H-O Model (2): Stolper

 Charles van Marrewijk & JJ Michałek
H-O Model (2): Stolper-Samuleson i FPE
Wstęp
Diagram Lernera
Od cen czynników produkcji do cen dóbr
Od cen dóbr do cen czynników produkcji
Twierdzenie Stolpera - Samuelsona
Analiza graficzna
Efekt wzmacniający (The magnification effect)
Aplikacje: globalizcja, niskie płace i bezrobocie
Factor price equalization (FPE)
Wnioski
H-O model i co dalej: paradoks Leontieffa i proste możliwe wytłumaczenia
1. The world economy
Part I
Policy
Classical
2. Opportunity costs
3. Comparative advantage
Economic
geography
International
business
Growth theory
New trade
9. Imperfect competition
10. Intra-industry trade
11. Strategic trade policy
New interactions
14. Geographical economics
15. Multinationals
16. New goods, growth, and
development
Part II
8. Trade policy
12. Int. trade organizations
13. Economic integration
17. Applied trade policy
modeling
18. Concluding remarks
Part III
Industrial
organization
Neo-classical
4. Production structure
5. Factor prices
6. Production volume
7. Factor abundance
Part IV
Explanations for trade
 Charles van Marrewijk & JJ Michałek
Diagram Lernera
Linia jednostkowego izokosztu:
K
1/ r
rK + wL = 1
M = 1 / pm
Izokwanta jednostkowej wart. M
Izokwanta jednostkowej wart.:
pm M = 1;
pf F =1
A
αm w
1−αm r
αf w
1−α f r
0
B
Izokwanta jednost. wartości F
F = 1/ p f
Izokwanta
Jednost. wart.
1/ w
L
 Charles van Marrewijk & JJJMichałek
Od cen czynników produkcji do cen dóbr finalnych
Znając ceny czynników w and r wyznaczamy linię jednost izokosztu
Jest tylko jedna izokwanta dobra M która jest do niej styczna
Wyznacza ona dokładnie cenę pm
K
Podobnie, tylko jedna izokwanta dobra
M = 1/pm
F która jest styczna do linii izokosztu; i
określa dokładnie cenę pf
1/r
B
C
F = 1/pf
1/w
L
 Charles van Marrewijk & JJ Michałek
Od cen dóbr do cen czynników produkcji: FPE
Przy danych cenach dóbr pm i pf jednostkowe izokwanty są
określone dokładnie. Pokazano to na wykresie.
Jest tylko jedna
linia izokosztu styczna do obu izokwant
Wyznacza ona dokładnie
wartości 1/r i 1/w
K
M = 1/pm
To oznacza, że jeżeli handel między
dwoma krajami zrównuje ceny dóbr
finalnych i kraje mają identyczne
1/r
funkcje produkcji (CRS), to następuje
również zrównanie cen czynników
B
produkcji (w i r) (tzn. FPE)
C
F = 1/pf
1/w
L
 Charles van Marrewijk& JJ Michałek
Twierdzenie Stolpera- Samuelsona
W modelu neoklasycznym z 2 dobrami (oba produkowane) i 2
czynnikami produkcji wzrost ceny dobra finalnego:
• zwiększa cenę czynnika produkcji używanego intensywnie do
produkcji tego dobra, oraz:
• zmniejsza cenę drugiego czynnika produkcji.
Np. jeżeli dobro M jest kapitało-intensywne i wzrasta jego cena to:
• wzrasta stopa zwrotu (procentowa) a spadają płace.
 Charles van Marrewijk & JJ Michałek
Analiza graficzna
Wzrost cen dobra
kapitało-intensywnego M
zwiększa stopę
procentowa a obniża
płace.
K
1 / r0
A
1 / r1
A’
B
M = 1 / pm 0
M = 1 / pm1
B’
0
1 / w0
F = 1/ p f
1 / w1
L
 Charles van Marrewijk & JJ Michałek
Efekt wzmacniający (The magnification effect: R. Jones)
W modelu neoklasycznym z 2 dobrami, M i F, and 2 czynnikami
produkcji, kapitałem K siła roboczą L, z cenami czynników
produkcji r i w, odpowiednio, zmiany w cenie dóbr finalnych są
wzmocnione w wynagrodzeniach odpowiednich czynników
produkcji. Jeżeli oznaczymy zmiany względne przez ~ i założymy,
że produkcja dobra M jest kapitało-intensywna, to zachodzi
następująca zależność:
• jeżeli
~
pm > ~
pf
to
~
~
r >~
pm > ~
pf > w
• jeżeli
~
pm < ~
pf
to
~
~
r<~
pm < ~
pf < w
 Charles van Marrewijk & JJ Michałek
Aplikacja: globalizacja niskie płace i bezrobocie
Twierdzenie Stolpera-Samuelsona było przedmiotem debaty o
‘globalizacji’; wzrost różnic płacowych w USA,
United States
340
14000
290
12000
10000
240
8000
190
6000
140
4000
90
2000
40
0
1976
1986
Wage white-collar
Wage blue-collar
1996
Imports low-wage countries
 Charles van Marrewijk & JJ Michałek
Aplikacja: globalizacja i bezrobocie
Twierdzenie Stolpera-Samuelsona było przedmiotem debaty
o ‘globalizacji’; wzrost bezrobocia w Europie,
France
3000
2000
1000
0
1960
1970
1980
Imports from low -w age countries
1990
Unemployment
 Charles van Marrewijk & JJ Michałek
Twierdzenie Rybczynskiego
W modelu neo-klasycznym 2x2x2, przy założeniu stałych cen,
wzrost podaży jednego czynnika produkcji spowoduje, że :
• wzrośnie produkcja dobra, który zużywa intensywnie ten czynnik
produkcji, którego zasób się zwiększył
• a zmniejszy się produkcja drugiego dobra
Np. wzrost zasobów kapitału przyczyni się do zwiększenia produkcji
dobra M i spadku produkcji dobra F
Æ Analiza oryginalna przy pomocy diagramu Edgewortha
Opracował Jan J. Michałek
Twierdzenie Rybczynskiego (1)
uproszczona graficzna prezentacja:
skutki wzrostu zasobów kapitału
F
p0
p1
-PM/PF
M
Opracował Jan J. Michałek
Twierdzenie Rybczynskiego (2):
skutki wzrostu zasobów kapitału
Narzędzie analizy: diagram Edgewortha
Założenie: ceny dóbr są stałe (np. mała otwarta gospdoarka)
Badamy skutki wzrostu zasobów jednego czynnika produkcji
Technologie: funkcje produkcji homogeniczne 1-go stopnia (CRS) Î można mierzyć ilość
produkcji (odległość izokwanty od początku układu jest wprost proporcjonalna do wielkości
produkcji)
OMOC: wyjściowa krzywa kontraktowa: krzywa możliwości produkcyjnych
M – kapitało-intensywne (K) (izokwanta bliższa osi K)
F - praco- intensive (L)
(izokwanta bliższa osi L)
Równowaga produkcyjna : np. w punkcie S: MRS=MRT (między K i L)
Analizujemy skutki wzrostu zasobów kapitału (K), i.e. Kˆ > 0 :
Nowa rodzina izokwant dla dobra F zaczyna się w punkcie OF'.
Przy takim samym MRT (bo ceny względne dóbr nie zmieniły się)
Linia OF'S' równoległa to OFS
Punkt P nowa równowaga na nowej krzywej kontraktowej (takie same MRT)
Produkcja dobra F zmniejszyła się
Produkcja dobra M wzrosła.
tzn. Mˆ > Kˆ > Lˆ > Fˆ
Opracował Jan J. Michałek
Twierdzenie Rybczynskiego (3):
skutki wzrostu zasobów kapitału
OM
S
S'
Factor L
P
OF'
OF
∆K
Factor K
 Charles van Marrewijk & JJ Michałek
Tw. Rybczynskiego: wykorzystanie czynników produkcji
Przy stałych cenach dóbr ceny względne czynników produkcji nie
ulegają zmianie (FPE ).
Przy danych relacjach cen czynników produkcji, minimalizacja
kosztów wyznacza równowagę w używaniu K i L w produkcji dobra
MiF
Wzrost lub spadek produkcji M czy F nie zmienia relacji w używaniu
kapitału i siły roboczej (linie równoległe)
Rozdział kapitału siły roboczej na produkcje obu dóbr jest określone
przez warunek pełnego zatrudnienia (na krzywej kontraktowej w
diagramie Edgewortha)
 Charles van Marrewijk & JJ Michałek
Przykład tw. Rybczyńskiego: Rosyjscy emigranci w Izraelu
W okresie 1989russian other
russian other
1996
1989
96: emigrujący z
50
50
Rosji Żydzi do
Izraela mieli lesze
40
wykształcenie niż 40
Izraelczycy.
Efekt: wzrost
produkcji dóbr
wymagających
nakładów
wykształconej
siły roboczej
(absorpcja 90%
przyrostu)
30
30
20
20
10
10
0
0
LTH
HG
SC
CG
LTH
HG
SC
CG
LTH = Less Than Highschool; HG = Highschool Graduate;
SC = Some College; CG = College Graduate
Opracował Jan J. Michałek
Prosta ilustracja twierdzenia FPE (1)
Założenie:
Kraj obfity w kapitał a nie w siłę roboczą w porównaniu do zagranicy (*) Î
(K/L)>(K*/L*) Î
(r/w)<(r*/w*) lub (w/r)>(w*/r*)
kraj ma poziom płac względnie wyższy niż wynagrodzenie kapitału w porównaniu
do zagranicy Æ względne ceny:
PM / PF < ( PM PF )
TOT
< PM* PF*
wskutek liberalizacji handlu powinno nastąpić:
PM / PF = ( PM PF )
TOT
= PM* PF*
Otwarcie handlu:
Kraj eksportuje dobra M (kapitało-intensywne) a importuje dobro F (pracointensywne) Î
W kraju rośnie cena względna dobra M a obniża się cena dobra F
Opracował Jan J. Michałek
Prosta ilustracja twierdzenia FPE (2)
Tw. Stolpera-Samuelsona:
rˆ > PˆM > PˆF > wˆ
Konsekwencje dla cen czynników produkcji:
Kraj
Poziomy płac
Poziomy stopy procentowej
Zagranica
FP
w*
w*’
Zmiany płac
r’
r*’
Zmiany stóp
w
w’
Zmiany płac
r
r’
Zmiany stóp
H-O:
Opracował Jan J. Michałek
podsumowanie struktury modelu
Korzyści z handlu
Kraj
Zagranica
Terms of trade
(Pc/Pw)tt
Specjalizacja
produkcyjna
Przewaga
komparatywna
Ceny wewnętrzne
dóbr (Pc/Pw)
Ceny wewnętrzne
dóbr (Pc/Pw)*
Teoremat
H-O
StolperSamuelson
Dochody
Ceny czynników produkcji
(w/r)
Popyt na
dobra
Popyt na
czynniki
prod.
Wyrównywanie cen
czynników produkcji
StolperSamuelson
Ceny czynników produkcji
(w/r)
Podaż
czynników
prod.
To samo za granicą
Gusta
U(c,w)
Technologia a ij
Wyposażenie
w czynniki
prod. T,L
Dochody
Opracował Jan J. Michałek
Paradoks Leontieffa
Leontief testował model H-O dla gospodarki USA w 1947 roku
- Znacznie analizy na podst .tablicy input-output table opracowanej przez W. Leontiefa.
- Brak danych nt. zużycia czynników prod w imporcie Î używał danych nt. substytucji importu w USA (te
same produkty importowane do USA) jako pewnego przybliżenia.
- założenie: USA są obficie wyposażone w kapitał w porównaniu do reszty świata (nikt tego nie
kwestionował w 1947 roku).
- Î USA winne eksportować dobra kapitało-intensywne (zgodnie z modelem H-O).
Rezultaty testu Leontieffa (nakłady czynników potrzebne do wyprodukowania dóbr o wartości 1 miliona US$)
Eksport
Substytuty importu
Kapitał (1947 dolary)
2,550,780
3,091,339
Siła rob. (osobo-lata)
182
170
Relacja kapitał-praca (dolary na
14,015
18,184
osobo lata)
Î USA export był około 30% bardziej praco-intensywny niż substytuty importu --> włożono wiele wysiłku w wyjaśnienie paradoksu (testy z lat 50.: b. podobne rezultaty)
Î najprostsza wersja modelu H-O dosyć słabo wyjaśnia strukturę handlu
- niektórzy zakwestionowali model H-O;
- inni: uznali, że model H-O wymaga rozszerzeń i i przyjęcia ogólniejszych założeń Î są różne uogólnione
wersje .
Opracował Jan J. Michałek
Możliwe wyjaśnienia
paradoksu Leontieffa:
• Modyfikacje modelu H-O model (umożliwiające
wyjaśnienie paradoksu)
• uwzględnienie odmiennych preferencji
• uwzględnienie barier handlowych;
• bardziej precyzyjna kategoryzacja nakładów
(zamiast prostego podziału dychotomicznego: K i
L)
• możliwośc wystąpienia odwróconej czynnikointensywności (factor intensity reversals)
Opracował Jan J. Michałek
E. Leamer: Względne zasoby
czynników produkcji (1)
TABLE 14.1
Relative factor endowments, 1975 (percent of world endowments)
Factor*
GNP
Capital
Prof. Labor
Lit. Labor
Illit. Labor
Trop. Land
Dry Land
Temp. Land
Coal
Minerals
Oil
Canada
3,46
3,65
2,37
1,74
0,02
0,00
2,38
38,03
1,96
19,06
9,76
Fed. Rep.
Germany
9,22
10,28
6,11
5,19
0,07
0,00
0,00
1,27
10,80
1,79
1,25
India
Japan
Mexico
1,99
1,18
13,47
14,29
65,24
9,11
5,68
3,77
8,49
3,43
0,73
11,14
14,92
8,03
11,05
0,20
0,00
0,00
1,91
1,67
1,89
0,16
1,00
0,70
1,64
2,35
1,30
4,02
6,24
0,00
0,32
3,09
2,18
South
Korea
0,47
0,37
0,70
1,86
1,41
0,00
0,00
0,51
1,35
0,31
0,00
U.K.
U.S.
5,10
4,87
6,00
4,77
0,06
0,00
0,00
1,25
11,13
0,98
1,63
32,94
29,36
24,53
17,11
0,15
0,14
32,44
18,47
50,87
27,58
58,04
Source: E. E. Learner, Sources of International Comparative Advantage: Theory and Evidence.
*Prof. Labor: professional and technical workers; Lit. Labor: literate, nonprofessional workers; Illit. Labor:
illiterate workers; Trop. Land: land in tropical rainy climate; Dry Land: land in dry climate: Temp. Land:
Opracował Jan J. Michałek
E. Leamer: Względne zasoby a
struktura handlu (2)
Commodity group*
Factor
Capital
Prof. labor
Lit. labor
Illit. labor
Trop. land
Dry land
Temp. land
Coal
Minerals
Oil
Raw
Mtls
-8,8
303,1
-59,4
2,5
-0,1
-0,3
0,6
0,4
1,1
0,0
Labor-
Animal
0,0
-279,4
-17,3
17,9
-0,3
0,7
7,4
-0,1
0,0
0,0
Cereals
-4,3
946,3
-97,4
-18,8
2,3
1,0
20,6
0,0
0,0
0,2
Intensive
1,0
-699,7
78,9
4,8
-0,5
-0,3
-3,8
-0,1
-0,1
0,0
CapitalIntensive Chemicals Machinery
16,5
-1947,9
126,7
39,1
-0,8
-0,3
-11,8
-0,1
-0,1
-0,2
3,8
481,7
-53,4
-4,4
-0,8
-0,2
-8,5
0,0
-0,1
0,0
29,1
-1177,4
77,7
8,3
-0,7
-0,3
-19,2
-0,1
-0,1
-0,2
Source: E. E. Learner, Sources nf Infernritional Comparative Advantage: Theory and Evidence.
"Raw mtls.: raw materials; Animal: animal products; Labor-int.: labor-intensive manufactures; Capital-int.:
capital-intensive manufactures. The unit of measurement for each commodity group is $1000. The unit for
each type of labor is 1000 workers: for each type of land 1000 hectares; for coal, minerals, and oil $1000; and
for capital $1 million.
Opracował Jan J. Michałek
Odwrócona czynniko-intensywność
Factor intensity reversals (1)
K
K
0
Wysoka elastyczność substytucji
czynników produkcji: dobro F
aˆ KF − aˆ LF
;
wˆ − rˆ
gdzie aˆ oznacza przyrost wzgl
δF =
L
L
Niska elastyczność substytucji
czynników produkcji: dobro M
δM =
aˆ KM − aˆ LM
wˆ − rˆ
Opracował Jan J. Michałek
Odwrócona czynniko-intensywność
Factor intensity reversals (2)
K
F
M
-(w/r)
(K/L)M
(K/L)F
0
L
Indie: - obfitość siły roboczej
względem kapitału -->niskie -w/r
==> dobro F jest praco-intensywne
Opracował Jan J. Michałek
Odwrócona czynniko-intensywność
Factor intensity reversals (3)
K
(K/L)F
(K/L)M
-(w/r)
M
0
USA: -obfitość kapitału względem
siły roboczej --> wysokie –w/r ==>
dobro F jest kapitało-intensywne
F
L
Opracował Jan J. Michałek
Zawartość czynników produkcji:
Analiza Nevena (1)
Grupa
1
2
3
4
5
Stopień intensywności
wykorzystania czynników
produkcji
Bardzo wysoki udział kapitału
ludzkiego
Wysoki udziału kapitał ludzkiego,
niski kapitału fizycznego
Niski udział kapitału ludzkiego, niski
kapitału fizycznego
Niski udział kapitału ludzkiego,
wysoki kapitału fizycznego
Wysoki udział kapitału ludzkiego,
wysoki kapitału fizycznego
Przykłady
Produkty przemysłu chemicznego,
urządzenia biurowe
Urządzenia
mechaniczne
i
elektryczne
Obuwie, odzież, meble
Samochody, tekstylia
Przetwórstwo żywności
Opracował Jan J. Michałek
Zawartość czynników produkcji:
Analiza Nevena (2)
K
4
5
1
3
2
L
niewykwalifikowana
L wykwalifikowana
Opracował Jan J. Michałek
Zawartość czynników: Analiza
Nevena dla Polski (1989-2000)
4 0 ,0 %
3 0 ,0 %
2 0 ,0 %
1
2
1 0 ,0 %
3
0 ,0 %
-2 0 ,0 %
-3 0 ,0 %
00
20
99
19
98
19
97
19
96
19
95
19
94
19
93
19
92
19
91
19
90
19
89
19
-1 0 ,0 %
4
5