Historia sztuki powszechnej rok II

1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Prowadzący: dr Aleksander Jankowski
Jednostka prowadząca kierunek: Wydział Humanistyczny
Kierunek: Historia – studia pierwszego stopnia
Specjalność: Promocja Dziedzictwa Kulturowego
Nazwa przedmiotu: Historia sztuki powszechnej
Przedmioty wprowadzające i wymagania wstępne: brak
Liczba godzin: 15 W + 30 K
System studiów: studia stacjonarne
Rok: II Semestr: 4
9.
Liczba punktów ECTS:
10. Forma zaliczenia: egzamin
Warunki zaliczenia: aktywny, wykazujący znajomość literatury przedmiotu udział w
zajęciach; przygotowanie referatu na zadany temat
11. Metody dydaktyczne: wykłady, wizualizacje poglądowe, dyskusje problemowe,
analizy struktury i treści wybranych dzieł sztuki
12. Treści nauczania:
Pojęcie sztuki w historii; klasyczne i nieklasyczne rozumienie sztuki; sztuka a
współczesne koncepcje kultury. Dzieło sztuki jako źródło historyczne i kulturowe. Podstawy
systematyki, typologii i klasyfikacji sztuki dawnej; akademicka koncepcja stylu artystycznego
w świetle współczesnej metodologii historii sztuki. Forma, kompozycja, treść i funkcja dzieła
sztuki. Ikonografia i przekształcenia ikonograficzne w ewolucji sztuk plastycznych. Struktura
dzieła architektonicznego. Architektura a budownictwo. Typologia dzieł architektury i
budownictwa. Teoria sztuki a krytyka artystyczna.
Periodyzacja sztuki europejskiej. Związki między procesami ewolucyjnymi sztuki a
procesami ewolucji kultury i przemianami społecznych czynników kulturotwórczych.
Kultura wczesnochrześcijańska i upadek łacińskiego świata antycznego. Sztuka
wczesnochrześcijańska w procesie ewangelizacji i cywilizowania barbarzyńców germańskich.
Renesans karoliński i ottoński w procesie unifikacji kultury I-ego tysiąclecia. Sztuka
romańska w Europie (geneza, szkoły budowlane i regiony artystyczne). Narodziny gotyku;
koncepcja świątyni opata Sugera z St-Denis. Gotyk klasyczny Ile-de France a gotyk w
Europie (redukcyjny i poklasyczny). Renesans w europejskiej kulturze II-ego tysiąclecia
(renesans Italii i renesans Północy). Sztuka w służbie reformacji (Spór o obrazy w Europie
nowożytnej). Sztuka w służbie kontrreformacji. Manieryzm, barok, rokoko – znaczenie pojęć
w kontekście ewolucji jakości artystycznych sztuki europejskiej. Najważniejsze centra sztuki
europejskiej. Panorama najwybitniejszych osiągnięć europejskiej kultury artystycznej.
Sztuka doby Oświecenia i „rewolucji romantycznych”. Klasycyzm i klasycyzmy. Sztuka w
przełomach i rewolucjach kulturowych. Sztuka w służbie utopii społecznych Europy XIX i
XX w. Kryzysy w sztuce a kryzysy w kulturze europejskiej. Panorama zjawisk i tendencji
artystycznych w XIX i XX w. Dzieło sztuki na trasie podróży po Europie - w krajobrazie
kulturowym, w świątyni, w muzeum.
Literatura podstawowa:

Słownik terminologiczny sztuk pięknych, pr. zb., Warszawa 2004 (wybrane
zagadnienia)

J. Białostocki, Refleksje i syntezy ze świata sztuki, cykl I - Warszawa 1978, ;
cykl II – Warszawa 1987 (wybrane zagadnienia)

J. Białostocki, Styl, [w:] Historia sztuki wśród nauk humanistycznych,
Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1980

J. Białostocki, Tradycje antyczne w sztuce europejskiej, [w:] idem: Teoria i
twórczość. O tradycji i inwencji w teorii sztuki i ikonografii, Poznań 1961

J. Białostocki, Tradycje i przekształcenia ikonograficzne, [w:] idem: Teoria i
twórczość... (jw.)

J. Białostocki, Temat ramowy i obraz archetypiczny: psychologia i ikonografia,
[w:] idem: Teoria i twórczość... (jw.)

J. Białostocki, Symbole i obrazy, Warszawa 1982

E. Panofsky, Ikonografia i ikonologia, w: idem, Studia z historii sztuki,
Warszawa 1971

L. Ettlinger, Historia sztuki jako historia, w: Pojęcia, problemy i metody
współczesnej nauki o sztuce, opr. J. Białostocki, Warszawa 1976

R. Zeitler, Historia sztuki jako nauka historyczna, w: Pojęcia, problemy..., [w:]
Pojęcia, problemy... (jw.)

H. von Einem, Zagadnienie interpretacji w historii sztuki, [w:] Pojęcia,
problemy... (jw.)

E. Jastrzębowska, Sztuka wczesnochrześcijańska, Warszawa 1988

J. Le Goff, Kultura średniowiecznej Europy, Warszawa 1995

P. Skubiszewski, Sztuka Europy Łacińskiej VI-IX w., Lublin 2001

Z. Świechowski, L. Nowak, B. Gumińska, Sztuka romańska, Warszawa 1976

O. von Simson, Katedra gotycka. Jej narodziny i znaczenie, Warszawa 1989

A. Bochnak, Historia sztuki nowożytnej, t. 1-2, Warszawa-Kraków 1981

J. Shearman, Manieryzm, Warszawa 1970

S. Michalski, Protestanci a sztuka. Spór o obrazy w Europie nowożytnej,
Warszawa 1989

J. Harasimowicz, „Wielkie umieranie sztuki” w krajach zwycięskiej reformacji,
[w:] Kryzysy w sztuce, Warszawa 1988

W. Tomkiewicz, Rokoko, Warszawa 2005

Klasycyzm i klasycyzmy, Warszawa 1994

E.H. Gombrich, O sztuce, Warszawa 1997

D. Watkin, Historia architektury zachodniej, Warszawa 2001

W. Koch, Style w architekturze. Arcydzieła budownictwa europejskiego od
antyku po czasy współczesne, Warszawa 1996

A. Kotula, P. Krakowski, Malarstwo. Rzeźba. Architektura. Wybrane
zagadnienia plastyki współczesnej, Warszawa 1992

A. Jankowski, Artysta „Don Kichotem” w służbie współczesnych utopii
społecznych, „ Przegląd Bydgoski. Humanistyczne Czasopismo Naukowe”, R.XII, Bydgoszcz
2001

M. Poprzęcka, O złej sztuce, Warszawa 1998
Literatura uzupełniająca:
 P. Rietbergen, Europa. Dzieje kultury , Warszawa 2001
 J. Białostocki, Sztuka cenniejsza niż złoto, Warszawa 2000
 J. Białostocki, Szuka i myśl humanistyczna, Warszawa 1966
 J. Białostocki, Teoria i twórczość. O tradycji i inwencji w teorii sztuki i
ikonografii, Poznań 1961
 J. Białostocki, Czy istniała barokowa teoria sztuki, [w:] idem: Refleksje i
syntezy ze świata sztuki, cykl I, Warszawa 1978
 J. Białostocki, Barok: styl, epoka, postawa, [w:] idem: Pięć wieków myśli o
sztuce, Warszawa 1959
 J. Białostocki, Manieryzm: tryumf i zmierzch pojęcia, [w:] Szuka i myśl …
(jw.)
 J. Białostocki, Pojęcie manieryzmu i sztuka polska, [w:] idem: Pięć wieków
myśli...(jw.)
 J. Białostocki, Rokoko: ornament, styl, postawa,[w:] idem: Refleksje i syntezy
ze świata sztuki, cykl I, Warszawa 1978
 E. Panofsky, Studia z historii sztuki, Warszawa 1971
 D. Forster, Świat symboliki chrześcijańskiej, Warszawa 2004
 J. Hani, Symbolika świątyni chrześcijańskiej, Kraków 1998
 Ch. Dawson, Formowanie się chrześcijaństwa, Warszawa 1987
 H. Stern, Sztuka bizantyjska, Warszawa 2003
 F. Deichmann, Archeologia chrześcijańska, Warszawa 1994
 M. Mączyńska, Wędrówki ludów. Historia niespokojnej epoki IV i V w.,
Warszawa-Kraków 1996
 U. Eco, Sztuka i piękno w średniowieczu, Kraków 1994
 Sztuka romańska. Architektura. Rzeźba. Malarstwo, red. R. Toman, Warszawa
2004
 Gotyk. Architektura. Rzeźba. Malarstwo, red. R. Toman, Warszawa 2004
 A. Ligocki, Sztuka renesansu, Warszawa 2002
 Sztuka baroku. Architektura. Rzeźba. Malarstwo, red. R. Toman, Warszawa
2004
 J. Babelon, Sztuka hiszpańska, Warszawa 1974
 A. Chastel, Sztuka włoska, t.1-2, Warszawa 1978
 Malarstwo włoskie. Mistrzowie i arcydzieła, (opr. S. Zufi, Fr. Castra),
Warszawa 2001
 R. Genaille, Sztuka flamandzka i belgijska, Warszawa 1976
 J.P. Couchoud, Sztuka francuska, t.1-2, Warszawa 1985
 N. Pevsner, Historia architektury europejskiej, t.1, Warszawa 1979, t. 2,
Warszawa 1980
 W. Ostrowski, Wprowadzenie do historii budowy miast. Ludzie i środowisko,
Warszawa 2001
 Wł. Tatarkiewicz, Dzieje sześciu pojęć, Warszawa 2003
 Wł. Tatarkiewicz, Przerzuty stylowe, w: O filozofii i sztuce, Warszawa 1986
 Wł. Tatarkiewicz, Historia estetyki, t. 1-3, Warszawa 1988-1991
 R. Arnheim, Sztuka i percepcja wzrokowa. Psychologia twórcza oka,
Warszawa 1978
 Interpretacja dzieła sztuki. Studia i dyskusje, Warszawa-Poznań 1976
 Wstęp do historii sztuki. Przedmiot-Metodologia-Zawód, t. 1, pod red. P.
Skubiszewskiego, Warszawa 1973
 M. Schapiro, Niektóre problemy semiotyki sztuk plastycznych: pole i nośniki
znaków obrazowych, [w:] Pojęcia i problemy współczesnej nauki... (jw.).