Reklama

7
PRAWO W STAROŻYTNOŚCI OGÓLNE WIADOMOŚCI O POCZĄTKACH PRAWA Pojęcie i
geneza prawa. „ P rawo" w węższym znaczeniu - system norm postępowania wydanych lub
uznanych przez władzę państwową, wyrażających interesy rządzących w danym ustroju
politycznym grup społecznych, a realizowanych za pomocą przymusu państwowego. → związane z
państwem mit Owidiusza („Metamorfozy”) o złotym wieku ( aurea aetas ), kiedy to obywano się
bez prawa i sądów, a ludzie z własnej woli respektowali prawidła społecznej egzystencji; „ P raw o"
w szerszym znaczeniu - wszelkie reguł y postępowania przyjęte w danej społeczności, określające
wzajemne prawa i obowiązki jednostek w każdej zbiorowości, w każdym organizmie społecznym,
również w społeczeństwie pierwotnym → ubi societas — ibi ius (gdzie społeczeństwo — tam i
prawo). Badania nad zwyczajami ludów pierwotnych → teza, że brak źródeł nie oznacza, że nie
było w tych społeczeństwach żadnego prawa czy egzekwowalnych przekonań o słuszności → te
zjawiska prawne ujmuje się w całość nazywaną prawem prymitywnym . Prawo prymitywne.
Obowiązki i prawa wynikające z życia we wspólnocie, z przyjętych zasad, wierzeń itp. → pierwotne
poczucie prawa. Brak podziałów czynów ze względu na chronione dobro, czy sposób jego ochrony.
Istniały jedynie czyny, powodują ce lub nie poczucie krzywdy i reakcja ( jako instynkt samoobrony
czy też odpłaty ) Powstanie rodów dla ochrony i przeciwdziałania powstania krzywdy, a sankcje
jakie tedy powstają to przymus wewnątrz grupowy, mający na celu zmuszenie jednostki do
odpowiedniego działania, lub wyjecie ze wspólnoty, w praktyce równające się śmierci.
Organizacja rodowa związana była też z potrzebą pomszczenia krzywdy, łączącą się z uczynieniem
większej krzywdy, bo nie odróżniano wtedy proporcji między zadanym złem, a złem uczynionym w
odwecie → krwawa zemsta . Czynniki sprzyjające rozwijaniu się organizacji państwowej: r ozpad
społeczeństwa pierwotnego na grupy o sprzecznych interesach, narastanie konfliktów społecznych,
niemożliwych do rozwiązania siłą autorytetów rodowo-plemienn ych, wzrastające zagrożenie
interesów uprzywilejowanych grup społecznych Zwyczajami stawały się dawne i nowe prawa,
oparte na zasadach etycznych, moralnych, wierzeniowych, obyczajach. Zwyczaj uzyskując sankcję
przymusu państwowego stawał się prawem . Prawo i zwyczaj bardzo długo współistnieją ze sobą, a
granice między nimi są często trudne do poprowadzenia. P rymitywne sposoby realizacji praw samopomoc, mediacja rodowych autorytetów, odwet dokonywany siłami całego rodu czy plemienia
(…)
…. do 283/3 r. n.e. (reformy Dioklecjana)
dominat - od 283/4 r n.e. do 476 r n.e.
Rozwój prawa
prawo archaiczne - od 753 r p.n.e. do połowy III w p.n.e. (do pierwszej wojny punickiej w 264 r.
p.n.e.)
prawo przedklasyczne - od 2-giej połowy III w. p.n.e. do końca republiki
prawo klasyczne - od początków pryncypatu do objęcia władzy przez cesarza Dioklecjana (koniec
dynastii Sewerów)
prawo poklasyczne - od Dioklecjana do 476 r n.e.
prawo justyniańskie - 527-565 r. n.e.
Rozwój
Państwa
Rozwój Prawa
Zwyczaj
Ustawa
Plebiscyt
Senatus Consulta
Prawo Pretorskie
Responsa Prudentium
Konstytucje Cesarskie
Królestwo
archaiczne
X
X
X
X
Republika
przedklasyczne
X
X
X
X
Pryncypat
klasyczne
X
X
X
X
Dominat
poklasyczne
X
X
X
Prawo rzymskie okresu antycznego. głównie prawo zwyczajowe, przenikane elementami sakralnymi
ustawa…
… judaistycznego to Pięcioksiąg (Księga Rodzaju, Wyjścia, Kapłańska, Liczb i Powtórzonego
Prawa) → okres talmudyczny - obok prawa pisanego Tory rozwija się dzięki rabinom ustna
Tradycja tworząc system Talmudu.
Prawo - powiązanie prawa z religią, brak systematyki, ewolucja systemu kar od zasad krwawej
zemsty do publicznego wymiaru sprawiedliwości (sąd złożony z kapłanów), tworzenie azylu, zasada
talionu…
…. Po wojnach punickich wzrost terytorialny, rozkwit gospodarczy i związane z tym przemiany
struktury społecznej, potrzeba powstania prawa do obsługi skomplikowanych stosunki produkcji i
wymiany na ogromną skalę, w celu bezpieczeństwa obrotu. → pojęcia abstrakcyjne i
odformalizowane w praktyce, choć związane z tradycjami prawnymi.
Specyficzne cechy:
Edykty urzędników (ius honorarium)
od czasu lex Cornelia de…
…, że w razie rozbieżności dwóch prawników sędzia może pójść, za którą strona chce. Prawnicy
udzielali porad prawnych urzędnikom, pomagając w pisaniu ich edyktów, a także wchodzili w skład
consilium principis (rady cesarskiej), pisząc projekty dekretów i reskryptów.
Szkoły prawa i najwybitniejsi juryści → na początku pryncypatu powstały dwie szkoły. W II w n.e.
wszyscy prawnicy związani byli z cesarze…
…. do 283/3 r. n.e. (reformy Dioklecjana)
dominat - od 283/4 r n.e. do 476 r n.e.
Rozwój prawa
prawo archaiczne - od 753 r p.n.e. do połowy III w p.n.e. (do pierwszej wojny punickiej w 264 r.
p.n.e.)
prawo przedklasyczne - od 2-giej połowy III w. p.n.e. do końca republiki
prawo klasyczne - od początków pryncypatu do objęcia władzy przez cesarza Dioklecjana (koniec
dynastii Sewerów)
prawo poklasyczne…
Prawa starożytnego Bliskiego Wschodu
rzym systematyka - Prawo
Rzymska systematyka prawa prywatnego
Rzymskie systematyzacje prawa prywatnego-opracowanie
Prawo w starożytności-opracowanie
Prawo w starożytności - omówienie
Reklama































Prawa autorskie
Reklama
Kontakt