Kopia _ycie wyrwane z kontekstu - zespół szkół w lubyczy królewskiej

ZESPÓŁ SZKÓŁ PUBLICZNE GIMNAZJUM
W LUBYCZY KRÓLEWSKIEJ
MAGDALENA PIETNOCZKO
ŻYCIE WYRWANE Z KONTEKSTU
PRACA NAPISANA NA KONKURS HISTORYCZNY
POD KIERUNKIEM MGR ANNY OZDOBY
LUBYCZA KRÓLEWSKA 2009
SPIS TREŚCI
1. Słowo wstępne.
2. Przedstawienie bohatera pracy i autora pracy.
3.
Bitwa pod Monte Cassino, II wojna światowa.
4.
Relacje rodzinne.
5. Aneks.
6.
Bibliografia.
2
SŁOWO WSTĘPNE
Nazywam się Magdalena Pietnoczko, od urodzenia mieszkam w Lubyczy
Królewskiej. Postanowiłam napisać pracę na konkurs zatytułowany: „Bohaterowie opowieści
rodzinnych”, ponieważ bardzo zainteresowała mnie tematyka konkursu. W pracy opisałam
życie mojego krewnego, ponieważ bardzo zainteresował mnie jego życiorys, a w
szczególności fakt, iż walczył pod Monte Cassino, to właśnie wydarzenie najbardziej
opisałam uwzględniając życie bohatera mojej pracy.
Celem mojej pracy było ukazanie mego rodzinnego bohatera na tle wojny, która
wpłynęła na całe jego życie.
Mam nadzieję, iż moja praca przyniesie dużo ciekawych informacji ludziom, którzy
będą ją czytali. Osobiście uważam, iż takie prace powinny być coraz częściej wykonywane
przez młodzież, ponieważ pobudza to ich wyobraźnię i poszerza wiedzę w zakresie historii
najnowszej.
Pisząc tę pracę dowiedziałam się wiele nieznanych mi informacji o II wojnie
światowej jak i o mojej rodzinie. Ta praca przyniosła mi wiele satysfakcji. Chciałabym, aby
ludzie, którzy będą ją czytali byli tak zafascynowani jak ja gdy ją pisałam.
3
Aleksander Szwec – bohater pracy
Urodzony 15 marca 1914 roku w Święciu k/Lubyczy Królewskiej. Chodził do szkoły
w Lubyczy, natomiast dalsza jego edukacja toczyła się we Lwowie. Następnie został
powołany do wojska w Żółkwi. W 1939roku wyjeżdża do Francji, gdzie zastaje go wojna.
Na przełomie 39/40roku wstępuje do armii. Walczy pod Amiens i Sand Nicola. W
1944roku pod Monte Cassino. W ‘46roku powraca do Polski. W 1948 roku zawarł
związek małżeński z Barbarą Baran. Zmarł 11 sierpnia 1999roku.
Magdalena Pietnoczko – autorka pracy
Urodziłam się 2 listopada 1994roku w Tomaszowie Lubelskim. Od urodzenia
mieszkam w Lubyczy Królewskiej. Obecnie ukończyłam naukę w klasie 2 gimnazjum w
Lubyczy Królewskiej. Interesuję się historią najnowszą i fotografią. Brałam udział w
wielu konkursach lecz za najważniejsze uważam:
- konkurs historyczno-literacki pt. „4 czerwca 1989roku we wspomnieniach Twoich
najbliższych”, w którym zajęłam pierwsze miejsce na szczeblu wojewódzkim,
- konkurs historyczny pt. „Na drodze ku wolności… -Społeczeństwo polskie w latach 80.
XX w. Doświadczenia świadka historii”, w którym moja praca na szczeblu wojewódzkim
otrzymała wyróżnienie.
„Czerwone maki na Monte Cassino,
Zamiast rosy piły polską krew…
Po tych makach szedł żołnierz i ginął,
Lecz od śmierci silniejszy był gniew!
Przejdą lata i wieki przeminą,
Pozostaną ślady dawnych dni!...
4
I tylko maki na Monte Cassino,
Czerwieńsze będą, bo z polskiej wzrosną krwi!”
BITWA POD MONTE CASSINO
„Zdobywało tak wielu – zdobyło tak niewielu”
Po wylądowaniu Aliantów na Sycylii (1943) sytuacja Włoch stała się beznadziejna.
Trzecia Rzesza zmuszona była wesprzeć sojusznika na nowym froncie, a po kapitulacji
marszałka Pietro Badoglio – rozpoczęła okupację kraju. Mimo to Alianci posuwali się
nieustannie na północ. Niemcy, zdając sobie sprawę ze strategicznego znaczenia wzgórza
Monte Cassino, zbudowali na nim (i sąsiednich wzniesieniach) pas umocnień, zwany linią
Gustawa. Podejmowane kilkakrotnie próby zdobycia wzgórza przez wojska Sprzymierzonych
(od stycznia 1944 r.) spełzły na niczym, żadnego efektu nie przyniosły też ciężkie
bombardowania lotnicze. Droga na Rzym była nadal zamknięta. Również próba ominięcia
Monte Cassino poprzez desant pod Anzio nie przyniosła spodziewanych rezulatatów –
aliantom udało się zdobyć przyczółek, ale nie osiągnęli wyznaczonych celów i okrążenie
wojsk niemieckich nie powiodło się. W tej sytuacji dowództwo alianckie postanowiło
wznowić ataki na wzgórze od południa.
Ataki prowadzono w trzech fazach (17-25 stycznia, 15-18 lutego i 15-25 marca), ale
wszystkie potyczki zakończyły się ich klęską. Alianci (Amerykanie, Brytyjczycy, Hindusi i
Nowozelandczycy)
stracili
ogółem
54
tysiące
ludzi,
nie
zdobywając
wzgórza.
Główną siłę atakującą czwartego natarcia (11-19 maja) stanowił Drugi Korpus Polski pod
dowództwem gen. Andersa. Miał on ciężkie zadanie atakując w niemal nieosłoniętym terenie,
naszpikowanym minami, pod niemieckim ostrzałem z bunkrów. Pierwszy atak poniósł
dotkliwe straty, ale umożliwił Brytyjczykom wyparcie Niemców z dolnej części wzgórza.
Drugi atak (rozpoczęty 17 maja) wreszcie przyniósł przełom. Polskie wojska wyparły
niemiecką 1 Dywizję Spadochronową z zajmowanych pozycji. Nad ranem 12 Pułk Ułanów
Podolskich wkroczył do ruin klasztoru i zatknął na murach polską flagę. 18 maja 1944 roku o
świcie na Monte Cassino odegrany został hejnał mariacki, ogłaszając zwycięstwo polskich
żołnierzy. Droga na Rzym została otwarta. Miasto to zostało zajęte 4 czerwca, a więc miesiąc
później. Pod Monte Cassino siły niemieckie wiązały Aliantów cztery miesiące.
5
Walki pod Monte Cassino były niezwykle krwawe, w natarciu zginęło 900 polskich żołnierzy,
a 3 tysiące zostało rannych. Wielokrotnie walczono wręcz lub strzelano do siebie z bardzo
bliskiej odległości.
Polski cmentarz pod Monte Cassino
II WOJNA ŚWIATOWA
II wojna światowa – największy konflikt zbrojny w historii świata, trwający od
1 września 1939 do 2 września 1945 (w Europie do 8 maja 1945), obejmujący zasięgiem
działań wojennych prawie całą Europę, wschodnią i południowo-wschodnią Azję, północną
Afrykę, część Bliskiego Wschodu i wszystkie oceany. Niektóre epizody wojny rozgrywały się
nawet w Arktyce i Ameryce Północnej. Poza prawie wszystkimi państwami europejskimi,
brały w niej udział główne państwa Ameryki Północnej i Ameryki Południowej, Australii i
Azji. Głównymi stronami konfliktu były państwa osi i państwa koalicji antyhitlerowskiej
(alianci). Za datę rozpoczęcia wojny przyjmuje się 1 września 1939 – atak Niemiec na Polskę,
3 września 1939 w wyniku wygaśnięcia terminu ultimatum o godzinie 11 przed południem
brytyjskiego czasu letniego przystąpiły do wojny Wielka Brytania i Francja (w
piśmiennictwie zachodnim podaje się czasami tę drugą datę jako początek wojny światowej).
Zapowiedzią nadchodzącego konfliktu był wzrost nastrojów nacjonalistycznych i dążeń
ekspansywnych ze strony państw osi, wyrażający się w ataku faszystowskich Włoch na
Abisynię (wojna włosko-abisyńska 1935-1936), trwającej od 1937 wojnie chińsko-japońskiej
(którą część historyków uważa za część II wojny światowej) oraz rozbiorze Czechosłowacji
(październik 1938). W Hiszpanii od 1936 roku trwała krwawa wojna domowa, w której starły
się interweniujące państwa faszystowskie i komunistyczny ZSRR. II wojnę światową
poprzedziły też takie agresywne zachowania ze strony III Rzeszy, jak: zajęcie Nadrenii w
1936, Anschluss Austrii (marzec 1938 – marzec 1939) oraz aneksja Kłajpedy i Czech. Ze
strony Włoch przykładem złamania prawa międzynarodowego było zajęcie Albanii wiosną
1939.
6
RELACJE RODZINNE
Informacje o bohaterze mojej pracy zdobyłam na podstawie wywiadu z córką Aleksandra
Szweca Renatą Szwec - Stefaniuk.
Renata Szwec - Stefaniuk:
Tato jechał do Kanady do wujka Williama Kołodkiewicza, który przysłał mu zaproszenie.
Jednak wybuch wojny pokrzyżował mu plany i nie mógł dotrzeć do miejsca przeznaczenia.
Wybuch wojny spowodował, że zatrzymał się we Francji, w październiku 1939 r. w Paryżu
zgłosił się na ochotnika do armii. Brał udział w trudnych i zaciętych walkach w okolicach
Amiens. Dalsze losy są mniej znane, ponieważ tato mało o nich wspominał. Wiem tylko, iż w
’44 walczył pod Monte Cassino. To właśnie tę bitwę wspominał najbardziej. Przytoczę jego
słowa: „Codzienność w okopach była przerażająca, wokół ranni, krew i polegli koledzy. O
czym myśli człowiek w tak trudnej sytuacji? W każdej chwili mogę zginąć. A chciałoby się
jeszcze raz wrócić do Ojczyzny. Chce się po prostu żyć.” Zawsze dobrze wspominał gen.
Andersa, mówił o nim jak o charyzmatycznym przywódcy, takim zwyczajnym –
niezwyczajnym; niedocenionym po wojnie przez komunistów. 03 04 1946 r. tato wrócił do
Polski z Francji. Jako repatriant przyjechał do Zgorzelca . Tu spotkał znajomego, który
przekazał mu informację że dom, w którym mieszkał (Święcie, obok Zatyla w obecnym
województwie lubelskim) został spalony i nie ma do czego wracać. Zatrzymał się w
Katowicach, gdzie spotkał przyjaciela Pana Mroza, brata p. Lipińskiej (o której wspomnę
później). Osiedlił się w Żaganiu. Tutaj otrzymał poniemiecką kamienice, którą odrestaurował
i otworzył sklep artykułów mieszanych. Pomagał swojej rodzinie- bratu i siostrom. Im
otworzył 2 sklepy w Gozdnicy. W Żaganiu dobrze rozwinęła się działalność. Sklep przynosił
dochody, dobrze prosperował. W okresie powojennym były duże braki w przemyśle
pasmanteryjnym. Tato przyjechał na Lubelszczyznę do Lublina z tego typu deficytowym
asortymentem. W pracowni krawieckiej u pani Eugenii Lipińskiej spotkał miłość swojego
życia, Barbarę Baran, z którą zawarł związek małżeński w kwietniu 1948 r. W 1951 r. opuścił
7
Żagań i zamieszkał w Lublinie, skąd pochodziła jego żona. Tutaj dostał przeniesienie do
pracy w handlu. Tato był człowiekiem przedsiębiorczym, pracowitym, stanowczym, dążącym
do celu a przy tym odważnym. Często wspominał swojego wujka z Kanady. Dawał go za
wzór dobrego człowieka. Nic nie mówił o patriotyzmie, był sam patriotą. Wrócił do kraju i
pomagał w jej odbudowie na terenach poniemieckich.
ANEKS
DRZEWO GENEALOGICZNE
Maria
Katarzyna
Onyszkiewicz
Aleksander
Kołodkiewicz
Danuta
Kołodkiewicz
Jan Fil
Teodor
Kołodkiewicz
Zofia
Kołodkiewicz
Jan Szwec
Aleksander
Szwec
Maria Fil
Stanisław
Pietnoczko
Magdalena
Pietnoczko
8
Polskie siły zbrojne na frontach II wojny światowej
Data
Miejsce bitwy
17-28V 1940
Narvik
17-18VI 1940
Lagarde nad Kanałem
Marna-Ren
Saint Hippolyte
(Lotaryngia), w rejonie
Doubs
Bitwa powietrzna o
18-19VI 1940
8VIII-31X 1940
Wielką Brytanię
Jednostka
Brygada Strzelców
Podhalańskich
10 Dywizja Grenadierów
2 Dywizja Strzelców
Pieszych
Dowódca
gen. Z. Bohusz-Szyszko
gen. B. Duch
gen. B. Prugar-Ketling
lotnictwo pol.: dywizjony mjr M. Mümler, mjr Z.
myśliwskie 302 i 303,
Krasnodębski, kpt. R.
dywizjony bombowe 300
Rudkowski, ppłk W. Makowski
i 301
14-17XII 1941
Ajn al-Ghazela
4II-17III 1942
Brygada Strzelców
Gen. S. Kopański
Karpackich
19VIII-12XII 1941
Tobruk
11-18V 1944
Monte Cassino
15VI-24VII 1944
Ankona, wybrzeże
2 Korpus Polski
gen. W. Anders
1 Dywizja Pancerna
gen. S. Maczek
1 Samodzielna Brygada
gen. S. Sosabowski
Adriatyku
7-22VIII 1944
Falaise
16-19IX 1944
Axel
17-26IX 1944
Arnhem
Spadochronowa
9-21IV 1945
Bolonia
2 Korpus Polski
gen. Z. Bohusz-Szyszko
14IV-6V 1945
Wilhelmshaven
1 Dywizja Pancerna
gen. S. Maczek
Ważniejsze bitwy Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie
9
PRZEBIEG II WOJNY ŚWIATOWEJ
ROK 1939
1 września - agresja Niemiec na Polskę
3 września - wypowiedzenie wojny Niemcom przez Francję i Wielką Brytanię
9-18 września - bitwa nad rzeką Bzurą
17 września - wkroczenie wojsk radzieckich do Polski
8-28 września - walki o Warszawę
5 października - ostatnia bitwa (pod Kockiem) i kapitulacja wojsk polskich
8 października - wcielenie polskich ziem do Niemiec
12 października - powstanie Generalnego Gubernatorstwa
1 listopada - wcielenie zachodniej Ukrainy do ZSRR
2 listopada - wcielenie zachodniej Białorusi do ZSRR
30 listopada - wybuch wojny radziecko-fińskiej
ROK 1940
kwiecień - czerwiec - inwazja Niemiec na Danię i Norwegię
10 maja - inwazja Niemiec na Belgię i Francję i zmiana premiera Wielkiej Brytanii
27 maja - 3 czerwca - ewakuacja spod Dunkierki
10 czerwca - przystąpienie Włoch do wojny przeciwko Francji
14 czerwca - upadek Paryża
14 czerwca - zajęcie Litwy przez ZSRR
17 czerwca - zajęcie Łotwy i Estonii przez ZSRR
22 czerwca - Francja podpisuje pokój, powstaje rząd w Vichy
30 czerwca - powołanie ZWZ z "Grotem" Roweckim na czele
3-5 sierpnia - utworzenie Socjalistycznych Republik Radzieckich z Litwy Łotwy i Estonii.
8 sierpień - 31 grudzień - bitwa o Anglię
10
28 września - atak Włoch na Grecję
28 października - agresja Włoch na Grecję
ROK 1941
6 kwietnia - atak Niemiec na Grecję
18 kwietnia - kapitulacja Jugosławii
22 czerwca - atak Niemiec na Związek Sowiecki
30 lipca - układ Sikorski-Majski
14 sierpnia - podpisanie Karty Atlantyckiej
26 września - powołanie Francuskiego Komitetu Narodowego
2 października - bitwa pod Moskwą
5-6 grudnia - radziecka kontrofensywa spod Moskwy
7 grudnia - atak japoński na Pearl Harbor
8 grudnia - USA i Wielka Brytania wypowiadają wojnę Japonii
11 grudnia - Niemcy i Włochy wypowiadają wojnę USA
ROK 1942
14 lutego - powstanie Armii Krajowej w Polsce
18 marca - rozpoczęcie ewakuacji Armii Polskiej z ZSRR
maj - rozpoczęcie bombardowania miast niemieckich przez aliantów
4-5 czerwca - bitwa o Midway
4 lipca - zdobycie Sewastopolu
7 sierpnia - desant na Guadalcanal
15 sierpień - rozpoczęcie bitwy pod Stalingradem
23 października - rozpoczęcie bitwy pod El-Alamein
4 listopada - zakończenie bitwy pod El-Alamein
11
ROK 1943
14-24 stycznia - konferencja w Cassablance
19 stycznia - przerwanie blokady Leningradu
13 kwietnia - informacja o zbrodni katyńskiej
19 kwietnia - wybuch powstania w gettcie warszawskim
26 kwietnia - zerwanie stosunków polsko-radzieckich
13 maja - kapitulacja wojsk Osi w Afryce
30 czerwca - aresztowanie gen. Roweckiego
4 lipca - śmierć gen. Sikorskiego
10 lipca - lądowanie aliantów na Sycylii (op. Husky)
5 lipca-23 sierpnia - 3 bitwa pod Kurskiem
25 lipca - obalenie Mussoliniego
8 września - oficjalne ogłoszenie kapitulacji Włoch
12 września - odbicie Benito Mussoliniego
29 września - powstanie Republiki Salo
28 listopada-1 grudnia - konferencja Wielkiej Trójki w Teheranie
ROK 1944
11-18 maja - Monte Cassino
4 czerwca - zdobycie Rzymu
6 czerwca - lądowanie aliantów w Normandii
1 sierpnia - początek Powstania Warszawskiego
7 sierpnia - bitwa pod Falaise
15 sierpnia - alianci lądują w południowej Francji
25 sierpnia - wyzwolenie Paryża
17 września - operacja Market Garden
2 października - zakończenie Powstania Warszawskiego
12
ROK 1945
17 stycznia - wyzwolenie Warszawy
luty - wkroczenie aliantów do Niemiec
4-11 lutego - konferencja w Jałcie
27 marca - aresztowanie 16 przywódców polskiego podziemia
12 kwietnia - śmierć Roosevelta
28 kwietnia - rozstrzelanie Mussoliniego
30 kwietnia - samobójstwo Hitlera
2 maja - zdobycie Berlina
7 maja - podpisanie aktu kapitulacji w Reims
8 maja - podpisanie aktu kapitulacji w Berlinie
8 maja - ZAKOŃCZENIE WOJNY W EUROPIE
17lipca-2 sierpnia - konferencja w Poczdamie
6 sierpnia - zrzucenie bomby atomowej na Hiroshimę
8 sierpnia - ZSRR wypowiada wojnę Japonii, klęska Armii Kwantuńskiej
9 sierpnia - zrzucenie bomby atomowej na Nagasaki
15 sierpnia - kapitulacja Japonii
2 września - ZAKOŃCZNIE WOJNY ŚWIATOWEJ
13
PAMIĄTKI I DOKUMENTY ZWIĄZANE Z
ŻYCIEM BOHATERA PRACY
Zaświadczenie o przyjeździe do Polski Aleksandra Szweca z 1946 roku.
Zdjęcie ślubne
14
15
.
BIBLIOGRAFIA
-http://pl.wikipedia.org/wiki/II_wojna_%C5%9Bwiatowa
16
-http://pl.wikipedia.org/wiki/Bitwa_pod_Monte_Cassino
-http://www.zgapa.pl/zgapedia/Bitwa_o_Monte_Cassino.html
-W. Pronobis „Polska i świat XX wieku”
17