WYMAGANIA EDUKACYJNE Z GEOGRAFII Dział programu PÓŁROCZE I I. Podstawy geografii II. Ruchy Ziemi KLASA I dopuszczający dostateczny dobry bardzo dobry Uczeń: określa kształt i wymiary Ziemi wskazuje na mapie poszczególne kontynenty i oceany określa na mapie współrzędne geograficzne wyjaśnia: skala, plan, mapa rozróżnia rodzaje skali mapy wyjaśnia różnice między siatką geograficzną a kartograficzną Uczeń: oblicza odległość rzeczywistą w terenie, posługując się skalą mapy wyjaśnia: poziomica, wysokość względna i bezwzględna klasyfikuje mapy ze względu na skalę i treść wyjaśnia różnice między mapą a planem miasta Uczeń: wyjaśnia różnice między elipsoidą a geoidą określa współrzędne geograficzne w stopniach i minutach, lokalizuje miejsca na mapie na podstawie współrzędnych oblicza wysokość względna i bezwzględną punktów na mapie poziomicowej wyjaśnia: galaktyka, Droga Mleczna, konstelacja wskazuje różnice między Ziemią a innymi ciałami niebieskimi US omawia różnice między teoria heliocentryczna a geocentryczną wyjaśnia przyczyny występowania dnia i nocy polarnej wymienia nauki zajmujące się badaniem poszczególnych sfer Ziemi opisuje poszczególne warstwy atmosfery analizuje przyczyny zróżnicowania elementów klimatu wykreśla klimatogramy na podstawie danych klimat. wymienia i wskazuje na mapie prądy ciepłe i zimne, największe rzeki i jeziora rozpoznaje rodzaje ujść rzek: lejkowe i deltowe Uczeń: przedstawia ewolucję poglądów na temat kształtu i wymiarów Ziemi oblicza skalę, znając odległość rzeczywistą i odległość na mapie analizuje mapy w różnej skali wyjaśnia: wszechświat, planeta, gwiazda, księżyc, ruch obrotowy, górowanie Słońca, czas słoneczny, strefowy, urzędowy, ruch obiegowy Ziemi, równonoc, przesilenie letnie, zimowe, dzień i noc polarna wymienia planety Układu Słonecznego, daty rozpoczęcia pór roku III. Atmosfera i hydrosfera wymienia sfery Ziemi wyjaśnia: atmosfera, troposfera, wiatr, ciśnienie atmosferyczne, klimat, pogoda, hydrosfera wskazuje na mapie obszary o największych i najmniejszych wartościach temperatury i opadów wymienia przykłady wiatrów stałych i zmiennych wymienia elementy klimatu i czynniki klimatotwórcze, strefy klimatyczne podaje przykłady wód powierzchniowych i podziemnych wymienia kolejno planety US, porównuje cechy korzystając z danych liczbowych określa czas strefowy korzystając z mapy omawia następstwa ruchu obrotowego i obiegowego Ziemi, oświetlenie Ziemi w pierwszych dniach pór roku wskazuje obszary gdzie występują dni i noce polarne opisuje sfery Ziemi i zależności między sferami wymienia zjawiska atmosferyczne oblicza śr. temp. powietrza, amplitudę temp., roczna sumę opadów na podstawie danych klimatologicznych opisuje elementy klimatu i czynniki klimatotwórcze opisuje strefy klimatyczne wyjaśnia: pływy, zasolenie, gejzer, firn, granica wiecznego śniegu, dorzecze, zlewisko, działał wodny, rzeka główna ocenia znaczenie lotów kosmicznych w rozwoju nauki wyjaśnia znaczenie linii zmiany daty omawia zastosowanie gnomonu oblicza wysokość Słońca nad horyzontem w pierwszych dniach astronomicznych pór roku omawia wpływ człowieka na funkcjonowanie sfer Ziemi omawia przyczyny powstawania bryzy, fenu na podstawie rysunku analizuje cechy klimatów strefowych i astrefowych oraz współzależności między sferami klimatycznymi a roślinnymi omawia przyczyny występowania ruchów wody morskiej: falowania, pływów, prądów morskich PÓŁROCZE II - nazywa strefy wnętrza ziemi - zna nazwy najpopularniejszych skał - podaje przykłady gospodarczego wykorzystania skał i minerałów - wyjaśnia: wulkan, lawa, magma, góry - wskazuje na mapie świata obszary aktywne sejsmicznie - wymienia typy gór (fałdowe, wulkaniczne, zrębowe). - omawia temperaturę i ciśnienie w głębi ziemi - wyjaśnia przyczyny ruchów skorupy ziemskiej - wyjaśnia: minerał, skała, rozpoznaje podstawowe skały - rozumie przyczyny wulkanizmu i trzęsienia ziemi - wskazuje na mapie świata przykłady gór zrębowych, fałdowych, wulkanicznych - wyjaśnia metody badania wnętrza ziemi - omawia podział skał ze względu na genezę powstania - rozumie i wyjaśnia termin orogeneza, wymienia orogenezy w dziejach ziemi, odczytuje z tablicy stratygraficznej wydarzenia dotyczące ruchów górotwórczych V. Procesy zewnętrzne kształtujące powierzchnię Ziemi - wyjaśnia: wietrzenie, podaje rodzaje wietrzenia - rozumie różnicę między budująca a niszczącą działalnością rzeki, podaje rodzaje ujść rzecznych - wyjaśnia: proces krasowienia, podaje przykłady form krasowych - wyjaśnia: granica wiecznego śniegu, pokazuje na mapie świata lodowce i lądolody - wyjaśnia na czym polega rzeźbotwórcza działalność wiatru, morza - analizuje działalność akumulacyjną i erozyjną rzeki, wiatru i morza posługując się schematami lub rysunkami - wyjaśnia genezę wybrzeży morskich - wyjaśnia różnice między stalaktytem a stalagmitem - analizuje schemat jaskini - wyjaśnia: wydma, barchan, niecka deflacyjna, korazja VI. Pedosfera i biosfera - wyjaśnia: gleba, proces glebotwórczy, znaczenie poziomu próchnicznego - rozumie wpływ klimatu na rozwój roślinności - wymienia główne strefy roślinne na ziemi i pokazuje na mapie świata - wyjaśnia różnice między wietrzeniem fizycznym a chemicznym - omawia proces powstawania delty - podaje przykłady form erozji rzecznej - wymienia regiony ze zjawiskami krasowymi - wyjaśnia różnicę między lodowcem a lądolodem - podaje przykłady form będących efektem działalności lodowca oraz erozyjnej i akumulacyjnej działalności wiatru - wymienia typy wybrzeży, pokazuje na mapie - wyjaśnia jak powstaje próchnica - wskazuje na schemacie poziomy glebowe - omawia strefy klimatyczno - glebowe IV. Wnętrze Ziemi - omawia etapy powstawania gleb - wymienia rodzaje gleb strefowych i astrefowych - analizuje mapy rozmieszczenia roślinności Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który nie opanował wiadomości i umiejętności wymaganych na ocenę dopuszczającą. Poziom dopełniający – celujący Uczeń - potrafi selekcjonować i hierarchizować wiadomości z zakresu środowiska przyrodniczego; - w trakcie swoich wypowiedzi korzysta z mapy oraz trafnie posługuje się terminologią geograficzną; - odnosi sukcesy w konkursach geograficznych. - opisuje poszczególne warstwy w głębi ziemi, omawia metody badawcze wnętrza ziemi - charakteryzuje warunki powstawania poszczególnych rodzajów skał - omawia procesy wewnętrzne zachodzące na granicy płyt litosfery - analizuje schematy powstawania gór fałdowych i zrębowych - omawia działalność rzeki w górnym, środkowym i dolnym biegu - omawia wpływ lodowców na rzeźbę gór, charakteryzuje rzeźbę polodowcową obszarów nizinnych - wskazuje różnice między wydma paraboliczną a barchanem - wymienia i omawia rodzaje pustyń - porównuje profile glebowe - wskazuje związki między rodzajem gleb a klimatem i roślinnością.