harmonogram cwiczen 2013

ORIENTACYJNY HARMONOGRAM ĆWICZEŃ Z MIKROBIOLOGII ŻYWNOŚCI
II ROK TECHNOLOGIA ŻYWNOŚCI / JAKOŚĆ i BEZPIECZEŃSTWO
2012/2013
Ćwiczenie 1 (18 – 22 lutego 2013)
1. Zasady bezpiecznej pracy w laboratorium – teoria i pokaz.
2. Laboratorium mikrobiologiczne i technika pracy laboratoryjnej – sterylizacja i dezynfekcja,
podstawowa aparatura mikrobiologiczna, urządzenia do hodowli drobnoustrojów, drobny sprzęt –
pokaz.
3. Ogólne zasady mycia oraz jałowienia szkła, sprzętu, podłoży i powierzchni – teoria.
4. Posiew metodą odciskową na szalkę z agarem odżywczym (1 szalka na 2 osoby).
Ćwiczenie 2 (25 lutego – 1 marca 2013)
1. Mikroskop – budowa i technika mikroskopowania – pokaz i omówienie, samodzielne ćwiczenia.
2. Obserwacja mikroskopowa preparatów drożdży/spiruliny – preparat przyżyciowy.
3. Pożywki hodowlane – składniki pożywek, rodzaje pożywek – teoria.
4. Charakterystyka wzrostu na podłożu płynnym i stałym – analiza koloni z ćwiczenia 1 (barwy,
profilu, brzegu kolonii itp.).
5. Posiewy – przeszczepianie wybranych koloni z podłoża stałego na skos bulionowy (1 skos/osobę).
6. Przygotowanie preparatu do barwienia negatywowego.
7. Izolacja Bacillus z gleby (4 probówki na grupę).
Ćwiczenie 3 (4 – 8 marca 2013)
1. Morfologia bakterii.
2. Technika wykonywania preparatu mikrobiologicznego – wykonanie rozmazu z bakterii
namnożonych na skosie.
3. Barwienia – proste i złożone, pozytywowe i negatywowe. Teoria.
4. Oglądanie preparatów po barwieniu metodą negatywną z poprzednich ćwiczeń.
5. Barwienie proste fioletem krystalicznym przygotowanego rozmazu i oglądanie pod mikroskopem
immersyjnym.
6. Barwienie złożone metodą Grama – teoria
7. Posiew redukcyjny Bacillus z podłoża płynnego na agar odżywczy na płytce (4 szalki z AO na
grupę).
Ćwiczenie 4 (11 – 15 marca 2013)
1. Kolokwium nr 1 (laboratorium, mikroskop, pożywki, barwienia, preparaty)
2. Ogólna charakterystyka ziarniaków i bakterii cylindrycznych - teoria.
3. Bakterie przetrwalnikujące Bacillus i Clostridium – metody identyfikacji, pożywki wzrostowe,
właściwości.
4. Barwienie złożone metodą Grama – Micrococcaceae i Bacillus – oglądanie, analiza, porównanie i
charakterystyka ziarniaków i laseczek.
5. Posiew bakterii Bacillus na podłoże płynne do wykrywania mikroorganizmów redukujących
azotany (4 probówki na grupę).
6. Charakterystyka enzymatyczna mikroorganizmów. Określanie właściwości amylolitycznych,
proteolitycznych, lipolitycznych i celulolitycznych drobnoustrojów gleby (2 zestawy podłoży na
grupę).
7. Fermentacja masłowa – teoria.
Ćwiczenie 5 (18 – 22 marca 2013)
1. Ocena właściwości redukcyjnych azotanów – odczyt wyników posiewów z poprzednich zajęć (z
odczynnikiem Griessa).
2. Odczyt posiewów na właściwości enzymatyczne Bacillus.
3. Test na katalazę na ziarniakach i wyizolowanych bakteriach z rodzaju Bacillus.
4. Określanie ruchu bakterii w kropli wiszącej (Bacillus).
5. Barwienie przetrwalników bakterii Bacillus met. Schaeffera-Fultona – teoria i wykonanie preparatu.
6. Charakterystyka bakterii z rodziny Enterobacteriaceae – podłoża diagnostyczne, morfologia,
fizjologia. Barwienie metodą Grama wybranych gatunków (E. coli i G. xylinum).
7. Bakterie octowe Acetobacteraceae i fermentacja octowa – teoria, preparaty.
Ćwiczenie 6 (25 – 27 marca oraz 3 – 5 kwietnia 2013) – przerwa wiosenna
1. Morfologia i charakterystyka promieniowców – obserwacja wyglądu morfologicznego koloni na
podłożu stałym, odbarwianie podłoża.
2. Barwienie promieniowców metodą Grama.
3. Barwienie promieniowców kwasoopornych metodą Ziehl-Nielsena.
4. Antybiotyki i ich wpływ na mikroorganizmy – oznaczanie zdolności do wytwarzania antybiotyku
przez wybrane szczepy promieniowców – teoria.
5. Ocena wpływu antybiotyków na poszczególne grupy bakterii (metoda krążków). (Każda grupa 1
szalka metodą krzyża – na innym organizmie).
6. Drożdże – charakterystyka ogólna. Morfologia komórek drożdżowych. Ocena morfologii kolonii
wybranych gatunków drożdży (m.in. Rhodotorula, Kluyveromyes, S. cerevisiae, Kloeckera,
Schizosaccharomyces) – wstęp teoretyczny.
Ćwiczenie 7 (8 – 12 kwietnia 2013)
1. Odczyt wpływu antybiotyków.
2. Preparaty przyżyciowe wybranych gatunków drożdży (m.in. Rhodotorula, Kluyveromyes, S.
cerevisiae, Kloeckera, Schizosaccharomyces) – ocena kształtu, wielkości komórek, pączkowanie.
3. Metody pomiaru wielkości komórek. Wykonanie pomiaru wielkości komórek Kluyveromyces i
Saccharomyces metodą prostą na papierze milimetrowym. Obliczenia.
4. Test na żywotność (na starych drożdżach S. cerevisiae z gęstwy).
5. Test na odżywienie komórek drożdży.
6. Badanie wybranych szczepów drożdży: testy asymilacyjne i fermentacyjne (4 zestawy na grupę).
7. Metody ilościowego określania drobnoustrojów. Liczenie komórek drożdży piekarskich (z gęstwy)
w komorze Thoma, w preparacie przyżyciowym (bezpośrednim).
Ćwiczenie 8 (15 – 19 kwietnia 2013)
1. Odczyty testów asymilacyjnych i fermentacyjnych z poprzednich ćwiczeń.
2. Ocena zarodnikowania drożdży z podłoża octanowego (met. Schaeffera-Fultona).
3. Zakażenia drożdżami dzikimi, drożdże killerowe – teoria.
4. Ogólna charakterystyka organelli Eucaryota.
5. Barwienia organelli drożdży: jądra metodą Piekarskiego, mitochondriów i przyżyciowe barwienie
wakuoli.
6. Barwienie materiałów zapasowych: glikogenu, wolutyny, tłuszczu (stare drożdże).
7. Założenie hodowli pleśni na materiale naturalnym (zadanie domowe studentów).
Ćwiczenie 9 (22 – 26 kwietnia 2013)
1. Ogólna charakterystyka, morfologia i właściwości grzybów pleśniowych.
2. Makroskopowe preparaty przyżyciowe pleśni: Rhizopus, Geotrichum, Aspergillus, Mucor,
Alternaria, Penicillium, Trichoderma, Fusarium, Cladosporium
3. Interpretacja preparatów z własnych hodowli grzybów pleśniowych.
Ćwiczenie 10 (6 – 10 maja 2013)
1. Kolokwium nr 2 (bakterie, grzyby)
2. Mikroflora powietrza – teoria i posiewy powietrza metodą sedymentacyjną Kocha – 15 minut
ekspozycji (8 szalek AO + 8 szalek AB na grupę). Analiza ilościowa mikroorganizmów – metody
hodowlane.
3. Mikroflora gleby – teoria i posiewy z gleby na promieniowce, grzyby, saprofity i bakterie
przetrwalnikujące (3 zestawy podłoży na grupę).
Ćwiczenie 11 (13 – 17 maja 2013)
1. Odczyty posiewów z gleby – liczenie koloni i przeliczenie ilości poszczególnych grup
mikroorganizmów na 1 g gleby.
2. Odczyty posiewów powietrza – liczenie koloni i przeliczenie ilości poszczególnych grup
mikroorganizmów na 1 m3 powietrza.
3. Mikroflora wody – teoria. Pobieranie próbek wody.
4. Określanie liczby bakterii psychro- i mezofilnych w wodzie studziennej, rzecznej i kranowej
(podział na 3 podgrupy, każda wykonuje oznaczenia w innej wodzie).
5. Oznaczanie bakterii grupy coli metodą fermentacyjno-probówkową w wodzie studziennej, rzecznej
i kranowej (3 zestawy na grupę).
Ćwiczenie 12 (20 – 24 maja 2013)
1. Odczyty posiewów z wody– liczenie koloni i określanie liczby bakterii psychro- i mezofilnych,
szacunkowe wyznaczanie miana coli.
2. Posiew z prób LPB na agar Endo (2 podłoża ENDO na grupę).
3. Mikroflora opakowań.
4. Analiza czystości mikrobiologicznej opakowań – metoda popłuczyn (3 zestawy), metoda
odciskowa (4 podgrupy), metoda tamponowa (4 podgrupy), metoda Richtera (1 zestaw na grupę).
Ćwiczenie 13 (27-29 maja 2013 - grupy poniedziałek do środy oraz 6-7 czerwca 2013 - grupy
czwartek/piątek)
1. Odczyty posiewów z opakowań, wyliczanie efektu dezynfekcyjnego, obliczanie skażenia
powierzchni papieru do pakowania żywności.
2. Mikroflora mięsa oraz przetworów z owoców i warzyw – teoria i posiewy z mięsa świeżego i
zepsutego, keczupu pomidorowego świeżego i zepsutego (4 podgrupy).
3. Fermentacja mlekowa – wiadomości teoretyczne.
Ćwiczenie 14 (3 – 7 czerwca 2013)
1. Odczyty posiewów z mięsa i surowców roślinnych – grupy poniedziałek do środy.
2. Określanie jakości kiszonek. Przygotowanie preparatów mikroskopowych mleka zsiadłego, jogurtu,
kefiru, żurku, soku z kiszonej kapusty i zalewy spod ogórków kiszonych. Barwienie Grama,
rysunki, wnioski dot. jakości kiszonek (stosunek drożdże : bakterie, pH).
3. Oznaczanie liczby bakterii w mleku, próba reduktazowa dla mleka – teoria.
4. Posiewy mleka w celu rozróżnienia enterokoków od paciorkowców mlekowych (4 zestawy na
grupę).
Ćwiczenie 15 (10 – 14 czerwca 2013)
1. Kolokwium nr 3 (mikrobiologia środowisk, surowców, opakowań, fermentacja mlekowa)
2. Odczyty posiewów z mleka, określenie liczby mikroorganizmów w mleku.
3. Odczyty posiewów z mięsa i surowców roślinnych – grupy czwartek/piątek.
4. Ocena wpływu środków konserwujących na drobnoustroje – utrwalanie żywności.
5. Badanie skuteczności utrwalania – temperatura, UV, pH i antybiotyki.
6. Ocena skuteczności dezynfekcji przez UV na E. coli – teoria
7. Ocena wrażliwości E. coli na różne środki dezynfekujące – teoria
8. Ocena wrażliwości różnych organizmów na roztwory fenolu – teoria