Wykład z socjologii klasycznej

ALEXIS de TOCQUEVILLE
WYKŁAD 3 (29.10.1998)
ALEXIS de TOCQUEVILLE (1805 – 1859)
Dzieła:
„O demokracji w Ameryce”
„Dawny ustrój i rewolucja”




1.
2.
Alexis de Tocqueville był historiografem
na marginesie informacji historiograficznych w jego pracach wyłania się socjologia
był postacią przełomową, jako ostatni z wymierającego typu badacza - niezależnego arystokraty,
działającego dla własnej satysfakcji, zapoczątkował jednocześnie nowy typ naukowca
zamierzenia badawcze Tocqueville’a były bardzo skromne – socjologia i teoria społeczna były przez niego
niezamierzone
Analiza demokracji w Stanach Zjednoczonych:
Ameryka (USA) jest specyficzna ze względu na uwarunkowania:
a) historyczno – geograficzne
- USA było pustym kontynentem, „tabula rasa”
- Społeczeństwo odległe od wojen i ważnych elementów wypływających z zewnątrz
- Społeczeństwo było tu z założenia równe, m.in. w poziomie zamożności. Ludzie którzy tam
przebywali byli emigrantami, mieli „równy start”
- USA odróżniało od ówczesnej Europy istnienie niewolnictwa
b) kulturowe
- duże społeczeństwo było względnie równe pod względem języka i religii
- tendencja do unifikowania się (zacierania różnic)
- podobny poziom wykształcenia (np.: niski poziom umiejętności pisania)
- brak zróżnicowania prowadzi do braku tendencji rewolucyjnych
- religia była purytańska, podstawę stanowiła dyscyplina i porządek moralny
- z powodu braku arystokracji w USA, istniała władza państwa (prawodawstwo, wymiar
sprawiedliwości), jednostki nie były w stanie przeciwstawić się państwu
Opisując społeczeństwo USA Tocqueville zauważył:
a) miało ono charakter przejściowy pomiędzy arystokracją a demokracją
b) model demokracji w USA:
- zmiana znaczenia życia rodzinnego, podstawą stają się uczucia, a nie stan posiadania jak w Europie
- wolny sposób rozmowy, nieskrępowany statusem i konwenansami
- stosunek pracodawcy i pracownika dotyczył tylko części osobowości tego ostatniego, a nie całości
- rozszerzenie współczucia wobec innych członków społeczeństwa (niezdeterminowane statusem czy
klasą jak w ówczesnej Europie)
- szerzący się komercjalizm ingerujący we wszystkie dziedziny życia (wszystko można kupić)
- życie w USA to ciągły biznes - wartość ma tylko to co materialne, zanik tzw. „prawd wiecznych”
Szukasz gotowej pracy ?
To pewna droga do poważnych kłopotów.
Plagiat jest przestępstwem !
Nie ryzykuj ! Nie warto !
Powierz swoje sprawy profesjonalistom.
Wykłady z socjologii klasycznej
(c) Yareth
1
ALEXIS de TOCQUEVILLE
-
-
sposób sprawowania władzy: decentralizacja: istnienie systemu federalnego, poszczególne stany
potrafiły właściwie wymierzyć interes grupowy i partykularny; Tocqueville nie potrafił określić czy
przeważają tendencje do decentralizacji, czy wręcz odwrotnie – do scentralizowania państwa
niezależność sądownictwa (na straży praw)
wolność słowa i gromadzeń
rozdział kościoła od państwa

1.
2.
Teoria społeczna A. Tocqueville’a:
Pierwsze wzory pojęć socjologicznych stworzone zostały nieświadomie
Metoda badawcza
a) Tocqueville wzorował się na Monteskiuszu - przejął od niego:
- determinizm (fatalizm społeczny – przekonanie, że pewne rzeczy muszą się zdarzyć)
- klasyfikacje społeczne wg form ustrojowych
b) wzorował się na G. Guvier (paleontolog)
- na wzór badań paleontologicznych wierzył, że społeczeństwo stanowi zwarty, powiązany
wzajemnie organizm, a żaden jego element nie jest przypadkowy
3.
Cechy teorii społecznej Tocqueville’a:
- w każdym społeczeństwie istnieją tendencje
- w każdym społeczeństwie ciągle przebiegają procesy społeczne
- procesy społeczne są nieuchronne, nie można im zapobiec
Społeczeństwo to zintegrowana całość złożona z:
- władzy
- prawa
- obyczajów
- myśli, uczuć
- polityki gospodarczej
- życia rodzinnego
- sztuki
- nauki
Podstawowe pojęcia, stworzone przez Tocqueville’a:
a) Stan społeczny – obraz społeczeństwa istniejący w określonym momencie
b) Typ społeczny – pojęcie abstrakcyjne, które może przejawiać się w wielu społeczeństwach
- 2 podstawowe typy to demokracja i arystokracja
- typ określa charakter powiązań pomiędzy poszczególnymi elementami społeczeństwa
- decyduje nawet o tym jak ludzie myślą
c) Determinizm
d) Holizm (ujęcie całości)
Cechy 2 podstawowych typów społecznych:
1. Demokracja
4.
5.
6.
Szukasz gotowej pracy ?
To pewna droga do poważnych kłopotów.
Plagiat jest przestępstwem !
Nie ryzykuj ! Nie warto !
Powierz swoje sprawy profesjonalistom.
Wykłady z socjologii klasycznej
(c) Yareth
2
ALEXIS de TOCQUEVILLE
społeczeństwo egalitarne
- brak różnic w statusie prawnym
- ludzie są równi pod względem możliwości
b) różnice między członkami społeczeństwa uwarunkowane indywidualnie
c) etos demokracji – zasady życia w niej
- zanik posłuchu i autorytetu
- zanik podziałów
- płaszczyzna odniesienia jest uniwersalna dla wszystkich (nie zdeterminowana klasowo jak w
arystokracji)
- wiara w możliwości i postęp
- indywidualizm jako element kultury oznacza inny typ uczuć jednostek wobec siebie (zbliżenie
jednostek, złamanie barier, traktujemy wszystkich tak samo, z drugiej strony oznaczał izolację
np.: w sferze materialnej, konkurencję)
- istnieje sprzeczność w haśle „wolność, równość, braterstwo” – z wolności wynika
indywidualizm, dążenie do autonomii prowadzące do decentralizacji, natomiast równość to
sprawiedliwość i pośrednio konieczność centralizacji
a)
Szukasz gotowej pracy ?
To pewna droga do poważnych kłopotów.
Plagiat jest przestępstwem !
Nie ryzykuj ! Nie warto !
Powierz swoje sprawy profesjonalistom.
Wykłady z socjologii klasycznej
(c) Yareth
3