biologia_W_IIIB

WYMAGANIA NA POSZCZEGÓLNE OCENY
biologia, klasa IIIB
Romana Rygielska
1. Ocena dopuszczająca:
- omawia rolę wody w organizmach,
- wymienia pokarmy bogate w cukry, tłuszcze, białka,
- wskazuje z czego są zbudowane białka,
-wskazuje na schemacie komórki błony biologiczne,
- omawia podstawową budowę błony biologicznej,
- omawia budowę komórki roślinnej i zwierzęcej,
- wskazuje rolę jądra komórkowego,
- wskazuje DNA jako źródło informacji genetycznej,
- wskazuje rolę mitotycznego podziału komórki,
- wskazuje przykłady dziedziczenia cech,
- podaje przykłady prostych krzyżówek jednogenowych,
- wskazuje jak dziedziczą się grupy krwi ABO,
- określa kariotyp człowieka,
- wyjaśnia co to jest genom człowieka,
- podaje różnicę między chorobami genetycznymi i wadami wrodzonymi,
- wyjaśnia, czym zajmuje się ekologia,
- wskazuje zależności i organizmów od środowiska,
- wskazuje przystosowania organizmów do życia w środowisku wodnym i lądowym,
- wymienia antagonistyczne i nieantagonistyczne formy współżycia,
- podaje przykłady tych form,
- wyjaśnia, czym jest drapieżnictwo,
- nazywa poszczególne ogniwa łańcucha pokarmowego,
- uzasadnia konieczność segregacji śmieci,
- proponuje działania ograniczające zużycie wody i energii,
- wskazuje bezpośrednie dowody ewolucji,
- wyjaśnia, co to są skamieniałości,
- wymienia nazwisko twórcy teorii ewolucji,
- wymienia swoiste cechy ludzkie.
2. Ocena dostateczna:
- wskazuje na podstawie analizy diagramu skład atmosfery, hydrosfery, litosfery i
biosfery,
- określa rolę cukrów, tłuszczów, białek,
- wykazuje różnorodność białek,
- wymienia funkcje błony komórkowej,
- określa znaczenia błon biologicznych,
- rozpoznaje elementy budowy komórki roślinnej i zwierzęcej, porównuje komórki,
- wie, że chromosomy znajdują się w jadrze komórkowym,
- wymienia rodzaje RNA, podaje znaczenie,
- omawia zależność między genem, a cechą,
- określa, co to jest replikacja DNA,
- wykazuje konieczność redukcji materiału genetycznego podczas mejozy,
- wyjaśnia podstawowe pojęcia genetyczne: allel, homozygota, heterozygota, fenotyp,
genotyp,
- analizuje krzyżówki jednogenowe,
- wskazuje jak dziedziczą się grupy krwi układu Rh,
- podaje zasadę dziedziczenia płci u człowieka,
- wskazuje przykłady chorób genetycznych,
- wskazuje praktyczne wykorzystanie osiągnięć ekologii,
- wyjaśnia, co to są zasoby i czynniki środowiska,
- definiuje pojęcie czynnika ograniczającego,
- wyjaśnia, co to jest współbiesiadnictwo, protokooeracja, symbioza,
- wyjaśnia, co to jest konkurencja,
- określa, na czym polega istota drapieżnictwa,
- wskazuje różnice między łańcuchem pokarmowym i siecią pokarmową,
- zwraca uwagę na straty energii w każdym ogniwie łańcucha,
- wyjaśnia, na czym polega zjawisko ocieplania klimatu,
- wyjaśnia, co to są odnawialne i nieodnawialne zasoby środowiska,
- wskazuje na sposoby wytwarzania mniejszej ilości odpadów,
- wyjaśnia, co to jest ewolucja,
- podaje przykłady pośrednich dowodów ewolucji,
- wymienia czynniki ewolucji i podaje ich charakterystykę,
- określa stanowisko człowieka w przyrodzie.
3. Ocena dobra:
- omawia skład atmosfery, hydrosfery, litosfery i biosfery,
- zapisuje sumaryczne wzory cukrów prostych, dwucukrów i wielocukrów,
- wymienia grupy lipidów i określa ich rolę,
- wymienia funkcje białek,
- wykazuje różnorodność błon biologicznych w komórce,
- wyjaśnia, co to są chromatyna i chromosomy,
- omawia znaczenie chromoplastów i leukoplastów,
- wyjaśnia, co to jest kod genetyczny,
- określa znaczenie rekombinacji genetycznej,
- omawia pierwsze prawo Mendla,
- wykazuje znaczenie praw Mendla dla rozwoju genetyki,
- zapisuje krzyżówki genetyczne dotyczące grup krwi,
- rozpoznaje na schematach chromosomy płci człowieka,
- podaje przykłady różnego dziedziczenia cech człowieka,
- omawia choroby sprzężone z płcią,
- wskazuje zadania stojące przed ekologią,
- wyjaśnia pojęcie nisza ekologiczna,
- opisuje nisze ekologiczne pospolitych gatunków roślin i zwierząt,
- charakteryzuje nieantagonistyczne formy współżycia,
- omawia na wybranych przykładach zjawisko konkurencji,
- opisuje przykłady drapieżnictwa,
- wyjaśnia, dlaczego drapieżnictwo ma korzystny wpływ na populacje ofiary,
- wymienia różnice w przystosowaniach do zdobywania pokarmu między
drapieżnikami właściwymi, pasożytami i roślinożercami,
- objaśnia, dlaczego łańcuch pokarmowy składa się z ograniczonej liczby ogniw,
- podaje definicje ekosystemu, biotopu, biocenozy, podaje przykłady,
- opisuje piramidę pokarmową,
- podaje argumenty za i przeciw budowie elektrowni atomowej,
- wskazuje problemy związane ze składowaniem i utylizacją odpadów,
- wskazuje na wybranych przykładach różnicę między pośrednimi i bezpośrednimi
dowodami ewolucji,
- wyjaśnia, na czym polega działanie doboru naturalnego,
- uzasadnia powstanie ras w obrębie gatunku człowieka.
4. Ocena bardzo dobra:
- uzasadnia jedność chemiczną świata organizmów,
- porównuje budowę i rolę cukrów, tłuszczów i białek,
- wyjaśnia biologiczne podłoże różnorodności białek,
- ukazuje zależność budowy błony biologicznej od pełnionej funkcji,
- omawia rolę chromatyny i chromosomów,
- wykazuje różnorodność budowy komórek roślinnych od położenia w roślinie,
- wyjaśnia, w jaki sposób geny informują o budowie białek,
- omawia przebieg syntezy białek w komórce,
- omawia przebieg mitozy, mejozy,
- wyjaśnia na wybranych przez siebie przykładach jedność i różnorodność
organizmów,
- wyjaśnia, na czym polega konflikt Rh,
- wyjaśnia znaczenie poznania genomu człowieka,
- wyjaśnia, na czym polega terapia genowa,
- wyjaśnia związki między ekologią i innymi dziedzinami nauk,
- definiuje pojęcie czynnika ograniczającego i podaje przykłady,
- podaje najważniejsze czynniki, których wartość różnicuje warunki życia w wodzie i
na lądzie,
- wskazuje różnice między antagonistycznymi formami współżycia organizmów,
- uzasadnia znaczenie konkurencji w rozwoju osobnika i gatunku,
- wyjaśnia wzajemny wpływ drapieżników i ofiar,
- wymienia różnice w przystosowaniach drapieżników i ofiar,
- posługując się przykładami tworzy piramidy pokarmowe,
- wie, co oznaczają pojęcia obieg materii i przepływ energii,
- wyjaśnia, na czym polega ocieplanie się klimatu i jakie mogą być tego
konsekwencje,
- wskazuje możliwości odzyskania odpadów i oczyszczania ścieków,
- podaje możliwości pozyskiwania nowych źródeł energii,
- wyjaśnia, dlaczego organizmy żyjące na Ziemi są w pewnym stopniu spokrewnione,
- charakteryzuje na wybranych przykładach formy przejściowe i relikty,
- charakteryzuje sposób powstawania gatunków,
- wskazuje główne kierunki rozprzestrzeniania się rodzaju Homo.
5. Ocena celująca:
- uzasadnia jedność organizmów i jednocześnie ich różnorodność,
- w sposób całościowy porównuje białka, tłuszcze, cukry,
- porównuje transport czynny i bierny przez błonę biologiczną,
- porównuje budowę elementów komórki roślinnej i zwierzęcej,
- omawia zależność między budową i funkcją DNA,
- szczegółowo omawia biosyntezę białka,
- porównuje mitozę i mejozę,
- ocenia aktualność praw Mendla,
- rozwiązuje krzyżówki genetyczne dotyczące dziedziczenia chorób genetycznych,
- charakteryzuje wybrane choroby genetyczne,
- omawia kierunki rozwoju genetyki,
- porównuje antagonistyczne formy współżycia,
- porównuje nieantagonistyczne formy współżycia,
- charakteryzuje obieg materii i przepływ energii,
- omawia problemy współczesnego świata dotyczące ekologii,
- charakteryzuje etapy antropogenezy,
- omawia założenia teorii ewolucji Darwina.