Przewodnik po technice bezpieczeństwa Rozwiązania pneumatyczne i elektryczne STR STR SLS v 0 t t 0 t t t t 0 tt t 0 t v 0 t 0 t SS2 SSR SSR v s 0 t 0 t SLP SLS v s v s 0 v t SOS SS2 SOS SS1 STO t vs SBC v s v s SSR SLP v M s 0 0 SS2 SOS SDI SS1 STO v s 0 SLP SDI v s v s 0 STO v M v M s t t SBC t Omówienie dostępnych technicznych środków ochronnych. Wejście Układ logiczny Wyjście Wejście Układ logiczny Wyjście Elektryczna Pneumatyczna SLS Zmniejszenie prędkości Wyłącznik awaryjny Odpowietrzenie • Okablowanie • Bezpieczne rozwiązanie pneumatyczne • Przekaźnik bezpieczeństwa • Sterownik bezpieczeństwa PLC Gotowość do pracy, postój Konfiguracja i prace serwisowe OFF Należy przestrzegać informacji prawnych na stronie 76. 2 t Bezpieczne ustalanie kierunku ruchu (SDI) SDI Odwrócenie kierunku ruchu Zatrzymanie, trzymanie, blokowanie ruchu v s 0 v s 0 SS1 STO t Praca normalna SS2 SOS Funkcjonowanie maszyny w sytuacji awaryjnej 0 Zatrzymanie, trzymanie, blokowanie ruchu t t Bezpieczne zatrzymanie działania (SOS) t Bezpieczne ustalanie położenia SPF (SLP) SOS v s 0 Bezpieczne zatrzymanie 1 (SS1) Bezpieczne zatrzymanie 2 (SS2) v s SLP Przełącznik trybu pracy System wizyjny t Bezpieczne wyłączenie stopnia mocy(STO) v 0 Kurtyna świetlna Przełącznik uruchamiający t STO Ruchoma osłona: drzwi bezpieczeństwa Skaner laserowy Bezpieczne ograniczenie prędkości (SLS) Ograniczenie ciśnienia i siły Sterowanie oburęczne: Odcięcie bezpieczeństwa v 0 s Zabezpieczenie przed nieoczekiwanym uruchomieniem Poniższe symbole będą często pojawiać się na stronach niniejszego podręcznika. Pozwalają one szybko i sprawnie określić stosowne funkcje bezpieczeństwa. 3 Twój partner w zakresie bezpieczeństwa Myśl prewencyjnie – zmniejszaj ryzyko Jakość w firmie Festo posiada wiele obliczy. Jednym z nich jest bezpieczeństwo pracy. Aby je zapewnić, opracowaliśmy technologię automatyzacji skupiającą się na bezpieczeństwie obsługi maszyn. Pozwala ona zapewnić optymalny poziom bezpieczeństwa w miejscu pracy. Maszyny należy tak budować, aby nie powodowały szkód ludziom, zwierzętom i środowisku ani nie powodowały strat materialnych. Głównym celem jest zatem zapobieganie wszelkim rodzajom uszkodzeń. Stosowanie bezpiecznych technologii pneumatycznych i elektrycznych oferowanych przez firmę Festo gwarantuje bezpieczeństwo procesów wdrażania zabezpieczeń zgodnie z dyrektywą maszynową WE. Niniejsza broszura ma formę podręcznika. Opisane w niej zostały podstawowe kwestie związane z bezpieczeństwem rozwiązań pneumatycznych i elektrycznych: • Dlaczego należy stosować bezpieczną pneumatykę? • Jak można zidentyfikować zagrożenia dla użytkownika lub operatora? • Jakie normy i dyrektywy znajdują zastosowanie w takiej sytuacji? • Jakie środki bezpieczeństwa z tego wynikają? • Jakie środki bezpieczeństwa są najczęściej stosowane? odpowiadające im rozwiązania firmy Festo. Można je wykorzystać do realizacji wielu funkcji bezpieczeństwa. Normy i dyrektywy omówione zostały w pierwszej części niniejszej broszury. W części drugiej przedstawione są zaś najczęściej stosowane funkcje bezpieczeństwa związane z napędami pneumatycznymi i elektrycznymi, a także W razie gdybyście potrzebowali Państwo więcej informacji, nasi specjaliści na całym świecie chętnie udzielą Państwu pomocy. Pozwala to, np.: na uniknięcie kolizji bądź niekontrolowanych uruchomień po zatrzymaniu awaryjnym. Używanie bezpiecznej pneumatyki minimalizuje również ryzyko roszczeń o odszkodowanie. Dyrektywa maszynowa 2006/42/WE określa metody oceny i analizy ryzyka dla maszyn. Metody te pomagają zdefiniować i opracować zasady bezpieczeństwa. Zasady te wprowadzane są w życie, dzięki wielu różnym funkcjom bezpieczeństwa. Rozwiązania związane z bezpieczeństwem realizowane w oparciu o • Komponenty • Schematy • Inżynierię pozwalają zrealizować przyjęte założenia dotyczące bezpieczeństwa. Bezpieczna praca maszyn powinna być zapewniona w każdym trybie działania i na każdym etapie żywotności maszyny. Rozwiązania bezpieczeństwa firmy Festo odnoszą się do następujących kategorii: • Uruchomienie • Praca automatyczna i ręczna • Dokumentacja • Sytuacje zagrożenia i realizacja czynności awaryjnych takich jak bezpieczne zatrzymanie, bezpieczne odpowietrzanie. • Ponowne uruchomienie -> zabezpieczenie przed nieoczekiwanym uruchomieniem • Prace serwisowe/konserwacja Ponadto usterki nie mogą prowadzić do utraty funkcji bezpieczeństwa w zależności od ich potencjalnego zagrożenia. Prosto, ale pewnie Spis treści Wprowadzenie.................................................................................... 5 Dyrektywy i normy.............................................................................. 5 Funkcje bezpieczeństwa produktów i rozwiązań............................... 27 • Pneumatyka......................................................................... 27 • Serwopneumatyka............................................................... 55 • Komponenty elektryczne...................................................... 60 • Przykłady zastosowań i programowania............................... 66 Zgodnie z ogólną zasadą, im prostsza technika bezpieczeństwa użyta w danym rozwiązaniu, jest tym bardziej efektywna. Złożoność techniki bezpieczeństwa polega raczej na liczności kombinacji stanów i przejść między nimi. Systemy napędowe, z powodu ich różnorodnych możliwości stosowania, powinny być brane pod uwagę podczas analizy zagrożeń i oceny ryzyka każdej maszyny w sposób uwzględniający jej zastosowanie. Szkolenia i doradztwo....................................................................... 70 4 5 Techniczne warunki bezpieczeństwa Podstawowe wymagania bezpieczeństwa w przemyśle maszynowym Na całym świecie istnieją przepisy zapewniające bezpieczeństwo konstrukcji i obsługi maszyn. Niemalże wszystkie takie przepisy wymagają oceny ryzyka pozwalającej opisać zagrożenia i podjąć działania mające na celu ich zminimalizowanie. W czasie tworzenia wspólnego rynku europejskiego, zharmonizowaniu uległy również dyrektywy dotyczące produkcji maszyn. Ustawy, np. dyrektywa maszynowa 2006/42/WE Swobodny przepływ towarów w Europie Cel: standaryzacja procesu + „lista działań” Ocena ryzyka Analiza ryzyka Ocena ryzyka Zmniejszanie ryzyka Środki projektowe Środki techniczne Informacje dla użytkownika Funkcja bezpieczeństwa Wejście Cel: bezpieczne maszyny Układ logiczny Cel: zmniejszanie ryzyka Wyjście Artykuł 95 Traktatu UE (swobodny przepływ towarów) Artykuł 137 Traktatu UE (bezpieczeństwo i higiena pracy) np. maszyny Dyrektywa ramowa 89/391/EWG (bezpieczeństwo i ochrona zdrowia w miejscu pracy) Dyrektywa niskonapięciowa 2006/95/WE Dyrektywa maszynowa WE 2006/42/WE Zharmonizowane normy europejskie Dyrektywa szczegółowa 86/655/EWG (użytkowanie przez pracowników maszyn i innych urządzeń technicznych) Krajowe przepisy prawne Odpowiedzialność 6 IEC 61508/61511/62061 Producenci Cel: ocena i analiza technicznych środków ochronnych Rozwiązania Festo Festo Didactic: Szkolenia i doradztwo EN ISO 13849-1 Ocena: PL ≥ PLr SIL ≥ SILr Cel: ocena tego, czy zmniejszanie ryzyka jest wystarczające Dyrektywy są porównywalne do przepisów. Do konstrukcji maszyn odnosi się m.in.: dyrektywa maszynowa WE. Jej głównym celem jest określenie podstawowych wymagań dotyczących BHP związanych z projektowaniem i budową maszyn. Pracodawcy Znak CE oznacza zgodność z dyrektywą maszynową. Zharmonizowane normy pomagają w zapewnieniu zgodności z Dyrektywą. Są one zebrane w Oficjalnym Dzienniku Wspólnoty Europejskiej. Stosowanie tych zasad nosi nazwę „domniemania zgodności”, co podnosi poziom zabezpieczenia prawnego użytkowników i producentów. 7 Podstawowe normy projektowania funkcji sterowania Definicja ryzyka Zharmonizowane normy związane z bezpieczeństwem maszyn pomagają zmniejszyć zagrożenia do akceptowalnego minimum, zgodnie z dyrektywą maszynową WE. Projektowanie i ocena ryzyka dla maszyn EN ISO 12100 Bezpieczeństwo maszyn Główne zasady projektowania Kwestie bezpieczeństwa elektrycznego EN 60204-1 Bezpieczeństwo maszyn Elektryczne wyposażenie maszyn Część 1: Wymagania ogólne Ryzyko jest wynikiem zagrożeń i wiąże się z wagą możliwych uszkodzeń oraz prawdopodobieństwem ich wystąpienia. Małe ryzyko Duże ryzyko Limit ryzyka Bezpieczeństwo Ryzyko bez środków bezpieczeństwa Ryzyko resztkowe Funkcjonalne wymagania związane z bezpieczeństwem dla bezpiecznych systemów sterowania Minimalny wymagany poziom zmniejszania ryzyka Faktyczne zmniejszenie ryzyka Projektowanie i budowa systemów sterowania związanych z bezpieczeństwem EN 62061 Bezpieczeństwo maszyn Bezpieczeństwo funkcjonalne elektrycznych, elektronicznych i elektronicznych programowalnych systemów sterowania związanych z bezpieczeństwem Różne architektury Poziom nienaruszalności bezpieczeństwa (SIL) SIL 1, SIL 2, SIL 3 DIN EN ISO 13849-1 Bezpieczeństwo maszyn Elementy systemu sterowania związane z bezpieczeństwem, część 1 – ogólne zasady projektowania Niebezpieczeństwo Bezpieczeństwo = zaakceptowane ryzyko resztkowe Ryzyko względem danego rodzaju zagrożenia = Ciężkość możliwych uszkodzeń + Prawdopodobieństwo wystąpienia zagrożenia Częstość narażenia na zagrożenie i/lub czas jego trwania Wskazane architektury (kategorie) Poziom zapewnienia bezpieczeństwa (PL) PL a, PL b, PL c, PL d, PL e Możliwości unikania lub ograniczania zagrożeń Prawdopodobieństwo wystąpienia zdarzenia mogącego wywołać zagrożenie 8 9 Ocena ryzyka Dyrektywy i normy opisują proces oceny ryzyka. Wszyscy producenci są zobowiązani do przeprowadzania oceny ryzyka. Następnie przeprowadzana jest analiza ryzyka i wdrożenie określonych środków zmniejszania ryzyka. Koncentrowanie się na zmniejszeniu ryzyka Niniejszy podręcznik skupia się przede wszystkim na zmniejszaniu ryzyka za pośrednictwem technicznych środków ochronnych. Zakładamy z góry, że wszystkie możliwe metody zmniejszania ryzyka możliwe na etapie projektowania zostały wykorzystane. Stopień zmniejszenia ryzyka określany jest w czasie oceny ryzyka i ustalania wymaganego poziomu zapewnienia bezpieczeństwa. To, czy wymagany poziom zmniejszania ryzyka zostanie osiągnięty, jest uzależnione od następujących parametrów: Start Źródło: EN ISO 12100 Zdefiniowanie stanów i przejść między stanami Identyfikacja zagrożeń Źródło: EN ISO 12100 • Interwencja człowieka • Stany pracy maszyny • Niezamierzone zachowanie się lub dające się przewidzieć niewłaściwe użytkowanie maszyny Ocena ryzyka Ocena ryzyka Źródło: EN ISO 12100 Źródło: EN ISO 12100 Ocena ryzyka rozwiązań konstrukcyjnych bezpiecznych samych w sobie – Czy maszyna jest bezpieczna? Nie Tak Ocena ryzyka technicznych środków ochronnych – Czy maszyna jest bezpieczna? Nie Rozwiązania konstrukcyjne np. bezpieczne same w sobie • Wstępna analiza zagrożeń (PHA) • Metoda „CO-GDY” • Analiza rodzajów uszkodzeń i ich skutków (FMEA) • Symulacja defektów w systemach sterowania • Metoda systematycznej analizy ryzyka MOSAR • Analiza drzewa błędów (FTA) Źródło: EN ISO 12100 Źródło: EN ISO 12100 Techniczne środki ochronne i uzupełniające środki ochronne Dobór funkcji bezpieczeństwa Określenie właściwości funkcji bezpieczeństwa Wyznaczenie wymaganego poziomu zapewnienia bezpieczeństwa PLr Projektowanie i techniczna realizacja funkcji bezpieczeństwa Wyznaczenie wymaganego poziomu zapewnienia bezpieczeństwa PL Kategoria MTTFd DC PL ≥ PLr Tak 1) Struktury układu sterowania 2) Średniego czasu pomiędzy niebezpiecznymi uszkodzeniami (MTTFd) 3) Pokrycia diagnostycznego (DC) 4) Współczynników defektów o wspólnej przyczynie (CCF) W każdym przypadku, osiągnięty poziom zapewnienia bezpieczeństwa PL musi być większy lub równy wymaganemu poziomowi PLr. Nie Źródło: DIN EN ISO 13849-1, 4.2 Rys. 3 Tak Informacje dla użytkownika zmniejszyły ryzyko CCF Zmniejszanie ryzyka Źródło: EN ISO 12100 Ocena ryzyka Źródło: EN ISO 12100 Analiza ryzyka Źródło: EN ISO 12100 Określenie ograniczeń dotyczących maszyny Dla wszystkich funkcji bezpieczeństwa Identyfikacja/sprawdzenie ograniczeń systemu • zakresy użytkowania • ograniczenia przestrzenne • ograniczenia czasowe Nie Informacje dla użytkownika umieszczone na maszynie i w instrukcji obsługi Źródło: EN SO 12100 Tak Koniec 10 Źródło: Dyrektywa 2006/42/WE Dodatek I, 1) 11 Techniczne środki ochronne – wyznaczenie poziomu zapewnienia bezpieczeństwa Wyznaczenie wymaganego poziomu zapewnienia bezpieczeństwa Na rysunku przedstawiono uproszczoną metodę wyznaczania poziomu zapewnienia bezpieczeństwa (PL) dla układu realizującego funkcje bezpieczeństwa. Wartość PL zależy od kategorii bezpieczeństwa (od B do 4), MTTFd pokrycia diagnostycznego „od jego braku do wysokiego” oraz współczynnika defektów o wspólnej przyczynie (CCF). Graf umożliwia przypisanie wyznaczonemu ryzyku określonego poziomu zapewnienia bezpieczeństwa i wynikającą stąd konieczność zmniejszenia ryzyka do poziomu tolerowanego. Małe ryzyko wymaga PL = a (ograniczone środki zmniejszania ryzyka). Duże ryzyko wymaga PL = e (niezawodne i skuteczne środki zmniejszania ryzyka). 2 3 4 5 12 a 3 x 10–6 ≤ PFHd < 10–5 b 1 10–6 ≤ PFHd < 3 x 10–6 c d e 4 1 10–5 ≤ PFHd < 10–4 2 10–7 ≤ PFHd < 10–6 3 10–8 ≤ PFHd < 10–7 Wyznaczenie SIL = poziom nienaruszalności bezpieczeństwa 3 1 Wyznaczenie PL = poziom zapewnienia bezpieczeństwa Poziom PL może być przyporządkowany odpowiedniemu poziomowi nienaruszalności bezpieczeństwa SIL. Nie jest jednak możliwe postępowanie odwrotne tj. przyporządkowanie SIL określonemu poziomowi PL. Oprócz określonego prawdopodobieństwa niebezpiecznych uszkodzeń na godzinę, do osiągnięcia wybranego poziomu PL, norma DIN EN ISO 13849-1 wymaga stosowania dodatkowych środków (np. architektury). Wyznaczenie MTTFd = średni czas pomiędzy niebezpiecznymi uszkodzeniami P1 Kat. 1 Kat. B 5 CCF nieistotne Kat. 2 Kat. 3 Graf ryzyka: Który z poziomów PL jest wymagany PLr a do e Grupa jakościowa MTTFd Niska 3 lata ≤ MTTFd < 10 lat Jaka jest struktura układu sterowania lub funkcji bezpieczeństwa? Kategoria B do 4 Średnie 10 lat ≤ MTTFd < 30 lat Wysoka 30 lata ≤ MTTFd < 100 lat Źródło: DIN EN ISO 13849-1 Rozdział 4.5.2 Poziom pokrycia diagnostycznego: Jakie niebezpieczne uszkodzenia są wykrywane? Defekty spowodowane wspólną przyczyną (CCF): współczynnik defektów jaki można przyjąć ze względu na zastosowane środki unikania CCF DIN EN ISO 13849-1 Rozdział 4.5.4 b P1 F2 P2 c P1 F1 P2 S2 d P1 F2 P2 Duże ryzyko e Źródło: DIN EN ISO 13849-1 Dodatek 1.2.3 Informacje z innych norm Kat. 4 CCF ≤ 65% Niezawodność komponentów układu sterowania: Wyznaczenie MTTFd całego układu sterowania, od czujnika do elementu wykonawczego. a P2 S1 DC < 60% DC < 60% 60% ≤ DC 90% ≤ DC 60% ≤ DC 90% ≤ DC 99% ≤ DC Bez Bez < 90% < 99% < 90% < 99% Wysoka Niska Średnie Niska Średnie 2 Małe ryzyko F1 W sensie technicznym, PLr (wymagany poziom zapewnienia bezpieczeństwa) jest to najmniejsza „wartość zadana”, jaka musi być osiągnięta przez realny układ techniczny. Dla lepszego oszacowania ryzyka przedstawiono także informacje z normy PN-EN 62061. Do oceny ryzyka stosuje się tę samą zasadę gdzie ryzyko jest kombinacją prawdopodobieństwa pojawienia się szkody i ciężkości tej szkody. DIN EN ISO 13849-1 EN 62061 SCiężkość urazów Nieodwracalne uszkodzenie ciała (4 punkty) (śmierć, utrata oka lub ręki) Nieodwracalne uszkodzenie ciała (3 punkty) (złamana kończyna(-y), utrata palca(-ów)) Odwracalne uszkodzenie ciała (2 punkty) (wymagana interwencja personelu medycznego) Odwracalne uszkodzenie ciała (1 punkt) S1Lekkie urazy (zwykle odwracalne) S2 Ciężkie urazy (zwykle nieodwracalne, z uwzględnieniem urazów śmiertelnych) FCzęstość narażenia na zagrożenie i/lub czas jego trwania F1 Rzadkie do dość częstych i/lub krótki czas narażenia F2Częste do ciągłych i/lub długi czas Częstość ekspozycji (czas ekspozycji > 10 min) < 1 h (5 punktów) > 1 h do < 1 dzień (5 punktów*) > 1 dzień do < 2 tygodnie (4 punkty*) > 2 tygodnie do < 1 rok (3 punkty*) > 1 rok (2 punkty*) * Jeżeli czas ekspozycji jest krótszy niż 10 min to wartość można obniżyć o jeden poziom PMożliwość uniknięcia zagrożenia Niemożliwe (5 punktów) P1Możliwe w określonych warunkach Rzadkie (3 punkty) P2Możliwe z trudnością Prawdopodobne (1 punkt) 13 Przegląd architektur sterowania Zastosowania kategorii 2: Pick & Place Muszą być spełnione podstawowe zasady bezpieczeństwa (DIN EN ISO 13849-1 P. 6.2.3/DIN EN ISO 13849-2 Tab. A 1/B.1/D.1) Konstrukcja dostosowana do czynników zewnętrznych (DIN EN ISO 13849-1 P. 6.2.3) 1 kanał SRP/CS: muszą być spełnione sprawdzone zasady bezpieczeństwa (DIN EN ISO 13849-2 B.4; wg DIN EN ISO 13849-2 Tab. A.2/B.2/D.2) Tolerancja defektu: 0 (DIN EN ISO 13849-1 P. 6.2.3) 1 kanał 1 kanał 2 kanały Niezawodne komponenty SRP/CS, (DIN EN ISO 13849-2 A.4/B.4/D.4) 100-krotny test funkcji przed żądaniem ze strony systemu sterowania maszyną (DIN EN ISO 13849-1 P. 6.2.5) Tolerancja defektu: 0 Brak zabezpieczenia przed usterką pomiędzy fazami testu (DIN EN ISO 13849-1 P. 6.2.7) Tolerancja defektu: 0 (DIN EN ISO 13849-1 P. 6.2.4) Kategoria B Zgodność z podstawowymi i sprawdzonymi zasadami bezpieczeństwa. Zgodność z odpowiednimi normami Komponenty sprawdzone w działaniu. Powszechnie używane w podobnych zastosowaniach (wg DIN EN ISO 13849-2 B.4) Kategoria 1 Kategoria 2 Kategoria B lub 1 I im L im 2 kanały (wg DIN EN ISO 13849-1 P. 6.2.7) Wszystkie defekty Część ale nie muszą być wykrywszystkie defekty są wane przed lub wykrywane przed lub w trakcie przywołania w trakcie przywołania funkcji bezpieczeństwa funkcji bezpieczeństwa Tolerancja defektów: > 1 Tolerancja defektu: 1 Nagromadzenie niewykrytych defektów może powodować utratę funkcji bezpieczeństwa Informacja zwrotna z systemu sterowania poprzez PLC PLC Wyłącznik bezpieczeństwa Diagnostyka S-PLC Informacja zwrotna z przełącznika drzwi bezpieczeństwa do S-PLC Wyłącznik bezpieczeństwa Kategoria 4 Kategoria 3 O Wdrożenie rozwiązania pneumatycznego kategorii 2 W niniejszym przykładzie, części związane z funkcją bezpieczeństwa są również wykorzystywane do normalnego sterowania systemem. Ta część została wykorzystana do testowania. Jeżeli nie jest to możliwe, łatwiej jest wdrożyć kategorię 3 dla wielu rozwiązań bezpieczeństwa pneumatycznego, nawet jeżeli kategoria 2 byłaby w tym przypadku wystarczająca. Sporadyczna manipulacja przez drzwi bezpieczeństwa Kategoria 2 I im Kategoria 3 L im O I1 im M TE 14 Kategoria 4 L1 M im O1 I1 im c im OTE I2 im M im O1 M im O2 c M L2 L1 im O2 I2 im L2 Obwód musi zostać przetestowany co najmniej 100 razy przed żądaniem funkcji bezpieczeństwa. Ten test elementów pneumatycznych musi zostać wykonany w sposób bezpieczny. 15 Tablica przedstawia zestawienie źródeł defektów elementów pneumatyki na podstawie normy DIN EN ISO 13849-2. Wskazano przypadki, w których możliwe jest wykluczenie defektów. W normie DIN EN ISO 13849-2 podano szczegółowo warunki, kiedy defekt może być wykluczony. W zależności od budowy i zasad projektowania elementów, można uzyskać różne wyniki w związku z różnymi zastosowaniami. Może okazać się, że dany produkt jest właściwy do pewnych zastosowań zaś do innych natomiast nie. Obowiązkiem konstruktora urządzenia jest sprawdzenie czy element w pełni nadaje się do przewidywanego zastosowania. Zanik zasilania elektrycznego Zanik ciśnienia Wzrost ciśnienia Poluzowanie tłoka/połączenia tłoczyska Wadliwe działanie tłumienia w położeniu końcowym Zmiana zdolności wykrywania i charakterystyk wyjściowych Zginanie Osadzanie się zanieczyszczeń (zatykanie się) Uszkodzenie elementu łączącego (oderwanie, przeciek) Niezamierzone poluzowanie się elementu w urządzeniu nastawczym W przepływowych zaworach proporcjonalnych: niezamierzona zmiana wartości nastawionej Samoistne przestawienie się urządzenia nastawczego Zmiana charakterystyki bez zmiany nastawy Zmiana objętości bez zmiany nastawy (nieregulowane) Zmiana strumienia objętości bez zmiany nastawy Pęknięcie korpusu/elementu łączącego przewodu giętkiego lub rurowego Zmiany wielkości przecieku w trakcie długiego użytkowania Przeciek Samoistne przełączenie Produkty Nie przełączanie się/brak zamknięcia Źródła defektu Zmiana czasów przełączania Wyznaczenie pokrycia diagnostycznego (DC) Legenda Zawory sterujące Zawory odcinające/zwrotne/ szybkiego odpowietrzenia/ trójdrogowe Nieistotne dla tego elementu Zawory dławiąco-zwrotne Możliwość wykluczenia defektu zapewniana częściowo przez element (patrz DIN EN ISO 13849-2) Regulatory ciśnienia Przewody rurowe Przewód Brak możliwości wykluczenia defektu dla tego elementu Elementy łączące Wzmacniacz ciśnienia i przetwornik ciśnienia Filtry Smarownice DC1 = (wykrywane niebezpieczne uszkodzenia) (wszystkie niebezpieczne uszkodzenia) DC2 DCN DC1 + + ... + MTTFd1 MTTFd2 MTTFdN 1 1 1 + + ... + MTTFd1 MTTFd2 MTTFdN DCavg = Tłumiki hałasu Akumulatory i zbiorniki ciśnieniowe Czujniki Elementy logiczne (I/LUB) Elementy opóźniające Przetworniki (wyłącznik ciśnieniowy, pozycyjny i wzmacniacz) Siłowniki 16 17 Wartość B10 Wyznaczenie średniego czasu pomiędzy niebezpiecznymi uszkodzeniami (MTTFd) Średni czas pomiędzy niebezpiecznymi uszkodzeniami (MTTFd ) jest wstępnie ustalany dla każdego kanału redundantnego. Ogólna wartość MTTFd jest następnie określana za pomocą wartości z obu kanałów. Wartość ta posiada jednostkę czasu określaną np. w latach i jest jakościowym określeniem funkcji bezpieczeństwa. Zgodnie ze stosowaną normą, techniczny środek ochronny jest oceniany i przypisywany do jednej z trzech kategorii: niskiej, średniej lub wysokiej. Wejście Sygnał wejściowy Układ logiczny Sygnał sterujący Wyjście Charakterystyki niezawodności poszczególnych produktów B10 Dane aplikacji MTTFd MTTFd MTTFd Definicja Czas, w którym statystycznie usterka wystąpiła w 10% testowanych obiektów (wartości są określane zgodnie z normą DIN EN ISO 19973). Zgodnie z definicją, usterka wystąpiła w 10% testowanych obiektów. Element może także wykazać usterkę zanim osiągnięta zostanie wartość B10SSiS. Żywotność nie może być zagwarantowana. Niebezpieczne uszkodzenia: Odnośnie bezpieczeństwa maszyn/dyrektywy maszynowej WE/DIN ISO 13849-1, ważne są wyłącznie niebezpieczne uszkodzenia. To, czy usterkę można uważać za niebezpieczną, zależy od zastosowania maszyny. Jeżeli informacje o liczbie niebezpiecznych uszkodzeń nie są dostępne lub możliwe do ustalenia, norma ISO 13849 pozwala założyć, że co druga usterka jest niebezpieczna. Można przyjąć, że B10 d = 2*B10: B10: Statystyczne prawdopodobieństwo defektu B10 d: Statystyczne prawdopodobieństwo defektu w związku z niebezpiecznymi uszkodzeniami Dla jakich komponentów potrzebuję wartości MTTFd? Dla wszystkich produktów stanowiących części elementów bezpieczeństwa systemu sterowania oraz bezpośrednio związanych z wykonaniem funkcji bezpieczeństwa np.: sterowników, czujników lub węzłów sieci fieldbus służących do wykrywania sytuacji niebezpiecznych (kanał testowy kategorii 2). Czy muszę znać wartość MTTFd lub B10 dla elementów stosowanych do monitorowania części systemu sterowania związanych z bezpieczeństwem? Nie, dla SRP/CS kategorii 3 i 4. Tak, dla SRP/CS kategorii 2 w kanale testowym. Wyznaczenie MTTFd z B10 d Wartość MTTFd jest uzależniona od danego zastosowania i określa średni okres do wystąpienia niebezpiecznego uszkodzenia części systemu. Gdzie: N 1 1 = MTTFd i=1 MTTFd,i Grupa jakościowa MTTFd Niska 3 lat ≤ MTTFd < 10 lat Średnia 10 lat ≤ MTTFd < 30 lat Wysoka 30 lat ≤ MTTFd < 100 lat Źródło: DIN EN ISO 13849-1 Rozdział 4.5.2 Wzór do obliczenia wartości MTTFd elementu mechanicznego działającego w kanale Średnia liczba zadziałań w roku nop elementu mechanicznego B10 d MTTFd = nop = 0.1 • nop dop • hop • 3600s/h tcycle Obliczenie MTTFd dla dwóch różnych kanałów MTTFd = 18 Dla jakich komponentów potrzebuję wartości B10 d ? Dla wszystkich komponentów podlegających zużyciu i stanowiących części elementów systemu sterowania związanych z zachowaniem bezpieczeństwa oraz bezpośrednio związanych z wykonaniem funkcji bezpieczeństwa, np.: zawory lub wkładki zaciskowe. Nie odnosi się to do mocowań, przewodów, wsporników kątowych itp. 2 3 MTTFdC1 + MTTFdC2 – B10 d [cykle] = średnia liczba cykli do wystąpienia niebezpiecznego uszkodzenia w liczbie do 10% komponentów B10 d = 2xB10 hop [h/d]: godzin pracy na dzień dop [d/rok]: dni pracy w roku tcycle [s]: Czas cyklu 1 MTTFdC1 1 + 1 MTTFdC2 MTTFdC1 i MTTFdC2: Wartości charakteryzujące poszczególne dwa kanały tworzące układ z redundancją. Jeśli wartość MTTFd dowolnego kanału przekracza 100 lat do wzoru wstawia się liczbę 100 do dalszych obliczeń. 19 Współczynniki bezpieczeństwa – biblioteki Sistema Oprogramowanie Sistema z Instytutu Bezpieczeństwa i Higieny Pracy [Institut für Arbeitsschutz (IFA)] Asystent oprogramowania SISTEMA (bezpieczeństwo systemów sterowania w maszynach) zapewnia pomoc w ocenie bezpieczeństwa układu SRP/CS jako składnik DIN EN ISO 13849-1. Narzędzie systemu Windows mapuje strukturę związanych z bezpieczeństwem Baza danych Sistema z Festo Oprogramowanie Sistema jest jedynie narzędziem służącym do oceny bezpieczeństwa. Bazy danych zawierające dane bezpieczeństwa dla produktów i rozwiązań zapewniają pomoc w ocenie. Na stronie internetowej IFA znajduje się wiele stosownych bibliotek. Opcje diagnostyczne pneumatyki części systemu sterowania SRP/ CS zgodnie z opracowanymi typami architektury i oblicza wartości niezawodności dla różnych poziomów, w tym poziomu zapewnienia bezpieczeństwa (Performance Level, PL). Oprogramowanie jest dostępne do bezpłatnego pobrania z poniższego linku: www.dguv.de/ifa/de/pra/ softwa/sistema/index.jsp Biblioteki współczynników bezpieczeństwa firmy Festo są dostępne do pobrania na stronie: www.festo.com/safety Sprawdzanie poprawności doboru Sterownik PLC monitoruje, czy zmiana sygnału zaszła w zadanym okresie czasu t oraz czy zaszła pożądana zmiana stanu. Sprawdzanie poprawności ujawnia błędy wynikające z różnych przyczyn • Cewki zaworów, sterowany element wykonawczy lub przycisk generują sygnał • Element przełączający, w tym przypadku zawór Zmiana stanu • z 0 na 1 ub • z 1 na 0 Czujnik zbliżeniowy (S1, S2) Układy pomiarowe położenia Czujniki ciśnienia Sprawdzanie poprawności doboru t Czujnik przepływu PLC Czujniki Przykładowo, wykrywanie położenia tłoka, czujnik ciśnienia, czujnik zbliżeniowy, układ pomiaru położenia i czujnik przepływu musi rejestrować zmiany stanu przełączania. Sygnalizacja zmiany położenia Sygnał wyjściowy Stan 1 t Sygnał (cewka zaworu, sterowany element wykonawczy, przycisk) t Czujnik (sygnalizacja położenia tłoczka, czujnik ciśnienia, czujnik zbliżeniowy, czujnik przepływu, dźwignia z rolką) 0 20 0 5 10 15 20 25 21 W jaki sposób impulsy testowe wpływają na elektrozawory Zabezpieczające moduły wyjściowe systemów sterowania bezpieczeństwa i elektroniczne przełączniki bezpieczeństwa przekazują impulsy testowe do odpowiednich wyjść na potrzeby testowania. Z jednej strony, impulsy testowe pomagają wykrywać zwarcia bądź sprawdzać działanie wyjść na skuteczność ich dezaktywacji. Zależnie od producenta, impulsy testowe różnią się szerokością nawet do kilku milisekund. Przykładowo, producent sterowników dezaktywuje ich wyjścia na okres kilku milisekund w przypadku pojawienia się sygnału WŁ. Kiedy pojawi się sygnał WYŁ, wyjścia są włączane na czas do 4 ms w celu sprawdzenia, czy mogą zostać bezpiecznie zdezaktywowane po pojawieniu się żądania funkcji bezpieczeństwa. Jaki wpływ na działanie elektrozaworu mają takie impulsy testowe? Jeżeli elektrozawór jest połączony z zabezpieczonym wyjściem, impulsy często sprawiają, że szybkość pulsowania diod LED na elektrozaworze odpowiada szybkości impulsów, zaś z zaworu dobiegają stuki. Test taki pokazuje, że impulsy testowe mają wpływ na elektrozawór. Wiele współczesnych elektrozaworów posiada system magnetyczny uruchamiający zawór pilotowy za pomocą twornika, który następnie uruchamia część główną, sterującą działaniem napędów. Nawet w sytuacji, w której wskazane w danych technicznych czasy przełączania dla aktywacji i dezaktywacji są znacznie wyższe niż czas trwania impulsów testowych, twornik reaguje znacznie wcześniej. W przypadku niektórych elektrozaworów czas przestoju wynosi zaledwie 0,1 ms. Czy prowadzi to do awaryjnej dezaktywacji elektrozaworu w razie pojawienia się sygnału WŁ? Reakcja twornika zwykle wskazuje zmniejszenie siły trzymania. Sprawia to, że niekorzystne wstrząsy i wibracje maszyny mogą być przyczyną nieplanowanej aktywacji zaworu pilotowego, a co za tym idzie, także zaworu wykonawczego. Czy prowadzi to do awaryjnej aktywacji elektrozaworu w razie pojawienia się sygnału WYŁ? Chociaż trwające kilka milisekund dodatnie impulsy testowe powodują migotanie diod LED na elektrozaworze z szybkością odpowiadającą szybkości impulsu testowego, przypadki nieplanowanej zmiany stanu zaworu są niezwykle rzadkie. W przypadku niektórych elektrozaworów, twornik zaczyna działać po 0,4 ms. Oznacza to, że twornik w systemie elektrozaworu kontrolującym zawór pilotowy określonych elektrozaworów, porusza się. Taka reakcja w systemie magnetycznym zwykle wskazuje na spadek siły oderwania dla 22 twornika. Sprawia to, że niekorzystne wstrząsy i wibracje maszyny mogą być przyczyną nieplanowanej aktywacji zaworu pilotowego, a co za tym idzie, także zaworu wykonawczego. Czy mój system sterowania pozostaje zgodny z dyrektywą maszynową WE? Tak długo jak przestrzegane są podstawowe wymogi bezpieczeństwa i ochrony zdrowia dyrektywy maszynowej WE, system jest z nią zgodny. Jeżeli założyć, że w systemie SRP/CS dezaktywacja elektrozaworów reprezentuje stan bezpieczeństwa funkcji, zagrożenia wciąż nie będą mieć miejsca. Podsumowanie Wszystkie pomiary w firmie Festo zostały dokonane dla najgorszych spodziewanych warunków. W przypadku dezaktywacji przy minimalnym ciśnieniu i minimalnym napięciu wyjściowym. W miarę jak ciśnienie i napięcie wyjściowe zbliżają się do górnej granicy wartości, czułość elektrozaworów spada. W przypadku aktywacji, zachowanie to ulega odwróceniu. Podsumowując, działanie elektrozaworów na wyjściach zabezpieczonych nie zawsze pokrywa się z planowanym zastosowaniem naszych elektrozaworów. Minimalne ruchy wywołane impulsami testowymi mogą być przyczyną przyspieszonego zużywania się elektromagnesu. To zaś może wpływać negatywnie na żywotność elektrozaworu. Jakie są alternatywy dla bezpiecznej obsługi elektrozaworu? • W każdej sytuacji należy upewnić się, że system jest zgodny z danymi technicznymi podanymi w jego opisie oraz instrukcjach użytkownika. • Jeżeli to możliwe, należy wyłączyć impulsy testowe. Podczas obliczania prawdopodobieństwa wystąpienia usterki związanej z elementem systemu sterowania związanego z bezpieczeństwem (SRP/CS) należy zastosować wartości MTTFd wyjścia zabezpieczonego. Należy też sprawdzić, czy poziom bezpieczeństwa SRP/ CS został osiągnięty pomimo wyłączenia impulsów testowych na wyjściach zabezpieczonych. Wartości MTTFd całego systemu kontroli muszą być zgodne z wymaganymi MTTFd. Rozwiązanie to jest proste i praktyczne, a także może być wprowadzane bez potrzeby wykorzystywania dodatkowego czasu. • Włącz elektrozawór za pomocą nieimpulsowego wyjścia standardowego sterownika PLC. Przykładowo, można podłączyć normalnie otwarte złącze przekaźnika bezpiecznego zatrzymania pomiędzy elektrozaworem a wyjście, co gwarantuje bezpieczeństwo działania. • Odłącz elektrozawór od impulsów testowych włączając go za pośrednictwem styków przekaźnika, zasilanego nieimpulsowym napięciem zasilania. Przekaźnik jest aktywowany z wyjścia bezpieczeństwa (jednakże nawet tu należy obserwować impulsy testowe). Gdzie mogę znaleźć maksymalną długość impulsu dla elektrozaworu? W czasie fazy projektowania związanej z bezpieczeństwem części systemu sterującego należy zawsze skontaktować się z producentem elektrozaworu i uzyskać informacje o szerokości impulsu dla impulsów testowych. • Należy zastosować filtry zamocowane jak najbliżej elektrozaworu, aby odfiltrować impulsy testowe. • Długość i średnica użytego przewodu tłumi reakcję impulsu testowego elektrozaworu (podobnie jak kondensator). Krótki przewód wpływa negatywnie (impuls testowy dociera do cewki elektrozaworu stłumiony). Kabel długi ma korzystny wpływ (impuls testowy dociera do cewki elektrozaworu niestłumiony). 23 Wyznaczanie uszkodzeń spowodowanych wspólną przyczyną Metody łączenia elementów systemów sterowania SRP/CS w celu uzyskania poziomu zapewnienia bezpieczeństwa całego układu Defekty o wspólnej przyczynie CCF (Common cause failure) Funkcje bezpieczeństwa mogą być realizowane w układzie szeregowo połączonych elementów systemów sterowania związanych z bezpieczeństwem (SRP/CS). Dla każdego podzespołu SRP/CS użytkownik wyznacza poziom zapewnienia bezpieczeństwa PL lub, najlepiej, korzysta z danych producenta komponentu potwierdzonych w procesie certyfikacji. Nr Środki zapobiegania CCF 1 Separacja/segregacja Punkty S Fizyczne oddzielenie między przewodami sygnałowymi, np. odpowiednie rozdzielenie okablowania, wystarczające odległości pomiędzy ścieżkami obwodów drukowanych 2 15 Różnorodność Stosowanie różnych technologii/konstrukcji lub wykorzystywanie różnych zasad fizycznych np. w jednym kanale elektroniczne układy programowalne, a w innym elementy oprzewodowane na stałe, rodzaj załączania np. ciśnienie i temperatura: pomiar odległości i ciśnienia np. cyfrowe i analogowe: stosowanie układów różnych producentów 20 3 Projektowanie/zastosowanie/doświadczenie 3.1 Ochrona przepięciowa, przed nadmiernym wzrostem ciśnienia, przed przeciążeniem itp. 15 3.2 Zastosowane podzespoły są od lat używane z dobrymi wynikami w podobnych warunkach środowiskowych. 5 4 Ocena/analiza Czy wyniki analiz rodzajów i efektów uszkodzeń były uwzględniane w celu określenia źródeł defektów spowodowanych wspólną przyczyną i czy źródła te zostały wyeliminowane z projektu? 5 6 Warunki otoczenia 6.1 Kompatybilność elektromagnetyczna (EMC) Czy została sprawdzona odporność systemu w zakresie odporność na zakłócenia EMC (np. zgodnie z wymaganiami właściwych norm)? Dobór architektury Projekt własny Zastosowanie certyfikowanych komponentów Dobór architektury Elementy wykonawcze Projekt własny Dobór architektury MTTFd MTTFd MTTFd B10 value B10 value B10 value Dane aplikacji nop Dane aplikacji nop Dane aplikacji nop Pokrycie diagnostyczne 0... 99 % Pokrycie diagnostyczne 0... 99 % Pokrycie diagnostyczne 0... 99 % Wartość CCF Uszkodzenie spowodowane wspólną przyczyną Wartość CCF Uszkodzenie spowodowane wspólną przyczyną Wartość CCF Uszkodzenie spowodowane wspólną przyczyną PL a, b, c, d lub e PL a, b, c, d lub e PL a, b, c, d lub e PL a, b, c, d lub e Zastosowanie certyfikowanych komponentów PL a, b, c, d lub e PL a, b, c, d lub e 5 Wynik cząstkowy Czujniki Ustala producent maszyny Określa producent 25 Wynik cząstkowy Układ logiczny Wynik cząstkowy Elementy wykonawcze PL Inne oddziaływania Czy uwzględniono wszystkie wymagania umożliwiające osiągnięcie odporności układu na wpływy środowiska takie jak: temperatura, wilgotność, wstrząsy i udary (np. zgodnie z wymaganiami właściwych norm)? 10 Całkowity [maks. osiągalne: 100] Suma punktów S środków zapobiegania CCF Suma punktów S Wymagania spełnione 65% i więcej Wymaganie niespełnione, zastosowanie dodatkowych środków Które z defektów spowodowanych wspólną przyczyną mogą wystąpić? Środki stosowane przeciw takim defektom powinny być wyszczególnione w tabeli. 24 Zastosowanie certyfikowanych komponentów Projekt własny Układ logiczny Kompetencje/szkolenia Czy projektanci/montażyści zostali przeszkoleni w celu rozpoznawania przyczyn i skutków uszkodzeń spowodowanych wspólną przyczyną? 6.2 5 Wyznaczenie poziomu PL całego układu wymaga ustalenia najniższego poziomu PL w układzie w oparciu o normę dotyczącą poziomu zapewnienia bezpieczeństwa. Czujniki Mniej niż 65% Każdemu z wymienionych środków przydziela się pełną liczbę punktów lub zero punktów. Jeśli tylko częściowo zastosowano wymagany środek, należy przyjąć zero punktów. Uproszczona metoda wyznaczania PL układu złożonego z elementów SRP/CS o znanym PL Dla połączenia szeregowego, ustala się liczbę elementów o najniższym poziomie PL. W oparciu o wynik i korzystając z tabeli przypisuje się poziom zapewnienia bezpieczeństwa całemu układowi. Najniższy poziom PL w układzie PLlow a b c d e Liczba elementów o najniższym PL Nlow Poziom całego układu PL >3 Niedopuszczalny ≤3 a >2 a ≤2 b >2 b ≤2 c >3 c ≤3 d >3 d ≤3 e 25 Pneumatyka Wejście Element bezpieczeństwa Czym jest element bezpieczeństwa? Art. 2c) 2006/42/WE • Gwarantuje funkcję bezpieczeństwa • Jest sprzedawany oddzielnie • Jego awaria lub uszkodzenie zagraża bezpieczeństwu osób i może być zastąpiony standardowym elementem umożliwiającym działanie maszyny. Dyrektywa maszynowa WE definiuje, czy element jest elementem bezpieczeństwa, czy też nie, co jest zależne od sposobu jego sprzedaży. Termin 'element bezpieczeństwa' na ogół nie określa poziomu bezpieczeństwa ani niezawodności elementu. Dyrektywa maszynowa WE nie nakazuje stosowania elementów bezpieczeństwa. Opisuje ona wyłącznie procedurę oceny zgodności elementów z normami i definicjami elementów bezpieczeństwa. Producenci elementów bezpieczeństwa muszą zapewnić zgodność z procedurami oceny bezpieczeństwa, aby móc skierować elementy bezpieczeństwa na rynek Europejskiej Strefy Ekonomicznej (EEA). Z punktu widzenia użytkownika nie jest istotne, czy funkcja bezpieczeństwa została wdrożona na drodze zakupu elementu bezpieczeństwa, czy też poprzez zastosowanie elementu opracowanego i ocenionego wewnętrznie zgodnie z normą EN ISO 138491. Na czym polega różnica pomiędzy elementem bezpieczeństwa a elementem systemu sterowania związanym z bezpieczeństwem (SRP/CS)? • Element bezpieczeństwa jest oceniany przez producenta pod kątem funkcji bezpieczeństwa. • Element systemu sterowania związany z bezpieczeństwem (SRP/CS) jest opracowywany przez producenta maszyny i oceniany pod kątem poziomu i funkcji bezpieczeństwa w procesie produkcji maszyny. Układ logiczny Wyjście Układ logiczny Wyjście Blok sterowania oburęcznego Uwagi Blok sterowania dwuręcznego nie jest kompletnym rozwiązaniem bezpieczeństwa. Może być stosowany jako część rozwiązania. Przykłady elementów bezpieczeństwa • Kurtyna świetlna • Przekaźnik STOP-AWARYJNY • Wyłącznik drzwi bezpieczeństwa • Urządzenie sterujące ZATRZYMANIA AWARYJNEGO • Przekaźnik bezpieczeństwa Czy zawory z opcją sygnalizacji zmiany położenia wyczerpują definicję „Zaworu z opcją wykrywania usterki”? Czy muszą być sprzedawane jako elementy bezpieczeństwa? • Nie – sygnalizacja zmiany położenia może być wykorzystana do wykrywania usterki, ale nie jest w stanie dokonać takiego wykrycia bez zastosowania dodatkowych układów bądź oceny stanu przez sterownik PLC. Symbol graficzny Kat. DC Możliwe jest wykorzystanie w systemach wyższej kategorii przy podjęciu dodatkowych środków Kanały 1 DIN EN 574 IIIA Element bezpieczeństwa zgodny z DM 2006/42/WE Tak Nr części Typ 576656 ZSB-1/8-B PL Wszystkie podane wartości są maksymalne i można je osiągnąć przy prawidłowym działaniu elementu oraz wzajemnym łączeniu SRP/ CS. Szczegółowe informacje można znaleźć w danych technicznych poszczególnych produktów. Należy przestrzegać informacji prawnych na stronie 76. 26 27 Układ logiczny Układ logiczny Układ logiczny Układ logiczny Przełączanie pomiędzy funkcjami bezpieczeństwa Siłownik jako napęd drzwi Układ logiczny Układ logiczny Wyjście Uwagi Przy wykorzystywaniu dwóch czujników dla właściwej diagnostyki, położenie pneumatycznie obsługiwanych drzwi bezpieczeństwa może być zgłaszane bezpośrednio i niezawodnie (SAMH-S) przez sam napęd. Dodatkowe wykrywanie zgodne z EN 1088 nie jest konieczne. Uwagi Sygnalizacja bezpiecznego położenia jest możliwa przy zastosowaniu dwóch czujników i właściwej diagnostyki. W takiej sytuacji możliwe jest przełączanie pomiędzy różnymi funkcjami bezpieczeństwa. Funkcje czujników Przy użyciu dwóch czujników i właściwej diagnostyki Kat. 3 PL d DC Średnie CCF > 65 % Kanały 2 Element bezpieczeństwa zgodny z DM 2006/42/WE Nie Nr części Wszystkie podane wartości są maksymalne i można je osiągnąć przy prawidłowym działaniu elementu. Przełączniki są połączone mechanicznie, zabezpieczone przed manipulowaniem i bezpiecznie zamocowane. Przykład zastosowania: Przy obsłudze dwuręcznej, siłownik przesuwa się w położenie niekrytyczne, w której ręce nie są blokowane. Wtedy można zwolnić przełączniki dwuręczne. Przy użyciu dwóch czujników i właściwej diagnostyki Funkcje czujników Kat. 3 PL d DC Średnie CCF > 65 % Kanały 2 Wszystkie podane wartości są maksymalne i można je osiągnąć przy prawidłowym działaniu elementu. Nie Element bezpieczeństwa zgodny z DM 2006/42/WE Typ Nr części Drzwi bezpieczeństwa są otwierane za pomocą siłownika. Jeżeli drzwi są otwarte, siłownik nie znajduje się w położeniu normalnym. Jest to wykrywane przez czujniki pozycji bezpiecznej. System pozostaje w stanie spoczynku. Przełączniki są chronione przed manipulacją i są bezpiecznie mocowane. Typ 575815 SAMH-S-N8-...-MK: Zespół mocujący (kompletny) 575815 SAMH-S-N8-S-MK Zespół mocujący (kompletny) 575816 SAMH-S-N8-L-MK Zespół mocujący (kompletny) 575816 SAMH-S-N8-L-MK Zespół mocujący (kompletny) 575817 SAMH-S-N8-S-SC Pokrywa (część zamienna) 575817 SAMH-S-N8-S-SC Pokrywa (część zamienna) 575818 SAMH-S-N8-L-SC Pokrywa (część zamienna) 575818 SAMH-S-N8-L-SC Pokrywa (część zamienna) Szczegółowe informacje można znaleźć w danych technicznych poszczególnych produktów. Należy przestrzegać informacji prawnych na stronie 76. 28 Wyjście Szczegółowe informacje można znaleźć w danych technicznych poszczególnych produktów. Należy przestrzegać informacji prawnych na stronie 76. 29 Wejście Układ logiczny Wejście Układ logiczny Wyjście Wejście Układ logiczny Wejście Układ logiczny Zawór bezpieczeństwa MS6-SV-E i MS6-SV-E-ASIS Regulator z podwójnym ciśnieniem Uwagi Regulator z podwójnym ciśnieniem nie jest kompletnym rozwiązaniem bezpieczeństwa. Może być stosowany jako część rozwiązania. Kat. PL DC Możliwe jest wykorzystanie w systemach wyższej kategorii przy podjęciu dodatkowych środków Kanały 1 Element bezpieczeństwa zgodny z DM 2006/42/WE Nie Dane techniczne Ciśnienie wyjściowe P2 0,5... 7 bar L L Ciśnienie zasilające P1 1,5... 10 bar M Zakres przepływu do 1300 l/min Q Zakres temperatury -10... +60 °C Specjalne właściwości Regulator membranowy z dwoma wtórnymi odpowietrznikami pozwala ustawić dwa różne ciśnienia początkowe dla jednego urządzenia. Przełączanie pomiędzy wartości niższą i wyższą odbywa się elektrycznie. Symbol graficzny Nr części Typ 550588 LR-D-MINI-ZD-V24-SA 567841 LR-D-MINI-ZD-V24-UK-SA Należy przestrzegać informacji prawnych na stronie 76. 30 Kat. 4 PL e DC Kanały wysoki, zintegrowany, wewnętrzne określanie położenia tłoka Wszystkie podane wartości są maksymalne i można je osiągnąć przy prawidłowym działaniu elementu. Dane techniczne Napięcie 24 V DC P L Ciśnienie robocze 3,5... 10 bar Q Zakres temperatury –10... +50 °C M Zakres przepływu (odpowietrzenie) do 9 000 l/min 2 Certyfikat IFA Element bezpieczeństwa zgodny z DM 2006/42/WE Tak Nr części Typ 548713 MS6-SV 562580 MS6-SV-1/2-E-10V24-AD1 548715 MS6-SV-1/2-E-10V24-AG 548717 MS6-SV-1/2-E-10V24-SO-AG 552252 UOS-1 548719 Wtyk multipin NECA-S1G9-P9-MP1 552703 Wtyk multipin NECA-S1G9-P9-MP3 573695 Wtyk multipin NECA-S1G9-P9-MP5 8001481 MS6-SV-1/2-E-ASIS-SO-AG Możliwość zastosowania specjalnej wtyczki NECA-MP5 Pozwala ona pozwala na aktywację MS6-SV z wyjściami związanymi z bezpieczeństwem. Sygnały zezwalające EN1 i EN2 są galwanicznie izolowane od zasilania zaworu MS6-SV. Izolacja galwaniczna jest możliwa dzięki dwóm optoizolatorom. Symbol graficzny Szczegółowe informacje można znaleźć w danych technicznych poszczególnych produktów. Należy przestrzegać informacji prawnych na stronie 76. 31 Wejście Układ logiczny Wejście Układ logiczny Wyjście Zawory bezpieczeństwa MS6-SV-C i MS9-SV-C Wejście Układ logiczny Wejście Układ logiczny Wyjście Zawór załączający z sygnalizacją położenia tłoczka Uwagi Zawór załączający z sygnalizacją położenia tłoczka nie jest kompletnym rozwiązaniem bezpieczeństwa. Może być stosowany jako część rozwiązania. Kat. 1 PL c DC Zależnie od diagnostyki Kanały 1 Element bezpieczeństwa zgodny z DM 2006/42/WE Nie Kat. Wszystkie podane wartości są maksymalne i można je osiągnąć przy prawidłowym działaniu elementu. PL Symbol graficzny Możliwe jest wykorzystanie w systemach wyższej kategorii przy podjęciu dodatkowych środków DC Sygnalizacja zmiany położenia Nr części Typ Kanały 1 8001469 MS6-SV-1/2-C-10V24 Nie 570737 MS9-SV-G-C-V24-S-VS 570739 MS9-SV-NG-C-V24-S-VS Element bezpieczeństwa zgodny z DM 2006/42/WE Wszystkie podane wartości są maksymalne i można je osiągnąć przez odpowiednie włączenie elementu do całego systemu. Dane techniczne Napięcie 24 V DC P L Q Ciśnienie robocze 2,5... 16 bar Zakres temperatury –10... +60 °C Specjalne właściwości Z cewką, typ MSSD-EB, konstrukcja wtyczki A, bez gniazda, możliwość wyboru 3 zakresów napięcia, sygnalizacja położenia Mogą być stosowane standardowe czujniki stykowe do rowka T: typ SME-8M, SMT-8M, SME-8, SMT-8 Wyjście bezstykowe lub stykowe Symbol graficzny Szczegółowe informacje można znaleźć w danych technicznych poszczególnych produktów. Należy przestrzegać informacji prawnych na stronie 76. 32 Nr części Typ 533537 HEE-D-MIDI-...-SA207225 548535 HEE-D-MAXI-...-SA217173 Należy przestrzegać informacji prawnych na stronie 76. 33 Wejście Układ logiczny Wejście Układ logiczny Wejście Układ logiczny Wejście Układ logiczny Odpowietrzanie przez zawory zwrotne Zawór wolnego startu i szybkiego odpowietrzania typ VABF Dwukanałowy Zawsze należy sprawdzić, czy każdy kanał w rozwiązaniach wielokanałowych spełnia funkcje bezpieczeństwa. Funkcja bezpieczeństwa Diagram pneumatyczny pokazuje wyłącznie przykład uproszczony. Zawór wolnego startu i pozostałe funkcje zaworu mogą być konfigurowane przez wyspę zaworową VTSA. Przełącznik ciśnienia do monitorowania stanu odpowietrzenia musi być zainstalowany oddzielnie. Następnie należy dopasować obliczenia PL. Sam zawór wolnego startu nie stanowi rozwiązania bezpieczeństwa. Dwukanałowy Zawsze należy sprawdzić, czy każdy kanał w rozwiązaniach wielokanałowych spełnia funkcje bezpieczeństwa. Diagnostyka Diagnostyka dla obu kanałów musi być przeprowadzana przez oprogramowanie. Kat. 3 PL d Średnie DC CCF > 65% Kanały 2 Element bezpieczeństwa zgodny z DM 2006/42/WE Nie Wszystkie podane wartości są maksymalne i można je osiągnąć przy prawidłowym działaniu elementu. Szczegółowe informacje można znaleźć w danych technicznych poszczególnych produktów. Należy przestrzegać informacji prawnych na stronie 76. 34 Specjalne właściwości Odpowietrzenie zaworów zwrotnych wymaga różnicy ciśnień. W razie awarii, w systemie może pozostać ciśnienie resztkowe. Dopasowanie ustawień musi zostać przetestowane dla danego zastosowania. Funkcja bezpieczeństwa Przy takim ustawieniu, obie komory siłowników są odpowietrzane dwoma kanałami. W połączeniu z drugim dwukierunkowym zaworem sterującym Zasilanie sprężonym powietrzem Kat. 3 PL d DC Sygnalizacja zmiany położenia CCF > 65% Kanały 2 Element bezpieczeństwa zgodny z DM 2006/42/WE Nie Nr części Typ 557377 VABF-S6-1-P5A4-G12-4-1-P Zabezpieczenie systemu podczas ponownego uruchomienia Wszystkie podane wartości są maksymalne i można je osiągnąć przy prawidłowym działaniu elementu. Ochrona przed nieoczekiwanym uruchomieniem pomocniczego sterowania ręcznego musi być zagwarantowana w każdym trybie pracy. Diagnostyka Diagnostyka dla obu kanałów musi zostać przeprowadzona za pomocą oprogramowania w systemie sterowania maszyną klienta. Szczegółowe informacje można znaleźć w danych technicznych poszczególnych produktów. Należy przestrzegać informacji prawnych na stronie 76. 35 Wejście Układ logiczny Wejście Układ logiczny Wejście Układ logiczny Wejście Układ logiczny VOFA – Zawory bezpieczeństwa 5/2 dla pras/Odwrócenie kierunku ruchu Zatrzymanie przy pomocy zaworów odcinających Symbol graficzny Kat. 4 PL e DC Sygnalizacja zmiany położenia z indukcyjnym czujnikiem zbliżeniowym PNP/NPN CCF > 65% Kanały 2 Certyfikat IFA Element bezpieczeństwa zgodny z DM 2006/42/WE Tak Wszystkie podane wartości są maksymalne i można je osiągnąć przez odpowiednie włączenie elementu do całego systemu. Uwagi Zawsze należy sprawdzić, czy każdy kanał w rozwiązaniach wielokanałowych należycie spełnia funkcje bezpieczeństwa. Diagnostyka Diagnostyka poprzez ocenę sygnałów uruchomienia i potwierdzenia musi być przeprowadzona przez wyłączające urządzenie bezpieczeństwa. System sterowania maszyną musi być zintegrowany aby umożliwić ocenę sygnałów potwierdzenia. Ocena diagnostyki musi być przeprowadzona za pomocą oprogramowania. Kat. 3 PL d DC Średnie CCF > 65% Kanały 2 Nie Element bezpieczeństwa zgodny z DM 2006/42/WE Nr części Opis Wersja 569819 VOFA-L26-T52-M-G14-1C1-APP Kompletny blok sterowania 2 x 5/2, indywidualne przyłącze elektryczne, czujnik PNP 569820 VOFA-L26-T52-M-G14-1C1-ANP Kompletny blok sterowania 2 x 5/2, indywidualne przyłącze elektryczne, czujnik NPN Charakterystyka „SP” w kodzie zamówieniowym Kompletny blok sterowania 2 x 5/2, integracja z wyspą zaworową VTSA, czujnik PNP Charakterystyka „SN” w kodzie zamówieniowym Kompletny blok sterowania 2 x 5/2, integracja z wyspą zaworową VTSA, czujnik NPN Szczegółowe informacje można znaleźć w danych technicznych poszczególnych produktów. Należy przestrzegać informacji prawnych na stronie 76. 36 Wszystkie podane wartości są maksymalne i można je osiągnąć przy prawidłowym działaniu elementu. Siłownik jest zatrzymywany przez sprężone powietrze. Z tego powodu, system gromadzi energię w postaci sprężonego powietrza. Należy zatem podjąć właściwe środki umożliwiające odpowietrzenie komór siłownika w razie potrzeby. Jeżeli zatrzymane sprężone powietrze może być przyczyną zagrożenia, konieczne jest powzięcie dodatkowych środków. Po ustaleniu bezpiecznego stanu, odcina wszystkie dodatkowe wejścia i wyjścia powietrza. Po zatrzymaniu siłownika, może się on poruszać w razie wycieków na poszczególnych elementach. Może to doprowadzić do odpowietrzenia komór siłownika. Należy o tym pamiętać przy ponownym uruchamianiu. Szczegółowe informacje można znaleźć w danych technicznych poszczególnych produktów. Należy przestrzegać informacji prawnych na stronie 76. 37 Wejście Układ logiczny Wejście Układ logiczny Wejście Układ logiczny Wejście Układ logiczny Zatrzymywanie przy pomocy zaworów zwrotnych Uwagi Zawsze należy sprawdzić, czy każdy kanał w rozwiązaniach wielokanałowych spełnia funkcje bezpieczeństwa. Ocena diagnostyki musi być przeprowadzona za pomocą oprogramowania. Kat. 3 PL d DC Średnie CCF > 65% Kanały 2 Element bezpieczeństwa zgodny z DM 2006/42/WE Nie Wszystkie podane wartości są maksymalne i można je osiągnąć przy prawidłowym działaniu elementu. Siłownik jest zatrzymywany przez sprężone powietrze. Z tego powodu, system gromadzi energię w postaci sprężonego powietrza. Należy zatem podjąć właściwe środki umożliwiające odpowietrzenie komór siłownika. Jeżeli zatrzymane sprężone powietrze może być przyczyną zagrożenia, konieczne jest powzięcie dodatkowych środków. Szczegółowe informacje można znaleźć w danych technicznych poszczególnych produktów. Należy przestrzegać informacji prawnych na stronie 76. 38 Wyjście Zawór ISO do siłowników podnoszenia i obrotu Należy zwrócić uwagę na to, że wartości techniczne elementów są osiągane w czasie hamowania za pomocą energii dynamicznej (np.: na skutek skoków ciśnienia). Dane techniczne Napięcie DC 24 V P W przypadku awarii zaworu 5/3, sprężone powietrze może przepływać przez zwrotny zawór HGL do chwili wyrównania sił. Może to doprowadzić do wydłużenia czasu ruchu siłownika. Po zatrzymaniu siłownika, może się on poruszać w razie wycieków na poszczególnych elementach. Może to doprowadzić do odpowietrzenia komór siłownika. Należy o tym pamiętać przy ponownym uruchamianiu. Opis • Dla siłowników podnoszących i obrotowych w branży samochodowej Zastosowania • Samotrzymanie i późniejsze dostarczanie ciśnienia w obu położeniach końcowych • W czasie skoku, siłownik musi stale znajdować się pod ciśnieniem na wypadek awarii (np.: po nastąpieniu na matę wyłączenia awaryjnego). Ciśnienie L 3... 10 bar Zakres temperatury Q -5... +50 °C Zakres przepływu M 1 000 l/min Kod zamówieniowy Symbol graficzny Nr części Typ Opis 560728 VSVA-B-P53AD-ZD-A1-1T1L Wielkość 01, 5/3 z położeniem środkowym, 1 przyłącze zasilania i odpowietrzania, położenie przełączania 14 z zatrzaskiem Funkcja Praca normalna W przypadku wyłączenia awaryjnego (wyłączenie zasilania elektrycznego) Uruchamianie Wycofanie elementu zaciskowego Zawór 5/2-WV steruje wycofaniem elementu zaciskowego W obu komorach siłownika pozostaje ciśnienie. Zawór 5/3-WV w położeniu spoczynkowym (14) Zawór 5/2-WV pozostaje w położeniu 12 Zawór 5/3-WV pozostaje w położeniu 12 (brak automatycznego hamowania) Zawór 5/2-WV pozostaje w położeniu 12 Wysuwanie elementu zaciskowego Zawór 5/2-WV steruje wycofaniem elementu zaciskowego W obu komorach siłownika pozostaje ciśnienie. Zawór 5/3-WV w położeniu spoczynkowym (14) Zawór 5/2-WV pozostaje w położeniu 12 Zawór 5/3-WV pozostaje w położeniu 12 (brak automatycznego hamowania) Zawór 5/2-WV pozostaje w położeniu 14 Element zaciskowy w położeniu końcowym Położenia końcowe utrzymywane pod ciśnieniem W położeniach końcowych utrzymywane jest ciśnienie Zawór 5/3-WV w położeniu hamowania 12 Zawór 5/2-WV pozostaje w położeniu 14 lub 12 Zawór 5/3-WV jest przełączony w położenie 12 (automatyczne hamowanie) Zawór 5/2-WV pozostaje w położeniu 14 lub 12 WV = zawór rozdzielający 39 Wejście Układ logiczny Wejście Układ logiczny Wejście Układ logiczny Wejście Układ logiczny Zatrzymanie mechaniczne i pneumatyczne Wyjście Wkładki zaciskowe Symbole graficzne Uwagi Zawsze należy sprawdzić, czy każdy kanał w rozwiązaniach wielokanałowych spełnia funkcje bezpieczeństwa. Ocena diagnostyki musi być przeprowadzona za pomocą oprogramowania. Kat. 3 PL d DC Średnie CCF > 65% Kanały 2 Element bezpieczeństwa zgodny z DM 2006/42/WE Wszystkie podane wartości są maksymalne i można je osiągnąć przy prawidłowym działaniu elementu. Nie Szczegółowe informacje można znaleźć w danych technicznych poszczególnych produktów. Należy przestrzegać informacji prawnych na stronie 76. 40 Po zatrzymaniu siłownika, jego komory mogą zostać odpowietrzone, zależnie od wycieków na poszczególnych elementach. Należy o tym pamiętać przy ponownym uruchamianiu. Kat. Możliwe jest wykorzystanie w systemach wyższej kategorii przy podjęciu dodatkowych środków PL DC CCF Kanały 1 Element bezpieczeństwa zgodny z DM 2006/42/WE Nie Wszystkie podane wartości są maksymalne i można je osiągnąć przy prawidłowym działaniu elementu. Uwagi Wkładka zaciskowa nie jest kompletnym rozwiązaniem bezpieczeństwa. Może być stosowany jako część rozwiązania. Funkcja • Tłoczysko może być zablokowane w dowolnym położeniu. • Tłoczysko może być również przytrzymywane przez dłuższy czas, przy zmiennych obciążeniach, fluktuacjach lub wyciekach. Nr części Typ Nr części Typ Nr części Typ Nr części Typ 178455 KP-10-350 178460 KP-25-5000 178465 KPE-10 178470 KPE-32 178456 KP-12-600 178461 KP-32-7500 178466 KPE-12 178462 KPE-4 178457 KP-16-1000 178452 KP-4-80 178467 KPE-16 178463 KPE-6 178458 KP-20-1400 178453 KP-6-180 178468 KPE-20 178464 KPE-8 178459 KP-20-2000 178454 KP-8-350 178469 KPE-25 Nr części dnc-kp Skok Nr części ADN-...-...-KP Skok dnc-kp 163302 Ø 32 10... 2000 548206 Ø 20 10-300 KP-10-350 163334 Ø 40 10... 2000 548207 Ø 25 10-300 KP-10-350 163366 Ø 50 10... 2000 548208 Ø 32 10-400 KP-12-1000 163398 Ø 63 10... 2000 548209 Ø 40 10-400 KP-16-1400 163430 Ø 80 10... 2000 548210 Ø 50 10-400 KP-20-1400 163462 100 10... 2000 548211 Ø 63 10-400 KP-20-2000 163494 Ø 125 10... 2000 548212 Ø 80 10-500 KP-25-5000 548213 Ø 100 10-500 KP-25-5000 Szczegółowe informacje można znaleźć w danych technicznych poszczególnych produktów. Należy przestrzegać informacji prawnych na stronie 76. 41 Wejście Układ logiczny Wejście Układ logiczny Wyjście Jednostka mini DGSL z głowicą zaciskową lub blokadą położenia końcowego Wejście Układ logiczny Wejście Układ logiczny Wyjście DGC z głowicą zaciskową Uwagi Jednostka zaciskowa oraz blokada położenia końcowego nie są kompletnym rozwiązaniem bezpieczeństwa. Mogą być stosowane jako część rozwiązania. Kat. PL DC Możliwe jest wykorzystanie w systemach wyższej kategorii przy podjęciu dodatkowych środków Wszystkie podane wartości są maksymalne i można je osiągnąć przy prawidłowym działaniu elementu. CCF Kanały 1 Typ 543903 DGSL-6 543904 DGSL-8 543905 DGSL-10 Kat. CCF Możliwe jest wykorzystanie w systemach wyższej kategorii przy podjęciu dodatkowych środków Kanały 1 Element bezpieczeństwa zgodny z DM 2006/42/WE Nie PL DC Nie Element bezpieczeństwa zgodny z DM 2006/42/WE Nr części Głowica zaciskowa • Do zatrzymywania jednostki w dowolnej pozycji • Blokowanie tarciowe • Zaciskanie za pomocą sprężyny, zwalnianie za pomocą sprężonego powietrza Uwagi Głowica zaciskowa nie jest kompletnym rozwiązaniem bezpieczeństwa. Może być stosowany jako część rozwiązania. Blokada położenia końcowego • Mechaniczna blokada po osiągnięciu położenia końcowego • Blokowanie • Blokowanie za pomocą sprężyny, zwalnianie za pomocą sprężonego powietrza Symbole graficzne Kod C – głowica zaciskowa Kod E3 – blokada położenia końcowego Funkcja Brak ciśnienia = Stan zaciśnięty Pod ciśnieniem = Stan otwarty Głowice zaciskowe do napędów DGC Nr części Typ 532447 DGC-25-…-1H…-PN 532448 DGC-32-…-1H…-PN 532449 DGC-40-…-1H…-PN 532450 DGC-50-…-1H…-PN 543906 DGSL-12 543907 DGSL-16 544426 DGC-25-…-1H…-PN 543908 DGSL-20 544427 DGC-32-…-1H…-PN 543909 DGSL-25 544428 DGC-40-…-1H…-PN Szczegółowe informacje można znaleźć w danych technicznych poszczególnych produktów. Należy przestrzegać informacji prawnych na stronie 76. 42 Wszystkie podane wartości są maksymalne i można je osiągnąć przy prawidłowym działaniu elementu oraz wzajemnym łączeniu SRP/CS. Szczegółowe informacje można znaleźć w danych technicznych poszczególnych produktów. Należy przestrzegać informacji prawnych na stronie 76. 43 Wejście Układ logiczny Wejście Układ logiczny Wyjście Siłowniki z blokadą położenia końcowego Wejście Układ logiczny Wejście Układ logiczny Jednostka hamująca DNCKE-S, KEC-S Uwagi Mechaniczna blokada nie jest kompletnym rozwiązaniem bezpieczeństwa. Może być stosowany jako część rozwiązania. Kat. CCF Możliwe jest wykorzystanie w systemach wyższej kategorii przy podjęciu dodatkowych środków Kanały 1 Element bezpieczeństwa zgodny z DM 2006/42/WE Tak, jeśli posiada certyfikat IFA PL Kat. PL DC Możliwe jest wykorzystanie w systemach wyższej kategorii przy podjęciu dodatkowych środków CCF Kanały 1 Element bezpieczeństwa zgodny z DM 2006/42/WE Nie Wyjście Wszystkie podane wartości są maksymalne i można je osiągnąć przy prawidłowym działaniu elementu. Nr części Typ Funkcja Mechaniczna blokada po osiągnięciu położenia końcowego. Do zwolnienia niezbędne jest ciśnienie wsteczne po drugiej stronie tłoka. • Blokowanie • Blokada jest automatycznie zwalniana po podaniu ciśnienia do siłownika • Blokada położenia w jednym lub obu położeniach końcowych DC Wszystkie podane wartości są maksymalne i można je osiągnąć przy prawidłowym działaniu elementu. Nr części Typ Uwaga 526482 DNCKE-40- -PPV-A 526483 DNCKE-63- -PPV-A 526484 DNCKE-100- -PPV-A 538239 DNCKE-40- -PPV-A-S certyfikat IFA 538240 DNCKE-63- -PPV-A-S certyfikat IFA certyfikat IFA 548214 ADN-20-EL Nr części Typ 548215 ADN-25-EL 538241 DNCKE-100- -PPV-A-S 163302 DNC-32-EL 548216 ADN-32-EL 527492 KEC-16 163334 DNC-40-EL 548217 ADN-40-EL 527493 KEC-20 163366 DNC-50-EL 548218 ADN-50-EL 527494 KEC-25 163398 DNC-63-EL 548219 ADN-63-EL 538242 KEC-16-S 163430 DNC-80-EL 548220 ADN-80-EL 538243 KEC-20-S certyfikat IFA 163462 DNC-100-EL 548221 ADN-100-EL 538244 KEC-25-S certyfikat IFA Szczegółowe informacje można znaleźć w danych technicznych poszczególnych produktów. Należy przestrzegać informacji prawnych na stronie 76. 44 Symbol graficzny Uwagi Jednostka zaciskowa oraz blokada położenia końcowego nie są kompletnym rozwiązaniem bezpieczeństwa. Mogą być stosowane jako część rozwiązania. Jako urządzenie chwytające • Utrzymują pozycję nawet przy zaniku zasilania • Zabezpieczenie przed zanikiem i spadkiem ciśnienia Jako urządzenie hamujące • Ruch hamujący lub zatrzymujący • Przerwanie ruchu po wejściu w obszar niebezpieczny Symbole graficzne certyfikat IFA Szczegółowe informacje można znaleźć w danych technicznych poszczególnych produktów. Należy przestrzegać informacji prawnych na stronie 76. 45 Wejście Układ logiczny Wejście Układ logiczny Wyjście Zawór blokujący VL-2-1/4-SA Wejście Układ logiczny Wejście Układ logiczny Zawór przełączający piloty pmeumatyczne dla wyspy VSVA- Zabezpieczenie przed nieoczekiwanym przełączeniem. z dwoma zaworami sterującymi Kat. PL DC CCF Kanały Możliwe jest wykorzystanie w systemach wyższej kategorii przy podjęciu dodatkowych środków Wszystkie podane wartości są maksymalne i można je osiągnąć przy prawidłowym działaniu elementu. 1 Nie Element bezpieczeństwa zgodny z DM 2006/42/WE Nr części Typ 25025 VL-2-1/4-SA Należy przestrzegać informacji prawnych na stronie 76. 46 Dane techniczne Ciśnienie robocze 0... 10 bar L Q Zakres temperatury -20... 80 °C Uwagi Zawór blokujący nie jest kompletnym rozwiązaniem bezpieczeństwa. Może być stosowany jako część rozwiązania. Symbol graficzny Kat. 3 PL d DC Sygnalizacja zmiany położenia CCF > 65% Kanały 2 Nie Element bezpieczeństwa zgodny z DM 2006/42/WE Wszystkie podane wartości są maksymalne i można je osiągnąć przy prawidłowym działaniu elementu. Nr części Typ 573201 VSVA-B-M52-MZD-A2-1T1L-APX-0.5 Zawór 5/2, szerokość 18 mm, jednocewkowy, mechaniczna sprężyna powrotna, z sygnalizacją zmiany położenia poprzez indukcyjny czujnik z wyjściem PNP, kabel 0,5 m z przyłączem wtykowym 3-pin M12x1 Uwagi Zawsze należy sprawdzić, czy każdy kanał w rozwiązaniach wielokanałowych spełnia funkcje bezpieczeństwa. Diagnostyka musi zostać przeprowadzona za pomocą oprogramowania w systemie sterowania maszyną klienta. Diagram pneumatyczny pokazuje wyłącznie przykład uproszczony. Funkcja „przełączenia sterowania pneumatycznego” i pozostałe funkcje zaworu mogą być konfigurowane przez wyspę zaworową VTSA. Następnie należy dopasować obliczenia PL. 570850 VSVA-B-M52-MZD-A1-1T1L-APX-0.5 Zawór 5/2, szerokość 26 mm, jednocewkowy, mechaniczna sprężyna powrotna, z sygnalizacją zmiany położenia poprzez indukcyjny czujnik z wyjściem PNP, kabel 0,5 m z przyłączem wtykowym 4-pin M12x1 573200 VABF-S4-2-S Blok z zabudową pionową, szerokość 26 mm, podłączenie pneum. pilota do kanałów 1 do 14 570851 VABF-S4-1-S Blok z zabudową pionową, szerokość 26 mm, podłączenie pneum. pilota do kanałów 1 do 14 8000033 SPBA-P2R-G18-W-M12-0.25X Mechaniczny wyłącznik ciśnieniowy z nieregulowanym punktem przełączania 0,25 bar Wykrywanie zasilania pneumatycznego w kanale 14 Gwint G1/8 do mocowania w VABF-S4-2-S lub VABF-S4-1-S Przyłącze M12x1 czujnika Sam zawór przełączania sterowania pneumatycznego nie stanowi rozwiązania bezpieczeństwa. Może być stosowany jako część rozwiązania. 8000210 SPBA-P2R-G18-2P-M12-0.25X Elektroniczny wyłącznik ciśnieniowy z nieregulowanym punktem przełączania 0,25 bar Wykrywanie zasilania pneumatycznego w kanale 14 Gwint G1/8 do mocowania w VABF-S4-2-S lub VABF-S4-1-S Przyłącze M12x1 czujnika Należy zapewnić niezawodną dwukanałową dezaktywację. Szczegółowe informacje można znaleźć w danych technicznych poszczególnych produktów. Należy przestrzegać informacji prawnych na stronie 76. 47 Wejście Układ logiczny Wejście Układ logiczny Wyjście Zawory z sygnalizacją zmiany położenia Kat. PL DC Sygnalizacja zmiany położenia z indukcyjnym czujnikiem zbliżeniowym PNP/NPN Wszystkie podane wartości są maksymalne i można je osiągnąć przy prawidłowym działaniu elementu. CCF Kanały 1 Nie Element bezpieczeństwa zgodny z DM 2006/42/WE Wejście Układ logiczny Wyjście Wejście Układ logiczny Wyjście Zawór z sygnalizacją zmiany położenia Opis • Elektrozawory zgodne z ISO 15407-1, wtyczka C, do indywidualnego przyłącza elektrycznego • Elektrozawór zgodny z ISO 15407-2, do wykorzystania z wyspą zaworową VTSA • Funkcja zaworu: zawór 5/2 ze sprężyną powrotną • Wielkość ISO 1, inne wielkości dostępne na zamówienie • Szerokość: 26 mm • Normalne położenie tłoczka jest monitorowane przez czujnik zbliżeniowy • Architektury sterowania wyższych kategorii • Czujnik zbliżeniowy z przyłączem M8 Uwagi Sygnalizacja zmiany położenia pozwala na osiągnięcie lepszego pokrycia diagnostycznego dla zaworów. Symbol graficzny Kat. PL DC CCF Kanały Możliwe jest wykorzystanie w systemach wyższej kategorii przy podjęciu dodatkowych środków Nie Element bezpieczeństwa zgodny z DM 2006/42/WE Dane techniczne Napięcie 24 V DC P L Ciśnienie 3... 10 bar temperatury Q Zakres -10... +50 °C przepływu M Zakres 1200... 4 500 l/min Nr części Typ 560723 VSVA-B-M52-MZD-A1-1T1L-APC Wielkość 01, zawór jednocewkowy 5/2, mechaniczna sprężyna powrotna, zawór plug-in, z czujnikiem PNP oraz kablem 560724 VSVA-B-M52-MZD-A1-1T1L-APP Wielkość 01, zawór jednocewkowy 5/2, mechaniczna sprężyna powrotna, zawór plug-in, z czujnikiem PNP oraz wtyczką M8 560725 VSVA-B-M52-MZ-A1-1C1-APC Wielkość 01, zawór jednocewkowy 5/2, mechaniczna sprężyna powrotna, zawór Cnomo, z czujnikiem PNP oraz kablem Nr części Typ 560726 VSVA-B-M52-MZ-A1-1C1-APP Wielkość 01, zawór jednocewkowy 5/2, mechaniczna sprężyna powrotna, zawór Cnomo, z czujnikiem PNP oraz wtyczką M8 185994 MDH-5/2-D1-FR-S-C-A-SA27102 560742 VSVA-B-M52-MZD-A1-1T1L-APC Wielkość 01, zawór jednocewkowy 5/2, mechaniczna sprężyna powrotna, zawór plug-in, z czujnikiem NPN oraz kablem 188005 MDH-5/2-D2-FR-S-C-A-SA23711 560743 VSVA-B-M52-MZD-A1-1T1L-ANP Wielkość 01, zawór jednocewkowy 5/2, mechaniczna sprężyna powrotna, zawór plug-in, z czujnikiem NPN oraz wtyczką M8 188006 MDH-5/2-D3-FR-S-C-A-SA23712 560744 VSVA-B-M52-MZ-A1-1C1-APC Wielkość 01, zawór jednocewkowy 5/2, mechaniczna sprężyna powrotna, zawór Cnomo, z czujnikiem NPN oraz kablem 560745 VSVA-B-M52-MZ-A1-1C1-ANP Wielkość 01, zawór jednocewkowy 5/2, mechaniczna sprężyna powrotna, zawór Cnomo, z czujnikiem NPN oraz kablem Szczegółowe informacje można znaleźć w danych technicznych poszczególnych produktów. Należy przestrzegać informacji prawnych na stronie 76. 48 Kod zamówieniowy Symbol graficzny Opis • Położenie suwaka jest wykrywane bezpośrednio • Wykrywane jest położenie, nie ciśnienie • Jest to użyteczne dla układów o wyższym pokryciu diagnostycznym • Możliwe o zastosowania z układami wyższej kategorii zgodnymi z DIN EN ISO 13849-1 Czujniki z Festo Mogą być stosowane standardowe czujniki stykowe do rowka T: Typ SME-8M, SMT-8M, SME-8, SMT-8 • Wyjście bezstykowe lub stykowe • Wiele opcji montażu i opcji podłączenia • Wersje odporne na korozję i wysoką temperaturę • Wersje nie zawierające miedzi i teflonu Uwaga: czujniki należy zamawiać oddzielnie. Szczegółowe informacje można znaleźć w danych technicznych poszczególnych produktów. Należy przestrzegać informacji prawnych na stronie 76. 49 Wejście Układ logiczny Wejście Układ logiczny Wyjście Zawór sterujący przepływem zabezpieczony przed manipulacją GRLA-…-SA Wejście Układ logiczny Wejście Układ logiczny Wyjście Zawór odcinający Uwagi Zawór odcinający nie jest kompletnym rozwiązaniem bezpieczeństwa. Może być stosowany jako część rozwiązania. Uwagi Zawór sterujący przepływem nie jest kompletnym rozwiązaniem bezpieczeństwa. Może być stosowany jako część rozwiązania. Kat. PL DC CCF Możliwe jest wykorzystanie w systemach wyższej kategorii przy podjęciu dodatkowych środków Kanały 1 Element bezpieczeństwa zgodny z DM 2006/42/WE Nie Wszystkie podane wartości są maksymalne i można je osiągnąć przy prawidłowym działaniu elementu. Funkcja • Wybór określonej wartości przepływu • Zabezpieczenie zawleczką sprężynującą przed zmianą wartości przepływu objętościowego. Symbol graficzny Kat. PL DC CCF Możliwe jest wykorzystanie w systemach wyższej kategorii przy podjęciu dodatkowych środków Kanały 1 Element bezpieczeństwa zgodny z DM 2006/42/WE Nie Nr części Typ 197136 HE-G1-LO 197135 HE-G3/4-LO Nr części Typ 539717 GRLA-M5-B-SA 197134 HE-G1/2-LO 539661 GRLA-1/8-B-SA 197133 HE-G3/8-LO 539662 GRLA-1/4-B-SA 197132 HE-N1-LO-NPT 539715 GRLA-3/8-B-SA 197131 HE-N3/4-LO-NPT 539716 GRLA-1/2-B-SA 197130 HE-N1/2-LO-NPT 539714 GRLA-3/4-B-SA 197129 HE-N3/8-LO-NPT Szczegółowe informacje można znaleźć w danych technicznych poszczególnych produktów. Należy przestrzegać informacji prawnych na stronie 76. 50 Wszystkie podane wartości są maksymalne i można je osiągnąć przy prawidłowym działaniu elementu. Funkcja • Odłączanie i odpowietrzanie układów pneumatycznych • Możliwe jest założenie do 6 zabezpieczeń • Nie zawiera PWIS Zawór odcinający nie może być wykorzystywany w charakterze awaryjnego zaworu zatrzymania Symbol graficzny Szczegółowe informacje można znaleźć w danych technicznych poszczególnych produktów. Należy przestrzegać informacji prawnych na stronie 76. 51 Wejście Układ logiczny Wejście Układ logiczny Wyjście Strefy ciśnienia dla wyspy zaworowej typ 44 VTSA Zawór ISO do pneumatycznych ręcznych elementów zaciskowych Dane techniczne Napięcie DC 24 V P Ciśnienie L 3... 10 bar Tworzenie stref ciśnienia i separacja odpowietrzenia • Przy użyciu wyspy zaworowej VTSA można tworzyć różne strefy ciśnienia jak i ciśnienia robocze • Strefę ciśnienia można stworzyć poprzez oddzielanie wewnętrznych kanałów doprowadzających pomiędzy blokami zaworowymi przy użyciu właściwych metod separacji • Zasilanie sprężonym powietrzem i odpowietrzanie przez płytę zasilania • Swobodne pozycjonowanie płyt zasilania i uszczelnień separujących w VTSA • Separacja kanałów jest integrowana zewnętrznie, zgodnie z zamówieniem; różnice mogą zostać wykazane za pomocą systemu kodowania dla kompletnych wysp zaworowych. Opis Pneumatyczny ręczny element zaciskowy do zastosowań w produkcji nadwozi samochodowych (stacje podające) Zakres temperatury Kat. 2 PL d DC Niska CCF > 65% Kanały 1 Wszystkie podane wartości są maksymalne i można je osiągnąć przy prawidłowym działaniu elementu. Q -5... +50 °C M Zakres przepływu 1 000 l/min Element bezpieczeństwa Nie zgodny z DM 2006/42/ WE Nr części Typ 560727 VSVA-B-P53ED-ZD-A1-1T1L Funkcja Praca normalna Element zaciskowy jest zamykany ręcznie Wielkość 01, 5/3 w położeniu środkowym odpowietrzony, położenie przełączania 14 z zatrzaskiem W przypadku wyłączenia awaryjnego (wyłączenie zasilania elektrycznego) Uruchamianie Zawór 5/2-WV steruje wycofaniem elementu zaciskowego Bez ciśnienia Zawór jest w położeniu środkowym Element zaciskowy w położeniu końcowym (blacha metalowa jest zaciśnięta) Podtrzymanie siły zacisku przez zawór 5/2-WV Podtrzymanie siły przez ciśnienie powietrza (samotrzymanie), zawór pozostaje w położeniu 12 Cewka 12 jest włączona Element zaciskowy jest otwierany automatycznie Uruchamiany pneumatycznie Zawór powraca do położenia środkowego Cewka 14 jest włączona 52 Na ilustracji pokazany został przykład utworzenia trzech stref ciśnienia połączonych z zastosowaniem separacji kanałów z wewnętrznym zasilaniem pilotów. Dalsze przykłady zasilania sprężonym powietrzem i sterowaniem pneumatycznym za pośrednictwem płyty końcowej • Wewnętrzny pilot, odpowietrzenie przewodowe/ tłumik hałasu • Zewnętrzny pilot, tłumik hałasu/odpowietrzenie przewodowe Niezawodne odpowietrzenie zaworów lub stref ciśnienia Przy użyciu wraz z zaworami MS6-SV, niektóre obszary mogą być odpowietrzane bezpiecznie w sytuacji, w której ciśnienie jest zachowywane dla niektórych zaworów lub stref ciśnienia. Jest to standardowym wymogiem dla układów zabezpieczających. VTSA połączona z terminalem CPX • Wyspy zaworowe VTSA pozwalają na utworzenie do 16 stref ciśnienia (tylko wielkość 1, ISO 5599-2, umożliwia do 32 stref ) Szczegółowe informacje można znaleźć w danych technicznych poszczególnych produktów. Należy przestrzegać informacji prawnych na stronie 76. 53 Serwopneumatyka Wejście Układ logiczny Wejście Układ logiczny Funkcja bezpieczeństwa dla serwopneumatyki Strefy ciśnienia dla wyspy zaworowej typ 32 MPA Wyłączenie zasilania Na ilustracji pokazany został przykład utworzenia trzech stref ciśnienia połączonych z zastosowaniem uszczelnień separujących z zewnętrznym zasilaniem pilotów. Tworzenie stref ciśnienia i separacja odpowietrzenia • Przy użyciu wysp MPA, można łatwo stworzyć strefy ciśnienia z różnymi ciśnieniami roboczymi. • Strefa ciśnienia może zostać utworzona poprzez odseparowanie wewnętrznych kanałów zasilania pomiędzy płytami przyłączeniowymi za pomocą uszczelnień separujących bądź separatora zintegrowanego z płytą (kod I) • Zasilanie sprężonym powietrzem i odpowietrzanie przez płytę zasilania • Swobodne pozycjonowanie płyt zasilania i uszczelnień separujących w MPA z CPX i MPM (płytą przyłączeniową) • Uszczelnienia separujące są integrowane zewnętrznie, zgodnie z zamówieniem; różnice mogą zostać wykazane za pomocą systemu kodowania dla kompletnych wysp zaworowych. Szczegółowe informacje można znaleźć w danych technicznych poszczególnych produktów. Należy przestrzegać informacji prawnych na stronie 76. 54 MPA z przyłączem dla terminala CPX Przykład stref ciśnienia • Przy użyciu MPA i CPX możliwe jest stworzenie do ośmiu stref ciśnienia Inne przykłady zasilania sprężonym powietrzem wyspy i pilotów • Zewnętrzne zasilanie pilotów, płaski tłumik hałasu • Wewnętrzne zasilanie pilotów, odpowietrzenie przewodowe • Zewnętrzne zasilanie pilotów, odpowietrzenie przewodowe Niezawodne odpowietrzenie zaworów lub stref ciśnienia Przy użyciu wraz z zaworami MS6-SV, niektóre obszary mogą być odpowietrzane bezpiecznie w sytuacji, w której ciśnienie jest zachowywane dla niektórych zaworów lub stref ciśnienia. Jest to standardowym wymogiem dla układów zabezpieczających. Kat. 2 3 PL d d DC Średnie Średnie CCF > 65% > 65% Kanały 1 2 Element bezpieczeństwa zgodny z DM 2006/42/WE Nie Nie Wszystkie podane wartości są maksymalne i można je osiągnąć przy prawidłowym działaniu elementu. Nr części Opis 550171 VPWP-6-L-5-… Zawór proporcjonalny, element systemu serwopneumatycznego jako pierwszy kanał 534546 161109 VSVA-B-M52-MZH-A1-1R5L NAS-1/4-01-VDMA Zawór przełączający 5/2 jednocewkowy ze sprężyną powrotną i pomocniczy pilot pneum. jako drugi kanał. Wielkość (wartość przepływu) jest uzależniona od zaworu proporcjonalnego. 535413 DNCI-50-500-P-A Siłownik znormalizowany z enkoderem położenia 542897 SDE5-D10-FP-Q6E-P-M8 Wyłącznik ciśnieniowy do diagnostyki zaworów zatrzymania awaryjnego (VSVA) 9517 GRU-1/4-B Kontrola przepływu/odpowietrzenia dla określonego odpowietrzania siłownika 153464 H-QS-8 Zawór zwrotny Funkcje • Zabezpieczenie przed nieoczekiwanym uruchomieniem (dwukanałowe) • Odpowietrzanie (jednokanałowe) • Funkcja stop kategorii "0" (EN 60204-1) • Zasilanie sprężonym powietrzem nie zostało wyłączone Uwagi • Układ jest zalecany wyłącznie do napędów poziomych. • Napęd ten może poruszać się po zatrzymaniu awaryjnym. Dodatkowa odległość ruchu jest zależna od masy ruchomego elementu i prędkości w momencie wydania polecenia. • Po ponownym uruchomieniu, napęd może się poruszyć, zależnie od warunków początkowych. • Wykorzystanie jednostki hamującej/chwytającej wraz ze sterownikiem serwopneumatycznym może zapobiec ruchowi przy ponownym uruchomieniu. Szczegółowe informacje można znaleźć w danych technicznych poszczególnych produktów. Należy przestrzegać informacji prawnych na stronie 76. 55 Wejście Układ logiczny Wejście Układ logiczny Wejście Układ logiczny Wejście Układ logiczny Funkcja bezpieczeństwa dla serwopneumatyki Funkcja bezpieczeństwa dla serwopneumatyki Zatrzymanie mechaniczne i pneumatyczne Pneumatyczne zatrzymanie z układem pomiaru położenia Właściwości • Zabezpieczenie przed niespodziewanym uruchomieniem (dwukanałowe) • Środki bezpieczeństwa: zatrzymanie (dwukanałowe) • Kategoria funkcji stopu: „1” • Zasilanie sprężonym powietrzem nie zostało wyłączone Kat. 3 PL d DC Średnie CCF > 65% Kanały 3 Element bezpieczeństwa zgodny z DM 2006/42/WE Nie Wszystkie podane wartości są maksymalne i można je osiągnąć przy prawidłowym działaniu elementu. Nr części Opis Opis 550171 VPWP-6-L-5-… Zawór proporcjonalny, element systemu serwopneumatycznego jako pierwszy kanał 534546 161109 VSVA-B-M52-MZH-A1-1R5L NAS-1/4-01-VDMA Zawór przełączający 5/2 jednocewkowy ze sprężyną powrotną i pomocniczy pilot pneum. z sygnalizacją zmiany położenia jako drugi kanał. Wielkość (wartość przepływu) jest uzależniona od zaworu proporcjonalnego 173124 MEH-3/2-1/8-B Zawór przełączający 3/2 jednocewkowy ze sprężyną powrotną 526483 DNCKE-63-250-PPV-A Standardowy siłownik z jednostką zaciskową, z układem pomiaru położenia dołączonym zewnętrznie 542897 SDE5-D10-FP-Q6E-P-M8 Przełącznik ciśnieniowy dla monitorowania zaworów zatrzymania awaryjnego VSVA i funkcji zaciskania 11689 H-QS-8 Zawór zwrotny Szczegółowe informacje można znaleźć w danych technicznych poszczególnych produktów. Należy przestrzegać informacji prawnych na stronie 76. 56 Uwagi • Zalecane do napędów pionowych • Po zatrzymaniu awaryjnym, sprężone powietrze pozostaje zatrzymane w napędzie więc nie prowadzi to do automatycznego odpowietrzenia napędu. Wykorzystanie jednostki hamującej wraz ze sterownikiem serwopneumatycznym może zapobiec ruchowi przy ponownym uruchomieniu. • Jeżeli wykorzystana jest tylko jedna wkładka/jednostka zaciskowa, napęd być całkowicie zatrzymany przed zaciśnięciem. Zatrzymanie takie można uzyskać poprzez wysłanie sygnału STOP za pomocą kontrolera serwopneumatycznego. Zawory zatrzymania awaryjnego VSVA są następnie wyłączane z opóźnieniem. • Zasilanie sprężonym powietrzem jest wyłączone (dwukanałowe) Kat. 3 PL d DC Wysoka CCF > 65% Kanały 2 Element bezpieczeństwa zgodny z DM 2006/42/WE Nie Nr części Opis Opis 550171 VPWP-6-L-5-… Zawór proporcjonalny, element systemu serwopneumatycznego jako pierwszy kanał 534546 161109 VSVA-B-M52-MZH-A1-1R5L NAS-1/4-01-VDMA Zawór przełączający 5/2 jednocewkowy ze sprężyną powrotną i pomocniczy pilot pneum. z sygnalizacją zmiany położenia jako drugi kanał. Wielkość (wartość przepływu) jest uzależniona od zaworu proporcjonalnego 548713 MS6-SV-1/2-E-10V24-SO Zawór wolnego startu i szybkiego odpowietrzenia z dwukanałowym samomonitorowaniem i poziomie zapewnienia bezpieczeństwa e 544428 DGCI-40-750-P-A Liniowy napęd beztłoczyskowy z układem pomiaru położenia 11689 H-QS-8 Zawór zwrotny Wszystkie podane wartości są maksymalne i można je osiągnąć przy prawidłowym działaniu elementu. Właściwości • Zabezpieczenie przed nieoczekiwanym uruchomieniem (dwukanałowe) • Środki bezpieczeństwa: zatrzymanie ruchu (dwukanałowe) • Kategoria funkcji stopu: „1” Szczegółowe informacje można znaleźć w danych technicznych poszczególnych produktów. Należy przestrzegać informacji prawnych na stronie 76. Uwagi • Taka konfiguracja może być wykorzystana dla napędów poziomych i pionowych. • Po zatrzymaniu awaryjnym, sprężone powietrze pozostaje zatrzymane w napędzie więc nie prowadzi to do automatycznego odpowietrzenia napędu. • Cechą charakterystyczną systemów pneumatycznych jest to, że sprężone powietrze zatrzymane w siłowniku nie prowadzi bezpośrednio do zatrzymania napędu. Dodatkowy dystans jest zależny od bieżącej prędkości i masy ruchomych elementów. • Po ponownym uruchomieniu, napęd może się poruszyć, zależnie od warunków początkowych. • Wykorzystanie jednostki hamującej/chwytającej wraz ze sterownikiem serwopneumatycznym może zapobiec ruchowi przy ponownym uruchomieniu. 57 Wejście Układ logiczny Wejście Układ logiczny Wejście Układ logiczny Wejście Układ logiczny Funkcja bezpieczeństwa dla serwopneumatyki Funkcja bezpieczeństwa dla serwopneumatyki Ruch powrotny • Zasilanie sprężonym powietrzem jest wyłączane (dwukanałowo) Kat. 3 PL d DC Wysoka CCF > 65% Kanały 2 Element bezpieczeństwa zgodny z DM 2006/42/WE Nie Wszystkie podane wartości są maksymalne i można je osiągnąć przy prawidłowym działaniu elementu. Właściwości • Zabezpieczenie przed niespodziewanym uruchomieniem (dwukanałowe) • Środki bezpieczeństwa: zatrzymanie ruchu (dwukanałowe) • Kategoria funkcji stopu: „1” Nr części Opis Opis 550171 VPWP-6-L-5-… Zawór proporcjonalny, element systemu serwopneumatycznego jako pierwszy kanał 560726 161109 VSVA-B-M52-MZ-A1-1C1-APP NAS-1/4-01-VDMA Zawór przełączający 5/2 jednocewkowy ze sprężyną powrotną i pomocniczy pilot pneum. z sygnalizacją zmiany położenia jako drugi kanał. Wielkość (wartość przepływu) jest uzależniona od zaworu proporcjonalnego 544428 DGCI-40-750-… Liniowy napęd beztłoczyskowy z układem pomiaru położenia Szczegółowe informacje można znaleźć w danych technicznych poszczególnych produktów. Należy przestrzegać informacji prawnych na stronie 76. 58 Uwagi • Taka konfiguracja może być wykorzystana dla napędów poziomych i pionowych. • Po zatrzymaniu awaryjnym, sprężone powietrze pozostaje zatrzymane w napędzie więc nie prowadzi to do automatycznego odpowietrzenia napędu. • Cechą charakterystyczną systemów pneumatycznych jest to, że sprężone powietrze zatrzymane w siłowniku nie prowadzi bezpośrednio do zatrzymania napędu. Dodatkowy dystans jest zależny od bieżącej prędkości i masy ruchomych elementów. • Po ponownym uruchomieniu, napęd może się poruszyć, zależnie od warunków początkowych. Jeżeli zawory VSVA i VPWP zostaną przełączone lub uaktywnione w tym samym czasie, ruch ten można zminimalizować. • Wykorzystanie jednostki hamującej/chwytającej wraz ze sterownikiem serwopneumatycznym może zapobiec ruchowi przy ponownym uruchomieniu. Kat. 2 3 PL d d DC Średnie Średnie CCF > 65% > 65% Kanały 1 2 Element bezpieczeństwa zgodny z DM 2006/42/WE Nie Nie Wszystkie podane wartości są maksymalne i można je osiągnąć przy prawidłowym działaniu elementu oraz wzajemnym łączeniu SRP/CS. Nr części Opis Opis 550171 VPWP-6-L-5-… Zawór proporcjonalny, element systemu serwopneumatycznego jako pierwszy kanał 534546 161109 VSVA-B-M52-MZH-A1-1R5L NAS-1/4-01-VDMA Zawór przełączający 5/2 jednocewkowy ze sprężyną powrotną i pomocniczy pilot pneum. jako drugi kanał. Wielkość (wartość przepływu) jest uzależniona od zaworu proporcjonalnego. 535413 DNCI-50-500-P-A Siłownik znormalizowany 542897 SDE5-D10-FP-Q6E-P-M8 Wyłącznik ciśnieniowy do diagnostyki zaworów zatrzymania awaryjnego (VSVA) 193973 GR0-QS-6 Zawór kontroli przepływu do regulowania prędkości układu przełączającego 11689 H-QS-8 Zawór zwrotny Właściwości • Zabezpieczenie przed nieoczekiwanym uruchomieniem (dwukanałowe) • Środki bezpieczeństwa:ruch powrotny (jednokanałowe) • Środki bezpieczeństwa: wysunięcie przy zmniejszonej prędkości (jednokanałowe) • Zasilanie sprężonym powietrzem nie zostało wyłączone. Uwagi • Możliwe do wykorzystania także dla napędów pionowych • Po użyciu zatrzymania awaryjnego, napęd znajduje się pod ciśnieniem. • Po ponownym uruchomieniu, napęd może się poruszyć, zależnie od warunków początkowych. • Wykorzystanie jednostki hamującej/chwytającej wraz ze sterownikiem serwopneumatycznym może zapobiec ruchowi przy ponownym uruchomieniu. Szczegółowe informacje można znaleźć w danych technicznych poszczególnych produktów. Należy przestrzegać informacji prawnych na stronie 76. 59 Komponenty elektryczne Wejście Układ logiczny Wyjście Wejście Układ logiczny Wejście Układ logiczny Wyjście Wejście Układ logiczny EGC – liniowy system pomiarowy EGC – ... – HPN – Głowica zaciskowa Komentarz Liniowy system pomiarowy nie jest kompletnym rozwiązaniem bezpieczeństwa. Może być stosowany jako część rozwiązania. W takim przypadku niezbędne jest zastosowanie układu monitorującego. Liniowy z drugim systemem pomiarowym (enkoder) w silniku serwo Tylko liniowy system pomiarowy Kat. 2 4 PL d e DC Średnie Wysoka CCF > 65% > 65% Kanały 1 2 Element bezpieczeństwa zgodny z DM 2006/42/WE Nie Nie Wszystkie podane wartości są maksymalne i można je osiągnąć przy prawidłowym działaniu elementu oraz wzajemnym łączeniu SRP/CS. Wybrane SRP/CS muszą odpowiadać zastosowaniu i ocenie bezpieczeństwa standardowych enkoderów. Możliwe jest zastosowanie rozwiązania dwukanałowego z układem pomiaru położenia napędu i stosownym bezpiecznym urządzeniem przełączającym. 1-kanał Możliwe jest wykorzystanie w systemach wyższej kategorii przy podjęciu dodatkowych środków CCF Kanały 1 2 Element bezpieczeństwa zgodny z DM 2006/42/WE Nie Nie PL DC Położenie wózka jest mierzone bezpośrednio, bez dodatkowych wpływów mechanicznych. Pomiar bezpośrednio na wózku zapewnia idealną dokładność. 2-kanały Możliwe jest wykorzystanie w systemach wyższej kategorii przy podjęciu dodatkowych środków Kat. Komentarz Liniowy system pomiarowy nie jest kompletnym rozwiązaniem bezpieczeństwa. Może być stosowany jako część rozwiązania. Wszystkie podane wartości są maksymalne i można je osiągnąć przy prawidłowym działaniu elementu oraz wzajemnym łączeniu SRP/CS. Możliwe jest zastosowanie rozwiązania dwukanałowego z układem pomiaru położenia napędu i stosownym bezpiecznym urządzeniem przełączającym. Położenie wózka jest mierzone bezpośrednio, bez dodatkowych wpływów mechanicznych. Pomiar bezpośrednio na wózku zapewnia idealną dokładność. System pomiaru liniowego jest elementem modularnego systemu napędów i może być skonfigurowany następująco: Napędy z paskiem zębatym Głowica zaciskowa do napędów EGC Napędy ze śrubą Napędy z paskiem zębatym Napędy ze śrubą Nr części Typ Nr części Typ 556813 EGC-70-…-M… 556807 EGC-70-…-M… Nr części Typ Nr części Typ 556814 EGC-80-…-M… 556808 EGC-80-…-M… 556814 EGC-80-…-…H…-PN 556808 EGC-80-…-…H…-PN 556815 EGC-120-…-M… 556809 EGC-120-…-M… 556815 EGC-120-…-…H…-PN 556809 EGC-120-…-…H…-PN 556817 EGC-185-…-M… 556811 EGC-185-…-M… 556817 EGC-185-…-…H…-PN 556811 EGC-185-…-…H…-PN Szczegółowe informacje można znaleźć w danych technicznych poszczególnych produktów. Należy przestrzegać informacji prawnych na stronie 76. 60 Szczegółowe informacje można znaleźć w danych technicznych poszczególnych produktów. Należy przestrzegać informacji prawnych na stronie 76. 61 Wejście Układ logiczny Wyjście Wejście Układ logiczny Wyjście Wejście Układ logiczny Wyjście Wejście Układ logiczny Wyjście Moduł bezpieczeństwa CAMC-G-S1 Komentarz Moduł bezpieczeństwa CAMC-G-S1 to wciskana karta przeznaczona dla pozycjonera silnika CMMP-AS_-M3 oraz integrująca funkcję bezpieczeństwa wyłączenie stopnia mocy (STO) w sterowniku silnika do kategorii 4, PL e. STO v 0 Kat. 4 PL e DC t Wysoka CCF > 65% Kanały 2 Element bezpieczeństwa zgodny z DM 2006/42/WE Tak Nr części Typ 1501330 CAMC-G-S1 Rozszerzony moduł bezpieczeństwa CAMC-G-S3 Wszystkie podane wartości są maksymalne i można je osiągnąć przy prawidłowym działaniu elementu. Szczegółowe informacje można znaleźć w danych technicznych poszczególnych produktów. Należy przestrzegać informacji prawnych na stronie 76. 62 Dzięki zastosowaniu urządzenia bezpieczeństwa wyłączającego możliwe jest bezpośrednie wdrożenie funkcji bezpieczeństwa „bezpieczne zatrzymanie 1” (SS1), tj.: zwolnienia i zastosowania funkcji Bezpieczne wyłączenie stopnia mocy (STO) z opóźnieniem. SLS STO v 0 t v 0 SS2 SOS v t 0 Kat. 4 PL e DC Wysoka CCF > 65% Kanały 2 Element bezpieczeństwa zgodny z DM 2006/42/WE Tak Nr części Typ 1501331 CAMC-G-S3 v M t SBC t SSR SLP v s s 0 SS1 STO v s 0 t Komentarz Opracowanie modułu bezpieczeństwa CAMC-G-S3 pozwoliło na zintegrowanie funkcji bezpieczeństwa z pozycjonerami silnika z serii CMMP-AS-_-M3. Ten moduł bezpieczeństwa integruje następujące funkcje bezpieczeństwa i funkcje logiczne pozycjonera silnika: vs t tt Wszystkie podane wartości są maksymalne i można je osiągnąć przy prawidłowym działaniu elementu. • Bezpieczne wyłączanie stopnia mocy, STO • Bezpieczne zatrzymanie 1, SS1 • Bezpieczne zatrzymanie działania, SOS • Bezpieczne zatrzymanie 2, SS2 • Bezpieczne ograniczenie prędkości, SLS • Bezpieczny zakres prędkości, SSR • Bezpieczne sterowanie hamowaniem, SBC • Bezpieczne sterowanie prędkością, SSM • Bezpieczne funkcje logiczne (dodatkowa funkcja logiczna, ALF), np. AND, OR, NOT, itp. Zastosowanie karty rozszerzającej umożliwia odejście w wielu sytuacjach od zewnętrznych wyłączających urządzeń bezpieczeństwa, co oznacza uproszczenie okablowania, zmniejszoną liczbę elementów i obniżenie kosztów rozwiązań systemowych. Szczegółowe informacje można znaleźć w danych technicznych poszczególnych produktów. Należy przestrzegać informacji prawnych na stronie 76. 63 Wejście Układ logiczny Wyjście Wejście Układ logiczny v s 0 Wejście Układ logiczny Wyjście Wejście Układ logiczny v s 0 Programowalny sterownik bezpieczeństwa CMGA Wszystkie podane wartości są maksymalne i można je osiągnąć przy prawidłowym działaniu elementu. v s 0 SOS SS2 SOS SS1 STO t 0 Kat. 4 PL e DC Wysoka CCF > 65% Kanały 2 Element bezpieczeństwa zgodny z DM 2006/42/WE Tak t 0 t Nr części Typ 1680823 CMGA-B1-M0-L0-A0 1680824 CMGA-B1-M1-L1-A0 1680825 CMGA-B1-M2-L2-A0 1680826 CMGA-E1 1680827 CMGA-E1-PB 1680828 CMGA-E1-CO 1680829 CMGA-E1-DN SLP SLS v s v s v 0 s t v M v M t SBC t SBC t Komentarz Sterownik bezpieczeństwa CMGA pozwala na jedno- lub dwukanałowe monitorowanie sterujących urządzeń bezpieczeństwa (np.: wyłącznika awaryjnego, drzwi bezpieczeństwa, kurtyn świetlnych, przełącznika trybu pracy etc.), czujników położenia i prędkości, przetwarzania ich sygnałów oraz na jedno- lub dwukanałowe uaktywnianie stosownych środków bezpieczeństwa. Jest to system programowalny, co oznacza, że może być optymalnie zaadaptowany do odpowiadających mu zastosowań związanych z bezpieczeństwem. Podane w niniejszych wskazówkach przykłady programowania pozwalają na ograniczenie złożoności programowalnego systemu bezpieczeństwa do samego okablowania i pobrania programu dla użytkownika. Szczegółowe informacje można znaleźć w danych technicznych poszczególnych produktów. Należy przestrzegać informacji prawnych na stronie 76. 64 STO SS1 STO v t 0 t STO SS1 STO v t 0 t Moduł bezpieczeństwa CMGA Funkcje bezpieczeństwa: • Bezpieczne zatrzymanie 1 (SS1, zwolnienie i użycie funkcji bezpiecznego wyłączania stopnia mocy (STO)) • Bezpieczne zatrzymanie 2 (SS2, opóźnienie i użycie funkcji Bezpieczne zatrzymanie działania (SOS)) • Bezpieczne zatrzymanie działania (SOS) • Bezpieczne ograniczenie prędkości (SLS) • Bezpieczne ustalanie położenia (SLP) • Bezpieczne sterowanie hamowaniem (SBC) • Bezpieczne ustalanie kierunku ruchu (SDI) • Bezpieczne sterowanie prędkością (SSM) • Bezpieczny ograniczony przyrost (SLI) • Tłumienie odchyleń od położenia (PDM) • Status kodera (ECS) • Bezpieczne ograniczone przyspieszenie (SLA) • Bezpieczny zakres przyspieszenia (SCA) • Bezpieczny zakres prędkości (SSR) v s 0 STO SS1 STO v t 0 t Kat. 3 3 PL d d DC Średnie Średnie CCF > 65% > 65% Element bezpieczeństwa zgodny z DM 2006/42/WE Nie Nie Wszystkie podane wartości są maksymalne i można je osiągnąć przy prawidłowym działaniu elementu. Zasilanie Ścieżka 1-go odłączenia: Przerwanie zasilania stopnia wyjściowego IGBT Nr części Typ 561406 CMMD-AS-C8-3A 550041 CMMP-AS-C2-3A 550042 CMMP-AS-C5-3A 551023 CMMP-AS-C5-11A-P3 551024 CMMP-AS-C10-11A-P3 1366842 CMMP-AS-C20-11A-P3 552741 CMMS-AS-C4-3A 547454 CMMS-ST-C8-7 Wyłączające urządzenie bezpieczeństwa SS1 ––– Ścieżka 2-go odłączenia: Blok stopnia wyjściowego Pozycjoner silnika CMM_ M Szczegółowe informacje można znaleźć w danych technicznych poszczególnych produktów. Należy przestrzegać informacji prawnych na stronie 76. 65 Wejście Układ logiczny Wyjście Wejście Układ logiczny Wyjście FrontPrzyłącza Connection zewnętrzne Subbase Płyta (Internal Power Rail) (wewnętrzne zasilanie) CPX Profisafe- Moduł karty wyjść bezpieczeństwa w terminalach CPX w trybie kominikacji Profisafe 0 V Val 24 V Val Terminal CPX – koncepcja zasilania C H0 0 V Out 24 V Out 0V El./Sen. 24 V El./Sen. FE C H1 C H2 0 V Val 24 V Val Opis Stosowanie zdecentralizowanych urządzeń fieldbus – szczególnie o wysokim stopniu ochrony do bezpośredniego montażu na maszynie wymaga elastycznego systemu zasilania elektrycznego. Uwagi Moduł CPX Profisafe jest elementem bezpieczeństwa. Wszystkie kanały podlegają samomonitorowaniu pod kątem funkcji bezpieczeństwa i ochrony przed spięciami. Kat. 3 CHO/4CH1 i 2 PL e DC 99% CCF > 65% Kanały 2 Certyfikat TÜV Wszystkie podane wartości są maksymalne i można je osiągnąć przy prawidłowym działaniu elementu. Tak Element bezpieczeństwa zgodny z DM 2006/42/WE Wyspa zaworowa z terminalem elektrycznym CPX może być zasilana niezależnymi napięciami przy pomocy jednego gniazda przyłączeniowego. Rozróżnia się zasilanie dla • elektroniki plus czujników • zaworów plus elem. wykonawczych. • Można wybrać następujące typy przyłączy • 7/8'', 4-pin lub 3-pin • M18, 4-pin • Push-pull Rozwiązania galwanicznej izolacji napięcia. CPX-FVDA-P może działać z każdym sterownikiem obsługującym tryb komunikacji sieciowej Profisafe. Dwa kanały, samomonitorowanie, elektryczne odłączanie. Blok przyłączeniowy M12 lub Cage Clamp. Nr części Typ Dobór w oparciu o kod zamówieniowy CPX-FVDA-P2 Szczegółowe informacje można znaleźć w danych technicznych poszczególnych produktów. Należy przestrzegać informacji prawnych na stronie 76. 66 Moduł ProfiSafe jest zawsze zamawiany w ustalonej konfiguracji: patrz część przykładu pogrubioną czcionką: 51E-F33GCQPEKANGKAQF-Z Bloki łączące wraz z szynami zasilania tworzą szkielet terminalu CPX. Zapewniają one zasilanie dla modułów CPX i połączenia fieldbus. Wiele zastosowań wymaga podzielenia terminala CPX na strefy o różnych napięciach zasilania. Jest to szczególnie istotne dla odrębnego wyłączania cewek elektrozaworów i portów Wyjśc. Bloki łączące mogą być zaprojektowane jako oszczędzające czas instalacji scentralizowane źródło zasilania dla całego terminala CPX bądź jako galwanicznie izolowane, w pełni rozłączalne, potencjalne grupy/segmenty napięcia. Koncepcja napięcia terminali CPX zapewnia bezpieczną dezaktywację za pośrednictwem zewnętrznych urządzeń bezpieczeństwa, wyjścia kontroli bezpieczeństwa bądź zintegrowanego modułu odcinającego ProfiSafe. Należy przestrzegać informacji prawnych na stronie 76. 67 Wejście Układ logiczny Wyjście Wejście Układ logiczny Wyjście Wejście Układ logiczny Wyjście Wejście Układ logiczny Wyjście Przykłady zastosowań Bez programowania – tylko parametryzacja PLC T3 PLC T3 L1, L2, L3, N Zasilanie Wyłącznik awaryjny S1.x Stopień wyjściowy zasilania sterownika STO_A Wyłącznik awaryjny S1 Przekaźnik bezpieczeństwa T1 Stopień wyjściowy zasilania sterownika STO_B Zezwolenie ze stanowiska potwierdzenia STO_A, STO_B Moduł bezpieczeństwa Sygnał zwrotny potwierdzający STOA, STOB Start S2 CMMP-AS-_-M3 T2 M Nr części Typ 1501325 CMMP-AS-C2-3A-M3 1501326 CMMP-AS-C5-3A-M3 1501327 CMMP-AS-C5-11A-P3-M3 1501328 CMMP-AS-C10-11A-P3-M3 561406 CMMD-AS-C8-3A 550041 CMMP-AS-C2-3A 550042 CMMP-AS-C5-3A 551023 CMMP-AS-C5-11A-P3 551024 CMMP-AS-C10-11A-P3 1366842 CMMP-AS-C20-11A-P3 572986 CMMS-AS-C4-3A-G2 572211 CMMS-ST-C8-7-G2 1512316 CMMO-ST-C5-1-DIOP 1512317 CMMO-ST-C5-1-DION Szczegółowe informacje można znaleźć w danych technicznych poszczególnych produktów. Należy przestrzegać informacji prawnych na stronie 76. 68 Uwagi Przykładowe zastosowania pokazują okablowanie pozycjonera silnika CMM dla bezpiecznych urządzeń przełączających różnych producentów. Proste zastosowania wykorzystują wyłącznik awaryjny w celu zademonstrowania możliwości wdrożenia funkcji bezpiecznego wyłączania stopnia mocy (STO) lub funkcji bezpiecznego zatrzymania 1 (SS1). Do opisu i schematu układu oraz listy części dołączana jest ocena opisanych funkcji bezpieczeństwa zgodna ze standardem Sistema. STO-1 Kasowanie S2 STO-2 Start S3 funkcja STO n1 Y1 n1 Możliwe zezwolenie ze stanowiska Drzwi bezpieczeństwa S4.x Kurtyna świetlna S5.x M1 Sygnał zwrotny Enkoder CMM_T2 sender receiver sender receiver Tryb pracy S8 CMGA T1 Przełącznik uruchamiający S9 Kurtyna świetlna S10 Jednofazowy tryb działania S11 Programy zawarte w przykładach programowania obniżają złożoność programowalnego systemu bezpieczeństwa Obwód zabezpieczający do okablowania i konfiguracji, podobnie jak w przypadku prostego przekaźnika bezpieczeństwa. Uwagi Przykłady oprogramowania zawierają typowe konfiguracje systemu bezpieczeństwa CMGA bądź modułu bezpieczeństwa CAMC-G-S3. • Wyłącznik awaryjny uaktywnia funkcję bezpieczeństwa STO w napędach • Wyłącznik awaryjny uaktywnia funkcję bezpieczeństwa SS1 w napędach • Wyłącznik awaryjny i drzwi bezpieczeństwa uaktywniają funkcję bezpieczeństwa SS1 w napędach, zarówno w automatycznym jak i ręcznym trybie działania • Wyłącznik awaryjny i drzwi bezpieczeństwa uaktywniają funkcję bezpieczeństwa SS1 w napędach, zarówno w automatycznym jak i ręcznym trybie działania (z włączonym przełączaniem i bezpiecznie ograniczoną prędkością (SLS)) • Wyłącznik awaryjny, drzwi bezpieczeństwa i kurtyny świetlne uaktywniają funkcję bezpieczeństwa SS1 w napędach, zarówno w automatycznym jak i ręcznym trybie działania (z włączonym przełączaniem i bezpiecznie ograniczoną prędkością (SLS)) • Sterowanie dwuręczne uaktywnia funkcję bezpieczeństwa SS1 w napędach • Wyłącznik awaryjny i sterowanie dwuręczne uaktywniają funkcję bezpieczeństwa SS1 w napędach • Wyłącznik awaryjny, drzwi bezpieczeństwa i sterowanie dwuręczne uaktywniają funkcję bezpieczeństwa SS1 w napędach • Wyłącznik awaryjny, drzwi bezpieczeństwa i sterowanie dwuręczne uaktywniają funkcję bezpieczeństwa SS1 w napędach, zarówno w automatycznym jak i ręcznym trybie działania (z włączonym przełączaniem i bezpiecznie ograniczoną prędkością (SLS)) • Wyłącznik awaryjny, drzwi bezpieczeństwa i kurtyny świetlne uaktywniają funkcję bezpieczeństwa SS1 w napędach, zarówno w automatycznym jak i ręcznym trybie działania (z włączonym przełączaniem i bezpiecznie ograniczoną prędkością (SLS)), kurtyna świetlna w działaniach pojedynczych (interwencja prowadzi do funkcji SS2 z automatycznym uruchomieniem). Szczegółowe informacje można znaleźć w danych technicznych poszczególnych produktów. Należy przestrzegać informacji prawnych na stronie 76. 69 Wiedza zapewnia bezpieczeństwo Przegląd szkoleń Bezpieczeństwo nigdy nie ogranicza się do sprzętu i właściwych projektów. Bezpieczeństwo zaczyna się na etapie koncepcji, np.: poprzez określenie oczekiwanych poziomów zapewnienia bezpieczeństwa. Festo Didactic oferuje wiele zróżnicowanych, wszechstronnych kursów szkoleniowych. „Budowa i obsługa bezpiecznych maszyn – skuteczna integracja wszystkich partnerów” „Bezpieczeństwo w zakresie pneumatyki i elektropneumatyki dla projektantów” Przepisy prawne wymagają zgodności od twórców i właścicieli maszyn. Producenci muszą wykazać się zgodnością z dyrektywą maszynową WE i innymi dyrektywami związanymi z daną maszyną, czego dowodem jest oznaczenie CE i Deklaracji Zgodności. Dyrektywy znajdują odzwierciedlenie w prawodawstwie niemieckim pod postacią Ustawy o bezpieczeństwie produktów (ProdSG). W Niemczech, właściciel maszyny musi zachowywać zgodność z Przepisami o bezpieczeństwie użytkowania (BetrSichV). Jakie zadania i obowiązki posiada dostawca, jakie producent, a jakie właściciel? W jaki sposób można wziąć pod uwagę przepisy prawne nie zmieniając początkowego budżetu? W tym procesie producent i właściciel odkrywają rolę kluczową jako partnerzy w negocjacjach. Im szybciej obie strony docenią, zaakceptują i zaczną promować istotność Europejska dyrektywa maszynowa 2006/42/WE uzyskała moc prawną w grudniu 2009 roku i wymaga od projektantów podjęcia wielu działań mających na celu zapewnienie bezpieczeństwa w celu uzyskania znaku CE dla maszyn i systemów. Ocena ryzyka, jak założono w normie EN ISO 13849-1, odgrywa istotną rolę powyższego procesu i musi być brana pod uwagę przez projektantów. Seminarium to zapewnia okazję do zapoznania się z określonymi układami pneumatycznymi i elektropneumatycznymi układami dla „środków bezpieczeństwa w systemach pneumatycznych związanych z bezpieczeństwem”. Typowe układy są często analizowane przez pryzmat możliwości wystąpienia awarii. Seminarium skupia się na technice układów. Ponad 40 lat doświadczenia w zakresie szkolenia i konsultacji, seminaria prowadzone w 40 językach, ponad 42 000 uczestników każdego roku i ok. 230 krajowych i międzynarodowych projektów prowadzonych przez 200 kompetentnych trenerów i konsultantów mówi samo za siebie. Nasi trenerzy oddają do Państwa dyspozycji całe swoje bogate doświadczenie i są w stanie optymalnie przygotować Państwa lub Waszych pracowników do wypełniania konkretnych obowiązków związanych z bezpieczeństwem. Nasz internetowy kurs „Technika Bezpieczeństwa” jest idealny dla osób poszukujących elastycznego i niezależnego szkolenia. Poza zróżnicowaną ofertą seminariów dotyczących techniki bezpieczeństwa, naszym klientom oferujemy również pomoc na miejscu. Przykładowo, firma SMS Meer GmbH w Mönchengladbach, w której przeprowadzono serię seminariów poświęconych dyrektywie maszynowej WE 2006/42/WE i nowej normie EN ISO 13849-1: „Chociaż wymogi zgodności z dyrektywą maszynową WE zostały spełnione już jakiś czas temu, w naszej pracy każdego dnia pojawiają się nowe pytania. Celem seminariów było znalezienie na nie odpowiedzi i przedstawienie ich wszystkim pracownikom, aby dysponowali oni taką samą wiedzą. Przykładowo, dużą część zajęć poświęcono omawianiu drobnych szczegółów, co skutkowało wysoką oceną seminariów. Wielu uczestników domagało się kontynuacji, zwłaszcza na temat normy DIN EN ISO 13849. Globalny zasięg kwestii dotyczących techniki bezpieczeństwa wymaga szerokiego zakresu ekspertyzy. Trzymanie ręki na pulsie przez działy sprzedaży i projektowania wydaje się niemalże niemożliwe. Firma SMS Meer dysponuje teraz nowym, scentralizowanym działem strategicznego i operacyjnego wsparcia dla obszarów produktowych, będąc w stanie zapewniać działom sprzedaży projektów pomoc, której te potrzebują. Znaczące zmiany globalne wymagają regularnych szkoleń ogólnych i ciągłej aktualizacji umiejętności personelu”. Andreas Dröttboom, menedżer ds. dokumentacji i bezpieczeństwa produktu, SMS Meer GmbH Mönchengladbach Festo Training and Consulting oferuje także konkretną pomoc w zakresie wdrożeń ...w projektach takich jak np.: • Analiza ryzyka i ocena maszyn • Przeprowadzanie oceny zgodności • Pomoc w uzyskiwaniu znaku CE dyrektywy maszynowej 2006/42/WE • Przygotowanie dokumentacji technicznej oraz instrukcji operacyjnych Na stronie www.festo-tac.de znajdują się informacje o projekcie „Pomoc w uzyskaniu znaku CE dyrektywy maszynowej 2006/42/WE w firmie Stanzwerk Salzwedel GmbH & Co. KG; bezpieczeństwa oraz metod jego osiągania, tym większa jest szansa na utrzymanie niskich kosztów i tym szybciej można będzie przejść do właściwej budowy maszyn. Spis treści: • Dyrektywy europejskie • Dyrektywa maszynowa WE – Przepisy dotyczące bezpieczeństwa pracy • Obowiązki dostawców, producentów i właścicieli maszyn • Dane techniczne i dane bezpieczeństwa • Uczestnicy • Kryteria testów odbiorczych • Ograniczenia maszyny • Ocena ryzyka zgodna z EN ISO 12 100 • Graf ryzyka zgodny z EN ISO 13849-1 • Wybór trybów działania i środków bezpieczeństwa • Bezpieczne zachowanie napędów pneumatycznych • Niedroga, bezpieczna konstrukcja Czas trwania: 1 dzień 70 • Dobór części zamiennych • Zanik i przywracanie zasilania • Niezawodne zasilanie i odpowietrzanie • Bezpieczne otwieranie hamulców i zacisków • Zasady bezpieczeństwa w pneumatyce zgodne z normą DIN EN ISO 13849-2 • Wybrane środki bezpieczeństwa pneumatyki związanej z bezpieczeństwem (nieoczekiwane ponowne uruchomienie, blokowanie, hamowanie i odwrócenie kierunku ruchu; odłączanie zasilania i ruch swobodny; zmniejszona siła i prędkość, sterowanie dwuręczne) • Analiza awarii i wyjątków zgodnie z DIN EN ISO 13849-2 • Wpływ długości, średnicy i mocowania przewodu na prędkość pracy siłowników • Informacje związane z instrukcjami obsługi i serwisu Czas trwania: 2 dni Spis treści: • Struktura i funkcja układów związanych z bezpieczeństwem EN ISO 13849-1 • Określenie kategorii bezpieczeństwa dla układów Terminy oraz więcej informacji można znaleźć na: www.festo.pl (Zakładka: dydaktyka) 71 „Obliczanie układów bezpieczeństwa zgodnie z EN ISO 13849-1 za pomocą programu SISTEMA”. Środki zmniejszania ryzyka mają kluczowe znaczenie dla budowy bezpiecznej maszyny. Poprzednia norma, DIN EN 954-1, określa jedynie aspekty ilościowe. Nowa norma, EN ISO 13849-1, wymaga jednak od projektantów rozważenia jakości systemu kontroli bezpieczeństwa, gdyż konieczne jest wzięcie pod uwagę możliwości wystąpienia awarii. Jak to się robi, poczynając od oceny ryzyka i określania niezbędnego poziomu zapewnienia bezpieczeństwa, aż do obliczeń potwierdzających? Spis treści: • Ocena ryzyka zgodnie z zasadami i według wymogów normy EN ISO 13849-1 • Poziom zapewnienia bezpieczeństwa (PL) – Prawdopodobieństwo uszkodzenia na godzinę (PFH) – Średni czas do uszkodzenia (MTTF) – Charakterystyczne wartości niezawodności elementów (B10) – Pokrycie diagnostyczne (DC) – Defekty spowodowane wspólną przyczyną (CCF) • Funkcje bezpieczeństwa i kategorie kontroli • Określanie elementów łańcucha bezpieczeństwa • Struktura oprogramowania SISTEMA • Wykonywanie obliczeń w oparciu o przykłady • Obliczenia w strukturach złożonych (liczne drzwi bezpieczeństwa, liczne napędy) • Obliczenia dla elementów bezpieczeństwa i wyłączenia awaryjnego • Tworzenie własnych bibliotek • Integracja własnej dokumentacji • Praktyczne ćwiczenia komputerowe przy wykorzystaniu oprogramowania SISTEMA Czas trwania: 2 dni „Zaawansowane funkcje bezpieczeństwa w zakresie pneumatyki i elektropneumatyki dla projektantów” „Bezpieczna technika obwodów dla personelu technicznego” „Bezpieczna technologia napędów elektrycznych – analiza pełnego układu bezpieczeństwa z mechanizmem napędowym”. Niezbędne wymagania względem pneumatyki w technice bezpieczeństwa są złożone i wiążą się z poważnymi konsekwencjami. Wiele zastosowań wymaga dokładnych analiz, ponieważ uzyskanie pełnych i prawidłowych szacunków jest możliwe wyłącznie po uzyskaniu kompletnego obrazu całości, na który składają się m.in. elementy, układy bezpieczeństwa, środki bezpieczeństwa, tryby działania oraz koszty. uruchomienie • Typowe układy ciągłe z prostymi obliczeniami w programie SISTEMA • Schemat układu: od jednostki roboczej do napędu • Układy z wyspami zaworowymi MPA i VTSA • Charakterystyka awarii, analiza usterek i wyjątków • Tryby robocze i środki bezpieczeństwa • Wybór kurtyn świetlnych i drzwi bezpieczeństwa • Analiza kosztów Czas trwania: 2 dni pneumatycznych dla zastosowań bezpieczeństwa • Zabezpieczenei przed nieoczekiwanym uruchomieniem – Blokowanie, hamowanie i odwrócenie ruchu – Odłączanie zasilania i ruch swobodny – Zmniejszona siła i prędkość – Sterowanie dwuręczne • Wyjaśnianie i usuwanie usterek w układach związanych z bezpieczeństwem • Dobór właściwych części zamiennych przy uwzględnieniu charakterystyki awarii • Bezpieczne zasilanie ciśnienia i odpowietrzanie napędów i układów • Wpływ czasu ruchu nadmiarowego napędów pneumatycznych na zakres roboczy zabezpieczających kurtyn świetlnych • Bezpieczna obsługa hamulców i zacisków • Ćwiczenia praktyczne Napędy elektryczne i systemy napędów są wszechobecne w branży mechanicznej. Jak jednak użytkownik może zapewnić bezpieczeństwo napędu elektrycznego, uwzględniając cały system bezpieczeństwa, od elementów kontrolnych do układów mechanicznych? W jaki sposób należy traktować paski zębate i napędy ze śrubą, oraz jak zapewnić bezpieczeństwo napędów ze śrubą? Spis treści: • Utrzymywanie obciążeń pionowych • Obciążenia i hamulce pionowe w różnych trybach działania • Typowe układy sterowaniaw kategorii 2 • Testowanie układów w kategorii 2 oraz z użyciem hamulców • Inne typowe układy związane z tematyką bezpieczeństwa • Zatrzymywanie – Odpowietrzanie – Zmniejszona siła – Zmniejszona prędkość – Nieoczekiwane ponowne Jednym z ważnych zadań stojących przed serwisantami jest szybkie lokalizowanie usterek w układach związanych z bezpieczeństwem i ich sprawne usuwanie. Z tego powodu, ludzie tacy muszą dobrze znać funkcje elementów, w tym elementów bezpieczeństwa. Obejmuje to także wzajemne oddziaływanie elementów układu, ich odzwierciedlenie na rysunkach oraz ich klasyfikację pod kątem kategorii kontrolnych. Wszyscy serwisanci muszą zatem przejść szkolenie w zakresie techniki bezpieczeństwa i związanej z nią normy EN ISO 13849-1. Dla kogo jest przeznaczone szkolenie: serwisanci, mechanicy i elektrycy Czas trwania: 1 dzień Terminy oraz więcej informacji: www.festo.pl (Zakładka: Dydaktyka) Spis treści: • Wprowadzenie do techniki bezpieczeństwa i normy EN ISO 13849-1 • Podstawowe, sprawdzone zasady bezpieczeństwa dla pneumatyki • Kategorie sterowania i zatrzymania oraz ich efekty • Bezpieczne opanowanie potencjalnych zagrożeń w układach pneumatycznych • Wybrane środki bezpieczeństwa dla układów Terminy oraz więcej informacji: www.festo.pl (Zakładka: Dydaktyka) • Spis treści: Kategorie sterowania zgodne z EN ISO 13849-1 • Kategorie zatrzymania wg EN 60 204-1 • Bezpieczeństwo funkcjonalne zgodne z EN 61 800-5-2 • Mechanizm napędu: Napędy z paskiem zębatym i ze śrubą • Obciążenia pionowe • Hamulce trzymające i robocze • Typowe układy Czas trwania: 4 dni 72 73 Usługi dotyczące bezpieczeństwa maszyn świadczone przez Festo w Austrii WBT – szkolenia internetowe z zakresu techniki bezpieczeństwa Festo Austria oferuje usługi w zakresie techniki bezpieczeństwa maszyn, m.in.: szkolenia, wsparcie techniczne i planistyczne itp. Szkolenie w zakresie bezpieczeństwa w pracy z maszyną u klienta Festo Didactic zorganizowało szczegółowy program szkoleń w firmie Fill. W programie wzięli też udział specjaliści z firm i organizacji takich jak Siemens, Pilz, SEW Eurodrive, Sick, TÜV Austria Services oraz IBF Automatisierungs- und Sicherheitstechnik. Szkolenie miało miejsce na terenie znajdującego się w północnej Austrii parku technologicznego firmy Fill. Było to bardzo korzystne dla klienta, gdyż pracownicy mieli blisko do miejsca szkolenia. 74 Od norm do układów Wybrane elementy koncepcji szkolenia w firmie Fill obejmowały znajomość i umiejętność stosowania konkretnych norm, planowanie bezpiecznych układów elektrycznych, hydraulicznych i pneumatycznych, wykorzystanie oprogramowania w celu optymalizacji procesu projektowania, programowanie związanych z bezpieczeństwem jednostek sterujących oraz tworzenie i wymiarowanie koncepcji magistrali; wszystkie te elementy analizowane były w świetle dyrektywy maszynowej WE. Rudolf Reiter, dyrektor techniki bezpieczeństwa w firmie Fill: „Ciągłość oceny funkcji bezpieczeństwa, niezależnie od stosowanej technologii i rodzaju energii (elektryczna, hydrauliczna, mechaniczna, pneumatyczna itp.) były dla nas bardzo ważne i dzięki doświadczeniu firmy Festo w zakresie projektowania udało się nam zapewnić te istotne dla nas elementy”. „Dzięki konkretnej koncepcji dopasowanej do potrzeb firmy Fill, kilkutygodniowy program pozwolił naszym pracownikom na sprostanie wymaganiom stawianym przez współczesną technikę bezpieczeństwa”. Program szkoleniowy zapewnia wprowadzenie do złożonej tematyki techniki bezpieczeństwa w maszynach i systemach przemysłowych. Celem tego programu jest zwiększenie świadomości problemów związanych z projektowaniem techniki przemysłowej i pomoc w zrozumieniu sprzętu bezpieczeństwa i metod analizy zagrożenia. Program szkoleniowy oparty jest na poprawionej wersji dyrektywy maszynowej WE 2006/42/WE, która weszła w życie 29 grudnia 2009 roku. W jaki sposób określa się poziom zapewnienia bezpieczeństwa całego układu przez środki techniczne? Program szkoleniowy wyjaśnia koncepcje takie, jak prawdopodobieństwo uszkodzenia (POF), pokrycie diagnostyczne (DC), uszkodzenie spowodowane wspólną przyczyną (CCF), redundancja i zróżnicowanie. Szkolenie dokładnie omawia również wszystkie elementy sprzętu bezpieczeństwa. • Procedura oceny ryzyka zgodna z EN ISO 14121 i EN ISO 12100 • Definicje • Szacowanie ryzyka: wyznaczenie wymaganego poziomu zapewnienia bezpieczeństwa • Środki ograniczania ryzyka: środki projektowe, techniczne środki ochronne, środki instruktażowe • Dobór funkcji bezpieczeństwa • Określanie kategorii kontroli Wybrane treści • Wprowadzenie do bezpieczeństwa maszyn • Pytanie o odpowiedzialność (kto jest odpowiedzialny w razie wypadku?) • Dyrektywy europejskie • Związek pomiędzy dyrektywami i normami • Nowa dyrektywa maszynowa 2006/42/WE • Hierarchia europejskich norm bezpieczeństwa maszyn • Bezpieczeństwo maszyn w USA Możemy zapewnić to, czego potrzebujesz Dane możemy dostarczyć na nośniku CD-ROM bądź w wersji WBT do instalacji w sieci i systemach szkoleniowych dla dowolnej liczby licencji. Czas trwania Około 4 godziny Więcej informacji można znaleźć na stronie Festo Didactic: www.festo-didactic.com 75 Indeks skrótów Skrót Nazwa polska Nazwa angielska Źródło a, b, c, d, e (Pl) Oznaczenie poziomu bezpieczeństwa Denotation of performance levels DIN EN ISO 13849-1 AB Urządzenia sygnalizacyjne i sterownicze Display and operating units Festo AC/DC Prąd przemienny/prąd stały Alternating current/direct units IEC 61511 AE Zawory włączające i odpowietrzające Start-up and exhaust valves Festo ALARP Tak niski jak jest to racjonalnie uzasadnione As low as reasonable practicable IEC 61511 ANSI Amerykański Narodowy Instytut Normalizacyjny American National Standards Institute IEC 61511 AOPD/AOPDDR Aktywne optoelektroniczne urządzenie ochronne reagujące na światło rozproszone Active optoelectronic protection device responsive to diffuse reflection ISO 12100, DIN EN ISO 13849-1 Interfejs AS Interfejs sygnałowy AS Aktuator Sensor Interface B, 1, 2, 3, 4 Oznaczenie kategorii Denotation of categories DIN EN ISO 13849-1 B10 Liczba cykli do wystąpienia uszkodzenia 10% komponentów (dotyczy elementów pneumatycznych i komponentów elektromechanicznych) Number of cycles until 10% of the components fail (for pneumatic and electromechanical compnents) DIN EN ISO 13849-1 B10 d Liczba cykli do wystąpienia niebezpiecznego uszkodzenia 10% komponentów (dotyczy elementów pneumatycznych i komponentów elektromechanicznych) Number of cycles until 10% of the components fail dangerously (for pneumatic and electomechanical components) DIN EN ISO 13849-1 BPCS Podstawowy system sterowania procesem Basic process control system IEC 61511 BPCS Podstawowy system sterowania procesem Basic process control system IEC 61511 BSL Bootstraploader Bootstraploader BTB/RTO Gotowy do pracy Ready-to-operate BWP Bezdotykowy czujnik pozycji Electro-sensitive position switch BWS Elektroczułe wyposażenie ochronne Electro-snsitive protective equipment EN 61496 Kat. Kategoria Category DIN EN ISO 13849-1 CC Przetwornik prądowy Current converter DIN EN ISO 13849-1 ccd Kod komendy Command-code CCF Uszkodzenie spowodowane wspólną przyczyną Common cause failure CEN Europejski Komitet Normalizacyjny European Commttee for Standardization CENELEC Europejski Komitet Normalizacyjny Elektrotechniki European Commttee for Electrotechnical Standardization CMF Uszkodzenie wspólnego rodzaju Common mode failure EN 61511-1:2004 CRC Cykliczny kod nadmiarowy Cyclic Redundancy Check Zatwierdzenie przez cykliczny kod nadmiarowy DC Pokrycie diagnostyczne Diagnostic Coverage DIN EN ISO 13849-1, IEC 62061(IEC 61508-2:2000 DC Prąd stały Direct current DCavg[%] Pokrycie diagnostyczne (średnie) Diagnostic Coverage, average DPV1 Tryb pracy PROFIBUS PROFIBUS versions DR Zawory ciśnieniowe Pressure control valves Festo DS Wyłącznik ciśnieniowy Pressure switch Festo DV Wzmacniacz ciśnieniowy Pressure amplifier Festo E Zewnętrzne środki zmniejszania ryzyka External risk reduction facilities EN 61511-1:2004 E/A Wejście/Wyjście Input/Output E/E/EP Elektryczny/elektroniczny/programowany elektroniczny Electrical/Electronical/programmable electronic IEC 61511, IEC 61508 E/E/PE Elektryczny/elektroniczny/programowany elektroniczny Electrical/Electronical/programmable electronic IEC 61511, IEC 61508 E/E/PES Elektryczny/elektroniczny/programowany system elektroniczny Electrical/Electronical/programmable electronic system IEC 61511 Zastrzeżenia prawne Wskazówki te mają charakter wyłącznie informacyjny i są przeznaczone dla każdego, kto wykorzystuje lub chce wykorzystywać techniki bezpieczeństwa. Wszystkie zawarte w nich informacje zostały zebrane i opracowane zgodnie z naszą najlepszą wiedzą i poczuciem odpowiedzialności, zaś ich celem jest zapewnienie pomocy w zakresie techniki bezpieczeństwa. Dotyczy to zwłaszcza wskazówek i norm, które nie są w żadnym razie przedstawione w postaci kompletnej i wyczerpującej. Rozwiązania, ilustracje schematów, kombinacje i konfiguracja produktów zaprezentowane w niniejszym materiale są wyłącznie przykładami zastosowania naszych produktów. Nie stanowią one reprezentacji konkretnych rozwiązań i zastosowań oferowanych klientom. Każdy klient i użytkownik jest zobowiązany do niezależnego przestrzegania przepisów, wskazówek i norm dotyczących produkcji, budowy oraz 76 informacji o produkcie oraz ponosi odpowiedzialność za wykorzystywanie urządzeń do konkretnych zastosowań oraz musi stosować się do nich w czasie przygotowania. Z tego powodu, docelowym odbiorcą tych informacji powinien być wyłącznie odpowiednio przeszkolony i wykwalifikowany personel. W kontekście powyższych informacji, nasza firma nie może być odpowiedzialna za rozwiązania zaprojektowane, stworzone i wdrożone przez klienta z myślą o konkretnych zastosowaniach. IEC 61508, IEC 62061, prEN ISO 12849-1 EN 61511-1:2004, DIN EN ISO 13849-1 DIN EN ISO 13849-1 77 Skrót Nazwa polska Nazwa angielska Skrót Nazwa polska Nazwa angielska Źródło EDM Monitorowanie urządzeń zewnętrznych External Device Monitoring DV Wzmacniacz ciśnieniowy Pressure amplifier Festo EDS Pliki konfiguracyjne Electronic Data Sheet O, O1, O2, OTE F, F1, F2 Częstość i/lub czas ekspozycji na zagrożenie Frequency and/or time of exposure to the hazard DIN EN ISO 13849-1 Człon wyjściowy, np. element układu napędowego Output device, e.g. actuator DIN EN ISO 13849-1 OE Smarownica Lubricator Festo Blok funkcjonalny Function block DIN EN ISO 13849-1 OSHA OSI Model OSI Open System Interconnection OSSD Urządzenie przełączające sygnał wyjściowy Output Signal Switching Device EN 61496-1 P, P1, P2 Możliwość uniknięcia zagrożenia Possibility of avoiding the hazard DIN EN ISO 13849-1 Pdf Prawdopodobieństwo wystąpienia niebezpiecznego uszkodzenia Probability of dangerous failure IEC 61508, IEC 62061 PE Programowalna elektronika Programmable electronics EN 61511-1 PES Programowalny system elektroniczny Programmale electronic system EN 61511-1, DIN EN PFD Prawdopodobieństwo uszkodzenia na żądanie Probability of failure on demad IEC 61508, IEC 62061 FB Źródło FMEA Analiza rodzajów uszkodzeń i ich skutków Failure modes and effects analysis DIN EN ISO 13849-1, EN ISO 12100 FO Napędy do określonych zastosowań Function-oriented drives Festo FR Zespół filtr-regulator Filter-regulator unit Festo FTA Analiza drzewa błędów Fault Tree Analysis EN ISO 12100 zagrożenie Potencjalne źródło urazów lub uszczerbku na zdrowiu Potential source of injury or damage to health Dyrektywa maszynowa 2006/42/WE Strefa zagrożenia Każda strefa wewnątrz i/lub wokół maszyny, w której osoba może być narażona na zagrożenie Any zone within and/or around machinery in which a person is subject to a risk to his health or safety EN ISO 12100 H & RA Ocena zagrożeń i ryzyka Hazard and risk assessment IEC 61511 H/W Sprzęt Hardware IEC 61511 PFH Prawdopodobieństwo uszkodzenia na godzinę Probability of failure per hour IEC 62061 PFHd Prawdopodobieństwo niebezpiecznego uszkodzenia na godzinę Probability of dangerous failure per hour IEC 62061 PHA Wstępna analiza zagrożeń Preliminary hazard analysis EN ISO 12100 PL/Poziom zapewnienia bezpieczeństwa Dyskretny poziom charakteryzujący zdolność elementów systemu sterowania związanych z bezpieczeństwem do realizacji funkcji bezpieczeństwa w określonych warunkach Discrete level used to specify the ability of safety-related parts of control systems to perform a safety function under foreseeabl condtions DIN EN ISO 13849-1 PLr Poziom zapewnienia bezpieczeństwa (PL) zastosowany do osiągnięcia wymaganej redukcji ryzyka dla każdej funkcji bezpieczeństwa Performance level (PL) applied in order to achieve the required risk reduction for each safety function DIN EN ISO 13849-1 PLC Programowalny sterownik logiczny Programmable logic contoller IEC 61511, DIN EN ISO 13849-1 PLniski Najniższy poziom zapewnienia bezpieczeństwa elementu SRP/CS w układzie z SPR/CS Lowest performance level of a SPR/CS in a combination with SPR/CS DIN EN ISO 13849-1 HFT Tolerancja defektów sprzętu Hardware fault tolerance IEC 61511 HMI Interfejs człowiek-maszyna Human machine interface IEC 61511 HRA Analiza niezawodności człowieka Human reliability analysis IEC 61511 I, I1, I2 Nadajnik sygnału, np. czujnik Input device, e.g. sensor DIN EN ISO 13849-1 i, j Indeks do zliczania Index for counting DIN EN ISO 13849-1 WE/WY Wejścia/Wyjścia Inputs/Outputs DIN EN ISO 13849-1 iab, ibc Połączenie bloków Interconnecting means DIN EN ISO 13849-1 z założenia bezpieczna Rozwiązanie konstrukcyjne bezpieczne samo w sobie Inherently safe design measure EN ISO 12100 KL Siłowniki beztłoczyskowe Rodless cylinders Festo PR Zawory proporcjonalne Proportional valves Festo Deklaracja zgodności Deklaracja zgodności Declaration of conformity Dyrektywa maszynowa WE 2006/42/WE RE Regulator Regulator Festo Ryzyko resztkowe Ryzyko pozostające po zastosowaniu środków ochronnych Risk remaining after safety measures have been taken EN ISO 12100 Ryzyko Kombinacja prawdopodobieństwa Combination of the Probability EN ISO 12100 Analiza ryzyka Kombinacja wyszczególnionych ograniczeń dotyczących maszyny, identyfikacji zagrożeń i szacowania ryzyka Combination of the specification of the limits of the machine, hazard identification and risk estimation EN ISO 12100 Ocena ryzyka Całkowity proces obejmujący analizę i ocenę ryzyka Overall process comprising a risk analysis and a risk evaluation EN ISO 12100 Ocenianie ryzyka Osąd na podstawie analizy ryzyka, czy cele zmniejszania ryzyka zostały osiągnięte Judgement, on the basis of risk analysis, of wheather the risk reduction objectives have been achieved EN ISO 12100 Szacowanie ryzyka Określenie prawdopodobnej ciężkości szkody i prawdopodobieństwa jej wystąpienia Defining likely severity of harm and probability of its occurrence EN ISO 12100 S, S1, S2 Ciężkość szkody Severity of injury DIN EN ISO 13849-1 SA Napędy wahadłowe Semi-rotary drives Festo SAT Testy odbiorcze Site acceptance test IEC 61511 Szkoda Uraz fizyczny lub uszczerbek na zdrowiu Physical injuy or damage to health EN 61511-1 KS Siłowniki z tłoczyskiem Cylinders with position rod Festo L, L1, L2 Układ logiczny Logic DIN EN ISO 13849-1 Lambda Strumień uszkodzeń niebezpiecznych Rate to failure IEC 62061 MTBF Średni czas między uszkodzeniami Mean time between failure DIN EN ISO 13849-1 MTTF/MTTFd Średni czas do uszkodzenia/ Średni czas do niebezpiecznego uszkodzenia Mean time to failure/ Mean time to dangeous failure DIN EN ISO 13849-1 MTTR Średni czas do naprawy Mean time to repair DIN EN ISO 13849-1 NMT Nadzór sieci Network Management Nniski Liczba SRP/CS o niskim poziomie PL w podzespole złożonym z SRP/CS Number of SRP/CS with PLlow in a combination of SRP/CS DIN EN ISO 13849-1 NOT-AUS Wyłączenie awaryjne Emergency switch-off EN 418 (ISO 13850) EN 60204-1 aneks D NOT-HALT Wyłącznik awaryjny Emergency stop ISO 13850 EN 60204-1 aneks D NP System nieprogramowalny Non-programmable system EN 61511-1:2004 Środek ochronny Środki, które eliminują zagrożenie lub zmniejszają ryzyko Means that eliminates a hazard or reduces a risk EN ISO 12100, EN 61511-1 DS Wyłącznik ciśnieniowy Pressure switch Festo SIF Przyrządowa funkcja bezpieczeństwa Safety instrumental function EN 61511-1 78 79 Skrót Nazwa polska Nazwa angielska Źródło SIL Poziom nienaruszalności bezpieczeństwa Safety integrity level IEC 61511, DIN EN ISO 13849-1 SIS Przyrządowy system bezpieczeństwa Safety instrumented system EN 61511-1 SP Zawory odcinające Shut-off valves Festo SPE Czułe wyposażenie ochronne Sensitive Protection Equipment EN ISO 12100 SRASW Oprogramowanie związane z bezpieczeństwem Safety-Related Application Software DIN EN ISO 13849-1 SRECS Elektryczny system sterowania związany z bezpieczeństwem Safety-Related Electrical Control System IEC 62061 SRESW Oprogramowanie użytkowe związane z bezpieczeństwem Safety-Related Embedded Software DIN EN ISO 13849-1 SRP Element związany z bezpieczeństwem Safety-Related Part DIN EN ISO 13849-1 SRP/CS Element systemu sterowania związany z bezpieczeństwem Safety-Related Part of Control Systems DIN EN ISO 13849-1 SRS Specyfikacja wymagań bezpieczeństwa Safety Requirements Specification IEC 61511 ST Zawory dławiąco-zwrotne Flow control valves Festo SW1A, SW1B, SW2 Czujniki położenia Position switces DIN EN ISO 13849-1 SYNC Obiekty synchronizacji Synchronisation objects TE Wyposażenie do testów Test equipment DIN EN ISO 13849-1 Techn. środki ochrony Stosowanie osłon lub innych urządzeń ochronnych w celu ochrony osób przed zagrożeniami, których nie można w rozsądny sposób wyeliminować lub w przypadku ryzyka, którego nie można zmniejszyć za pomocą rozwiązań konstrukcyjnych bezpiecznych samych w sobie Protective measure using safeguards to protect persons from the hazard which cannot reasonably be eliminated or from the risks which cannot be sufficiently reduced by inherently safe design measures EN ISO 12100 TM Okres użytkowania Mission time DIN EN ISO 13849-1 80 .ar .at .au .be .bg .br .by .ca .ch .cl .cn .co .cz .de .dk .ee .es .fi .fr .gb .gr .hk .hr .hu .id .ie .il .in .ir .it .jp .kr .lt .lv .mx .my .ng .nl .no .nz .pe .ph .pl .pt .ro .ru .se .sg .si .sk .th .tr .tw .ua .us .ve .vn .za 135242 pl 2014/10 Festo na świecie www.festo.com