Porosty – zniewolenie czy współpraca
advertisement
Porosty – zniewolenie czy współpraca? 1 Wzorzec geograficzny brodaczka Gdzie? skały Kora drzew chrobotki Stara rękawiczka ziemia 2 Warunek ? 3 Forma plechy Listkowata np. Płucnica islandzka 4 Forma plechy Krzaczkowata np. obrost drobny 5 Forma plechy Skorupiasta np. wzorzec 6 Budowa anatomiczna Przekrój poprzeczny przez plechę warstwowaną obraz mikroskopowy - schemat 7 Budowa anatomiczna 1 – komórki zielenicy lub sinicy 2 – strzępki grzyba Przekrój przez plechę niewarstwowaną obraz mikroskopowy - schemat 8 Rozmnażanie porostów 9 Rozmnażanie porostów Gdzieś tutaj są izydia czyli wyrostki 10 Rozmnażanie porostów Grzyb tworzy owocniki w których tworzą się zarodniki 11 Metabolity porostowe czyli „kwasy porostowe” • działają antybiotycznie na bakterie Gram-dodatnie; • oddziaływują negatywnie na niższe i wyższe rośliny oraz ich zarodniki i nasiona, a także na grzyby pasożytnicze, hamując lub blokując ich wzrost; • w wielu przypadkach zabezpieczają plechy porostów przed zgryzaniem przez zwierzęta; • chronią fotobionta przed zbyt intensywnym promieniowaniem słonecznym poprzez absorpcję światła i promieniowania ultrafioletowego; • Przyczyniają się do erozji skał (chemicznej), która umożliwia sukcesję pierwotną czyli powstawanie ekosystemu w wysokich partiach gór 12 Co to za układ? Pobiera wodę, dwutlenek węgla, sole mineralne, fotosyntezuje - wytwarza materię organiczną, rozmnaża się tylko bezpłciowo Pobiera materię organiczną od fotoautotrofa, przetwarza ją na sole mineralne, tworzy zwartą korę plechy, w której zamknięty jest fotobiont, przytwierdza plechę do podłoża ryzoidami, gromadzi między strzępkami wodę 13 Mutualizm czy helotyzm? Głęboki związek, współzależność dwóch organizmów, korzystających w równym stopniu z tego układu, forma symbiozy bezwarunkowej Związek dwóch organizmów, z których jeden odnosi większe korzyści niż drugi , swoista niewola , kontrolowane pasożytnictwo ale też forma symbiozy (gr. heilotes – jeniec) 14 Skala porostowa • Używając porostów jako biowskaźników czyli bioindykatorów, wyróżniamy następujące strefy: • I - o szczególnie silnie zanieczyszczonym powietrzu (dwutlenek siarki powyżej 170 mikrogram/m2) (= bezwzględna pustynia porostowa), która charakteryzuje się całkowitym brakiem porostów nadrzewnych; 15 Skala porostowa • Kolejne strefy: • II - o bardzo silnie zanieczyszczonym powietrzu (= względna pustynia porostowa, 170-100 mikrogram/m2), w której występują tylko najbardziej odporne na zanieczyszczenia porosty o plechach skorupiastych: misecznica proszkowata i liszajec; • III - o silnie zanieczyszczonym powietrzu (= wewnętrzna strefa osłabionej wegetacji, 100-70 mikrogram/m2), w której, poza gatunkami skorupiastymi, rosną również porosty łuseczkowate; gatunkami wskaźnikowymi są: brudziec kropkowaty, paznokietnik ostrygowy, obrost wzniesiony i złotorost postrzępiony; 16 Skala porostowa • Kolejne strefy: • IV - o średnio zanieczyszczonym powietrzu (= środkowa strefa osłabionej wegetacji, 70-50 mikrogram/m2), w której występują już porosty o plechach listkowatych; strefę tę wyróżniają: pustułka pęcherzykowata i tarczownica bruzdkowana; • V - o względnie mało zanieczyszczonym powietrzu (= zewnętrzna strefa osłabionej wegetacji, 50-40 mikrogram/m2), którą wyróżniają mniej wrażliwe na zanieczyszczenia porosty krzaczkowate: mąkla tarniowa, mąklik otrębiasty i odnożyce; występują one nielicznie, a ich plechy są małe i zdeformowane; 17 Skala porostowa • Kolejne strefy: • VI - o nieznacznie zanieczyszczonym powietrzu (= wewnętrzna strefa normalnej wegetacji, 40-30 mikrogram/m2), gdzie gatunki wyróżniające strefę V są typowo wykształcone, a ponadto rosną tu wrażliwe porosty listkowate i krzaczkowate: włostka brązowa, brodaczka kępkowa i płucnik modry; • VII - o powietrzu czystym lub ze znikomą zawartością zanieczyszczeń (= typowa strefa normalnej wegetacji, poniżej 30 mikrogram/m2), w której jedynym czynnikiem ograniczającym są naturalne warunki siedliskowe; występują tu bardzo wrażliwe gatunki z rodzajów: włostka, granicznik, pawężniczka, brodaczka i in. 18 Skala porostowa 19 Źródła • • • • • • • http://niezapominajki.pl http://www.wigry.win.pl http://fotoforum.gazeta.pl http://grzyby.pl Inne Biologia, wydanie zbiorowe, PWN, 2008 Biologia, Solomon, Ville, Berg, Multico, 2007 20
