31 - Republika WWW

31.03.05
ZESPOŁY LĘKOWE – NERWICE
Podział lęku
a) lęk egzogenny [jest zewnętrzny w stosunku do psychiki / bodźce pochodzące ze środowiska
zewnętrznego lub narządów ciała np. nerwice, depresje somatyczne, fobie, hipochondrie]
b) lęk endogenny [związek z zaburzeniami neurotransmiterów np. depresje, schizofrenie, dystymia]
c) lęk somatyczny [uszkodzenia organizmu np. uraz krwawienie nowotwór]
nerwica
zespół lękowy
lęk
neurastemia
neurotyzm
osoba cierpiąca z powodu tych zaburzeń odczuwa L Ę K
Nerwica – Cullen 1776
Choroba przy której nie występują zmiany anatomopatologiczne (brak wyraźnych przyczyn) (w
odróżnieniu od psychoz, zaburzeń organicznych)
KLASYCZNE ROZUMIENIE NERWIC
1. Nerwica jest czynnościowym (tzn. że zaburzone są czynności nie zaś same organy) zaburzeniem
organicznym spowodowane urazami psychicznymi
2. Nerwica jest rodzajem zaburzeń lękowych uwarunkowanych psychicznie z dominującą
symptomatologią wegetatywną (zagrożenie generowane psychogennie tzn. że pacjent sam sobie
coś wymyślił, coś mu się zdaje) (ciało pacjenta w bardzo zewnętrzny sposób reaguje na lęk)
3. Nerwica to psychogenne zaburzenie lękowe nie wynikające z podłoża endogennego ani
somatycznego
4. Nerwica to zespół wyuczonych reakcji lub czynności wadliwie generalizowanych na skutek
towarzyszących wzmacnianiu urazów psychicznych i następnie zafiksowanych w drodze błędnego
wyuczenia
KRYTERIA (Leder, Kobayashi 2004)
 patogenetyczne
brak zmian patologicznych = zaburzeń czynnościowe zaburzenia czynności
psychologicznych i somatycznych
 etiologiczne
 przyczynami nerwic są konflikty psychologiczne trudne sytuacje problemy, których
pacjent nie może rozwiązać
 zaburzenia w sferze poznawczej, emocjonalnej i behawioralnej, skutkują narastają
trudności w kontaktach z ludźmi i pełnieniu ról społecznych
 objawy przypominają zaostrzone reakcje na sytuacje stresowe występujące u ludzi
zdrowych
 diagnostyczne (elementy):
- objawy nerwic
- cechy psychiczne (osobowościowe)
- cechy sytuacji psychospołecznej
- wykluczenie diagnozy różnicowej – rozpoznanie nerwicy jest ostateczne i musi
wykluczać inne choroby
Anna Grabowska Dalila
v
EPIDEMIOLOGIA
- od 0,28% do 53,5% choruje na nerwice
- w krajach wysoko uprzemysłowionych – 9,38%
- 1,5-2:1 częściej występują u kobiet
- w miastach więcej niż na wsi
- pacjenci odwiedzający lekarzy ogólnych: 5-15% zgłaszających się
- prawdopodobieństwo zachorowania w ciągu życia = 15%
ETIOLOGIA: koncepcja biopsychospołeczna
(jak wynika z nazwy mieszczą się tu 3 czynniki: biologiczny- konstytucjonalny, psychologiczny- radzenie
sobie z trudnościami, społeczny-czego się nauczyliśmy)
ELEMENTY WYZWALAJĄCE:
Problemy życiowe, wymagania otoczenia społecznego, trudności przystosowawcze, niemożność
rozwiązywania konfliktów wewnętrznych
ZNACZENIE „OSOBOWOŚCI PRZEDCHOROBOWEJ”
 duży wpływ dziedziczenia
 temperament, płeć, labilność układu nerwowego
 czynniki patogenne w okresie dzieciństwa: bierność, uległość, wrażliwość,
egocentryzm, sztywność
ZNACZENIE URAZÓW PSYCHICZNYCH
- związane z silnym stresem, ważkie, niepowodzenia, strata, brak umiejętności lub niski
poziom umiejętności radzenia sobie z sytuacją trudną
- oczekiwanie niepowodzenia (lęk lub depresja)
KONCEPCJE WYJAŚNIAJĄCE POWSTAWANIE NERWIC
1. Psychoanalityczna
Nerwica wynika z konfliktu libido i superego. Leczenie polega na wydobyciu i uświadomieniu
sobie podstawowego konfliktu intrapsychicznego nierozwiązanego w dzieciństwie.
2. Koncepcja uczenia się
Nerwice to wyuczone reakcje zmniejszające lęk. Np. modelowanie, naśladowanie,
uwarunkowanie klasyczne i instrumentalne
3. Teorie poznawcze
Sposób postrzegania i oceny faktów, emocji, umiejętności rozwiązywania problemów.
4. Teorie humanistyczne
Trudności w zakresie struktury wartości zaspokajania potrzeb, są nieuświadomione.
Podstawowym objawem osiowym w nerwicy jest lęk
Lęk jest najpopularniejszym objawem psychopatologicznym
Lęk:
- stan psychofizjologiczny, charakteryzujący się uczuciem zagrożenia, bezradności. Towarzyszą mu
specyficzne objawy somatyczne będące wynikiem stymulacji układu wegetatywnego.
Lęk występuje w schizofrenii, depresji, zaburzeniach osobowości
Anna Grabowska Dalila
v
Lęk upośledza funkcjonowanie społeczne oraz możliwości intelektualne
STRACH – ELEMENTY SKŁADOWE:
1) POZNAWCZE
Myśli o zagrażającej szkodzie, wyolbrzymienie rzeczywistej wielkości zagrożenia – fobie
2) SOMATYCZNE
Bladość skóry / gęsia skórka / napięcie mięsni / mimika wyrażająca strach / wzrost tętna / skurczona
śledziona / przyśpieszony oddech / rozszerzone naczynia obwodowe / pocenie się / nadmierna ilość
wydzielania adrenaliny / zahamowanie wydzielania kwasów żołądkowych
3) EMOCJONALNO – SUBIEKTYWNE
Uczucie silnej obawy, paniki, nudności i łaskotanie w żołądku, dreszcze
4) BEHAWIORALNE
Osłabiony apetyt / rosnące reakcje awersyjne / wycofanie / unikanie / zastyganie / agresja
LĘK \ STRACH
Zawierają te same 4 komponenty:
Strach wiąże się z obecnością konkretnych obiektów
Poznawczy komponent oczekiwanie zagrożenia niejasnego i słabo zdefiniowanego
TYPY ZABURZEŃ LĘKOWYCH:
1. zespół leku napadowego
lęk bardzo nasilony, nagły początek, brak czynnika wyzwalającego
2. zespół lęku uogólnionego
lęk wolnopłynący, lęk przewlekły nie ukierunkowany
3. zespół fobii
lęk przed specyficznymi sytuacjami lub przedmiotami:
 prosty(izolowany np. pająki, wysokość, ciemność) lub złożony(np. reakcje na ekspozycje społ.)
4. zespół natręctw
zaburzenia obsesyjno – kompulsywne, ciągła potrzeba myśli lub zachowania z nasilającym się
lękiem w przypadku przeciwstawienia się natręctw. i uzyskaniem ulgi w miarę poddawania się im
5. zespół stresu pourazowego PSP
złożone zaburzenia lękowe i osobowościowe następujące po poważnym (realnym zagrożeniu)
urazie psychicznym np. katastrofa, gwałt, napad
Anna Grabowska Dalila
v