Instytut Kulturoznawstwa Uniwersytetu Wrocławskiego

Przedmiot: Aksjologia
Studia niestacjonarne
Rok II
10h ćwiczeń w semestrze letnim
Prowadzący: mgr Katarzyna Liszka
Kontakt: [email protected]
Założenia i cele: (1) Celem zajęć jest wprowadzenie w podstawowe pojęcia i nurty aksjologii; (2)
proponowane zajęcia łączą w sobie zarówno ujęcie problemowe, jak i historyczne, stąd (3) oprócz
ogólnej znajomości różnych tradycji myślenia o wartościach, nacisk będzie również położony na
umiejętność analizy wybranych problemów i zagadnień w ich aspekcie aksjologicznym.
Metody dydaktyczne wykorzystywane na ćwiczeniach: analiza problemowa tekstów, dyskusja.
Zaliczenie odbywa się na podstawie: obecności i aktywnego uczestnictwa w zajęciach (każda
nieobecność wymaga zaliczenia) oraz krótkich, jednostronicowych wypowiedzi pisemnych na zadany
przez prowadzącego temat (nadobowiązkowa forma zaliczenia pozwalająca uzyskać wyższą ocenę).
Treści programowe: absolutyzm aksjologiczny, relatywizm aksjologiczny, sposoby istnienia i
poznawania wartości.
Semestr letni:
1. Wprowadzenie
2. Absolutyzm aksjologiczny (15. 03)
Krytyka relatywizmu aksjologicznego, świadomość wartości/świadomość aksjologiczna, etos, obiektywne
państwo wartości, obowiązywanie wartości, ograniczona pojemność świadomości aksjologicznej, wędrówka
horyzontu aksjologicznego, hierarchie wartości.
N. Hartmann, Problem wartości w filozofii współczesnej, [w:] W. Galewicz, Hartmann, Warszawa
1987, s. 299-308.
M. Scheler, Zmiany etosu, [w:] A. Węgrzycki, Scheler, Warszawa 1975, s. 180-188.
M. Scheler, Aprioryczne powiązania o charakterze starszeństwa między modalnościami wartości, [w:]
A. Węgrzycki, Scheler, Warszawa 1975, s. 180-188.
3. Aksjologia F. Nietzschego (05. 04)
a) Podsumowanie poprzednich zajęć: charakterystyka stanowiska absolutystycznego w dziedzinie aksjologii:
sposób istnienia wartości, sposób poznawania, antyrelatywizm, aprioryzm.
B. Trochimska-Kubacka, Absolutyzm aksjologiczny. Rekonstrukcja oparta na aksjologii Rickerta,
Schelera, Hartmanna, Wrocław 1999, s. 81-83, 87-88, 92-104, 107-120.
b) Przewartościowanie wszystkich wartości, nihilizm, wola mocy, krytyka metafizyki.
Z. Kuderowicz, Poszukiwanie podstaw istnienia wartości, [w:] tegoż, Nietzsche, Warszawa 1979, s.
57-79.
Z. Nietzsche, Nihilizm europejski, [w:] tegoż, Wola mocy, przekł. S. Frycz, K. Drzewiecki, Kraków
2004, 9-27.
4. Różne tradycje myślenia aksjologicznego (10. 05)
Metafora jaskini, platońska koncepcja idei, Walzera droga interpretacji.
Platon, Państwo, przekł. W. Witwicki, Kęty 2003, s. 220-224.
M. Walzer, Trzy drogi w filozofii moralności, [w:] tegoż, Interpretacja i krytyka społeczna, przekł. M.
Rakusa-Suszczewski, M. Szuster, s. 7-43.
5. Podsumowanie i omówienie prac pisemnych (17. 05)
Literatura uzupełniająca:
A. Niemczuk, Stosunek wartości do bytu. Dociekania metafizyczne, Lublin 2005.
J. Lipiec, Świat wartości, Kraków 2001.
J Galarowicz, W drodze do etyki odpowiedzialności. Fenomenologiczna etyka wartości. T. I. M.
Scheler, N. Hartmann, D. Von Hindebrand, Kraków 1997.
aksjologiczny. Rekonstrukcja oparta na aksjologii Rickerta, Schelera, Hartmanna, Wrocław 1999.
H. Buczyńska-Garewicz, Uczucia i rozum w świecie wartości, Warszawa 2003.
S. Dziamski, O świadomości aksjologicznej podmiotu, Poznań 2002.
S. Dziamski, Aksjologia. Wstęp do filozofii wartości, Poznań 1997.
Przedmiot: Aksjologia
Studia niestacjonarne
Rok III
10h ćwiczeń w semestrze letnim
Prowadzący: mgr Katarzyna Liszka
Kontakt: [email protected]
Założenia i cele: (1) Celem zajęć jest wprowadzenie w podstawowe pojęcia i nurty aksjologii; (2)
proponowane zajęcia łączą w sobie zarówno ujęcie problemowe, jak i historyczne, stąd (3) oprócz
ogólnej znajomości różnych tradycji myślenia o wartościach, nacisk będzie również położony na
umiejętność analizy wybranych problemów i zagadnień w ich aspekcie aksjologicznym.
Metody dydaktyczne wykorzystywane na ćwiczeniach: analiza problemowa tekstów, dyskusja.
Zaliczenie odbywa się na podstawie: obecności i aktywnego uczestnictwa w zajęciach (każda
nieobecność wymaga zaliczenia) oraz krótkich (3 strony) recenzji książek (wydanych po 2000 roku)
pod katem podejmowanej w nich problematyki aksjologicznej. Recenzje stanowią nadobowiązkową
formę zaliczenia pozwalająca uzyskać wyższą ocenę. Termin oddania tematów prac wraz z krótkim
uzasadnieniem: 29. 03, termin oddania wydruków prac: 26. 04.
Treści programowe: europejski uniwersalizm, aksjologiczny potencjał Praw Człowieka, źródła sporów
o wartości we współczesnym świecie, rodzaje i typy dyskursów moralnych.
1. Różne tradycje myślenia aksjologicznego (08. 03)
Metafora jaskini, platońska koncepcja idei, Walzera droga interpretacji.
Platon, Państwo, przekł. W. Witwicki, Kęty 2003, s. 220-224.
M. Walzer, Trzy drogi w filozofii moralności, [w:] tegoż, Interpretacja i krytyka społeczna, przekł. M.
Rakusa-Suszczewski, M. Szuster, s. 7-43.
2. Współczesne krytyki fundacjonalizmu (29. 03)
Relatywizm, fundacjonalizm, moralność gęsta i rozrzedzona (thick and thin), przesilenie postmodernistycznej
krytyki.
R. Rorty, Odnajdowanie i tworzenie, [w:] Habermas. Rorty. Kołakowski. Stan filozofii współczesnej,
przekł. J. Niżnik, Warszawa 1996, s. 49-69.
S. Sim, Postmodernizm i filozofia, przekł. K. Liszka, R. Włodarczyk, [w:] Lektury
postrukturalistyczne, (red.) K. Liszka, R. Włodarczyk, s. 85-94.
3. Czy uniwersalizm jest możliwy? (26. 04)
Krytyka uniwersalizmu europejskiego, relacja między tym, co uniwersalne i partykularne.
I. Wallerstein, Europejski uniwersalizm. Retoryka władzy, przekł. A. Ostolski, Warszawa 2007, s. 1544, 45-65.
4. Prawa człowieka – minimalny kodeks moralny? (23. 05)
Aksjologiczne podstawy i potencjał praw człowieka – na przykładzie tekstu Rorty’ego
R. Richard, Prawa człowieka, rozum i uczucia, przekl. W. Jach, „Odra” 2 (2005), s. 53-62.
M. Freeman, Po roku 1945: nowa era praw, [w:] tegoż, Prawa Człowieka, przekł. M. Fronia,
Warszawa 2007.
5. Podsumowanie i omówienie prac pisemnych (23. 05)