komórki tekalne cholesterol testosteron (T) androstendion (A) LH

Budowa anatomiczna:
• macica
• pochwa
• jajniki
Jajniki:
okres płodowy
• formowanie pęcherzyków pierwotnych
• zatrzymanie podziału mejotycznego komórki jajowej
okres dojrzałości płciowej
• rekrutacja
• selekcja
• dojrzewanie pęcherzyka jajnikowego dominującego
• owulacja
• ciałko żółte
Podwzgórze – Przysadka - Jajnik
GnRH
dekapeptyd
wydzielany pulsacyjnie, cykliczne
Podwzgórze
GnRH
Przysadka
FSH
LH
faza folikularna 70 min.
faza lutealna 240-320 min.
LH, FSH
glikoproteiny
zbudowane z dwóch podjednostek:
Jajnik
FSH
miejsce działania – komórki pęcherzykowe warstwy ziarnistej
LH
miejsce działania – komórki tekalne i komórki ciałka żółtego
i
Rekrutacja pęcherzyków
proces rekrutacji
10-20 pęcherzyków
FSH
Przyspieszenie wzrostu
grupy pęcherzyków z puli
wolno rosnących
pęcherzyków antralnych
zakończone atrezją lub
owulacją
owulacja
proces selekcji
pęcherzyka dominującego
Rozwój pęcherzyków zależny od gonadotropin
- 85 dni
dzień cyklu
65 dni powolnego wzrostu
pęcherzyków antralnych
II połowa fazy lutealnej
poprzedniego cyklu
1
5
14
Selekcja
Pęcherzyk o największej
wrażliwości na gonadotropiny
Największe stężenie FSH i E w
płynie pęcherzykowym
dalszy wzrost
Estradiol
OWULACJA
Największy indeks mitotyczny
komórek ziarnistych
wydzielanie FRP –
białka regulacji pęcherzyka
hamowanie
biosyntezy E w
pozostałych
pęcherzykach
dzień cyklu
ATREZJA
1
5/7
14
LH
cholesterol
komórki tekalne
testosteron (T) androstendion (A)
A
FSH
T
FSH aktywuje
aromatazę
T
aromataza
A
aromataza
aromataza
estron (E1)
estradiol (E2)
komórki ziarniste
E2
E1
FSH
FSH
jama pęcherzyka
Nadtrawienie szczytu pęcherzyka
Owulacja
• skurcz naczyń
• niedokrwienie
• zmiany nekrotyczne
•plazmina
•kolagenaza
Przysadka
LH, FSH
Aktywator
plazminogenu
Uwolnienie
enzymów
lizosomalnych z
komórek zrębu
PGF2
36-42 h
Wrastanie naczyń
włosowatych do
warstwy ziarnistej
obrzęk pecherzyka
Estradiol
Luteinizacja komórek
ziarnistych
Wzrost ciśnienia
wewnątrzpęcherzykowego
Progesteron
brak OMI
kwas hialuronowy
Zaniknięcie połączeń
pomiędzy komórkami
ziarnistymi
cAMP
FSH + LH
7
14
dzień cyklu
Biosynteza steroidów (faza lutealna)
LH
Komórka lutealna
LH-receptor
cholesterol
pregnenolon
progesteron
hydroksyprogesteron
LH
Komórka paralutealna
LH-receptor
cholesterol
estron
estradiol
pregnenolon
androstendion
testosteron
progesteron
hydroksyprogesteron
4
Podstawowe poziomy hormonów
f. folikularna
1,5 – 10
1,5 – 10
37 – 285
FSH (mIU/ml)
LH (mIU/ml)
estradiol (pmol/l)
okołowul.
f. lutealna
290-1621
51 - 875
0,03 –1,35
progesteron (ng/ml)
prolaktyna (ng/ml)
5 – 20
testosteron (nmol/l)
do 1,4
FTI
1,84 – 30,2
do 8 (5)
LH/FSH ≤ 1
1
2
3
4
5
6
FSH, LH
7
8
9
10
11
12
13
14 15
16
17
18
19
20
21
P
22
23 24
25
26
27
28
Cykl jajnikowy ( syn. cykl płciowy, cykl miesiączkowy)
• cykliczne dojrzewanie i uwalnianie komórek jajowych
• cykliczne wytwarzanie hormonów płciowych
wzrost pęcherzyka jajnikowego
Estradiol
m
Faza lutealna
Owulacja
Faza folikularna
ciałko żółtego
Progesteron
Estradiol
m
Działanie hormonów steroidowych jajnika
Estradiol
Progesteron
• rozwój i utrzymanie czynności wewnętrznych
i zewnętrznych narządów płciowych
• zmiany doczesnowe endometrium
• regeneracja i wzrost błony śluzowej macicy
• zmniejsza gotowość skurczową macicy
• gotowość skurczowa macicy, jajowodów
• działanie antyestrogenowe
• rozrost krypt szyjkowych i produkcja śluzu
szyjkowego przenikliwego dla plemników
• regeneracja nabłonka pochwy
• rozrost tkanki gruczołowej sutka
• popęd płciowy
• nasilanie krzepnięcia
• metabolizm kości (+)
− produkcja śluzu szyjkowego
nieprzenikliwego dla plemników
− rozrost przewodów mlecznych sutka
− zmiany nabłonka pochwy
• działanie antyandrogenowe
• nasilenie metabolizmu organizmu
• podwyższenie podstawowej temperatury ciała
Faza folikularna
Estradiol
Owulacja
Jajowód
Faza lutealna
Progesteron
Estradiol
m
m
nabłonek niski
komórki urzęsione rzadkie
dużo komórek klinowych
wzrost wysokości komórek nabłonka,
gromadzenie wydzieliny w komórkach
bezmigawkowych
Czynność motoryczna
błony mięśniowej jajowodu
fale powolnych skurczów od części
macicznej do przejścia cieśni w
bańkę
duża aktywność wydzielnicza
brak fali skurczów
regresja nabłonka
fale powolnych skurczów od przejścia
cieśni w bańkę do części macicznej
Owulacja
Macica
Faza folikularna
Estradiol
m
Faza lutealna
Progesteron + estradiol
regeneracja
m
zmiany doczesnowe
Śluz szyjki macicy
700
600
500
400
300
200
400-700 mg/dobę
20 mg/dobę
100
0
1
Komórki nabłonka pochwy
Faza folikularna:
proliferacja
namnażanie warstw komórek
10
13
15
18
Faza lutealna:
złuszczenie nabłonka
zwijanie komórek,
grupowanie się w skupiska
28
Warunki pomiaru temperatury do określenia krzywej BBT
Pomiar wykonuje się:
• w naturalnym otworze ciała
• przed wstaniem z łóżka
• po co najmniej 3-godzinnym śnie
• o tej samej porze
• tym samym termometrem
37,4
termogenne właściwości progesteronu
37,2
37
1
2 3
36,8
wzrost temperatury
co najmniej o 0,2°C
36,6
linia
pokrywająca
6
36,4
5
1
3
4
2
36,2
dni płodne
miesiączka
m
36
1
2
3
4
5
6
7
8
9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35
m
menses
1
2
3
4
5
6
7
8
9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29
6
4
3 2
5
1
m
menses
1
2
3
4
5
6
7
8
9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36
m
menses
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
6
5
1
3
4
2
menses
1
2 3
4
5
6 7
8
9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35