnie stosowanych miar jakości prognoz ex-post (np. absolutny błąd
procentowy – MAPE). Ze względu na złożenie błędów prognoz liczby pracujących ogółem oraz prognoz
przekrojowych proponowana jest ocena jakości prognoz nominalnych (liczb pracujących w poszczególnych
przekrojach) oraz ocena jakości prognoz struktury (wskaźniki struktury).
Ze względu na znaczną ilość przekrojów poddawanych analizie i prognozowaniu oraz wielkość bazy danych
(zarówno historycznych, jak również w horyzoncie prognozy) w kolejnym etapie projektu proponowane jest
wykorzystanie połączenia baz danych, narzędzi analitycznych oraz wizualizacji danych w interaktywny system
informatyczny.
Oprogramowanie modelu prognostycznego pozwoli na konstruowanie scenariuszy rozwoju
społeczno-gospodarczego (modyfikacja prognozy demograficznej, aktywności ekonomicznej i zawodowej,
Strona 3/4
http://www.prognozowaniezatrudnienia.pl
elastyczności zatrudnienia, itp.), których wyniki będą uwzględniane w prognozach końcowych (przekrojowych).
Możliwe będzie również korygowanie szczegółowych założeń lub wartości wynikowych (prognoz przekrojowych).
Skutki korekt będą uwzględnianie w całym modelu prognostycznym w celu zapewnienia spójności wyników.
Projekt finansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki w związku z realizacją Umowy partnerskiej IPiSS i CRZL na rzecz realizacji Projektu pt.
„Analiza procesów zachodzących na polskim rysnku pracy i wobszarze integracji społecznej w kontekście prowadzonej polityki gospodarczej”
Strona 4/4