chlamydia trachomatis - Pro
advertisement
ZAKAŻENIA CHLAMYDIA TRACHOMATIS Czym jest Chlamydia trachomatis? Chlamydia trachomatis jest wewnątrzkomórkową bakterią odpowiedzialną za wiele schorzeń wywoływanych głównie w obrębie układu moczowo-płciowego. U kobiet zakażenie najczęściej prowadzi do zapalenia cewki moczowej, szyjki macicy i jajowodów, natomiast u mężczyzn Chlamydia trachomatis jest czynnikiem etiologicznym zapalenia cewki moczowej, najądrzy i gruczołu krokowego. Ponadto Chlamydia trachomatis może być przyczyną zakażeń narządu wzroku (jaglica, zapalenie spojówek u noworodków) oraz dróg oddechowych [1]. Do zakażenia najczęściej dochodzi drogą kontaktów seksualnych. Szczególnie narażone są osoby młode (poniżej 25 roku życia), które często zmieniają partnerów płciowych i nie stosują barierowych środków antykoncepcyjnych [2]. Według statystyk CDC (Centers for Disease Control and Prevention) Chlamydia trachomatis zajmuje pierwsze miejsce na liście patogenów najczęściej przenoszonych drogą płciową. W Polsce odsetek zakażeń ocenia się na 4,3 do 50% w zależności od badanej grupy, regionu i zastosowanych metod laboratoryjnych [3,4,5]. Objawy kliniczne zakażenia Kobiety: Mężczyźni: • Przebieg bezobjawowy (występuje u ok. 80% • Przebieg bezobjawowy (występuje w ok. 50% pacjentek) przypadków) W pozostałych przypadkach: W pozostałych przypadkach: • Krwawienie po stosunku płciowym lub • Wyciek z cewki moczowej międzymiesiączkowe • Bolesne oddawanie moczu • Ropna wydzielina pochwowa • Dolegliwości bólowe w obrębie miednicy mniejszej • Śluzowo-ropne zapalenie szyjki macicy i/lub krwawienie kontaktowe Powikłania Najczęstszym następstwem zakażeń chlamydiowych u kobiet jest zapalenie narządów miednicy mniejszej (ang. Pelvic Inflammatory Disease – PID). Zapalenie to stanowi duże zagrożenie dla zdrowia, ponieważ może być związane z ciążą pozamaciczną, bezpłodnością lub przewlekłym bólem narządów miednicy [6]. Zakażenie Chlamydia trachomatis jest niebezpieczne również dla kobiet ciężarnych, ponieważ może wywołać przedwczesny poród lub śmierć okołoporodową płodu. Z kolei okołoporodowe zakażenia noworodków wywołane tym patogenem są odpowiedzialne za takie schorzenia, jak wtrętowe zapalenie spojówek i zapalenie płuc [1]. U mężczyzn zakażenie Chlamydia trachomatis zagraża powikłaniami, takimi jak zapalenie cewki moczowej, gruczołu krokowego, jąder, najądrzy, oraz rozwojem zespołu Reitera (reaktywne zapalenie stawów występujące głównie u młodych mężczyzn) [2]. Diagnostyka Wśród metod diagnostycznych, służących do laboratoryjnego potwierdzenia zakażenia przez Chlamydia trachomatis, techniki molekularne są najbardziej polecane przez instytucje nadzorujące zakażenia i w coraz większym stopniu eliminują dotychczas stosowane metody. Charakteryzują się wysoką czułością (powyżej 90%) i swoistością (powyżej 99%), w związku z tym stały się akceptowaną metodą odniesienia (gold standard) w rozpoznawaniu zakażeń Chlamydia trachomatis. Techniki molekularne stwarzają ponadto możliwość wykrycia pojedynczej kopii DNA poszukiwanego mikroorganizmu w próbce i nie wymagają obecności żywych komórek. Umożliwiają również wykorzystanie do badań materiałów, które pobierane są od pacjentów w sposób nieinwazyjny (mocz, nasienie), w związku z czym mogą być wykorzystywane w diagnostyce zakażeń bezobjawowych oraz ciężarnych kobiet [9]. Spośród innych, mniej czułych i swoistych, które znalazły zastosowanie w wykrywaniu Chlamydia trachomatis można wymienić: metody hodowlane, metodę cytologiczną, metody polegające na wykrywaniu antygenów Chlamydia trachomatis, oraz metody serologiczne. Zatem w NZOZ Laboratoria do diagnostyki zakażeń powodowanych przez Chlamydia trachomatis stosuje się dwie metody molekularne: • PCR – umożliwia wykrycie i gatunkową identyfikację drobnoustroju. • Real-Time PCR – umożliwia gatunkową identyfikację drobnoustroju wraz z oznaczeniem liczby drobnoustrojów w badanej próbce. Technika ta jest szczególnie przydatna w monitorowaniu postępów leczenia. Pobieranie i transport materiału do badań Materiał do badań diagnostycznych w kierunku Chlamydia trachomatis stanowi: • Wymaz z kanału szyjki macicy • Wymaz z cewki moczowej • Mocz (pierwszy strumień pobrany przez pacjenta po całonocnym wstrzymaniu mikcji lub co najmniej 4 godziny po ostatnim oddaniu moczu). Możliwe jest również wykonanie oznaczeń z innych materiałów po uprzednim uzgodnieniu szczegółów pomiędzy gabinetem ginekologicznym, a NZOZ Laboratoria. Wymazy należy pobrać do specjalnego podłoża transportowego dostarczonego przez NZOZ Laboratoria, a próbki moczu do otrzymanego jałowego pojemnika. Interpretacja wyniku badania Stwierdzenie obecności swoistego fragmentu DNA Chlamydia trachomatis w badanej próbce potwierdza zakażenie i jest podstawą do podjęcia antybiotykoterapii. Czym leczyć zakażenia Chlamydia trachomatis? W leczeniu zakażeń Chlamydia trachomatis ważne jest, aby antybiotykoterapię rozpocząć jak najwcześniej od momentu wykrycia zakażenia. Leczeniem należy objąć również partnera osoby zakażonej, gdyż ma to podstawowe znaczenie w zapobieganiu nawrotom infekcji. Polskie Towarzystwo Ginekologiczne rekomenduje jako lek pierwszego rzutu azytromycynę lub doksycyklinę. Jako leczenie alternatywne zalecane jest stosowanie: erytromycyny, ofloksacyny oraz lewofloksacyny. W przypadku mężczyzn istnieje ryzyko niepowodzenia leczniczego u >5% pacjentów — zalecane jest zatem wydłużenie czasu leczenia [7]. Przy stosowaniu fluorochinolonów należy pamiętać, że popularna cyprofloksacyna charakteryzuje się ograniczoną skutecznością w stosunku Chlamydia trachomatis [8]. Profilaktyka Profilaktyka zakażeń Chlamydia trachomatis polega na: • Ograniczeniu liczby partnerów seksualnych. • Stosowaniu prezerwatyw. • Rozpowszechnianiu badań przesiewowych w grupie zwiększonego ryzyka, czyli wśród nastolatek i osób poniżej 25 roku życia, które w roku poprzedzającym badania miały więcej niż jednego partnera seksualnego. Wskazane jest proponowanie takiego badania pacjentkom przez lekarza podczas wizyty w gabinecie. Zgodnie z rekomendacjami Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego zalecane jest wykonywanie badań profilaktycznych w kierunku Chlamydia trachomatis w zależności od wieku: • ≤25 roku życia: kobiety nieciężarne raz w roku (zwłaszcza przed planowaną ciążą), a kobiety ciężarne w pierwszym i w trzecim trymestrze. • >25 roku życia: kobiety nieciężarne przynajmniej raz w roku, jeśli podjęły ryzykowne zachowania seksualne oraz przed planowaną ciążą, a kobiety ciężarne w pierwszym trymestrze i w trzecim trymestrze (jeśli znajdują się w grupie ryzyka). • Raz w roku zalecane jest również przebadanie partnera seksualnego. Jak przygotować się do badania? Przez okres 24 godzin przed badaniem należy zrezygnować ze współżycia płciowego oraz ograniczyć zabiegi higieniczno - pielęgnacyjne okolicy narządów płciowych. Kobieta przez okres 48 godzin nie powinna stosować żadnych leków dopochwowych lub maści zewnętrznych. Pacjentka może przystąpić do badania w każdym dniu cyklu oprócz krwawienia miesiączkowego. Materiał do badania mikrobiologicznego należy pobrać przed rozpoczęciem antybiotykoterapii lub na 10-14 dni po jej zakończeniu. Jeśli istnieją wskazania do pobrania materiału w trakcie leczenia próbkę należy pobrać bezpośrednio przed podaniem kolejnej dawki leku z odpowiednią adnotacją na formularzu zlecenia badań (należy podać nazwę antybiotyku). Materiał z kanału szyjki macicy powinien zostać pobrany z użyciem jałowego wziernika. W przypadku kobiet ciężarnych i nastolatek rekomendowanym materiałem do oznaczeń Chlamydia trachomatis jest mocz (pierwszy strumień zawierający komórki nabłonka). Materiałem pobieranym od mężczyzn może być mocz lub wymaz z cewki moczowej. Pobrany materiał należy opisać i pozostawić najlepiej w temp. 2-8ºC lub ewentualnie w temp. Pokojowej, a następnie powiadomić gońca na numer telefonu: 502-943-661. Przyjmowanie materiałów do badań mikrobiologicznych w NZOZ Laboratoria odbywa się od poniedziałku do piątku od godz. 800 - 2000. NZOZ Laboratoria jest samodzielną, niepubliczną jednostką mieszczącą się w Krakowie, wykonującą działania laboratorium mikrobiologicznego. Jest to placówka prowadząca badania diagnostyczne, badania kliniczne i naukowo-badawcze z zakresu mikrobiologii. Oferta badań mikrobiologicznych obejmuje badania bakteriologiczne oraz mykologiczne, wykonywane metodami hodowlanymi, serologicznymi oraz metodami biologii molekularnej (PCR, Real-Time PCR, PFGE, FISH). Personel NZOZ Laboratoria to osoby kompetentne, posiadające odpowiednie kwalifikacje zawodowe oraz stale je podnoszące ; pracujące na nowoczesnym i wysokiej jakości sprzęcie. 1.Zdrodowska-Stefanow B., Ostaszewska I. Chlamydia trachomatis – zakażenia u ludzi. Volumed, Wrocław 2000. 2.Friedek D., Ekiel A., Martirosian G. i wsp. Chlamydia trachomatis: etiopatogeneza i diagnostyka zakażeń. Przegl. Epidemiol. 2005; 59: 723-730. 3.Filipp E., Niemiec K.T., Kowalska B. i wsp. Zakażenie Chlamydia trachomatis u aktywnych seksualnie nastolatek. Ginekol. Pol. 2008; 79(4): 264-270. 4.Choroszy-Król I., Ruczkowska J., Kowal A. i wsp., Wykrywanie Chlamydia trachomatis w próbkach moczu za pomocą ligazowej reakcji łańcuchowej (LCR). Adv. Clin. Exp. Med. 2000; 9: 245-250. 5.Friedek D., Ekiel A., Romanik M. i wsp., Zakażenia Chlamydia trachomatis i wirusem brodawczaka ludzkiego u nastoletnich dziewcząt., Gin. Pol. 2005; 76(11): 879-883. 6.Cassell J.A., Mercer C.H., Fenton K.A., et al. A comparison of the population diagnosed with chlamydia in primary care with that diagnosed in sexual health clinics: Implications for a national screening programme. Pub Health 2006; 120: 984-8. 7.Horner PJ. Azithromycin antimicrobial resistance and genital Chlamydia trachomatis infection: duration of therapy may be the key to improving efficacy. Sex Transm Infect. 2012 Apr;88(3):154-6. 8.Horner P. Chlamydia (uncomplicated, genital). Clin Evid (Online). 2010 Apr 22;2010. pii: 1607. 9.CDC. Screening tests to detect Chlamydia trachomatis and Neisseria gonorrhoeae infections – 2002. MMWR 2002, 51, RR-15. NZOZ LABORATORIA, al.Sosnowa 8, 30-224 Kraków PROLAB Sp. z o.o. Sp. komandytowa, ul.Wróblewskiego 2/4, 31-148 Kraków Tel: 661-808-273; Tel/fax: (12) 625-20-00
