SZKOŁA GŁÓWNA GOSPODARSTWA WIEJSKIEGO Międzywydziałowe Studium Ochrony Środowiska SGGW tlx 816 238 sggw pl fax 847-24-53 02-776 Warszawa, ul. Nowoursynowska 159, tel/fax: +48 22 847 12 33, 843 90 41 w. 11245 e-mail: [email protected]; http://www.sggw.waw.pl/ Karta ramowego programu przedmiotu 1. Nazwa przedmiotu: mikrobiologia ogólna ....................................................................................................................... Kierunek: Ochrona środowiska Rodzaj studiów: .................................................................................................. Specjalizacja: ........................................................................................................ ............................................................................................................................... Wykłady (godz.) 15................. Ćwiczenia (godz.) 15................. ECTS ................. 2. Nr przedmiotu ...................... Data opracowania programu ............................... Cel zajęć: Celem przedmiotu jest zapoznanie studentów z bioróżnorodnością drobnoustrojów, ich właściwościami biochemiczno-fizjologicznymi oraz funkcją i aktywnością w przyrodzie. Studenci otrzymają podstawową wiedzę teoretyczną i praktyczną w zakresie metod badania drobnoustrojów 3. Tematy wykładów/ćwiczeń: Tematyka wykładów 1. Charakterystyka drobnoustrojów (wirusy, bakterie, promieniowce, glony, grzyby, pierwotniaki): - występowanie w środowiskach naturalnych; - morfologia i cytologia; - podstawy systematyki i identyfikacji; - wpływ czynników środowiska na drobnoustroje. 4h 2. Podstawy fizjologii drobnoustrojów: - źródła pokarmu dla drobnoustrojów; - pobieranie pokarmu i trawienie pozakomórkowe; - podział drobnoustrojów z punktu widzenia wykorzystywanego źródła węgla i energii oraz donatory protonów i elektronów. 2h 3. Wzrost, rozmnażanie i podstawy genetyki drobnoustrojów - wzrost i podział komórki oraz cykle rozwojowe; -wzrost drobnoustrojów w warunkach naturalnych; - mutacje. typy mutacji i czynniki mutagenne; -procesy paraseksualne. 1h 4. Udział drobnoustrojów w krążeniu pierwiastków w przyrodzie – wybrane cykle biogeochemiczne: 2h 5. Mikroflora środowisk naturalnych (gleba, woda, powietrze): - wpływ drobnoustrojów na środowisko: - detoksykacja i bioremediacja; - geologiczna i glebotwórcza rola drobnoustrojów. 2h 6. Sanitarne aspekty ochrony środowiska naturalnego - drobnoustroje chorobotwórcze dla ludzi, zwierząt i roślin - problemy norm związanych z sanitarnymi aspektami ochrony środowiska 2h 7. Praktyczne wykorzystania drobnoustrojów w ochronie środowiska i zdrowia 2h Tematyka ćwiczeń Ćwiczenie 1 Temat: Podstawowe wiadomości z techniki mikrobiologicznej. Pożywki i podłoża hodowlane. Naczynia i urządzenia stosowane w mikrobiologii (sterylizacja, dezynfekcja, pobieranie materiału, posiew i przesiew materiału mikrobiologicznego). Ćwiczenie 2 Temat: Posiew redukcyjny na agarze odżywczym. Temat: Działanie czynników fizycznych i chemicznych na drobnoustroje (nastawienie doświadczenia). Wpływ pH, temperatury, promieniowania UV, ciśnienia osmotycznego, środków dezynfekcyjnych i konserwantów. Ćwiczenie 3 Temat: Działanie czynników fizycznych i chemicznych na drobnoustroje (likwidacja doświadczenia) Temat : Opis kolonii drobnoustrojów i pomiar komórek mikroorganizmów. Ćwiczenie 4 Temat: Technika mikroskopowa - budowa i obsługa mikroskopu, przygotowanie i obserwacja mikroskopowa preparatów: w kropli płaskiej oraz barwionymi metodami: prostą, negatywną i złożoną. Ćwiczenie 5 Temat: Morfologia bakterii, promieniowców i grzybów Ćwiczenie 6 Temat: Mikroflora środowisk naturalnych- określanie liczebności drobnoustrojów w wodzie, ściekach i powietrzu. Temat: Określanie miana coli w wodzie, ściekach i produktach żywnościowych. Ćwiczenie 7 'Temat: Udział drobnoustrojów w obiegu węgla w przyrodzie obserwacje makro- i mikroskopowe hodowli drobnoustrojów celulolitycznych, bakterii octowych i fototroficznych Ćwiczenie 8 Temat: Udział drobnoustrojów w krążeniu azotu w przyrodzie - obserwacje makro i mikroskopowe hodowli drobnoustrojów wiążących azot atmosferyczny, obserwacje mikroskopowe bakteroidów i makroskopowe korzeni roślin motylkowatych 4. 5. Warunki zaliczenia przedmiotu: egzamin pisemny Efekty kształcenia – nabyte umiejętności i kompetencje: studenci nabywają wiadomości pozwalające na zrozumienie roli drobnoustrojów w środowisku naturalnym oraz podstawowe umiejętności pracy z tymi organizmami. 6. 7. 8. 9. Autorzy programu ramowego: prof. dr hab. S.Russel Wydział/Katedra: Rolnictwa i Biologii, Katedra Nauk o Środowisku Glebowym Wymagane pomoce dydaktyczne: Literatura: Chruściak E., Kulińska D., Romanowa I., Russel S. - Ćwiczenia z mikrobiologii. SGGW Duszkiewicz - Reinhard W. i inni - Teoria i ćwiczenia z mikrobiologii ogólnej i technicznej. Wydawnictwo SGGW. Gołębiowska J. - Mikrobiologia rolnicza - Państwowe wydawnictwo Rolnicze i Leśne. Warszawa. Gostkowska K. i inni - Przewodnik do ćwiczeń z mikrobiologii dla studentów Wydziału Rolniczego. - Wydawnictwo AR w Lublinie Kunicki - Goldfinger W. - Życie bakterii. PWN Nowak A. i inni - Przewodnik do ćwiczeń z mikrobiologii. - Wydawnictwo AR w Szczecinie. Różalski A. - Ćwiczenia z mikrobiologii ogólnej. Wydawnictwo Uniw. Łódzkiego Schlegel H. G. - Mikrobiologia ogólna. PWN. Singleton P. Bakterie w biologii, biotechnologii i medycynie. Wydawnictwo Naukowe PWN. Szember A.- Zarys Mikrobiologii rolniczej. AR w Lublinie Zmysłowska I. - Mikrobiologia ogólna i środowiskowa. Teoria i ćwiczenia. Wydawnictwo UWM Olsztyn Zalecenie: 1.Powyższe pozycje literatury są często odnawiane wydawniczo. Zaleca się korzystanie z najnowszych wydań. 2.Studenci zapraszani są na stronę internetową: WWW.MIKROBIOLOGIA.HOST.SK redagowaną przez: S. Russel, D. Jabłońska-Gorzała, G. Gorzała. Webmaster: G. Gorzała Na stronie tej podane są materiały do ćwiczeń z naszej mikrobiologii oraz wiele informacji i połączeń internetowych pomocnych studentom w nauce mikrobiologii. Informacja o przedmiocie w języku angielskim: 1. Subject name Microbiology 2. Lecture topics/practices topic ... Characteristics of basal groups of microorganisms,.its systematic and occurrence in natural environments. Main metabolic processes of microorganisms ( autotrophy and heterotrophy ). The role of microbes in biogeochemical cycles and biodegradation. Water and soil microbiology. Practical application of microbes in environmental and health protection. Methods of isolation and identification of microorganisms. Pathogenic microorganisms for plant and animals. Methods of protection against of organisms causing diseases. 3. Pass conditions: exam