POZIOM KONIECZNY

Kryteria oceniania z przyrody kl. V
POZIOM KONIECZNY
Na ocenę dopuszczającą uczeń:
- zna podstawowe pojęcia z zakresu fizyki
- opisuje zjawisko ruchu
- odróżnia znaczenie terminów: szybkość i prędkość
- oblicza masę podając jej jednostki
- wymienia ciała niebieskie
- wymienia fazy Księżyca
- wymienia podstawowe elementy Układu Słonecznego
- określa kształt Ziemi
- wymienia nazwiska odkrywców i podróżników
- wskazuje na globusie południki, równoleżniki i równiki
- wyjaśnia pojęcia współrzędnych geograficznych: długość i szerokość
- wyjaśnia co nazywamy siatką geograficzna a co kartograficzną
- rozumie pojęcia czasu miejscowego, strefowego i urzędowego
- opisuje zmiany widomego ruchu Słońca po sklepieniu niebieskim
- nazywa strefy oświetlenia Ziemi
- definiuje pojęcie atomu i cząsteczki, pierwiastka i związku chemicznego
- opisuje podstawowe cechy charakterystyczne drobinowej budowy ciał stałych, cieczy i gazów
- nazywa strefy powłoki ziemskiej
- nazywa typy skał budujących Ziemię
- nazywa kontynenty i oceany występujące na Ziemi
- wymienia rodzaje pionowych i poziomych ruchów wód morskich
- wyjaśnia pojęcia: jezioro, strumień, rzeka
- nazywa warstwy wód podziemnych
-wymienia zjawiska optyczne występujące w przyrodzie
- nazywa strefy klimatyczne występujące na Ziemi
- nazywa strefy roślinne występujące na Ziemi
- zna budowę mikroskopu
- nazywa i wymienia elementy budowy komórki roślinnej i zwierzęcej
- nazywa sposób odżywiania się roślin oraz zwierząt
- zna podstawowe wiadomości z zakresu życia organizmów jednokomórkowych
- rozpoznaje 2 gatunki grzybów jadalnych i 2 trujących
- zna zasady zbierania grzybów
- wymienia miejsca występowania porostów i ich znaczenie w przyrodzie
POZIOM PODASTAWOWY
Na ocenę dostateczną ponadto uczeń:
- wyjaśnia na czym polega względność ruchu
- opisuje cechy prędkości jako wielkości wektorowej
- wyjaśnia pojęcie bezwładności ciał
- wymienia nazwiska sławnych astronomów
- definiuje rok świetlny
- wyjaśnia związek miedzy fazami Księżyca a jego ruchem wokół Ziemi
- wymienia nazwy planet Układu Słonecznego w zależności od odległości od Słońca
- wyjaśnia zjawisko zaćmienia Księżyca i Słońca
- wyjaśnia pojęcia: atmosfera, biegun niebieski, geoida, biegun północny, biegun południowy, zenit, południk
- definiuje pojęcie równika i równoleżnika
- wskazuje na globusie półkule północna i południową, wschodnią i zachodnią
- opisuje podział stopni na minuty, minuty na sekundy
- wyjaśnia odwzorowanie kartograficzne
- wyjaśnia na jakiej podstawie określamy czas miejscowy oraz strefowy
- opisuje położenie Ziemi względem słońca 22 czerwca, 21 marca, 23 września i 22 grudnia
- wskazuje na mapie strefy oświetlenia Ziemi
- podaje przykłady zjawisk świadczących o nieustannym ruchu drobin
- wyjaśnia czym jest roztwór i zawiesina
- odróżnia masę ciała od jego ciężaru
- zna wzór na obliczenie gęstości
- podaje przykłady skał osadowych, magmowych i przeobrażonych
- wskazuje na mapie kontynenty, przykłady wysp, archipelagów i przesmyków wyjaśniając ich pojęcia
- wyjaśnia pojęcia: morze śródziemne ,morze przybrzeżne, ocean, cieśnina i zatoka
- wymienia genetyczne typy jezior
- wyjaśnia co nazywamy granica wiecznego śniegu
- wyjaśnia proces powstawania tęczy
- wymienia elementy klimatu i pogody
- wskazuje występowanie poszczególnych stref klimatycznych i roślinnych
- wykonuje preparat mikroskopowy
- dokonuje podziału elementów komórki roślinnej i zwierzęcej na żywe i martwe
- dostrzega i omawia różnice miedzy komórka roślinną a zwierzęcą
- określa źródła zdobywania pokarmu przez rośliny i zwierzęta
- buduje prostą sieć pokarmowa w wybranym systemie
- wymienia sposoby odżywiania, oddychania, rozmnażania bakterii
- omawia znaczenie bakterii
- dokonuje podziału glonów, omawia ich budowę
- rozróżnia pozytywna i negatywną role glonów w przyrodzie
- omawia budowę komórki drożdży, sposób rozmnażania się
- omawia istotę mikoryzy
- rozpoznaje pospolite grzyby jadalne i trujące
- pozytywna i negatywna działalność grzybów
- wymienia przykłady znaczenia porostów
POZIOM ROZSZERZONY
Na ocenę dobrą ponadto uczeń:
- ilustruje za pomocą wektora prędkość ciała
- mierzy wartość siły za pomocą przyrządów pomiarowych podając odpowiednie jednostki
- wyjaśnia związek pomiędzy masa ciała a jego ciężarem
- uzasadnia potrzebę lokalizacji obserwatoriów astronomicznych wysoko w górach
- klasyfikuje planety ze względu na rozmiary, odległość od Słońca i budowę
- wyjaśnia zjawisko zaćmienia Słońca
- ocenia jak rozwój nauki i techniki przyczynił się do odkryć geograficznych
- wykreśla na globusie indukcyjnym południki, równoleżniki i równik
- określa wartości jakie może przyjmować szerokość i długość geograficzna
- określa współrzędne geograficzne
- opisuje geocentryczny i heliocentryczny model Układu Słonecznego
- wymienia następstwa ruchu obrotowego Ziemi
- wymienia zasady podziału Ziemi na strefy czasowe, strefy oświetlenia
- wyjaśnia podstawowe właściwości ciał stałych, cieczy i gazów w oparciu o ich budowę drobinową
- opisuje proces powstawania skał magmowych, osadowych i przeobrażonych
- opisuje położenie kontynentów względem siebie
- określa położenie oceanów względem kontynentów
- wskazuje oceany, przykłady mórz
- opisuje zróżnicowanie temperatury powierzchniowych wód oceanów
- wskazuje przykłady zimnych i ciepłych prądów morskich
- opisać sposób powstawania poszczególnych typów jezior
- opisać wygląd lodowców dolinnych i lądolodów
- podaje przykłady krain geograficznych występujących w poszczególnych strefach klimatycznych
- wymienia czynniki, które wpływają na zróżnicowanie roślinności na świeci
- określa rolę poszczególnych struktur komórkowych
- interpretuje cechy wspólne w budowie komórki roślinnej i zwierzęcej
- wyjaśnia na czym polega drapieżnictwo, saprobiontyzm, drapieżnictwo
- wyjaśnia na czym polega ruch u zwierząt i roślin
- omawia budowę komórki bakterii, uzasadnia role bakterii w oczyszczaniu ścieków
- omawia choroby przenoszone przez bakterie, którymi człowiek może zarazić się od zwierząt
- określa pojecie plecha
- rozpoznaje i nazywa poszczególne struktury komórkowe glonu
- wymienia czynności życiowe skrętnicy
- przyporządkowuje organizmy żywe do poszczególnych stref życia w wodach słonych
- wyjaśnia dlaczego substancje organiczne SA niezbędne do życia grzybów
- określa zastosowanie drożdży w gospodarce człowieka
- wymienia sposoby rozmnażania się grzybów
- wyjaśnia dlaczego porosty są wrażliwe na zanieczyszczenia
POZIOM DOPEŁNIAJĄCY
Na ocenę bardzo dobrą ponadto uczeń:
- tłumaczy związek pomiędzy ruchem dziennym Słońca, a ruchem wirowym Ziemi
- oblicza szybkość ciała na podstawie przebytej drogi i czasu ruchu
- ocenia wpływ Słońca i innych ciał niebieskich na życie ludzi
- tłumaczu okresowość zaćmienia Księżyca i Słońca w powiązaniu z ich względnym ruchem
- wyjaśnia dlaczego Ziemia spłaszczona jest na biegunach
- określa cechy południków, równoleżników i równika
- określa szerokość i długość geograficzną dowolnego miejsca na Ziemi
- określa współrzędne geograficzne punktów i obszarów na mapie z dokładnością do 1 stopnia
- oblicza różnicę czasu miejscowego miedzy dowolnymi miejscami na Ziemi
- wskazuje i nazywa przykładowe strefy czasowe
- opisuje zjawiska przyrodnicze obserwowane w najbliższym otoczeniu w kategoriach oddziaływań
zachodzących pomiędzy drobinami
- opisuje podobieństwa i różnice w budowie wewnętrznej cieczy i gazów
- opisuje budowę skorupy ziemskiej
- rozpoznaje i klasyfikuje próbki skał
- uporządkowuje kontynenty według wielkości
- wskazuje przebieg umownych granic między kontynentami
-uporządkowuje oceany według wielkości
- opisuje cyrkulacje prądów morskich na kuli ziemskiej
- wskazuje przykłady największych i najgłębszych jezior na poszczególnych kontynentach
- ocenia znaczenie wód podziemnych dla życia ludzi
- powiązuje barwę nieba z efektem rozpraszania światła
- opisuje średni przebieg temperatury i opadów w ciągu roku w podanych krainach geograficznych
- ocenia żyzność wskazanych gleb
- wyjaśnia brak ściany komórkowej w komórce zwierzęcej
- uzasadnia dlaczego fotosynteza zachodzi głównie w liściach
- porównuje cechy istot żywych w świecie roślin i zwierząt
- porównuje oddychanie tlenowe z beztlenowym
- analizuje schemat obiegu azotu
- omawia rolę bakterii dla życia człowieka
- charakteryzuje objawy chorób bakteryjnych
- przyporządkowuje chorobę do bakterii, które ja wywołują
- rozpoznaje poszczególne glony jednokomórkowe
- uzasadnia w jaki sposób skrętnica oddycha, odżywia się i rozmnaża
- ocenia wpływ zanieczyszczenia wody na Zycie glonów
- określa rolę grzybów powodujących pleśnienie produktów spożywczych
- omawia sposób oddychania drożdży
- analizuje budowę grzyba pod kątem cech różniących grzyby jadalne od trujących
- ocenia rolę grzybów niejadalnych i trujących w ekosystemie leśnym
- posługuje się skalą porostową w celu określenia stopnia skażenia atmosfery
POZIOM TWÓRCZY
Na ocenę celującą ponadto uczeń:
- formułuje wnioski
- planuje i przeprowadza doświadczenia
- zdobywa informacje potrzebne do rozwijania zainteresowań przedmiotowych
- analizuje materiały i wykorzystuje je do uogólniania faktów
- jest laureatem konkursu przyrodniczego
- wykazuje się wiedzą pozaprogramową