Monika Tomaszewska [email protected] I Zakład Radiologii Lekarskiej Uniwersytetu Medycznego w Lublinie Analiza występowania i morfologii zmian o charakterze tłuszczowym w wielorzędowej tomografii komputerowej serca z bramkowaniem EKG Tomografia wielorzędowa (w-TK) jest nowoczesną i nieinwazyjną metodą obrazowania serca i naczyń wieńcowych. Wprowadzenie do protokołu badania bramkowania EKG zmniejszyło liczbę artefaktów utrudniających interpretację obrazu. Od chwili wykonania pierwszego badania koronarograficznego metodą w-TK w 1999 roku notuje się ciągły postęp i doskonalenie tej metody diagnostycznej. Poza oceną samych naczyń wieńcowych, badanie TK serca pozwala ocenić funkcję lewej komory, a także strukturę mięśnia sercowego. Najczęściej opisywane w literaturze zmiany, w których dochodzi do infiltracji tłuszczowej struktur serca to dysplazja arytmogenna oraz przerost tłuszczowy przegrody międzyprzedsionkowej. Arytmogenna dysplazja prawokomorowa opisana po raz pierwszy w 1982 roku to schorzenie, w którym struktura prawidłowego mięśnia sercowego zostaje ogniskowo zastąpiona przez tkankę tłuszczową. W rezultacie dochodzi do upośledzenia czynności serca, pojawiają się groźne dla życia zaburzenia rytmu, prowadzące często do zgonu pacjenta. Ważna staje się wczesna diagnostyka infiltracji tłuszczowej mięśnia sercowego przy użyciu możliwie nieinwazyjnych metod oraz ścisłe monitorowanie stanu pacjenta w celu wyboru optymalnego momentu kwalifikacji do implantacji stymulatora lub defibrylatora serca. Tłuszczowa hipertrofia przegrody międzyprzedsionkowej również może być przyczyną zaburzeń rytmu serca. I choć jest to schorzenie łagodne, czasami mogą pojawiać się trudności w diagnostyce echokardiograficznej, szczególnie w odróżnieniu tej anomalii od procesu rozrostowego serca. Właściwa wczesna diagnostyka hipertrofii może pozwolić na biopsji. uniknięcie zabiegu operacyjnego lub Stale wzrastająca liczba wykonywanych badań TK serca sprawia, że radiolodzy coraz częściej spotykają się z problemem stwierdzanych zmian w mięśniu sercowym, co stwarza potrzebę przeanalizowania i oceny ich charakteru. Poza najczęściej występującymi zmianami bliznowatymi po przebytych zawałach mięśnia sercowego, ważna staje się także szczegółowa analiza ognisk o gęstościach typowych dla tkanki tłuszczowej w obrębie miocardium, mięśni brodawkowatych, strun ścięgnistych czy przegród serca. Są to najczęściej zmiany znajdowane przypadkowo w trakcie badań tomograficznych serca, dobrze widoczne szczególnie w skaningu przedkontrastowym. Wczesne i właściwe rozpoznanie zmian o charakterze tłuszczowym w obrębie serca pozwala uniknąć często inwazyjnej i uciążliwej dla pacjenta dalszej diagnostyki. Niejednokrotnie również nieinwazyjne badanie tomograficzne serca, w którym stwierdzana jest zmiana ogniskowa o gęstości typowej dla tkanki tłuszczowej, pozwala na uniknięcie zabiegu operacyjnego, jak często ma to miejsce w przypadkach występowania hipertrofii tłuszczowej przegrody międzyprzedsionkowej, do złudzenia imitującej zmiany o charakterze rozrostowym. Niejednokrotnie widoczne w trakcie badania tomograficznego blizny pozawałowe są pierwszym znakiem przebytego, bezobjawowego zawału mięśnia sercowego. Wyodrębnienie tej grupy pacjentów pozwala na ich dokładniejszą obserwację i prewencję powikłań pozawałowych (np. zaburzeń rytmu serca). Ponadto badanie wykonywane przy użyciu 64-rzędowego tomografu komputerowego umożliwia monitorowanie pacjentów z arytmogenną dysplazją prawej komory i zakwalifikowanie ich do dalszego leczenia. Wykorzystanie najnowszej aparatury takiej jak 64-rzędowy tomograf komputerowy znajdujący się w I Zakładzie Radiologii Lekarskiej Uniwersytetu Medycznego w Lublinie pozwala na bardzo dokładną i precyzyjną analizę zmian stwierdzanych w mięśniu sercowym. Dodatkowo zastosowanie bramkowania EKG w trakcie badania serca zmniejsza do minimum ilość artefaktów utrudniających ocenę. W aktualnym piśmiennictwie występują tylko pojedyncze doniesienia dotyczące oceny zmian o charakterze tłuszczowym w obrębie serca, nie obejmujące kompleksowo zagadnienia. Celem pracy jest analiza częstości występowania i obrazu radiologicznego zmian o charakterze tłuszczowym w obrębie serca u pacjentów diagnozowanych w I Zakładzie Radiologii Lekarskiej UM w Lublinie metodą wielorzędowej tomografii komputerowej z bramkowaniem EKG. Wyniki pracy doktorskiej pozwolą na szersze podejście do analizy zmian ogniskowych w mięśniu sercowym. Ponadto ocena tak dużej grupy pacjentów pod kątem występowania zmian tłuszczowych w sercu i skorelowaniu ich z jednostkami chorobowymi, takimi jak m.in. choroba wieńcowa, zaburzenia rytmu serca, czy zawał mięśnia sercowego, umożliwi szerokie wykorzystanie wyników pracy doktorskiej w praktyce klinicznej. Nabyte doświadczenie pozwoli również na konsultacje badań obrazowych przesyłanych z innych ośrodków (telemedycyna).