szczepienia ochronne

SZCZEPIENIA OCHRONNE
lek. Iwona Kielan-Gumna
Klinika Pneumonologii i Alergologii
Wieku Dziecięcego AM w Warszawie
ul.Działdowska 1
Szczepienie- uodpornienie czynne,
sztuczne, polegające na wprowadzaniu
do organizmu szczepionki tj. preparatu
biologicznego zawierającego antygeny
drobnoustrojów chorobotwórczych,
które pobudzają go wytworzenia
swoistej odporności komórkowej lub
humoralnej
Rodzaje szczepionek:
1. Wirusowe v bakteryjne
2. Żywe v zabite
3. Toksyny
Rodzaje szczepionek:
* zabite (inaktywowane)- zawierają
całe unieczynnione drobnoustroje, ich
fragmenty lub ich metabolity (anatoksyny,
toksoidy), które w części są znacznie
oczyszczone. Celem wzmocnienia reakcji
immunologicznej często dodaje się
wodorotlenek glinu
- szczepionka przeciwko WZW B
- szczepionka przeciwko grypie
- szczepionka przeciwko DTP
* żywe- zawierają zdolne do rozmnażania
drobnoustroje o zmniejszonej zjadliwości lub
niezjadliwe. Imitują naturalną infekcję i dlatego
prowadzą do dłużej trwającej immunizacji.
- BCG
- szczepionka przeciwko odrze, śwince, różyczce
- szczepionka przeciwko ospie
- szczepionka przeciwko poliomyelitis (IPV)
Odstępy między szczepieniami
Nie można skracać odstępów,
wydłużać wolno
żywa
zabita
żywa
6 tyg.
4 tyg.
zabita
4 tyg.
4 tyg.
Rodzaje szczepionek
* monowalentne- zawierają antygeny
jednego rodzaju drobnoustroju,
uodparniają przeciwko jednej chorobie
* poliwalentne- zawierają antygeny kilku
typów lub szczepów jednego gatunku,
uodparniają przeciwko jednej chorobie
* skojarzone- zawierają antygeny
drobnoustrojów różnych gatunków, uodparniają
przeciwko kilku chorobom
Istnieje wiele nieuzasadnionych,
a tylko kilka
rzeczywistych przeciwwskazań
do wykonania szczepień
Rzeczywiste przeciwwskazania:
* przebyte niepożądane reakcje
* alergie natychmiastowe (typ I)
przeciwko składnikom szczepionek
(np. białko kurze (grypa), neomycyna (odra))
* pierwotne i wtórne defekty
immunologiczne
* ostre zakażenia z gorączką >38 st.C
* ciąża <3m.
* sterydoterapia
Nie jest przeciwwskazaniem:
* łagodna infekcja dróg oddechowych
* antybiotykoterapia
* stany podgorączkowe
* poszczepienne odczyny miejscowe
* nie postępujące choroby OUN
* nowotwory w remisji, HIV
* przebyte reakcje, gdy korzyści>ryzyko
Zalecenia ogólne:
1. U każdego zdrowego dziecka powinno się
przeprowadzić szczepienie zgodnie z
kalendarzem szczepień
2. Przed każdym szczepieniem lekarz jest
zobowiązany udzielić pacjentowi informacji
dotyczących: choroby, korzyści
wynikających ze szczepienia ochronnego, rodzaju
szczepionki, czasu trwania odporności
poszczepiennej, konieczności podania dawek
przypominających , możliwych działań ubocznych
i powikłań poszczepiennych
3. Każde dziecko przed szczepieniem musi być
dokładnie zbadane
4. Jeśli to możliwe, należy stosować szczepionki łączone
5. W każdym przypadku należy sprawdzić datę
ważności na opakowaniu szczepionki i sposób
przechowywania
6. Należy się starać, aby igła przed iniekcją była sucha
7. Miejsca szczepień u niemowląt:
- m. vastus lateralis
- m. deltoideus
8. Należy starać się wbić igłę szybko, energicznie i
pionowo; jeżeli po aspiracji pojawi się krew powinno
wybrać się nowe miejsce
9. Przeprowadzone szczepienie należy udokumentować
zapisując numery serii
10. Powinno się polecić rodzicom staranną obserwację
zaszczepionego dziecka przez 3 kolejne dni
11. O komplikacjach poszczepiennych lub działaniu
ubocznym należy niezwłocznie zawiadomić
Wydział Zdrowia, Komisje Farmaceutyczną
i/lub kompetentne władze
Szczepienia
Rozporządzenie Ministra Zdrowia
z dnia 06.07.1998r.
Dz.U.nr 94 poz.600 i z 2000r nr 55 poz.6
18.12.2002.
- obowiązkowe
- zalecane
- narażeni
Kalendarz szczepień
wiek
szczepienie
1 doba
życia
WZW B (i.m.)-udo
BCG (śródskórnie)
Euvax v Engerix
2 m.ż.
WZW B (i.m.)-udo
DTPwc (s.c.)
Euvax v Engerix
DTPac (i.m.)
Hib (i.m.)-udo
DTPac (i.m.)
Infanrix-IPV
Hib (i.m.)-udo
3/4 m.ż. DTPwc (s.c.)
Polio (IPV)(i.m.)
szczepionka
DTP (błonica, tężec, krztusiec)
D-błonica:
- inaktywowana w toksyna C.diphteriae
z zachowaną antygenowością (toksoid),
adsorbowana na Al(OH)2
- DTP (30 j.m. toksoidu błonicy)
- d (2 j.m.)
- Td (2 lub 5 j.m.)
- czas trwania odporności około 10 lat
- po przechorowaniu- trwała odporność
T- tężec
- adsorbowany toksoid Clostridium tetani
- przechorowanie tężca- nie pozostawia
trwałej odporności
P-krztusiec
- Pwc (whole cell)- całe pałeczki krztuśca
- Pa (acelularna)- zawierają 1-3-5 komponenty
tj. toksynę krztuścową, hemaglutyninę,
pertaktynę i antygeny fimbrii
- odporność poszczepienna 3-12 lat
- p/wskazania:metaboliczne lub zapalne ch.OUN
- nie jest p/wskazaniem: padaczka, drgawki
Poliomyelitis
- ostre zapalenie rogów przednich rdzenia kręg.
-
zawiera żywe lub zabite 3 typy wirusa: 1, 2, 3
OPV (p.o.)- „żywa” szczepionka
IPV (s.c.)- „zabita” szczepionka
odporność poszczepienna- około 10 lat
po szczepieniu doustnym przez 4-6 tyg. z kałem
są wydalane żywe wirusy
Hib- Haemophilus influenzae
- typ otoczkowy bakterii
- szczepionka zawiera polisacharydową otoczkę
- bardzo ważne szczepienie dla dzieci do 5 r.ż.!!!
Kalendarz szczepień- c.d.
5 m.ż.
DTPwc (s.c.)
IPV (i.m.)
6/7 m.ż. WZW B (i.m.)
12 m.ż.
BCG
(blizna<3mm)
DTPac (i.m.)
Hib (i.m.)
Infanrix-IPV-Hiberix
Euvax v Engerix
Kalendarz szczepień- c.d.
13-14m.ż. Odra, świnka,
Różyczka-s.c.
16-18m.ż. DTPwc (i.m.)
IPV
6r.ż.
7r.ż.
DTPac (i.m.)
OPV (p.o.)
Odra
BCG (bez OT)
Ospa wietrzna
(Varilix)-(i.m.)
DTPac-IPV-Hib
Grypax2
HAVx2 (>6m.ż.)
IPV (i.m.)
Kalendarz szczepień- c.d.
12r.ż.
BCG, gdy OT (-)
13r.ż.
Różyczka(s.c./i.m.) Priorix
-tylko dziewczęta
14r.ż.
WZW B (i.m.),
WZWA (Twinrix)-
schemat 0-1-6
(wzwA+wzwB)
Engerix B
Havrix 720 Junior
Td
19r.ż.
(s.c./i.m.)
Td (s.c./i.m.)
Szczepienia zalecane:
-
HBV
grypa
HAV (>2r.ż. I <50r.ż.)
Str.pneumoniae (>65r.ż., po splenektomii;1x/5lat)
- Neisseria meningitidis
- VHZ (>10r.ż.)
- MMR
- dT (co 10 lat)
- KZM
Grypa
- szczepionka inaktywowana, trójskładnikowa,
zawierająca 2 podtypy wirusa A i wirus B
- zawierają:
* cały wirus
* rozszczepiony wirus tzw. split
* podjednostki wirusa tzw. subunit
(hamaglutynina i neuraminidaza)
- wskazania kliniczne i epidemiologiczne
WZW B
- szczepionka zawiera powierzchniowe antygeny
wirusa (HBsAg)
- 0, 1, 6
- 0, 7, 21, 12m (tylko dorośli)
WZW A
- epidemia wyrównawcza
- szczepionka inaktywowana, immunogenna,
dobrze tolerowana
- dwie dawki szczepionki- chronią na około 10 lat
Szczepionka przeciwko S.pneumoniae
- zawiera wielocukry otoczkowe 23 najczęściej
występujących serotypów
- Pneumo 23 lub Pneumovax
- nie są skuteczne u dzieci poniżej 2 r.ż.
- Prevenar (tylko dla niemowląt)- zawiera
polisacharydy 7 serotypów
Szczepionka przeciwko N.meningitidis
- meningokoki grupy A, B, C, Y, W 135
- w Polsce dominuje grupa B
- obecna szczepionka polisacharydowa przeciwko
meningokokom grupy C (NiesVac-C)
- od 2 m.ż.
- 3 dawki
VHZ
- szczepionka (Varilrix) zawiera szczep Oka
- od 9 m.ż.-12 r.ż. (1 dawka)
- po 12 r.ż. !! (2 dawki)
KZM
- wczesnoletnie zap.mózgu i opon m.-rdz.
-
od 2 r.ż.
3 dawki (0, 1-3, 9-12)
schemat skrócony ( 0, 14 dni, 12m)
dawka przypominająca po 3-5 latach
nie chroni przed boreliozą!!!
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ