Raising youth awareness to Responsible Research and Innovation

Z doświadczeń projektu IRRESISTIBLE
Co po nas zostanie?
Iwona Maciejowska & Co.
Zakład Dydaktyki Chemii, Wydział Chemii UJ
Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego
Projekt
IRRESISTIBLE
Engaging the Young with
Responsible Research and Innovation
Partnerzy
University
of Groningen
University of Groningen (Holandia)
University of Helsinki
University of Jyväskylä (Finlandia)
IPN, Deutsches Museum (Niemcy)
University of Crete
Eugenides Foundation(Grecja)
Weizmann Insti tute of Science (Israel)
University of Bologna
University of Palermo (Włochy)
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie
Universidade de Lisboa (Portugalia )
Valahia University Targoviste (Romunia)
Bogazici University (Turcja)
Nauka
Projekt
Muzeum
Szkoła
Wspólnota uczących się
- Community of Learners
6
27
Cel projektu
1. Zaprojektowanie działań, które będą wspierać
zaangażowanie uczniów i społeczeństwa w
proces odpowiedzialnych badań naukowych i innowacji (RRI)
Poprzez:
• opracowanie materiałów dydaktycznych (modułów),
• prowadzenie szkoleń nauczycieli (warsztaty, szkoła jesienna),
• projekty uczniowskie prowadzone metodą IBSE (nauczanie
przez odkrywanie/dociekanie naukowe)
• wystawy interaktywne.
2. Badanie efektywności tych działań
Dlaczego RRI?
Zmiany
klimatyczne
Wzrastający
niedobór
wody
Rosnące
zapotrzebowanie
na energię
Ograniczone
zasoby
Światowe
trendy
Rosnące
zapotrzebowanie
na żywność i
zdrowie
Globalne
obywatelstwo
życie społeczne
w świecie
zdominowanym
przez technikę
Zmiany
demograficzne,
mobilność
Andrew Maynard, Tim Harper, Building a Sustainable Future - Rethinking the Role of Technology Innovation in an increasingly interdependent, Complex & resourceconstrained world. Report for World Economic Forum Global Agenda Council on Emerging Technologies, WEFAnnual Meeting 2011
RRI - dlaczego teraz? (1)
Dzisiejsze problemy mogą wyniknąć
z wczorajszych rozwiązań.
Bret L. Simmons
bliskoprzyrody.wordpress.com
Starogard.pl
polimaty.pl
gobdp.com
RRI - dlaczego teraz? (2)
1. Lekcja z przeszłości - utrata zaufania
społeczeństwa
• Aby zapobiec kolejnym katastrofom…
• Strach przed nieprzewidzianymi skutkami ....
• Strach przed nieodwracalnymi konsekwencjami…
• Szybkość zmian nie do zatrzymania
2. Globalny charakter innowacji
3. Zastosowanie nowych technologii z korzyścią dla
społeczeństwa
6 elementów kluczowych RRI
• Zaangażowanie - naukowców, przemysłu i społeczeństwa
obywatelskiego
• Równość płci – w budowaniu zespołów badawczych i karierze
naukowej
• Kształcenie w zakresie przedmiotów ścisłych i przyrodniczych –
edukacja umożliwiająca krytyczną ocenę informacji i podejmowanie
decyzji
• Etyka - społeczne znaczenie badań i innowacji oraz akceptowalność
wyników m.in. pod względem wpływu na zdrowie człowieka i stan
środowiska
• Nieograniczony dostęp - wolny, bezpłatny dostęp do wyników
badań finansowanych ze środków publicznych
• Zarządzanie - odpowiedzialność decydentów politycznych za
tworzenie prawa i harmonijnych modeli RRI
Sutcliffe, H. (2011). A report on responsible research and innovation. Brussels: Matter.
http://rri-tools.cienciaviva.pt/about/
Nauczanie kontekstowe
– podstawą IBSE
• Łączy sytuacje „z życia wzięte” (kontekst) i wymagane
programem treści chemiczne poprzez zastosowanie tych
drugich do zrozumienia tych pierwszych.
• Wprowadzania na początku zajęć opisów zjawisk znanych
uczniom i budzących ich zainteresowanie motywuje do
stawiania pytań badawczych: dlaczego tak się dzieje?, co
jest tego przyczyną?, co i jak na to wpływa?, co się zdarzy,
jeśli...?
• młodzież uczy się przewidywać konsekwencje swoich
działań - tych związanych z posługiwaniem się w domu
produktami chemii gospodarczej czy podejmowaniem
decyzji w życiu dorosłym (referenda w sprawie energetyki,
gospodarki odpadami itd.).
Świat
i życie
Zjawiska
chemiczne
Co po nas zostanie? - 13 modułów
Moduły materiałów dydaktycznych dla nauczycieli i uczniów
zawierają elementy nauczania przez dociekanie naukowe (IBSE) w
kontekście nowoczesnych, odpowiedzialnych badań i innowacji (RRI).
Tematyka:
• Nanomateriały i ich zastosowanie
• Nano w naukach o zdrowiu
• Energia odnawialna (wiatru, Słońca)
• Zmiany klimatyczne, geoinżynieria
• Plastik – zmora oceanów
• Kataliza w ochronie środowiska
• Węglowodany w mleku kobiecym
http://nuweb9.neu.edu/nanosensors
Co po nas zostanie?
Kontekst –
nowoczesne i
odpowiedzialne
badania i
wdrożenia
Kształcenie
nieformalne
Kształcenie
formalne
884
uczniów
Eksperymenty,
dyskusje,
problemy
(IBSE)
Web 2.0
Co po nas
zostanie?
294 eksponaty
Sposoby nawiązywania relacji
i komunikacji z widzem (Simon 2010)
My w Muzeum
• Interakcja widzów pomiędzy sobą, do
której zaczynem jest eksponat (np.
dyskusja, gra).
Ja i My w Muzeum
• Interakcja indywidualna, ale połączona z
interakcją innych, często przy użyciu
narzędzi społecznościowych – Web2.0
Ja, Ty, oni i
Muzeum
• Indywidualna interakcja, ale pozwalająca na
powiązanie z interakcją innych (np.
głosowanie, sonda lub ankieta)
Muzeum ze mną
• Indywidualna interakcja z obiektem
(naciskasz, poruszasz, przesuwasz itd.)
Muzeum dla mnie
• Pasywny odbiór treści (patrzysz na
obiekt, oglądasz film, słuchasz audycji)
Co po nas zostanie?
33 wystawy
• Czerwiec/lipiec 2015 – w szkołach ( Col1)
• Wiosna/lato 2016 – szkoły (Col2) i Muzeum UJ Collegium Maius
• 23/24.09.2016 – Kilonia, Niemcy
http://lezajsk4u.pl/do-kilonii-w-niemczech/
ponad 5,5 tys.
odwiedzających w Polsce
Co po nas zostanie ?
Publikacje, prezentacje
• 18 prezentacji konferencyjnych: 17 krajowych i 9
międzynarodowych
• 8 artykułów naukowych i popularno-naukowych
• 6 rozdziałów w monografiach
• 2 książki
Czego się dowiedzieliśmy?
• …coś więcej o nanomateriałach, nanotechnologii i
katalizatorach,
• …co to znaczy RRI, a co IBSE
• …jak pracują zespoły naukowe, z jakimi dylematami się
mierzą,
• …jak rozumieć pojęcie „eksponat interaktywny”,
• …do czego może być przydatny j. angielski w pracy
nauczyciela szkolnego,
• …jak pracują nauczyciele w innych krajach,
• …
Czego się dowiedzieliśmy o RRI?
Że w przypadku odpowiedzialnych badań i innowacji m.in. :
1. wybór tematyki następuje pod kątem osiągnięcia
korzyści społecznych lub środowiskowych,
2. nie każdy musi być lub chcieć zostać naukowcem, ale
każdy może się zaangażować w ten proces np. poprzez
organizacje pozarządowe, od początku (określanie
potrzeb) do końca (monitorowanie skutków wdrożeń),
3. ważne jest ocenianie, równolegle do aspektów
technicznych i komercyjnych, zagrożeń i szans zarówno
społecznych, jak i etycznych i ekologicznych, teraz i w
przyszłości,
4. otwartość i przejrzystość są integralną częścią
procesu.
W jakim kontekście można
wprowadzać RRI w szkołach?
• Bakteriobójcze właściwości nanosrebra w materiałach
codziennego użytku - jak szybko AgNP wypłukuje się? Jak
wpływa na zdrowie i środowisko?
• Mleko matki czy mleko zastępcze?
• Zużycie zasobów nieodnawialnych w produkcji „czystej”
energii
• Plastikowe mikro i nanocząstki w kosmetykach – dobre
dla skóry, szkodliwe dla środowiska
• Filtry cząstek stałych w silnikach Diesla – dlaczego
kierowcy nielegalnie je usuwają?
• Czy potrafimy przewidzieć skutki geoinżynierii?
• Jak nie szkodzić badaniami środowisku naturalnemu
(nauki polarne)?
Czego się nauczyliśmy o edukacji?
• …że nauka może być zabawą, a zabawa nauką
• …że uczniów stać na więcej niż nam się wydaje,
• …że Wspólnota Osób Uczących się, nawet
pochodzących z bardzo różnych środowisk, sprawdza
się w działaniu,
• …że kaskadowy system kształcenia (nauczyciele Col1
w roli tutorów Col2) zdaje egzamin,
• …że w pracując metodą projektów uczniowie mają
szansę wykazać i/lub zdobyć unikalne umiejętności
(w tym kompetencje miękkie)
• …
Jakie kompetencje rozwinęliśmy?
• …komunikacji pomiędzy różnymi grupami,
• …współpracy naukowców, nauczycieli, animatorów
• …wykorzystywania facebooka w celach
dydaktycznych,
• … projektowania eksperymentów,
• …zadawania pytań,
• …planowania i budowania wystaw,
• …
Dziękujemy wszystkim członkom Col1 i Col2
uczestniczącym w realizacji projektu
Col 1
Prof. dr hab. Andrzej Kotarba
Dr hab. Wacław Makowski
Dr Paweł Stelmachowski
Mgr Janina
Holeksa
Dr Paweł Bernard
Mgr Barbara
Kajda
Dr Paweł Broś
Dr Małgorzata
Krzeczkowska
Mgr Dorota
Kamińska
Mgr Ewa Kuliś
Mgr Katarzyna
Kotarba
Dr Iwona
Maciejowska
Mgr Beata
Sobesto
Mgr Lidia
Michalska
mgr Agnieszka
Zaraska
Dr Ewa Odrowąż
Dr Maciej Kluza
www.irresistible-project.eu
Projekt IRRESISTIBLE jest realizowany w ramach działań koordynujących i
wspierających programu FP7-NAUKA-W-SPOŁECZEŃSTWIE-2013-1,
Działanie 5.2.2 Młodzież i nauka.
Temat SiS.2013.2.2.1-1 Podniesienie świadomości młodzieży w zakresie
Odpowiedzialnych Badań i Innowacji poprzez Kształcenie w zakresie Nauk
Przyrodniczych przez Dociekanie Naukowe.
Uzyskał dofinansowanie z 7 Programu Ramowego UE
jako projekt numer 612367.