Wojny punickie

Wojny punickie
1. Cele lekcji
a. Wiadomości:
Uczeń wie, jakie wojny toczył Rzym z Kartaginą oraz kiedy się one rozgrywały (np. bitwa nad
Jeziorem Trazymeńskim, pod Zamą, pod Kannami); uczeń potrafi wymienić głównych wodzów tych
wojen (Hannibal, Scypion).
b. Umiejętności
Uczeń umie wskazać przyczyny trzech wojen punickich oraz omówić ich poszczególne etapy; umie
wskazać głównych dowódców każdej wojny; a także wskazać na mapie główne miejsca bitew.
2. Metoda i forma pracy

Bezpośrednie - zapisanie numeru i tematu lekcji na tablicy; powitanie uczniów.

Pogadanka - za pomocą pytań uczniowie sami poznają niektóre zagadnienia.

Praca z ilustracją - na podstawie fotografii uczniowie wymieniają cechy Hannibala.

Mapa - uczniowie odszukują na mapie miejsca bitew Kartaginy z Rzymem.

Metoda objaśniająca – przekazuję uczniom najważniejsze wiadomości dotyczące wojen
punickich.
3. Środki dydaktyczne
Ewa Wipszycka, Cywilizacja starożytna, PWN, Warszawa 1998.
4. Przebieg lekcji
a. Faza przygotowawcza
1) Czynności wstępne - Witam uczniów; zapisuję numer, temat lekcji na tablicy, sprawdzam listę
obecności.
b. Faza realizacyjna
1) Wprowadzenie nowego materiału oraz sprawdzenie i utrwalenie wiadomości z
poprzednich zajęć:
Na mapie pokazuję uczniom, gdzie leży Kartagina.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Grafika:Carthage_location.png
Kartagina dążyła do opanowania Sycylii. Musiało zatem dojść do wojny między Kartaginą a
Rzymem.
I wojna punicka - punicka, ponieważ Kartagińczyk to po łacinie Poenicus = Punicus. A to z kolei
znaczy Fenicjanin. Fenicjanie bowiem założyli Kartaginę, dla której handel stanowił podstawowe
źródło dochodu. Rok 814 p.n.e. to tradycyjna data założenia Kartaginy przez Fenicjan.
Przekazuję uczniom najważniejsze fakty dotyczące wojny:

walki o Mesanę;

Syrakuzy dołączają do Kartaginy;

Syrakuzy zawierają pokój z Rzymem;

wojska kartagińskie opuszczają Sycylię;

lata 262-261 – Rzymianie oblegają Agrigentum, zdobywając miasto;

260 rok – Rzymianie tworzą flotę wojenną!;

241 rok - klęska floty kartagińskiej podczas bitwy przy Wyspach Egackich;

pokój - Rzym przejmuje posiadłości sycylijskie Kartaginy, Sycylia staje się prowincją.
Następnie mówię, iż to nie oznaczało końca wojny Rzymu z Kartaginą.
-
237 rok p.n.e. - Hamilkar z rodu Barkidów rozpoczął podboje w Hiszpanii, gdzie stworzył silne
wojsko;
-
221 rok p.n.e. - władzę w Hiszpanii przejął syn Hamilkara – Hannibal.
Pokazuję uczniom zdjęcie Hannibala.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Grafika:Hannibal.jpg
-
lata 218-201 – rozpoczęła się II wojna punicka;
Wódz kartagiński z małą liczbą żołnierzy rozpoczął marsz na Rzym. Przy pomocy słoni
przemaszerował przez Alpy.
-
218 rok p.n.e. – Hannibal pokonał Rzymian nad Ticinum i Trebią;
-
217 rok p.n.e. – bitwa nad Jeziorem Trazymeńskim;
-
216 rok p.n.e. – zwyciężył pod Kannami;
-
211 rok p.n.e. – sytuacja zaczęła się odwracać - Rzymianie zdobyli Syrakuzy;
-
210 rok p.n.e. - Rzym wysłał do Hiszpanii nową armię pod dowództwem Publiusza Korneliusza
Scypiona ;
-
207 rok p.n.e. – Hazdrubal Młodszy, brat Hannibala, poniósł klęskę, a następnie śmierć w
bitwie nad Metaurus;
-
204 rok p.n.e. - Scypion znalazł się w Afryce;
-
202 rok p.n.e. - Hannibal poniósł klęskę w bitwie pod Zamą;
-
201 rok p.n.e. - koniec II wojny punickiej.
Kartagina musiała:

zrezygnować z posiadania floty wojennej;
-

płacić wysoką kontrybucję;

zrezygnować z prowadzenia działań wojennych w Afryce (mogła je prowadzić wyłącznie za
zgodą Rzymu).
195 rok p.n.e. - Rzymianie zmusili Hannibala do opuszczenia Kartaginy. Hannibal popełnił
samobójstwo w Bitynii;
Rzymianie chcieli jednak doszczętnie zniszczyć Kartaginę; (słynne powiedzenie Katona - Ceterum
censeo Cartaginem esse delendam). Doszło zatem do III wojny punickiej, w latach 149-146.
Wodzem naczelnym Rzymian został Publiusz Korneliusz Emilianus, który dokonał całkowitego
zniszczenia Kartaginy, za co otrzymał przydomek Africanus.
c. Faza podsumowująca
1) Zadanie pracy domowej: Jako pracę domową zadaję uczniom obejrzeć film
„Hannibal”. Na podstawie filmu uczniowie muszą opisać sylwetkę Hannibala.
5. Bibliografia
Ewa Wipszycka, Cywilizacja starożytna, WSiP, Warszawa 1998.