Bogusław A. Maludziński
advertisement
Termomodernizacja TERMOMODERNIZACJA Podczas sezonu grzewczego wiele osób stawia sobie pytanie jak zmniejszyć koszty ogrzewania mieszkania, lub budynku. Wysokie koszty ogrzewania związane są bezpośrednio z ceną nośnika energii, z drugiej zaś strony nadmiernym zużyciem energii. Na pierwszy czynnik, ustalany przez państwo, nie ma się właściwie wpływu, gdyż wiązałby się on ze zmianą nośnika energii i znacznymi kosztami inwestycyjnymi, związanymi z przeróbką całego systemu grzewczego. Jedynie dokładna analiza ekonomiczna umożliwiłaby podjęcie odpowiedniej decyzji. Nadmierne zużycie energii przez budynek (mieszkanie) jest wynikiem taniej energii z ubiegłego okresu. W Polsce na ogrzanie mieszkania zużywamy kilkakrotnie więcej energii niż na ogrzanie takiego samego mieszkania w krajach o podobnym klimacie. Na krajach tych oszczędności „wymusiły” kraje arabskie w czasie kryzysu energetycznego (1973) podnosząc ceny ropy. W Polsce działania energooszczędne wymuszają kolejne podwyżki cen nośników energii, które mają osiągnąć poziom w krajach Unii Europejskiej. Miarą zużycia energii przez budynek jest wskaźnik sezonowego zużycia energii Es wyrażany w kWh/m2 powierzchni użytkowej ogrzewanej. Zmieniające się przepisy w Polsce dotyczące izolacyjności termicznej przegród powodowały zmianę również tego wskaźnika. Daleko nam jednak w tym względzie do krajów zachodnich. Odpowiednie wartości przedstawiono na zamieszczonym wykresie. Różnica pomiędzy wielkością 240-380 kWh/m2, która dotyczy budynków wzniesionych w Polsce przed rokiem 1985, a 30 -60 kWh/m2 w Niemczech lub Szwecji w chwili obecnej pokazuje jak wielkie są możliwości w zmniejszeniu kosztów ogrzewania. Zmniejszenia kosztów ogrzewania związane jest bezpośrednio ze zmniejszeniem ilości zużywanej energii cieplnej. Związane jest to z kolei z koniecznością przeprowadzenia odpowiednich modernizacji i usprawnień tak samego budynku jak i systemu grzewczego. To z kolei wymaga poniesienia pewnych kosztów. Każde przedsięwzięcie wymaga przeprowadzenia analizy ekonomicznej, która da odpowiedź na pytanie jak szybko poniesione koszty zwrócą się z uzyskanych oszczędności. Analizy takie nazywa się obecnie audytami energetycznymi. Pomocą w przeprowadzanych analizach może być audytor energetyczny. Szkolenie odpowiednich osób przeprowadza Narodowa Agencja Poszanowania Energii. Jedynie prawidłowo przeprowadzona analiza wariantowa da odpowiedź na wybór odpowiednich działań energooszczędnych, które zwrócą się z uzyskiwanych oszczędności, a po pewnym okresie zaczną przynosić zyski. Oszczędzania energii nie przeprowadza się dla samego jej zmniejszenia, lecz dla przyszłych korzyści ekonomicznych. Wybór odpowiednich działań nie popartych rzetelnym rachunkiem ekonomicznym może przynieść straty lub zbyt długi okres zwrotu przeprowadzanych inwestycji. Zmniejszenie kosztów ogrzewania poprzez zmniejszenie strat ciepła uzyskuje się poprzez wykonanie termo modernizacji. Pod pojęciem tym rozumie się wszystkie zmiany w strukturze budynku oraz w systemie ogrzewania. Dodatkowym efektem działań termo renowacyjnych jest poprawienie warunków użytkowania pomieszczeń. Przyczyn nadmiernego zużycia ciepła do ogrzewania budynków mieszkalnych jest wiele. Najważniejsze z nich to: nadmierne straty ciepła, Termomodernizacja stare instalacje centralnego ogrzewania, brak pomiaru i rozliczeń za efektywnie wykorzystaną energię do ogrzewania, nie wykorzystywanie zysków ciepła. Nadmierne straty ciepła w budynkach występują jako błędy poprzedniej epoki. Zbyt wysokie wartości współczynnika przenikania ciepła „k” w starych budynkach dla ścian, stropów lub stropodachów powodują znaczne straty ciepła w stosunku do obecnych wymagań Polskiej Normy. Podstawowym działaniem w celu zmniejszenia strat ciepła będzie zwiększenie izolacyjności termicznej przegród budowlanych przez ocieplenie dodatkową warstwą izolacji termicznej ścian zewnętrznych, stropodachu, stropów nad nieogrzewaną piwnicą i podłóg parteru w budynkach bez piwnic. Przy ocieplaniu ścian należy zwrócić uwagę na ocieplenie wnęk podokiennych przeznaczonych na grzejniki. Wybór grubości zastosowanej warstwy izolacyjnej musi być oparty na podstawie przeprowadzonej analizy ekonomicznej. Najszybciej zwracającą się inwestycją jest przeważnie ocieplenie stropu odpowiednią grubością izolacji. Ocieplenie stropodachu wentylowanego może już wiązać się ze znacznymi kosztami, związanymi z pracami budowlanymi umożliwiającymi dostanie się do tej przestrzeni oraz późniejszym jej przywróceniem do stanu pierwotnego. Przy okazji wykonywania ociepleń należy wykonać likwidację mostków cieplnych, czyli miejsc nieizolowanych, w których występują znaczne straty ciepła. Równocześnie należy wykonać uszczelnienie wszystkich miejsc w których występuje nadmierna infiltracja powietrza poprzez spoiny, połączenia, pęknięcia. Największe straty ciepła powodują okna o niskiej jakości i nieszczelne. Znaczna część budynków posiada duże powierzchnie, nadmiernie przeszklone, których wielkość nie jest podyktowana racjonalnym oświetleniem wnętrza. Architekci wzorowali się na przykładach rozwiązań architektonicznych sprawdzonych w krajach o ciepłym klimacie. Najnowsza polska norma wymaga aby, pole powierzchni okien oraz przegród przeszklonych nie powinna być w przybliżeniu większa niż 15% rzutu poziomego kondygnacji. Różnica pomiędzy wartościami współczynników dla ścian (0.55 W/m2K) i okien (2.6 - 3.0 W/m2K) jest tak duża, że warto zastanowić się nad zmniejszeniem powierzchni przeszklonej lub ograniczyć ją na okres zimowy. W stosunku do pojedynczej szyby (k=5.6 W/m 2K) straty z 1 m2 muru są 10 razy mniejsze. Wymiana okien na nowoczesne o niskich wartościach współczynnika „k” (1.5 - 2.0 W/m2K) wiąże się z tak znacznymi kosztami inwestycyjnymi, że bardzo rzadko zwróci się w akceptowalnym okresie czasu. Wymiana jest opłacalna jedynie przy odliczeniu od kosztów inwestycyjnych kosztów związanych z koniecznością wymiany okien ze względów technicznych. Zastosowanie szyby zespolonej zamiast tradycyjnego okna krosnowego powoduje zwiększenie strat ciepła. Dopiero zastosowanie okna potrójnie szklonego przynosi znaczniejsze zmniejszenie strat ciepła. Najniższe temperatury na zewnątrz budynku występują najczęściej w porze nocnej, gdy okno jako źródło światła nie jest potrzebne. Godne polecenia jest stosowanie ocieplanych okiennic lub żaluzji zamykanych na noc. Warunkiem ich poprawnego działania jest zapewnienie odpowiedniej szczelności pomiędzy okiennicą i ościeżą. Najłatwiej jest zastosować w budynkach parterowych. W budynkach o większej ilości kondygnacji można stosować okiennice wewnętrzne. W konstrukcji okiennic musi być zastosowany materiał izolacyjny (np. styropian o gr. 3 cm), który zmniejsza straty ciepła nawet do 60%. Najprostszym sposobem zmniejszenia strat ciepła przez okna jest odpowiednie ułożenie firanek i zasłon Termomodernizacja zazwyczaj wiszą one tak, że cały strumień ciepła z grzejników umieszczonych pod oknem jest kierowany na okno, powiększając straty ciepła. Firanki i zasłony powinny tworzyć dodatkową warstwę izolacyjną okna, a nie elementem kierującym ciepło w niewłaściwym kierunku. Generalnie nie powinny one zasłaniać grzejników. Przykład strat ciepła w zależności od usytuowania grzejnika i zasłon przedstawiono na rysunku. Godnym polecenia jest stosowanie „trzeciej szyby” poprzez zastosowanie folii polietylenowej umieszczanej pomiędzy dwoma szybami. Bardziej nowoczesnym rozwiązaniem jest stosowanie nakładki aluminiowej z trzecią szybą , przykręcanej do stolarki zewnętrznej. Przy takim rozwiązaniu uzyskuje się zmniejszenie współczynnika przenikania ciepła k do wartości około 1.45 W/m 2K. Dodatkowo konstrukcja aluminiowa chroni drewno i zwiększa izolacyjność akustyczną. Dodatkowa folia lub szyba mogą zmniejszyć straty ciepła przez okno nawet o 25%. Najnowsze gatunki szkła pozwalają na uzyskiwanie największych oszczędności. Istnieją takie gatunki szkła jak przeciwsłoneczne refleksyjne, przeciwsłoneczne absorpcyjne, szkło z powłoką niskoemisyjną. Okno potrójnie szklone z zastosowaniem szkła niskoemisyjnego osiąga wartość współczynnika k = 1.3 W/m2K. Największym problemem w starej stolarce jest nadmierna infiltracja powietrza. Najprostszym rozwiązaniem będzie zmniejszenie niekontrolowanej infiltracji powietrza poprzez nadmierne szpary i złe osadzenie ościeży w murze poprzez zastosowanie uszczelnienia z pianki poliuretanowej. Przy zmniejszaniu infiltracji należy pamiętać o zapewnieniu dostarczania niezbędnej ilości powietrza dla celów bytowych jaki i funkcjonowania urządzeń grzewczych. W budynkach wyposażonych w zabudowane balkony i logie można pokusić się o wykonanie ich zabudowy szybami panoramicznymi. Poza walorami zmniejszającymi straty ciepła rozwiązanie takie posiada również wiele innych zalet. Nie małe znaczenie dla strat ciepła ma otoczenie budynku. Poprzez wykonanie osłon przeciwwiatrowych z ekranów lub szpalerów roślinności można uzyskać zmniejszenie oddziaływania wiatru. Większość instalacji centralnego ogrzewania jest nienowoczesnych. Instalacje te wykonane z rur stalowych w układzie otwartym, narażone są na procesy korozyjne i inkrustację wewnętrznej powierzchni. Często zdaża się, że rury są źle izolowane, powiększając straty ciepła, ogrzewając niepotrzebnie piwnice lub szachty przez które przechodzą. Brak regulacji pogodowej sprawia, że instalacja nie dostosowuje się do zmieniającego się w czasie zapotrzebowania na ciepło. Jedynie nowoczesna instalacja może zapewnić odpowiedni komfort cieplny i zminimalizować straty ciepła. Prawidłowe zyski może przynieść jedynie kompleksowo wykonana modernizacja systemu grzewczego. Z wymianą zaworów termostatycznych musi być również wykonana regulacja hydrauliczna instalacja poprzedzona jej czyszczeniem. Dokładne działania dotyczące modernizacji systemu grzewczego zostaną opisane w oddzielnym artykule. Brak pomiaru zużywanego ciepła przez odbiorców energii z m.s.c. i rozliczanie się według z dostawcą ciepła na podstawie liczby metrów kwadratowych ogrzewanej powierzchni lokali powoduje całkowity brak nawyku oszczędzania energii. Z ewentualnych zysków ciepła korzyści będzie miał jedynie dostawca ciepła. Zmniejszenie zużycia energii będzie możliwe jedynie wtedy, gdy lokatorzy zaczną Termomodernizacja płacić za rzeczywiście zużytą energię. Rozwój techniki cieplnej pozwala zastować wiele nowoczesnych rozwiązań ułatwiających rozliczanie kosztów pomiędzy poszczególnych lokatorów. Brak świadomości o możliwości zmniejszenia kosztów opłaty za lokale wśród mieszkańców budynków spółdzielni powoduje, że nie naciskają oni na władze spółdzielni, które mogą wprowadzać odpowiednie rozwiązania techniczne. W chwili obecnej udział opłaty za energię cieplną wynosi około 80-90% do całkowitej opłaty za lokal. Jest więc o co walczyć. Wprowadzenie najprostszego pomiaru zużycia energii cieplnej za pomocą licznika ciepła oraz rozliczanie kosztów ogrzewania pomiędzy poszczególnych odbiorców przy pomocy podzielników kosztów nie sprawia żadnego problemu technicznego. Istnieją również bardziej wyrafinowane metody pomiarowe. Rozliczanie indywidualne mieszkańców za zużytą energię wymaga wprowadzenia możliwości regulacji jej zużycia poprzez zastosowanie regulatorów pogodowych i zaworów termostatycznych. Możliwości uzyskiwania oszczędności poprzez wprowadzenie odpowiednich rozwiązań technicznych przedstawiono w zamieszczonej tabeli. Rozwiązanie uzyskania oszczędności Automatyka pogodowa w węźle lub kotle Hermetyzacja instalacji, izolowanie przewodów, przeprowadzenie regulacji hydraulicznej, montaż zaworów termostatycznych w pomieszczeniach Wprowadzenie podzielników kosztów Wprowadzenie ekranów zagrzejnikowych Uszczelnienie okien i drzwi zewnętrznych Wymiana okien na 3 szybowe ze szkłem specjalnym Ocieplenie ścian zewnętrznych, stropodachu Oszczędność % 5 -15 10 - 20 ok.10 ok. 5 5-8 10 - 15 10 - 25 Wykorzystywanie odzysku ciepła jest następnym krokiem do osiągnięcia jak najmniejszego zapotrzebowania budynku na ciepło do grzania. W krajach zachodnich istnieją budynki, których bilans strat i zysków bilansuje się na zero. Oprócz odzyskiwania ciepła z wentylacji, zużytej ciepłej wody zastosowano w nich tzw. izolacje transparentne oraz kolektory słoneczne. Termomodernizacja INSTALACJA CENTRALNEGO OGRZEWANIA Równocześnie z pracami termomodernizacyjnymii związanymi ze zmniejszeniem zapotrzebowania na ciepło, poprzez ograniczenie jego strat musi być przeprowadzona kompleksowa modernizacja systemu ogrzewania. Ograniczenie strat ciepła poprzez zwiększenie izolacyjności budynku, bez przeprowadzonej równocześnie modernizacji systemu ogrzewania może doprowadzić do zwiększonego zapotrzebowania na energię cieplną. Będzie to spowodowane np. przy braku zaworów termostatycznych otwieraniem okien w celu obniżenia temperatury w pomieszczeniach. Również wyrywkowe usprawnienia polegające na instalowaniu zaworów termostatycznych w instalacji nie wyregulowanej hydraulicznie i nie wypłukanej mogą spowodować brak jakichkolwiek oszczędności. Dotychczasowe instalacje centralnego ogrzewania. Większość obecnie pracujących instalacji c.o. zaprojektowano i wykonano w oparciu o normę PN-77/B-02413 posiada szereg wad, które utrudniają efektywne wykorzystanie energii cieplnej. Można do nich zaliczyć: - pionowe rozregulowanie hydrauliczne i cieplne, - nieefektywne zyski ciepła od pionów i gałązek, utrudniające precyzyjną regulację, - schłodzenie wody w części zasilającej grzejniki, - krążenie wody przez sieć odpowietrzającą między pionami, - ubytki wody w instalacji c.o., - napowietrzanie wody w naczyniu wzbiorczym, - brak możliwości rozliczania za rzeczywiście zużytą energię. Stosowana centralna regulacja jakościowa powoduje występowanie zjawiska pionowego rozregulowania instalacji. Cechuje ją zmienność w sezonie grzewczym ciśnienia grawitacyjnego, będącego składową ciśnienia działającego w obiegach instalacji c.o. Zjawisko to objawia się okresowym przegrzewaniem lub niedogrzewaniem niektórych pomieszczeń. Ciśnienie grawitacyjne zależy od wysokości pionów instalacji centralnego ogrzewania i spadku temperatury wody między zasilaniem i powrotem. Ponieważ zmianie ulega spadek temperatury wody w zależności od zapotrzebowania na ciepło, zmienia się i ciśnienie grawitacyjne. Instalacja dwururowa ogrzewania pompowego pracuje bez rozregulowania pionowego jedynie dla jednej temperatury zewnętrznej (obliczeniowej). Przy innych wartościach tej temperatury występuje w mniejszym lub większym stopniu pionowe rozregulowanie instalacji. Można temu zapobiec stosując ciągłą regulację strumienia masowego wody, zgodnie z optymalnym wykresem temperatury, co w praktyce rzadko jest możliwe. Jedną z metod zmniejszających to niekorzystne zjawisko jest użycie grzejnikowych zaworów podwójnej regulacji o dużym oporze przepływu, zwiększających stateczność hydrauliczną instalacji. Regulacja wstępna powinna być zaprojektowana dla średnich w sezonie grzewczym wartości ciśnienia grawitacyjnego (70-80% wartości maksymalnych). Trudności związane z zapewnieniem odpowiedniej stateczności hydraulicznej i przepływu wody do grzejników są tym większe im mniejsze jest zapotrzebowanie ciepła dla ogrzewanych pomieszczeń (mniejsza ilość wody przepływająca przez grzejnik), i dotyczy szczególnie budynków wysokich. Skuteczniejszą metodą, od Termomodernizacja dotychczas stosowanego kryzowania jest stosowanie zaworów grzejnikowych o podwyższonej oporności własnej. Stosować można również zawory grzejnikowe podwójnej regulacji, lub zawory jednonastawne na zasilaniu i regulacyjne zawory powrotne służące nie tylko do zdławienia nadwyżki ciśnienia w obiegu, ale i do odłączenia grzejnika przy zachowaniu pracy pozostałej części instalacji. Stosowanie równocześnie obu rodzajów zaworów pozwala również na taki podział strat ciśnienia pomiędzy nimi, aby można było zapewnić dobór prawidłowego autorytetu zaworu termostatycznego. Zyski ciepła od pionu i gałązek prowadzonych po wierzchu ścian do pomieszczenia w warunkach obliczeniowych w zależności od średnicy pionu wynoszą od 200 do 400 W. Są związane również ze stosowaniem powiększonych średnic pionów i gałązek w celu wydłużenia okresu ich zarastania kamieniem kotłowym. Zyski te stanowią istotną składową bilansu cieplnego pomieszczenia i powinny być uwzględnione w obliczeniach. W skrajnych przypadkach (szczególnie po ociepleniu budynku) grzejniki pokrywają tylko 40-60% potrzeb cieplnych, resztę zaś niezaizolowane piony i gałązki. Obniżona jest w ten sposób możliwość dokładnej regulacji przy pomocy zaworów termostatycznych. Dodatkowo w przypadku stosowania do rozliczeń zużycia ciepła tzw. grzejnikowych podzielników kosztów, mogą wystąpić kłopoty z interpretacją ich wskazań. Znaczne zróżnicowanie wielkości schłodzeń jest przyczyną rozregulowania cieplnego instalacji. Ma to miejsce w przypadku równoczesnego występowania w budynku pionów jednostronnych mało obciążonych, oraz pionów silnie obciążonych. Schłodzenia wody w pierwszym przypadku w budynku 10-cio kondygnacyjnym mogą wynosić 20 K i więcej, natomiast w drugim przypadku są kilkustopniowe. Również i w tym przypadku rozregulowanie będzie większe w instalacjach obsługujących budynki o zmniejszonym zapotrzebowaniu na ciepło. Wszystkie te procesy powinny być uwzględnione przy projektowaniu regulacji wstępnej i dla prawidłowego jego przeprowadzenia wymagane jest komputerowe wspomaganie z wykorzystaniem programu odwzorującego rzeczywiste procesy fizyczne zachodzące w instalacji. W tradycyjnej instalacji powszechnym zjawiskiem jest krążenie wody w centralnej sieci odpowietrzającej między pionami. Wywołane jest ono różnicą ciśnień powstałą w wyniku niewłaściwie wykonanego projektu regulacji wstępnej, zmianą rozkładu ciśnienia w czasie eksploatacji (np. zarastaniem sieci przewodów kamieniem kotłowym), lub zmianą nastaw zaworów regulacyjnych. Stosowane zamknięcia syfonowe są mało skuteczne z powodu sprężania powietrza w sieci odpowietrzającej (nadciśnienie hydrostatyczne) oraz likwidacji zamknięć powietrznych w syfonach przy opróżnianiu zbiornika odpowietrzającego. W wyniku krążenia wody następuje rozregulowanie hydrauliczne instalacji oraz zapowietrzanie grzejników, do których woda dopływa z sieci odpowietrzającej. Centralna sieć odpowietrzająca instalację powinna być zastąpiona automatycznymi zaworami odpowietrzającymi montowanymi na pionach lub na grzejnikach. Równocześnie zlikwidowaniu ulega centralny zbiornik odpowietrzający, co jest szczególnie istotne przy stosowaniu zaworów termostatycznych. Ciągłe uzupełnianie ubytków wody instalacyjnej z systemów c.o. wodą nie uzdatnioną, lub częściowo zdemineralizowaną oraz zawierającą gazy powoduje występowanie korozji i zarastanie instalacji kamieniem. Ocenia się, że z tego powodu Termomodernizacja okres użytkowania instalacji jest skrócony o połowę oraz wiąże się z tym większość stanów awaryjnych. Najczęściej powodem ubytku wody jest: - odparowanie i wycieki przez dławnice pomp obiegowych oraz zaworów przygrzejnikowych, - odparowanie wody w naczyniu wzbiorczym, - ubytki wody przy odpowietrzaniu instalacji przez zbiornik odpowietrzający, - opróżnianie instalacji z wody (przy wystąpieniu awarii). Instalacje w których występuje ubytek wody nie powinny być wyposażane w zawory termostatyczne. Napowietrzanie wody w naczyniu wzbiorczym, powoduje występowanie korozji na wewnętrznych powierzchniach elementów stalowych. Ma to wpływ na zmniejszenie żywotności instalacji oraz możliwość występowania awarii w czasie jej użytkowania. W instalacjach starszego typu brak jest zaworów termostatycznych, a nawet sprawnie działających zaworów regulacyjnych, co uniemożliwia regulację temperatury w pomieszczeniach, równocześnie zaś racjonalne gospodarowanie ciepłem przez użytkowników. Przy równoczesnym braku możliwości rozliczania za rzeczywiście zużytą energię, występuje rozliczanie według np. powierzchni mieszkania, co tym samym eliminuje jakąkolwiek motywację do oszczędzania energii. Zasilanie grzejników w jednym mieszkaniu z kilku pionów uniewmożliwia zastosowanie do rozliczeń ilości zużytego ciepła, najdokładniejszego przyrządu jakim jest licznik ciepła. Unowocześnianie instalacji c.o. systemu tradycyjnego. Projekt modernizacji instalacji c.o. powinien zawierać ocenę stanu technicznego i stopnia zużycia istniejących elementów instalacji, takich jak: węzeł cieplny lub kocioł, pompy, przewody poziome, piony, gałązki, itd., w celu określenia racjonalnego zakresu modernizacji. Instalacje c.o. wykonane z tzw. rur czarnych mają trwałość od 20 do 50 lat. Jak widać większość instalacji wykonanych w latach powojennych wymaga wymiany. Poprawa dotychczasowych instalacji centralnego ogrzewania wodnego pompowego powinna następować w pierwszej kolejności poprzez ich hermetyzację oraz przejścia z instalacji typu otwartego na zamkniętą, zabezpieczoną przeponowym naczyniem wzbiorczym i zaworem bezpieczeństwa. Typowe rozwiązania dla tego typu instalacji przedstawiono na zamieszczonym schemacie. W instalacji takiej występują: - automatyczne zawory odpowietrzające, - armatura bezdławicowa, - grzejnikowe zawory termostatyczne, - hermetyczne pompy obiegowe, - zamknięte naczynie wzbiorcze, - zawór bezpieczeństwa. W zależności od przyjętego zakresu modernizacji instalacji (np. pozostawienia rur i grzejników w stanie dotychczasowym) możliwe jest etapowanie prac: - etap pierwszy powinien obejmować likwidację sieci odpowietrzających i zbiorników odpowietrzających, wraz z wprowadzeniem automatycznych zaworów odpowietrzających, należy obowiązkowo wykonać płukanie i czyszczenie starej instalacji, Termomodernizacja - etap drugi powinien obejmować likwidację tzw. opadowych rur bezpieczeństwa wywołujących krążenie wody przez naczynie wzbiorcze, wymianę pomp na hermetyczne i armaturę na bezdławicową (zawory grzejnikowe termostatyczne), - etap trzeci obejmujący pełną hermetyzację instalacji (likwidacja otwartych naczyń wzbiorczych i zastąpienie ich naczyniami zamkniętymi). W zmodernizowanej instalacji nie występują ubytki wody, stąd też wyeliminowana będzie korozja i zarastanie przewodów. Wymiarowanie przewodów w nowo projektowanych instalacjach powinno uwzględniać jedynie zależności hydrauliczne, a nie uwzględniać również, jak to miało miejsce dotychczas zarastania przewodów. W związku z powyższym, szerzej stosowane powinny być mniejsze średnice rur instalacyjnych tj. 10 mm (3/8"), zwłaszcza jako gałązki grzejnikowe, tym bardziej, że w większości przypadków zawory tej średnicy posiadają korzystniejsze parametry regulacyjne i są tańsze. W przypadku konieczności wymiany całej instalacji na nową należy zastanowić się nad zastosowaniem całkowicie nowoczesnych rozwiązań polegających na takim jej poprowadzeniu, aby umożliwiała ona pomiar całkowitej energii dostarczanej do każdego z mieszkań. Przykładem takiego rozwiązania może być poprowadzenie pionów instalacyjnych (izolowanych) w klatkach schodowych, skąd prowadzi się poziome rozprowadzenia do poszczególnych mieszkań. Istnieje wiele nowoczesnych systemów opartych na rozdzielaczach, które ułatwiają stosowanie takich rozwiązań. Inną zaletą takiego systemu jest czystość przeprowadzanych prac i mniejsza uciążliwość dla lokatorów (całkowity brak prac spawalniczych). Montaż zaworów termostatycznych powinien być bezwzględnie poprzedzony projektem modernizacji i regulacji wstępnej instalacji. Ma to również wpływ na obniżenie obliczeniowych temperatur wody, co jest korzystniejsze dla systemu ciepłowniczego. W węzłach cieplnych lub kotłowniach konieczne jest zastosowanie urządzeń automatycznej regulacji. Należą do nich: - regulatory ciśnienia i różnicy ciśnień, które zapewniają stałość ciśnienia dyspozycyjnego w węźle, niezależnie od wahań ciśnienia w sieci cieplnej, - regulatory pogodowe, które regulują wydajność wymienników lub kotłów w zależności od temperatury powietrza zewnętrznego. Regulatory te dostosowują temperaturę czynnika grzewczego do temperatury zewnętrznej i utrzymują odpowiednią temperaturę w mieszkaniu. Istnieje również możliwość zaprogramowania zmiennej temperatury w pomieszczeniach w czasie, w okresie tygodnia. Bardziej wyrafinowane rozwiązania pozwalają na ustawianie odpowiedniej temperatury drogą telefoniczną np. w przypadku nieplanowanego, wcześniejszego powrotu z urlopu. Obecnie istniejące normy dopuszczają stosowanie wszystkich sugerowanych rozwiązań, a nawet je zalecają w przypadku wykonywania nowych i modernizowanych starych instalacjach. Termomodernizacja Audyt energetyczny Warunkiem powodzenia inwestycji termomodernizacyjnej jest prawidłowo wykonany audyt ekonomiczny oraz wykonanie inwestycji w założonym czasie i przyjętych do analizy cenach. Audyt obejmuje analizę stanu istniejącego, propozycje rozwiązań usprawniających oraz szczegółową analizę i ocenę ekonomiczną tych rozwiązań wraz z ich optymalizacją, a także wskazanie metod sfinansowania przedsięwzięcia. Wykonanie audytu jest podstawą podjęcia prawidłowej decyzji co do sposobu postępowania w konkretnym rozpatrywanym przypadku. Czasami dwa podobne budynki wymagają podjęcia całkiem innych przedsięwzięć modernizacyjnych. Prawidłowa ocena istniejącego zużycia energii i możliwych oszczędności, a także wyboru optymalnych rozwiązań technicznych umożliwiających obniżenie zużycia energii zależy w dużej mierze od doświadczenia audytora. Koszt audytu zwraca się jeszcze przed rozpoczęciem inwestycji, pozwala bowiem na precyzyjne określenie mocy zapotrzebowanej na ogrzewanie, co umożliwia obniżenie rachunku. Audyt energetyczny stanowi niezbędny warunek uruchomienia biegu procesu inwestycyjnego, tj. wykonanie projektów, przetarg na realizację, uruchomienie i ocenę efektów.
