Puls Ziemi 1 - Dlanauczyciela.pl
advertisement
Rozkład materiału i plan dydaktyczny „Puls Ziemi 1” Nr lekcji Temat lekcji I. Obraz Ziemi 1. O czym będziesz uczyć się na lekcjach geografii Treści nauczania • Podział nauk geograficznych • Źródła informacji geograficznej • Kształt i wymiary Ziemi Główne cele lekcji w postaci wymagań edukacyjnych Uczeń poprawnie: • przedstawia podział nauk geograficznych • wyróżnia dyscypliny geografii • wymienia źródła informacji geograficznej • wyjaśnia znaczenie terminu „geografia” • wyjaśnia, czym zajmuje się geografia fizyczna, społeczno-ekonomiczna i regionalna • podaje wymiary Ziemi oraz główne cechy jej kształtu • wyjaśnia różnice między elipsoidą a geoidą Zapis w nowej podstawie programowej Proponowane środki dydaktyczne i procedury osiągania celów 2.1 • podręcznik i zeszyt ćwiczeń „Puls Ziemi 1” • atlas geograficzny „Polska, kontynenty, świat” • komputer z dostępem do internetu i rzutnikiem multimedialnym (w miarę możliwości szkoły) • multimedialne programy edukacyjne, np. CD-ROM „Puls Ziemi 1” (zagadnienie 1) • globus szkolny • albumy, czasopisma, postery, fotografie • metody aktywizujące (np. burza mózgów „Przydatność różnych źródeł informacji geograficznej” lub „Interdyscyplinarny charakter nauk geograficznych”) • analizowanie schematu podziału nauk geograficznych zamieszczonego w podręczniku • dyskusja „Cele badań geograficznych” • zasoby internetu, np.: http://uriasz.am.szczecin.pl/naw_bezp/Powierzchnie.html • wyszukiwanie informacji geograficznych w różnych źródłach (np. w internecie, atlasach geograficznych, encyklopediach, rocznikach statystycznych, czasopismach) oraz ocena ich przydatności i wiarygodności • przygotowanie prezentacji „Poglądy na kształt Ziemi” • analizowanie tabel statystycznych oraz różnych typów wykresów i diagramów zamieszczonych w podręczniku i roczniku statystycznym 2. Współrzędne geograficzne • Cechy południków i równoleżników • Określanie długości i szerokości geograficznej • GPS Uczeń poprawnie: • wyjaśnia znaczenie terminów: „długość geograficzna”, „szerokość geograficzna”, „siatka geograficzna” • wymienia cechy południków i równoleżników • określa położenie geograficzne punktów i obszarów na mapie • określa położenie matematyczno-geograficzne punktów i obszarów na 1.6 1.7 2.1 • podręcznik i zeszyt ćwiczeń „Puls Ziemi 1” • atlas geograficzny „Polska, kontynenty, świat” • komputer z dostępem do internetu i rzutnikiem multimedialnym (w miarę możliwości szkoły) • multimedialne programy edukacyjne, np. CD-ROM „Puls Ziemi 1” (zagadnienie 1) • globus szkolny • metody aktywizujące • określanie współrzędnych geograficznych na podstawie map ogólnogeograficznych oraz samouczka zamieszczonego w podręczniku • obliczanie odległości (rozciągłość) między dwoma punktami na mapie, korzystając z zależności 1° = 111,2 km • zajęcia terenowe z wykorzystaniem odbiornika GPS globusie oraz na mapie • odszukuje obiekty na mapie na podstawie podanych współrzędnych geograficznych • podaje zasady działania oraz możliwości wykorzystania odbiornika GPS • oblicza odległość (rozciągłość) między dwoma punktami na mapie 3. Obraz Ziemi na mapie • Obraz Ziemi na mapie • Elementy mapy • Skala mapy • Obliczanie odległości na mapie • Plan Uczeń poprawnie: • wyjaśnia znaczenie terminów: „skala”, „siatka kartograficzna” • wymienia rodzaje skal i ich przykłady • podaje różnice między planem a mapą • dokonuje podziału map ze względu na ich skalę oraz treść • wyjaśnia różnice między siatką kartograficzną a geograficzną • posługuje się skalą mapy do obliczania odległości w terenie i na mapie • oblicza skalę mapy, znając odległość rzeczywistą między obiektami przedstawionymi na mapie • posługuje się w terenie mapą topograficzną i planem miasta 1.1 1.4 1.5 1.7 1.8 • podręcznik i zeszyt ćwiczeń „Puls Ziemi 1” • atlas geograficzny „Polska, kontynenty, świat” • komputer z dostępem do internetu i rzutnikiem multimedialnym (w miarę możliwości szkoły) • multimedialne programy edukacyjne, np. CD-ROM „Puls Ziemi 1” (zagadnienie 1) • zestaw map ściennych, mapy topograficzne • metody aktywizujące • analiza porównawcza fragmentów map zamieszczonych w podręczniku • ćwiczenia w przeliczaniu skali oraz obliczaniu odległości na mapie i w terenie • analizowanie treści map wykonanych w różnych skalach • analizowanie treści planu miasta • identyfikowanie obiektów na planie, mapie i ich zdjęciach, np. satelitarnych 4. Przedstawianie zjawisk na mapach • Elementy mapy • Generalizacja treści mapy • Metody przedstawiania zjawisk na mapach Uczeń poprawnie: • wyjaśnia znaczenie terminów: „wysokość względna”, „wysokość bezwzględna”, „poziomica” • wymienia i charakteryzuje metody przedstawiania zjawisk na mapach • charakteryzuje sposoby przedstawiania rzeźby terenu na mapach • odczytuje z map informacje przedstawione za pomocą różnych metod kartograficznych • wyjaśnia, na czym polega generalizacja mapy oraz uzasadnia jej przydatność 1.2 • podręcznik i zeszyt ćwiczeń „Puls Ziemi 1” • atlas geograficzny „Polska, kontynenty, świat” • komputer z dostępem do internetu i rzutnikiem multimedialnym (w miarę możliwości szkoły) • multimedialne programy edukacyjne, np. CD-ROM „Puls Ziemi 1” (zagadnienie 1) • zestaw map ściennych, mapy topograficzne • metody aktywizujące • analiza schematu „Metody przedstawiania zjawisk na mapie” zamieszczonego w podręczniku • analizowanie różnych metod prezentacji rzeźby terenu na mapach ściennych i zamieszczonych w atlasie geograficznym • obliczanie wysokości względnej na podstawie mapy hipsometrycznej 5. Praca z mapą • Praca z mapą • Mapy samochodowe Uczeń poprawnie: • identyfikuje położenie i charakteryzuje 1.3 1.7 • podręcznik i zeszyt ćwiczeń „Puls Ziemi 1” • atlas geograficzny „Polska, kontynenty, świat” i turystyczne II. Ziemia we wszechświecie 6. Tajemnice • Obiekty we wszechświecie kosmosu • Droga Mleczna • Układ Słoneczny 7. Ziemia obiega Słońce • Ruch obiegowy Ziemi • Astronomiczne pory roku • Oświetlenie Ziemi w pierwszych dniach astronomicznych pór roku • Strefy oświetlenia Ziemi • Zaćmienie Słońca i Księżyca odpowiadające sobie obiekty geograficzne na fotografiach, zdjęciach lotniczych i satelitarnych oraz mapach topograficznych • analizuje i interpretuje treści map ogólnogeograficznych, tematycznych i turystycznych • dobiera odpowiednią mapę w celu uzyskania określonych informacji geograficznych • posługuje się w terenie planem oraz mapą topograficzną, turystyczną i samochodową (m.in. orientuje mapę oraz identyfikuje obiekty geograficzne na mapie i w terenie) • projektuje i opisuje trasy podróży na podstawie map turystycznych, topograficznych i samochodowych 1.8 1.9 • komputer z dostępem do internetu i rzutnikiem multimedialnym (w miarę możliwości szkoły) • multimedialne programy edukacyjne, np. CD-ROM „Puls Ziemi 1” (zagadnienie 1) • metody aktywizujące (np. prezentacja „Wycieczka w Karkonosze” – projekt trasy wycieczki oraz atrakcji na trasie) • analiza porównawcza zdjęcia lotniczego i mapy topograficznej zamieszczonych w podręczniku • czytanie i analizowanie map o różnorakiej treści – np. mapy samochodowej, ogólnogeograficznej, turystycznej, tematycznej • analizowanie mapy turystycznej zamieszczonej w podręczniku • zajęcia terenowe „Orientowanie mapy topograficznej, planu miasta” Uczeń poprawnie: • wymienia nazwy planet Układu Słonecznego, zaczynając od nazwy tej planety, która znajduje się najbliżej Słońca • korzystając z danych liczbowych, porównuje planety Układu Słonecznego • omawia rolę lotów kosmicznych w poznawaniu wszechświata 2.1 • podręcznik i zeszyt ćwiczeń „Puls Ziemi 1” • atlas geograficzny „Polska, kontynenty, świat” • komputer z dostępem do internetu i rzutnikiem multimedialnym (w miarę możliwości szkoły) • multimedialne programy edukacyjne, np. CD-ROM „Puls Ziemi 1” (zagadnienie 2) • albumy, czasopisma, postery, fotografie, przeźrocza o tematyce astronomicznej, film edukacyjny • metody aktywizujące • analizowanie infografiki „Układ Słoneczny” zamieszczonej w podręczniku • przygotowanie prezentacji „Ziemia we wszechświecie” lub „Budowa Układu Słonecznego” Uczeń poprawnie: • wyjaśnia znaczenie terminów: „ruch obiegowy Ziemi”, „równonoc wiosenna”, „równonoc jesienna”, „przesilenie zimowe”, „przesilenie letnie” • przedstawia czas obiegu Ziemi wokół Słońca • podaje cechy ruchu obiegowego Ziemi • charakteryzuje najważniejsze następstwa ruchu obiegowego Ziemi • podaje różnicę między teorią geocentryczną 2.3 2.4 • podręcznik i zeszyt ćwiczeń „Puls Ziemi 1” • atlas geograficzny „Polska, kontynenty, świat” • komputer z dostępem do internetu i rzutnikiem multimedialnym (w miarę możliwości szkoły) • multimedialne programy edukacyjne, np. CD-ROM „Puls Ziemi 1” (zagadnienie 2) • albumy, czasopisma, postery, fotografie, przeźrocza o tematyce astronomicznej, film edukacyjny • metody aktywizujące (np. mapa mentalna „Bezpośrednie i pośrednie skutki ruchu obiegowego Ziemi”) a heliocentryczną • charakteryzuje strefy oświetlenia Ziemi • wyjaśnia przyczyny występowania dnia polarnego i nocy polarnej • wyjaśnia zjawiska zaćmienia Słońca i zaćmienia Księżyca • oblicza wysokość Słońca nad widnokręgiem • przedstawia (korzystając również z własnych obserwacji) zmiany w oświetleniu Ziemi oraz w długości trwania dnia i nocy w różnych szerokościach geograficznych i porach roku • analizowanie infografik „Oświetlenie Ziemi...” oraz „Zaćmienie Księżyca” zamieszczonych w podręczniku • pokaz przy pomocy tellurium (ew. innych dostępnych modeli), plansz dydaktycznych lub foliogramów dotyczących ruchów Ziemi i Księżyca oraz zaćmienia Słońca i Księżyca • obliczanie wysokości Słońca nad widnokręgiem • przygotowanie prezentacji „Ruch obiegowy Ziemi” • wycieczka do planetarium 8. „Karuzela” Ziemia • Ruch obrotowy Ziemi • Górowanie Słońca na różnych szerokościach geograficznych Uczeń poprawnie: • wyjaśnia znaczenie terminów: „ruch obrotowy Ziemi”, „południe słoneczne”, „doba”, „górowanie Słońca”, „południk miejscowy”, „gnomon” • podaje cechy ruchu obrotowego Ziemi • podaje najważniejsze geograficzne następstwa ruchu obrotowego Ziemi • podaje kierunek i czas obrotu Ziemi dookoła własnej osi • omawia zastosowanie gnomonu • omawia ruch obrotowy Ziemi, posługując się tellurium lub globusem 2.2 2.4 • podręcznik i zeszyt ćwiczeń „Puls Ziemi 1” • atlas geograficzny „Polska, kontynenty, świat” • komputer z dostępem do internetu i rzutnikiem multimedialnym (w miarę możliwości szkoły) • multimedialne programy edukacyjne, np. CD-ROM „Puls Ziemi 1” (zagadnienie 2) • albumy, czasopisma, postery, fotografie, przeźrocza o tematyce astronomicznej, film edukacyjny • metody aktywizujące (np. mapa mentalna „Bezpośrednie i pośrednie skutki ruchu obrotowego Ziemi”) • analizowanie fotografii dnia polarnego zamieszczonego w podręczniku • rozwiązywanie zadań matematyczno-geograficznych dotyczących wysokości górowania Słońca nad horyzontem w wybranych dniach • przygotowanie prezentacji „Ruch obrotowy Ziemi” • zajęcia terenowe „Wyznaczanie miejscowego południka geograficznego” • zajęcia terenowe „Obserwacja zmian wysokości Słońca nad widnokręgiem w ciągu dnia” 9. Czas • Czas słoneczny • Czas uniwersalny • Czas strefowy • Czas urzędowy • Linia zmiany daty • Kalendarz Uczeń poprawnie: • wyjaśnia znaczenie terminów: „czas słoneczny”, „czas strefowy”, „czas urzędowy” • wyjaśnia, dlaczego zostały wprowadzone strefy czasowe i międzynarodowa linia zmiany daty • oblicza kąt, o jaki obraca się Ziemia w określonym czasie 2.4 • podręcznik i zeszyt ćwiczeń „Puls Ziemi 1” • atlas geograficzny „Polska, kontynenty, świat” • komputer z dostępem do internetu i rzutnikiem multimedialnym (w miarę możliwości szkoły) • multimedialne programy edukacyjne, np. CD-ROM „Puls Ziemi 1” (zagadnienie 2) • albumy, czasopisma, postery, fotografie, film edukacyjny • metody aktywizujące • oblicza miejscowy czas słoneczny i strefowy danego miejsca na podstawie jego położenia matematyczno-geograficznego • ustala, jaki dzień tygodnia nastąpi po przekroczeniu międzynarodowej linii zmiany daty • wymienia rodzaje kalendarzy i podaje ich cechy 10. Podsumowanie i sprawdzenie wiadomości z rozdziałów „Obraz Ziemi” i „Ziemia we wszechświecie” III. Atmosfera 11. Skład i budowa atmosfery 12. • dyskusja „Przyczyny i skutki wprowadzenia czasu strefowego i urzędowego na Ziemi” • rozwiązywanie zadań matematyczno-geograficznych dotyczących czasu słonecznego i strefowego na podstawie samouczków zamieszczonych w podręczniku Temperatura powietrza • Skład powietrza atmosferycznego • Warstwy atmosfery Uczeń poprawnie: • wyjaśnia znaczenie terminów: „atmosfera”, „troposfera” • podaje skład chemiczny powietrza atmosferycznego • wymienia nazwy warstw atmosfery, zaczynając od nazwy warstwy znajdującej się najbliżej powierzchni Ziemi • omawia na podstawie schematu zmiany temperatury powietrza w poszczególnych warstwach atmosfery • charakteryzuje poszczególne warstwy atmosfery 3.2 • podręcznik i zeszyt ćwiczeń „Puls Ziemi 1” • atlas geograficzny „Polska, kontynenty, świat” • komputer z dostępem do internetu i rzutnikiem multimedialnym (w miarę możliwości szkoły) • multimedialne programy edukacyjne, np. CD-ROM „Puls Ziemi 1” (zagadnienie 3) • albumy, czasopisma, postery, fotografie, przeźrocza, film edukacyjny • metody aktywizujące (np. mapa mentalna „Znaczenie atmosfery dla życia na Ziemi”, poster „Wpływ działalności człowieka na atmosferę na przykładzie najbliższej okolicy”) • analizowanie infografiki „Budowa atmosfery” zamieszczonej w podręczniku • Temperatura powietrza • Czynniki warunkujące temperaturę powietrza na Ziemi Uczeń poprawnie: • wyjaśnia znaczenie terminu „izoterma” • omawia czynniki geograficzne wpływające na zróżnicowanie temperatury powietrza na Ziemi • analizuje przebieg temperatury powietrza w wybranych miejscach na podstawie map klimatycznych lub klimatogramów • oblicza zmiany temperatury powietrza wraz ze wzrostem lub spadkiem wysokości • oblicza średnią roczną amplitudę temperatury powietrza oraz średnią roczną temperaturę powietrza • sporządza wykres przedstawiający przebieg temperatury powietrza 3.2 • podręcznik i zeszyt ćwiczeń „Puls Ziemi 1” • atlas geograficzny „Polska, kontynenty, świat” • komputer z dostępem do internetu i rzutnikiem multimedialnym (w miarę możliwości szkoły) • multimedialne programy edukacyjne, np. CD-ROM „Puls Ziemi 1” (zagadnienie 3) • albumy, czasopisma, postery, fotografie, przeźrocza, film edukacyjny • metody aktywizujące • obliczanie średniej rocznej temperatury powietrza i średniej rocznej amplitudy temperatury powietrza na podstawie samouczka zamieszczonego w podręczniku • sporządzenie klimatogramu na podstawie samouczka zamieszczonego w podręczniku 13. Jak powstaje wiatr? • Ciśnienie atmosferyczne • Wiatry stałe • Wiatry okresowo zmienne • Wiatry lokalne • Cyklony tropikalne Uczeń poprawnie: • wyjaśnia znaczenie terminów: „ciśnienie atmosferyczne”, „izobara”, „niż baryczny”, „wyż baryczny” • wyjaśnia przyczynę powstawania wiatru • sporządza schemat wyżu i niżu barycznego • wymienia przykłady wiatrów stałych i okresowo zmiennych oraz lokalnych, występujących na kuli ziemskiej • charakteryzuje rodzaje wiatrów na podstawie schematów • wskazuje na mapie świata obszary występowania różnych rodzajów wiatrów • wyjaśnia, w jaki sposób powstają cyklony tropikalne, charakteryzuje je i podaje ich przykłady 3.2 • podręcznik i zeszyt ćwiczeń „Puls Ziemi 1” • atlas geograficzny „Polska, kontynenty, świat” • komputer z dostępem do internetu i rzutnikiem multimedialnym (w miarę możliwości szkoły) • multimedialne programy edukacyjne, np. CD-ROM „Puls Ziemi 1” (zagadnienie 3) • albumy, czasopisma, postery, fotografie, przeźrocza, film edukacyjny • metody aktywizujące (np. poster „Cyklony tropikalne”) • analizowanie infografiki „Wiatr” zamieszczonej w podręczniku • analizowanie infografiki „Cyklony tropikalne” zamieszczonej w podręczniku • analizowanie globalnej cyrkulacji powietrza w troposferze na podstawie ilustracji zamieszczonej w podręczniku 14. Pada deszcz • Wilgotność powietrza • Osady atmosferyczne • Opady atmosferyczne • Rodzaje chmur • Rodzaje opadów Uczeń poprawnie: • wymienia rodzaje opadów i osadów atmosferycznych • wyjaśnia znaczenie terminów: „wilgotność powietrza”, „wilgotność względna”, „resublimacja” • wyjaśnia na podstawie schematu procesy powstawania chmur oraz opadów atmosferycznych na kuli ziemskiej • charakteryzuje rodzaje chmur oraz opadów i osadów atmosferycznych • analizuje występowanie opadów na kuli ziemskiej na podstawie mapy klimatycznej • omawia przyczyny nierównomiernego rozmieszczenia opadów atmosferycznych na Ziemi • rozpoznaje przedstawione na fotografiach i ilustracjach chmury oraz opady i osady atmosferyczne 3.2 • podręcznik i zeszyt ćwiczeń „Puls Ziemi 1” • atlas geograficzny „Polska, kontynenty, świat” • komputer z dostępem do internetu i rzutnikiem multimedialnym (w miarę możliwości szkoły) • multimedialne programy edukacyjne, np. CD-ROM „Puls Ziemi 1” (zagadnienie 3) • albumy, czasopisma, postery, fotografie, przeźrocza, film edukacyjny • metody aktywizujące (np. prezentacja „Skutki nadmiaru i niedoboru opadów atmosferycznych”) • analizowanie infografik „Rodzaje chmur” i „Rodzaje opadów” zamieszczonych w podręczniku • analizowanie zróżnicowania opadów na kuli ziemskiej na podstawie map tematycznych • zajęcia terenowe „Obserwacja chmur” 15. Pogoda i klimat • Pogoda i klimat • Czynniki klimatotwórcze • Strefy klimatyczne na kuli ziemskiej • Klimat górski Uczeń poprawnie: • wyjaśnia znaczenie terminów: „pogoda”, „klimat” • wymienia czynniki klimatotwórcze • wykazuje zróżnicowanie klimatyczne Ziemi na podstawie analizy map temperatury powietrza i opadów atmosferycznych oraz 3.1 3.3 3.4 • podręcznik i zeszyt ćwiczeń „Puls Ziemi 1” • atlas geograficzny „Polska, kontynenty, świat” • komputer z dostępem do internetu i rzutnikiem multimedialnym (w miarę możliwości szkoły) • multimedialne programy edukacyjne, np. CD-ROM „Puls Ziemi 1” (zagadnienie 3) • albumy, czasopisma, postery, fotografie, przeźrocza, map stref klimatycznych na Ziemi • charakteryzuje wpływ czynników klimatotwórczych na klimat • charakteryzuje na podstawie wykresów lub danych liczbowych przebieg temperatury powietrza i opadów atmosferycznych w ciągu roku w wybranych stacjach meteorologicznych położonych w różnych strefach klimatycznych • wymienia strefy klimatyczne na kuli ziemskiej i wskazuje ich zasięg na mapie • podaje różnice między klimatem a pogodą • charakteryzuje klimat górski • charakteryzuje strefy klimatyczne pod względem warunków sprzyjających działalności człowieka IV. Wody Ziemi 16. Obieg wody w przyrodzie. Oceany i morza 17. Rzeki świata film edukacyjny • metody aktywizujące • analizowanie map klimatycznych i klimatogramów • analiza porównawcza klimatogramów charakterystycznych dla różnych typów klimatu • zajęcia terenowe „Obserwacja pogody” • Zasoby wody w przyrodzie • Obieg wody w przyrodzie • Podział wszechoceanu • Zasolenie • Ruchy wody morskiej Uczeń poprawnie: • wyjaśnia znaczenie terminów: „kondensacja”, „parowanie”, „morze”, „zatoka”, „cieśnina” • omawia na podstawie schematu zasoby wodne Ziemi • omawia na podstawie schematu obieg wody w przyrodzie • omawia przykłady ruchów wody morskiej • wskazuje na mapie świata wybrane prądy morskie oraz wymienia ich nazwy • dostrzega i wyjaśnia związki między warunkami klimatycznymi a zasoleniem wody morskiej IV. • podręcznik i zeszyt ćwiczeń „Puls Ziemi 1” • atlas geograficzny „Polska, kontynenty, świat” • komputer z dostępem do internetu i rzutnikiem multimedialnym (w miarę możliwości szkoły) • multimedialne programy edukacyjne, np. CD-ROM „Puls Ziemi 1” (zagadnienie 4) • albumy, czasopisma, postery, fotografie, przeźrocza, film edukacyjny • analizowanie infografiki „Powstawanie pływów” zamieszczonej w podręczniku • metody aktywizujące • analizowanie schematu „Obieg wody w przyrodzie” zamieszczonego w podręczniku • analizowanie danych oraz wykresów przedstawiających zasoby wody na Ziemi • analizowanie mapy klimatycznej i mapy zasolenia oceanów oraz formułowanie wniosków • przygotowanie prezentacji „Woda źródłem życia” • Rzeki świata • Zasilanie rzek • Gospodarcze wykorzystanie rzek • Powodzie Uczeń poprawnie: • wyjaśnia znaczenie terminów: „rzeka główna”, „dopływ”, „zlewisko”, „dorzecze”, „dział wodny”, „przepływ” • wskazuje na mapie świata najdłuższe rzeki • wymienia elementy dorzecza i wskazuje je na ilustracji II. 4.5 • podręcznik i zeszyt ćwiczeń „Puls Ziemi 1” • atlas geograficzny „Polska, kontynenty, świat” • komputer z dostępem do internetu i rzutnikiem multimedialnym (w miarę możliwości szkoły) • multimedialne programy edukacyjne, np. CD-ROM „Puls Ziemi 1” (zagadnienie 4) • albumy, czasopisma, postery, fotografie, przeźrocza, • wymienia rodzaje i podaje przykłady zasilania rzek • wyjaśnia związki między warunkami klimatycznymi a rodzajem zasilania rzek • podaje przykłady gospodarczego wykorzystania rzek film edukacyjny • metody aktywizujące (np. metaplan „Walka z powodziami”) • analiza długości rzek, wielkość dorzecza i ich przepływu na podstawie danych statystycznych i diagramów • wyznaczanie działu wodnego na mapie konturowej • przygotowanie prezentacji „Znaczenie rzek w życiu człowieka” • zajęcia terenowe „Rzeka w najbliższej okolicy” 18. Jeziora i bagna • Jeziora i bagna • Zbiorniki sztuczne • Typy jezior • Stawy i bagna Uczeń poprawnie: • wyjaśnia znaczenie terminów: „jezioro”, „bagno”, „wieloletnia zmarzlina” • wymienia różne typy genetyczne jezior • nazywa i wskazuje na mapie różne typy genetyczne jezior oraz obszary bagienne • podaje przykłady gospodarczego wykorzystania stawów i sztucznych zbiorników wodnych • omawia warunki powstawania bagien II. IV. • podręcznik i zeszyt ćwiczeń „Puls Ziemi 1” • atlas geograficzny „Polska, kontynenty, świat” • komputer z dostępem do internetu i rzutnikiem multimedialnym (w miarę możliwości szkoły) • multimedialne programy edukacyjne, np. CD-ROM „Puls Ziemi 1” (zagadnienie 4) • albumy, czasopisma, postery, fotografie, przeźrocza, film edukacyjny • metody aktywizujące (np. analiza SWOT „Budowa sztucznych jezior”, metaplan „Zagospodarowanie jezior”) • analizowanie infografiki „Typy jezior” zamieszczonej w podręczniku • przygotowanie prezentacji „Typy genetyczne jezior na świecie” 19. Wody podziemne • Wody podziemne • Wody artezyjskie • Wody termalne i mineralne • Gejzer Uczeń poprawnie: • wyjaśnia znaczenie terminów: „wody podziemne”, „źródło”, „wody artezyjskie”, „gejzery” • wymienia i charakteryzuje rodzaje wód podziemnych • analizuje budowę niecki artezyjskiej na podstawie ilustracji • opisuje przykłady gospodarczego wykorzystania wód podziemnych • wskazuje na mapie świata obszary występowania wód artezyjskich i gejzerów II. IV. • podręcznik i zeszyt ćwiczeń „Puls Ziemi 1” • atlas geograficzny „Polska, kontynenty, świat” • komputer z dostępem do internetu i rzutnikiem multimedialnym (w miarę możliwości szkoły) • multimedialne programy edukacyjne, np. CD-ROM „Puls Ziemi 1” (zagadnienie 4) • albumy, czasopisma, postery, fotografie, przeźrocza, film edukacyjny • metody aktywizujące (np. analiza SWOT „Wykorzystanie wód podziemnych”) • analizowanie infografiki „Gejzer” zamieszczonej w podręczniku • analiza ilustracji „Niecka artezyjska” zamieszczonej w podręczniku 20. Podsumowanie i sprawdzenie wiadomości z rozdziałów „Atmosfera” i „Wody Ziemi” V. Wnętrze Ziemi 21. Budowa wnętrza Ziemi • Budowa wnętrza Ziemi • Metody badania wnętrza Ziemi Uczeń poprawnie: • wymienia i charakteryzuje warstwy wnętrza Ziemi • omawia na podstawie schematu budowę wnętrza Ziemi • omawia zróżnicowanie temperatury wnętrza Ziemi • wyjaśnia termin „prądy konwekcyjne” • charakteryzuje metody badania wnętrza Ziemi i podaje ich zastosowanie • podaje różnice między litosferą a skorupą ziemską 3.5 22. Wśród minerałów i skał • Skały i minerały • Podział skał • Skały magmowe • Skały osadowe • Skały przeobrażone Uczeń poprawnie: • wyjaśnia znaczenie terminów: „skała”, „minerał” • wymienia nazwy wybranych skał i minerałów • wskazuje różnice między minerałem a skałą • rozpoznaje skały i określa ich rodzaj • charakteryzuje wybrane skały i warunki ich powstawania • podaje przykłady gospodarczego wykorzystania skał • podaje przykłady minerałów skałotwórczych 3.5 23. Dzieje Ziemi • Dzieje Ziemi • Odtwarzanie dziejów Ziemi Uczeń poprawnie: • określa wiek Ziemi • wymienia nazwy er, zaczynając od najstarszej • omawia na podstawie tabeli stratygraficznej najważniejsze wydarzenia z przeszłości geologicznej Ziemi • podaje przykłady skamieniałości przewodnich • wyjaśnia rolę skamieniałości przewodnich w odtwarzaniu dziejów Ziemi • przedstawia hipotezy wyginięcia dinozaurów 3.5 • podręcznik i zeszyt ćwiczeń „Puls Ziemi 1” • atlas geograficzny „Polska, kontynenty, świat” • komputer z dostępem do internetu i rzutnikiem multimedialnym (w miarę możliwości szkoły) • multimedialne programy edukacyjne, np. CD-ROM „Puls Ziemi 1” (zagadnienie 5) • albumy, czasopisma, postery, fotografie, przeźrocza, film edukacyjny • metody aktywizujące • rozmowa nauczająca „Metody badania wnętrza Ziemi” • analiza budowy wnętrza Ziemi na podstawie ilustracji zamieszczonej w podręczniku • podręcznik i zeszyt ćwiczeń „Puls Ziemi 1” • atlas geograficzny „Polska, kontynenty, świat” • komputer z dostępem do internetu i rzutnikiem multimedialnym (w miarę możliwości szkoły) • multimedialne programy edukacyjne, np. CD-ROM „Puls Ziemi 1” (zagadnienie 5) • albumy, czasopisma, postery, fotografie, przeźrocza, film edukacyjny • metody aktywizujące • rozpoznawanie wybranych minerałów i skał • przygotowanie prezentacji „Znaczenie gospodarcze skał” • analiza warunków powstania węgla kamiennego i ropy naftowej • podręcznik i zeszyt ćwiczeń „Puls Ziemi 1” • atlas geograficzny „Polska, kontynenty, świat” • komputer z dostępem do internetu i rzutnikiem multimedialnym (w miarę możliwości szkoły) • multimedialne programy edukacyjne, np. CD-ROM „Puls Ziemi 1” (zagadnienie 5) • albumy, czasopisma, postery, fotografie, przeźrocza, film edukacyjny • analizowanie infografik w podręczniku • metody aktywizujące (np. plakat „Znaczące wydarzenie w dziejach Ziemi”) • pogadanka heurystyczna „Metody odtwarzania dziejów Ziemi” • omówienie dziejów Ziemi i najważniejszych wydarzeń geologicznych w poszczególnych erach na podstawie tabeli stratygraficznej 24. Wulkanizm i trzęsienia Ziemi • Ruch płyt litosfery • Trzęsienia ziemi • Wulkany Uczeń poprawnie: • wyjaśnia znaczenie terminów: „wulkan”, „lawa”, „magma”, hipocentrum”, „epicentrum”, „Ognisty Pierścień Pacyfiku” • wymienia procesy wewnętrzne kształtujące rzeźbę powierzchni Ziemi • wymienia produkty erupcji wulkanicznej • wskazuje na mapie świata obszary aktywne sejsmicznie • wykazuje związki między płytową budową litosfery, a występowaniem zjawisk wulkanicznych i trzęsień ziemi • wymienia na podstawie schematu elementy budowy wulkanu • wymienia przykłady wulkanów i wskazuje je na mapie • omawia skutki wulkanizmu i trzęsień ziemi 3.5 • podręcznik i zeszyt ćwiczeń „Puls Ziemi 1” • atlas geograficzny „Polska, kontynenty, świat” • komputer z dostępem do internetu i rzutnikiem multimedialnym (w miarę możliwości szkoły) • multimedialne programy edukacyjne, np. CD-ROM „Puls Ziemi 1” (zagadnienie 5) • albumy, czasopisma, postery, fotografie, przeźrocza, film edukacyjny • analizowanie infografiki „Wulkan” zamieszczonej w podręczniku • metody aktywizujące • rozmowa nauczająca o podstawowych założeniach teorii płyt litosfery z wykorzystaniem schematów płyt litosfery • analiza rozmieszczenia stref sejsmicznych i wulkanicznych na Ziemi na podstawie map tematycznych • analiza występowania, przebiegu i skutków zjawisk wulkanicznych i trzęsień ziemi na podstawie dostępnych źródeł • przygotowanie portfolio „Katastrofalne trzęsienia ziemi i wybuchy wulkanów” 25. Jak powstały góry? • Geneza gór • Góry pojedyncze • Góry zrębowe • Góry fałdowe • Krajobraz górski • Wielkie formy ukształtowania powierzchni Ziemi Uczeń poprawnie: • wymienia nazwy orogenez i rodzaje gór • wyjaśnia znaczenie terminów: „ruchy górotwórcze”, „góry fałdowe”, „góry zrębowe” • wymienia i charakteryzuje wielkie formy ukształtowania powierzchni Ziemi • wskazuje na mapie świata przykłady gór fałdowych, wulkanicznych i zrębowych • omawia różnice między górami fałdowymi a zrębowymi • określa na podstawie danych statystycznych ukształtowanie powierzchni kontynentów 3.5 3.7 • podręcznik i zeszyt ćwiczeń „Puls Ziemi 1” • atlas geograficzny „Polska, kontynenty, świat” • komputer z dostępem do internetu i rzutnikiem multimedialnym (w miarę możliwości szkoły) • multimedialne programy edukacyjne, np. CD-ROM „Puls Ziemi 1” (zagadnienie 5) • albumy, czasopisma, postery, fotografie, przeźrocza, film edukacyjny • metody aktywizujące • omówienie rozmieszczenia gór na Ziemi na podstawie mapy ogólnogeograficznej • analiza porównawcza gór fałdowych, zrębowych i wulkanicznych • określanie na podstawie danych statystycznych ukształtowania powierzchni kontynentów i dna wszechoceanu • analiza rozmieszczenia wielkich form ukształtowania powierzchni lądów i dna oceanicznego na podstawie mapy • przygotowanie prezentacji „Góry świata” VI. Rzeźbiarze powierzchni Ziemi 26. Niszczenie skał • Procesy zewnętrzne i wewnętrzne kształtujące powierzchnię Ziemi • Wietrzenie • Ruchy masowe 27. Procesy krasowe • Procesy krasowe • Formy krasu powierzchniowego • Formy krasu podziemnego Uczeń poprawnie: • wymienia nazwy procesów zewnętrznych kształtujących rzeźbę powierzchni Ziemi • wyjaśnia znaczenie terminów: „wietrzenie”, „erozja” • wymienia i charakteryzuje rodzaje wietrzenia oraz formy powstałe w ich wyniku • rozpoznaje na ilustracjach formy terenu powstałe na skutek wietrzenia • opisuje wybrane przykłady ruchów masowych • posługuje się ze zrozumieniem pojęciem wietrzenia i erozji • charakteryzuje rodzaje wietrzenia i formy terenu powstałe w jego wyniku • omawia uwarunkowania wietrzenia i ruchów masowych 3.6 3.7 • podręcznik i zeszyt ćwiczeń „Puls Ziemi 1” • atlas geograficzny „Polska, kontynenty, świat” • komputer z dostępem do internetu i rzutnikiem multimedialnym (w miarę możliwości szkoły) • multimedialne programy edukacyjne, np. CD-ROM „Puls Ziemi 1” (zagadnienie 6) • albumy, czasopisma, postery, fotografie, przeźrocza, film edukacyjny • metody aktywizujące • omówienie genezy, przebiegu i efektów wybranych procesów egzogenicznych na podstawie dostępnych źródeł • zajęcia terenowe „Rozpoznawanie aktualnie zachodzących procesów wietrzenia i ruchów masowych w swoim regionie” • przygotowanie prezentacji „Wietrzenie i ruchy masowe” Uczeń poprawnie: • wyjaśnia terminy: „krasowienie”, „erozja” • wymienia nazwy skał, które ulegają krasowieniu • omawia procesy krasowe i wyjaśnia, w jaki sposób powstają formy krasowe • rozpoznaje przykłady form krasowych występujących na powierzchni i w głębi Ziemi • wskazuje na mapie ogólnogeograficznej regiony, w których występują zjawiska krasowe • charakteryzuje na podstawie schematu budowę jaskini oraz występujące w niej formy krasowe 3.6 3.7 • podręcznik i zeszyt ćwiczeń „Puls Ziemi 1” • atlas geograficzny „Polska, kontynenty, świat” • komputer z dostępem do internetu i rzutnikiem multimedialnym (w miarę możliwości szkoły) • multimedialne programy edukacyjne, np. CD-ROM „Puls Ziemi 1” (zagadnienie 6) • albumy, czasopisma, postery, fotografie, przeźrocza, film edukacyjny • analizowanie infografik „Rzeźba krasowa” i „Jaskinia Raj” zamieszczonych w podręczniku • metody aktywizujące • omówienie genezy, przebiegu i efektów procesów krasowych na podstawie dostępnych źródeł • przygotowanie prezentacji „Formy krasowe” • zajęcia terenowe „Rozpoznawanie aktualnie zachodzących procesów krasowych oraz form powstałych w ich wyniku w swoim regionie” 28. Praca rzeki • Działalność rzeki • Górny odcinek rzeki • Środkowy odcinek rzeki • Dolny odcinek rzeki Uczeń poprawnie: • wyjaśnia znaczenie terminów: „erozja wgłębna”, „erozja boczna”, „akumulacja” • wskazuje na mapie świata przykłady rzek posiadających ujście deltowe i lejkowate • wyjaśnia proces powstawania delty i meandrów • podaje przykłady form erozji i akumulacji rzecznej • omawia warunki sprzyjające powstawaniu delt oraz ujść lejkowatych • przedstawia rzeźbotwórczą działalność rzeki w górnym, środkowym i dolnym odcinku • rozpoznaje i opisuje w terenie formy rzeźby powstałe w wyniku działalności rzeki 3.6 3.7 • podręcznik i zeszyt ćwiczeń „Puls Ziemi 1” • atlas geograficzny „Polska, kontynenty, świat” • komputer z dostępem do internetu i rzutnikiem multimedialnym (w miarę możliwości szkoły) • multimedialne programy edukacyjne, np. CD-ROM „Puls Ziemi 1” (zagadnienie 6) • albumy, czasopisma, postery, fotografie, przeźrocza, film edukacyjny • analizowanie infografiki „Działalność rzek” zamieszczonej w podręczniku • metody aktywizujące • omówienie genezy, przebiegu i efektów pracy rzeki • rozpoznawanie typów ujść rzek na podstawie mapy ogólnogeograficznej • zajęcia terenowe „Rozpoznawanie aktualnie zachodzących procesów erozji, akumulacji i transportu rzeki oraz form powstałych w ich wyniku w swoim regionie” • przygotowanie prezentacji „Praca rzeki” 29. Lodowce i lądolody • Powstawanie i ruch lodowca • Formy polodowcowe • Lodowce górskie • Działalność lądolodów • Zlodowacenia Uczeń poprawnie: • wyjaśnia znaczenie terminu „granica wiecznego śniegu” • wskazuje na mapie świata obszary występowania lądolodów • podaje różnice między lodowcem górskim a lądolodem • dostrzega związek między warunkami klimatycznymi a występowaniem lodowców górskich i lądolodów na kuli ziemskiej • rozpoznaje i podpisuje na schemacie formy polodowcowe • wymienia przykłady form powstałych w wyniku działalności lodowców górskich i lądolodów • charakteryzuje rzeźbotwórczą działalność lodowców górskich i lądolodów 3.6 3.7 • podręcznik i zeszyt ćwiczeń „Puls Ziemi 1” • atlas geograficzny „Polska, kontynenty, świat” • komputer z dostępem do internetu i rzutnikiem multimedialnym (w miarę możliwości szkoły) • multimedialne programy edukacyjne, np. CD-ROM „Puls Ziemi 1” (zagadnienie 6) • albumy, czasopisma, postery, fotografie, przeźrocza, film edukacyjny • analizowanie infografik „Lodowce górskie” i „Działalność lądolodów” zamieszczonych w podręczniku • metody aktywizujące • omówienie genezy, przebiegu i efektów pracy lodowców i lądolodów • zajęcia terenowe „Rozpoznawanie form polodowcowych w swoim regionie” • porównanie rzeźby polodowcowej w górach i na nizinach na podstawie ilustracji i fotografii zamieszczonych w podręczniku • przygotowanie prezentacji „Działalność lodowców i lądolodów” 30. Działalność wiatru • Działalność wiatru • Pustynie • Pustynne formy terenu • Wydmy Uczeń poprawnie: • wyjaśnia znaczenie terminów: „korazja”, „niecka deflacyjna”, „wydma paraboliczna”, „barchan”, „grzyb skalny” • wskazuje na mapie świata wybrane pustynie • wymienia rodzaje pustyń ze względu na budowę i położenie • omawia przykłady form powstałych na skutek erozyjnej i akumulacyjnej działalności wiatru • wskazuje różnice między barchanem a wydmą paraboliczną • omawia wpływ szaty roślinnej na rzeźbotwórczą działalność wiatru 3.6 3.7 31. Praca morza • Niszcząca działalność morza • Powstawanie klifu • Budująca działalność morza • Powstawanie mierzei • Typy wybrzeży Uczeń poprawnie: • wyjaśnia znaczenie terminu „abrazja” • omawia przykłady form powstałych w wyniku rzeźbotwórczej działalności morza • omawia na podstawie ilustracji proces powstawania klifu i mierzei • wymienia najważniejsze typy wybrzeży morskich i wskazuje je na mapie świata • wyjaśnia genezę poszczególnych typów wybrzeży morskich 3.6 3.7 • podręcznik i zeszyt ćwiczeń „Puls Ziemi 1” • atlas geograficzny „Polska, kontynenty, świat” • komputer z dostępem do internetu i rzutnikiem multimedialnym (w miarę możliwości szkoły) • multimedialne programy edukacyjne, np. CD-ROM „Puls Ziemi 1” (zagadnienie 6) • albumy, czasopisma, postery, fotografie, przeźrocza, film edukacyjny • metody aktywizujące • omówienie genezy, przebiegu i efektów działalności wiatru • zajęcia terenowe „Rozpoznawanie aktualnie zachodzących procesów erozji, akumulacji i transportu wskutek działalności wiatru oraz form powstałych w ich wyniku w swoim regionie” • przygotowanie prezentacji „Działalność wiatru” lub „Pustynie świata” • podręcznik i zeszyt ćwiczeń „Puls Ziemi 1” • atlas geograficzny „Polska, kontynenty, świat” • komputer z dostępem do internetu i rzutnikiem multimedialnym (w miarę możliwości szkoły) • multimedialne programy edukacyjne, np. CD-ROM „Puls Ziemi 1” (zagadnienie 6) • albumy, czasopisma, postery, fotografie, przeźrocza, film edukacyjny • analizowanie infografik „Typy wybrzeży” i „Atole koralowe” zamieszczonych w podręczniku • metody aktywizujące • zajęcia terenowe „Rozpoznawanie aktualnie zachodzących procesów erozji, transportu i akumulacji oraz form powstałych w wyniku działalności morza” • omówienie uwarunkowań powstania klifu i mierzei na podstawie ilustracji zamieszczonych w podręczniku • rozpoznawanie typów wybrzeży na mapie ogólnogeograficznej • przygotowanie prezentacji „Typy wybrzeży morskich” 32. Podsumowanie i sprawdzenie wiadomości z rozdziałów „Wnętrze Ziemi” i „Rzeźbiarze powierzchni Ziemi” VII. Tajemnice natury 33. Gleba. Strefa • Budowa profilu glebowego życia • Rozmieszczenie gleb • Biosfera Uczeń poprawnie: • wykazuje wpływ klimatu na zróżnicowanie roślinności i gleb na Ziemi 3.4 • podręcznik i zeszyt ćwiczeń „Puls Ziemi 1” • atlas geograficzny „Polska, kontynenty, świat” • komputer z dostępem do internetu i rzutnikiem • Strefy roślinne na Ziemi • wyjaśnia znaczenie terminów: „gleba”, „żyzność gleby” • wymienia czynniki glebotwórcze • wymienia najważniejsze rodzaje gleb strefowych i astrefowych na Ziemi • wskazuje i charakteryzuje poziomy glebowe na podstawie schematu profilu glebowego • wymienia i charakteryzuje główne strefy roślinne na kuli ziemskiej oraz wskazuje je na mapie świata multimedialnym (w miarę możliwości szkoły) • multimedialne programy edukacyjne, np. CD-ROM „Puls Ziemi 1” (zagadnienie 7) • plansze interaktywne • albumy, czasopisma, postery, fotografie, przeźrocza, film edukacyjny • analizowanie infografiki „Strefy roślinne” zamieszczonej w podręczniku • metody aktywizujące • analiza rozmieszczenia stref roślinno-glebowych na Ziemi na podstawie map tematycznych • analiza porównawcza mapy klimatycznej i stref roślinno-glebowych oraz wykazanie uwarunkowań rozmieszczenia stref klimatyczno-roślinno-glebowych • analiza profili glebowych • przygotowanie prezentacji „Strefy roślinno-glebowe na Ziemi” • zajęcia terenowe „Roślinność i gleba najbliższej okolicy”
