Rozkład przestrzenny opadów atmosferycznych w dorzeczu górnej

Rozkład przestrzenny opadów atmosferycznych
w dorzeczu górnej Wisły
Opady średnie roczne ( 1952 – 1981 )
Marta Cebulska, Robert Szczepanek, Robert Twardosz
Rozkład przestrzenny opadów atmosferycznych
w dorzeczu górnej Wisły
Opady średnie roczne ( 1952 – 1981 )
Kraków 2013
Recenzenci:
prof. dr hab. Tadeusz Niedźwiedź
prof. dr hab. inż. Bogdan Wolski
Skład tekstu :
Małgorzata Ciemborowicz
Projekt okładki:
Elżbieta Bilska-Wodecka
© Wydział Inżynierii Środowiska Politechniki Krakowskiej
Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego
Wydanie pierwsze
Kraków 2013
I S B N 978-83-88424-91-5
Wydawcy :
Politechnika Krakowska im. T. Kościuszki
Wydział Inżynierii Środowiska
ul. Warszawska 24, 31-155 Kraków
tel. +48 12 628 28 01, fax +48 12 628 30 80
www.wis.pk.edu.pl
Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego
ul. Gronostajowa 7, 30-387 Kraków
tel. +48 12 664 52 50, fax +48 12 664 53 85
www.geo.uj.edu.pl
Licencja :
Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 Unported (CC BY-SA 3.0)
Druk :
http :// creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/
KNOW-HOW Piotr Kaczmarczyk
ul. Chełmońskiego 255
Cytowanie :
31-348 Kraków
Cebulska M., Szczepanek R., Twardosz R., 2013, Rozkład przestrzenny opadów
tel. +48 12 622 85 60
atmosferycznych w dorzeczu górnej Wisły. Opady średnie roczne ( 1952 – 1981 ),
www.dhk.com.pl
W I S P K, I G i G P U J, Kraków
Spis treści
Zarys treści . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7
5.7. Dorzecze Wisłoki. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56
Abstract. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7
5.8. Dorzecze Wisłoka. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60
5.9. Dorzecze Sanu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64
1. Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9
2. Obszar badań . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
6. Opady średnie roczne i dokładność ich szacowania
w całym dorzeczu górnej Wisły. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69
3. Materiały źródłowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17
3.1. Dane opadowe. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17
7. Strefy opadów średnich rocznych o różnej wysokości . . . . . . . . . . 73
3.2. Dane numeryczne. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18
Literatura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79
4. Zastosowane metody i narzędzia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27
Spis rysunków / List of figures. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81
4.1. Interpolacja przestrzenna opadów. . . . . . . . . . . . . . . . . 27
Spis tabel / List of tabels . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83
4.2. Dokładność szacowania wysokości opadów. . . . . . . . . . . . . 28
4.3. Wizualizacja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28
5. Opady średnie roczne i dokładność ich szacowania
w poszczególnych dorzeczach górnej Wisły. . . . . . . . . . . . . . . 29
5.1. Dorzecze Przemszy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29
5.2. Dorzecze Soły. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34
5.3. Dorzecze Skawy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38
5.4. Dorzecze Raby. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42
5.5. Dorzecze Dunajca. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47
5.6. Dorzecze Nidy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52
Zarys treści
Abstract
Rozkład przestrzenny opadów atmosferycznych
The spatial distribution of precipitation
w dorzeczu górnej Wisły.
in the Upper Vistula river basin.
Opady średnie roczne ( 1952 – 1981 )
Average annual precipitation ( 1952 – 1981 )
W opracowaniu przedstawiono rozkład przestrzenny średnich rocznych sum
The study presents the spatial distribution of the average annual precipitation
in the Upper Vistula river basin and its tributary basins. The study is based
on the total average annual precipitation data from the period 1952 – 1981.
During this period, the observation network was the densest and its records got
published. Using data from several stations the study proved that the average
precipitation during the period did not differ at a statistically significant level
from the long-term average of the period 1881 – 2010. From among 583 active
weather stations and precipitation posts 408 offered relatively complete data
sets and were selected. The 2D R S T method was used to calculate the spatial
opadów atmosferycznych w poszczególnych dorzeczach górnej Wisły oraz
całym dorzeczu. Podstawę opracowania stanowią średnie sumy z trzydziestolecia 1952 – 1981. W tym okresie sieć stacji pomiarowych była najgęstsza, a wyniki
z obserwacji publikowane. Na podstawie danych z kilkunastu stacji wykazano, że
średnie opady w przyjętym do badań okresie nie różnią się istotnie statystycznie
od średnich sum wieloletnich 1881 – 2010. Spośród 583 działających stacji meteorologicznych i posterunków opadowych do opracowania wybrano 408 stacji,
z których dysponowano w miarę kompletnymi ciągami obserwacyjnymi. Rozkład
przestrzenny opadów opracowano na podstawie metody 2D R S T na modelu
rastrowym programu G R A S S G I S 7.0. Izohiety roczne wykreślono co 25 mm.
Opracowano także mapy sumarycznych błędów — błędu standardowego średniej
rocznej sumy opadów i błędu interpolacji opadów.
distribution of precipitation in the raster model of the G R A S S G I S 7.0 package.
Isohyets were set at the interval of 25 mm. Total error maps were also made,
i.e. of the standard error of the average annual precipitation and the precipitation interpolation error.
7
1. Wprowadzenie
Niniejsze opracowanie jest pokłosiem wieloletniej współpracy między Zakładem
rzeźby terenu, co powoduje, że do opracowania rozkładu przestrzennego opa-
Klimatologii Instytutu Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu
dów konieczne jest uwzględnienie danych obserwacyjnych z dużej liczby stacji
Jagiellońskiego a Katedrą Hydrauliki i Hydrologii Instytutu Inżynierii i Gospodarki
meteorologicznych i posterunków opadowych, najlepiej z długich, przynaj-
Wodnej Wydziału Inżynierii Środowiska Politechniki Krakowskiej.
mniej 30-letnich serii chronologicznych, reprezentujących wszystkie jednostki
Jego celem jest przedstawienie rozkładu przestrzennego sum rocznych opadów atmosferycznych w dorzeczu górnej Wisły w granicach terytorium Polski,
fizycznogeograficzne. Zasoby danych meteorologicznych z całego obszaru są
pokaźne [ 3 ], jednak – jak dotąd – nie w pełni były wykorzystane.
z uwzględnieniem potrzeb projektowania inżynierskiego. Obraz geograficzny
Pionierskim opracowaniem opadów w Karpatach była praca Geograficzne roz-
opadów pokazano w obrębie najważniejszych dorzeczy lewobrzeżnych – Przemszy
mieszczenie opadów atmosferycznych w krajach karpackich E. Romera z 1895 roku
i Nidy, oraz prawobrzeżnych – Soły, Skawy, Raby, Dunajca, Wisłoki, Wisłoka
[ 29 ]. Podstawą tego opracowania były roczne opady z 238 stacji, z czego 124 sta-
( dopływu Sanu ) i Sanu oraz w całym dorzeczu. Obraz rozkładu opadów uzu-
nowiły stacje z dawnej Galicji z lat 1876 – 1890. Mapy rozkładu opadów w poszcze-
pełniają mapy sumarycznych błędów wynikających z błędu metody interpolacji
gólnych latach okresu 1895 – 1912 na obszarze górnej Wisły, będącym w grani-
opadów i błędu standardowego średniej wieloletniej sumy opadów. Na podstawie
cach zaboru austriackiego, znajdujemy w rocznikach hydrograficznych Jahrbuch
tych sumarycznych błędów opracowano mapy zmienności opadów o wysokości
Hydrographischen Zentralbureaus k. k. Ministerium fűr őffentliche Arbeiten [ 12 ].
600, 700, 800 i 900 mm. Na mapach tych wykreślono także izohiety roczne opra-
W okresie powojennym ukazał się atlas opadów opracowany przez W. Wi-
cowane przez W. Wiszniewskiego [ 38 ], J. Stachý’ego [ 33 ] oraz T. Niedźwiedzia
szniewskiego [ 38 ]. Z Atlasu tego wciąż korzystają inżynierowie ; odczytują
i B. Obrębską-Starklową [ 20 ]. Obszar badań cechuje się dużym zróżnicowaniem
z niego opady średnie – miesięczne i roczne. Podstawą opracowania tego atlasu
9
były średnie opady z lat 1891-1930. Drugą ważną pozycją jest Atlas hydrologiczny
zachowania ciągłości rozkładu średnich opadów. Wybrana metoda interpolacji,
Polski pod red. J. Stachý’ego [ 33 ], w którym opracowano m.in. maksymalne opady
oprócz prostoty, powinna zapewniać wyniki porównywalne ( w zakresie błędów
dobowe o prawdopodobieństwie 1 %, 10 % i 50 %. Podstawą wykreślenia tych map
interpolacji ) z wynikami otrzymanymi w podobnych obszarach. Ze względu
były maksymalne sumy dobowe opadów z lat 1951 – 1975. W Atlasie klimatycz-
na duży subiektywizm oraz złożoność metod geostatystycznych, zdecydowano
nym Polski pod red. W. Wiszniewskiego [ 39 ], jest przedstawiony m.in. rozkład
się w tej pracy zastosować metodę krzywych sklejanych. Zastosowanie metody
przestrzenny opadów średnich miesięcznych wyznaczonych z lat 1931 – 1960
krzywych sklejanych pozwoliło uzyskać pierwiastek średniego błędu kwadra-
i 1951 – 1960. Jest także mapa rocznych opadów w dorzeczu górnej Wisły opra-
towego ( R M S E ) około 140 mm w przypadku średnich rocznych opadów na
cowana przez T. Niedźwiedzia i B. Obrębską-Starklową na podstawie śred-
obszarze Półwyspu Iberyjskiego [ 22 ]. Bardziej zaawansowaną metodę krzy-
nich rocznych opadów z lat 1951 – 1970 [ 20 ]. W Atlasie klimatu Polski pod red.
wych sklejanych ( R S T ) zaproponowali H. Mitasova i L. Mitas [ 18 ]. Metoda
H. Lorenc [ 14 ] do opracowania rozkładu przestrzennego opadów w Polsce wyko-
ta została zastosowana z powodzeniem do opracowania przestrzennego roz-
rzystano dane tylko ze stacji synoptycznych. Z obszaru dorzecza górnej Wisły
kładu opadów na obszarze całej Słowacji [ 11 ], a autorzy uzyskali błąd R M S E
uwzględniono opady zaledwie z 11 stacji. W najnowszej publikacji I M G W P I B
około 90 mm.
[ 40 ] znajdujemy średnie obszarowe sumy opadów ( 1961 – 2007 ) w regionach
Do opracowania rozkładu przestrzennego opadów w tej pracy została zastoso-
fizycznogeograficznych według podziału J. Kondrackiego. Na uwagę zasługują
wana metoda 2 D R S T. Autorzy pomyślnie zweryfikowali tę metodę przy opraco-
także prace dotyczące oceny przydatności algorytmów przestrzennej estymacji
waniu rozkładu przestrzennego opadów w dorzeczu Soły, uzyskując R M S E równe
opadów w Polsce [ 31, 32 ].
98 mm [ 36 ].
Opracowanie rozkładu przestrzennego opadów, zwłaszcza z punktu widzenia potrzeb inżynierskich, wymaga doboru takiej metody interpolacji, która
Autorzy serdecznie dziękują Panu dr. Wojciechowi Maciejowskiemu za uwagi
będzie możliwa do zastosowania w obszarach przylegających, dając możliwość
dotyczące opracowania mapy regionów fizycznogeograficznych.
10
2. Obszar badań
Obszar badań stanowi południowa część dorzecza górnej Wisły, zamknięta prze-
W regionie klimatu górskiego występuje wyraźnie zaznaczona piętrowość kli-
krojem wodowskazowym w Zawichoście. Powierzchnia tego obszaru wynosi
matyczna, przejawiająca się spadkiem temperatury powietrza i wzrostem opadów
około 51 000 km 2, czyli jedną czwartą powierzchni całego dorzecza Wisły [ 4 ].
atmosferycznych wraz ze wzrostem wysokości. M. Hess [ 10 ] wydzielił tu sześć
Dorzecze górnej Wisły charakteryzuje się znaczną asymetrią ; część prawobrzeżna
pięter klimatycznych : umiarkowanie ciepłe, umiarkowanie chłodne, chłodne,
jest prawie 3-krotnie większa. Około połowę obszaru górnej Wisły obejmują
bardzo chłodne, umiarkowanie zimne i zimne. Północną granicę tego regionu
dorzecza Sanu i Dunajca ( rys. 2.1, tab. 2.1 ). Większość dopływów górnej Wisły
klimatycznego stanowi w przybliżeniu przebieg izotermy rocznej 7 ° C, pokrywa-
ma swoje źródła w Karpatach i na wyżynach.
jący się z progiem Beskidów. W najwyższej części Tatr Polskich średnia roczna
Dorzecze górnej Wisły obejmuje województwa południowej i południowo-
temperatura powietrza spada do –4 ° C. Średni gradient temperatury wynosi
-wschodniej Polski : śląskie, małopolskie, świętokrzyskie, podkarpackie i lubelskie.
0,5 ° C / 100 m. Na obszarze tym występują kotliny śródgórskie : Kotlina Orawsko-
Obejmuje swoim zasięgiem trzy duże jednostki fizycznogeograficzne – Karpaty,
Nowotarska, Rów Podtatrzański i Kotlina Żywiecka.
Kotliny Podkarpackie i Wyżyny Małopolskie ( rys. 2.2 ).
Na obszarze badań występują cztery regiony klimatyczne ( rys. 2.3 ) [ 20 ].
Granice regionu klimatu Pogórza Karpackiego wyznacza przebieg izotermy
rocznej 7 ° C od południa i 8 ° C od północy. W tym regionie znajduje się śród-
Są to regiony klimatu :
górska Kotlina Sądecka, gdzie również tworzą się inwersje temperatury. Region
– górskiego – z piętrami klimatycznymi,
klimatu kotlin podgórskich obejmuje Kotliny Podkarpackie z kilkoma obsza-
– Pogórza Karpackiego,
rami o dużych wpływach miejsko-przemysłowych. Średnia roczna tempera-
– kotlin podgórskich,
tura na tym obszarze wynosi około 8 ° C. Północną część obszaru badań stanowi
–wyżyn.
region klimatu wyżyn z pięcioma podregionami. Większa część tego obszaru jest
11
w zasięgu klimatu umiarkowanego ciepłego ( temperatura średnia roczna 7–8 ° C ) ;
w najwyższej części tego regionu ( Góry Świętokrzyskie ) występuje umiarkowanie
chłodne piętro klimatyczne, ze średnią roczną temperaturą poniżej 6 ° C.
Na obszarze dorzecza górnej Wisły występuje bardzo duże zróżnicowanie opadów atmosferycznych. Wielkość opadów zależy nie tylko od cyrkulacji atmosferycznej, ale także od wysokości terenu ( na ogół wzrost opadów wraz z wysokością ), długości geograficznej ( spadek wielkości opadów z zachodu na wschód,
tzn. ze wzrostem stopnia kontynentalizmu ) oraz formy terenu ( niższe są opady
w formach wklęsłych ).
Tabela 2.1. Powierzchnia ważniejszych dopływów Wisły
w obrębie dorzecza górnej Wisły [ 4 ]
Table 2.1. Square area of major tributary basins
in the Upper Vistula river basin [ 4 ]
Dopływ
( P )rawy /( L )ewy
Soła ( P )
1 390,6
Skawa ( P )
1 160,1
Raba ( P)
1 537,1
Dunajec ( P )
6 804,1
Wisłoka ( P )
4 110,2
San ( P )
12
Powierzchnia
( km 2 )
16 861,3
Przemsza ( L )
2 121,5
Nida ( L )
3 865,4
Cebulska M., Szczepanek R., Twardosz R., 2013,
Rozkład przestrzenny opadów atmosferycznych w dorzeczu górnej Wisły. Opady średnie roczne ( 1952 – 1981 ), W I S P K, I G i G P U J, Kraków
Rys. 2.1. Dorzecza górnej Wisły
Fig. 2.1. Upper Vistula river basins
13
Cebulska M., Szczepanek R., Twardosz R., 2013,
Rozkład przestrzenny opadów atmosferycznych w dorzeczu górnej Wisły. Opady średnie roczne ( 1952 – 1981 ), W I S P K, I G i G P U J, Kraków
Rys. 2.2. Regiony fizycznogeograficzne ; na podstawie [ 1, 2, 6 ]
14
Fig. 2.2. Physical geographic regions, based on [ 1, 2, 6 ]
Cebulska M., Szczepanek R., Twardosz R., 2013,
Rozkład przestrzenny opadów atmosferycznych w dorzeczu górnej Wisły. Opady średnie roczne ( 1952 – 1981 ), W I S P K, I G i G P U J, Kraków
Rys. 2.3. Regiony klimatyczne ; na podstawie [ 20 ]
Fig. 2.3. Climate regions, based on [ 20 ]
15
3. Materiały źródłowe
W celu uzyskania obszernej i wiarygodnej bazy danych dokonano weryfika-
3.1. Dane opadowe
cji wielu materiałów źródłowych z publikowanymi sumami rocznymi opadów
atmosferycznych w dorzeczu górnej Wisły. Korzystano z następujących publikacji:
Do opracowania rozkładu przestrzennego opadów atmosferycznych konieczne
– G. Hellmanna (1906), Die Niederschläge in den Norddeutschen Stromgebieten [ 9 ],
było utworzenie wiarygodnej bazy danych z możliwie jak największej liczby stacji
– Sprawozdań Komisji Fizjograficznej P A U [ 30 ],
meteorologicznych i posterunków opadowych, obejmującej długi, przynajmniej
– Materiałów do Klimatografii Galicji [ 17 ],
trzydziestoletni okres obserwacji. W ramach galicyjskiej sieci obserwacji mete-
– Jahrbuch Hydrographischen Zentralbureaus k. k. Ministerium fűr őffentliche
orologicznych funkcjonowała gęsta sieć stacji i posterunków pomiarowych, obej-
Arbeiten [ 12 ],
– Roczników hydrograficznych, meteorologicznych oraz opadowych ( P I H M,
I M G W P I B ) [ 28 ],
mowała ona jednak krótki okres ciągłych obserwacji w latach 1895 – 1912 [ 35 ].
Po roku 1945 służba meteorologiczna w Polsce dysponowała gęstą siecią stacji
i posterunków opadowych, z których wyniki były publikowane. Od lat 1980.
– Materiałów do bilansu wodnego Polski [ 16 ],
zaprzestano publikowania wyników z obserwacji meteorologicznych, a liczba
– Materiałów publikowanych przez Główny Urzęd Statystyczny [ 27 ],
stacji ulegała zmniejszaniu. Spośród 583 stacji meteorologicznych i posterunków
– Strony internetowe:
opadowych działających w tym czasie wybrano 408 stacji ( tab. 3.1 ), równomier-
– National Climatic Data Center ( N C D C ) www.ncdc.noaa.gov,
nie rozmieszczonych w dorzeczu z prawie kompletnymi ciągami chronologicz-
– European Climate Assessment & Dataset ( E C A & D ) www.eca.knmi.nl ,
nymi z lat 1952 – 1981 ( rys. 3.1 ). W przypadku niekompletnych danych na danej
–www.ogimet.com.
stacji uzupełniano je przy użyciu powszechnie stosowanych metod w klimatologii.
17
W przypadku pięciu stacji ( Klimczok, Pilsko, Przehyba, Turbacz i Jaworzyna
Numeryczny model terenu pochodzi z misji Shuttle Radar Topography Mission
Krynicka ) średnie opady należy traktować jako orientacyjne ze względu na krótki
( S R T M -3 ), a jego rozdzielczość terenowa wynosi około 90 m [ 37 ]. Przebieg gra-
okres obserwacji. Ponadto z okresu wieloletniego 1881 – 2010 udało się utwo-
nicy Polski pochodzi z projektu Natural Earth [ 19 ].
rzyć jednorodną bazę danych rocznych sum opadów atmosferycznych z 19 stacji
dorzecza górnej Wisły ( rys. 3.1 ). Dane te posłużyły do porównania średnich opadów rocznych w latach 1952–1981 na tle średnich opadów w okresie 1881 – 2010,
Tabela 3.1. Wykaz stacji meteorologicznych i posterunków opadowych co pozwoliło dokonać oceny reprezentatywności okresu 1952 – 1981 do opracowa-
Table 3.1. List of weather stations and precipitation posts nia przestrzennego rozkładu opadów ( tab. 3.2 ). Wyznaczone średnie roczne sumy
opadów w latach 1952 – 1981 na większości stacji okazały się wyższe od średnich
Lp.
Nazwa stacji
z lat 1881 – 2010, a tylko w Wiśle, Rzeszowie i Sanoku niższe. Różnice średnich
opadów na żadnej stacji nie przekraczają jednak progu istotności statystycznej
( α = 0,05 ) ( tab. 3.2 ), można zatem uznać przyjęty okres 1952 – 1981 za reprezentatywny do analizy średnich rocznych opadów atmosferycznych w dorzeczu górnej
Wisły. Jak pokazują wyniki badań M. Cebulskiej i in. [ 3 ], opady roczne w dorzeczu
górnej Wisły nie wykazują istotnych statystycznie trendów zmian wieloletnich,
co wynika m.in. z ich dużej zmienności czasowej. Wyraźnie natomiast rysują się
krótkookresowe fluktuacje z na przemian występującym nadmiarem i niedoborem opadów. W przyjętym do analizy przestrzennego rozkładu opadów okresie
1952 – 1981 występowały zarówno małe sumy opadów, szczególnie w latach 1950.,
jak i duże sumy opadów w pojedynczych latach okresu 1960 –1 980 [ 36 ].
3.2. Dane numeryczne
Lokalizacje punktów pomiarowych opadów określono na podstawie współrzędnych geograficznych uzyskanych z roczników opadowych I M G W z dokładnością
do jednej minuty kątowej. W programie Q G I S 2.0 współrzędne te zostały przetransformowane do układu współrzędnych płaskich prostokątnych P L - 1992 ( tab. 3.1 ).
Warstwa hydrografii opiera się na Mapie Podziału Hydrograficznego Polski
( M P H P ). Na potrzeby tego opracowania dokonano generalizacji przebiegu cieków głównych w obszarze dorzecza górnej Wisły. Działy wodne poszczególnych
dorzeczy powstały w wyniki agregacji poligonów zlewni cząstkowych M P H P.
18
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
Wisła-Przysłup
Istebna-Stecówka
Wisła-Stożek
Wisła-Głębce Ustroń Równica-wieś
Wisła-Centrum
Ustroń Czantoria-Baranowa Wisła-Malinka
Brenna
Skoczów
Ochaby
Strumień
Wisła Wielka
Goczałkowice Zdrój
Grodziec Śląski
Rudzica
Klimczok
Wapiennica-zapora
Aleksandrowice
Rudołtowice
Straconka
Bielsko-Biała
Jawiszowice
Warszowice
Pawłowice
Pszczyna
Kobiór
Murcki
Tychy
Bieruń Stary
P śr.
( mm )
WISŁA
1437
1299
1278
1225
1321
1176
1256
1392
1192
959
883
848
803
831
1060
899
1391 ?
1298
1023
830
1141
1046
832
776
812
786
834
849
757
748
H
( m n.p.m. )
x
( m )
y
( m )
760
755
970
480
650
430
640
685
370
295
270
260
270
250
320
330
1010
480
398
260
450
325
250
270
270
270
257
320
270
255
497800
496400
487700
491300
489200
490600
484100
494200
495000
484200
483500
483500
484200
498600
490700
491400
500000
497800
500000
500000
508600
505000
509300
479900
479900
495000
494300
503600
498600
507100
192500
190300
192500
195900
205900
198100
201400
200300
205800
214800
220300
228100
229200
229200
217000
222500
207300
212500
214700
231400
214700
217000
233600
234800
231400
234700
244800
259200
251400
248100
Lp.
31.
32.
33.
34.
35.
36.
37.
38.
39.
40.
41.
42.
43.
44.
45.
46.
47.
48.
49.
50.
51.
52.
53.
54.
55.
56.
57.
Nazwa stacji
Ogrodzieniec
Piwoń
Łazy
Targoszyce
Ujejsce
Łosień
Ząbkowice
Dąbrowa Górnicza
Brudzowice
Brynica
Żyglin
Świerklaniec
Góra Siewierska
Czeladź
Sosnowiec
Katowice
Wolbrom Golczowice k. Olkusza Chechło
Błędów
Olewin
Bolesław
Ciężkowice
Maczki
Strzemieszyce Wielkie
Niwka
Dziećkowice
58. Bytom
59. Lipiny
60. Ryczów
61.
62.
63.
64.
65.
66.
67.
68.
Rycerka Górna
Rajcza
Zwardoń
Piekło
Sól
Rycerka Dolna
Milówka
Żabnica P śr.
( mm )
PRZEMSZA
760
747
801
693
704
772
732
730
717
767
752
702
690
722
780
735
722
787
712
739
755
792
743
766
786
706
719
KŁODNICA
749
725
PILICA
802
SOŁA
1255
988
1057
1083
989
1013
993
1202
H
( m n.p.m. )
x
( m )
y
( m )
390
300
350
340
285
360
310
300
320
285
310
285
370
280
255
284
370
330
320
310
390
315
285
260
285
245
250
536900
517700
528400
509200
517800
523500
516400
512800
512800
500000
496500
496400
505700
505000
507100
501400
553300
544100
537000
533400
540600
533500
523500
519200
519900
512100
515700
287100
290400
284800
284800
281500
275900
275900
272600
294800
289200
290300
284800
281400
272500
268100
267000
279500
278300
278200
276000
268200
268200
259300
267000
272600
262500
257000
290
295
494300
492900
275900
272500
435
542600
284900
710
490
674
605
530
535
445
550
503600
507200
497800
500000
505100
505800
505800
512300
178100
181400
181400
183600
181400
179200
189200
189200
Lp.
69.
70.
71.
72.
73.
74.
75.
76.
77.
78.
79.
80.
81.
82.
83.
84.
85.
86.
Nazwa stacji
Radziechowy
Żywiec
Korbielów
Pilsko
Sopotnia Mała
Koszarawa
Pewel Wielka
Rychwałdek
Lipowa
Szczyrk
Łodygowice
Kocierz Moszczanicki
Międzybrodzie Bialskie
Porąbka
Kozy
Kęty
Osiek
Oświęcim
87. Chrzanów
88. Wilamowice
89. Sidzina
90. Osielec
Babia Góra – Markowe
91.
Szczawiny
92. Zawoja
93. Zawoja II
94. Maków Podhalański
95. Sucha Beskidzka
96. Bieńkówka
97. Budzów
98. Leskowiec
99. Jaszczurowa
100. Ponikiew
101. Wadowice
102. Andrychów
103. Gierałtowice
104. Zator
105. Brzeźnica
106. Kalwaria Zebrzydowska
P śr.
( mm )
H
( m n.p.m. )
x
( m )
y
( m )
540
420
610
1270
540
580
550
520
530
520
370
410
321
310
395
275
265
235
507200
514400
525300
522900
519500
528900
527400
520200
507200
502200
509400
523800
514400
515800
510800
515800
517900
514300
198100
201400
189200
185100
192500
198100
200400
201400
203600
205800
207000
209200
214800
217000
218100
223700
231400
242500
295
295
530000
510800
251500
228100
550
420
552000
555500
192800
201700
1481
1192
538500
189000
1139
1204
976
1007
1080
924
1298
1012
1015
810
902
890
784
WISŁA
712
873
570
697
360
340
475
370
876
380
360
260
340
285
240
539700
537500
549000
543200
554000
548900
532400
537400
533800
535900
525200
527300
530800
198200
194900
207200
209400
211700
212700
214800
214900
218200
223800
220400
229300
237100
230
290
545200
548100
233800
222700
1152
939
1202
1394 ?
1185
1154
1178
1053
998
1296
908
1080
1036
1027
1026
873
838
773
WISŁA
801
881
SKAWA
865
922
19
Lp.
Nazwa stacji
107.
108.
109.
110.
111.
112.
113.
Siepraw
Radziszów
Tyniec Kraków Obser. Astronom. U J
Kraków Bielany Klasztor Libertów
Kraków Swoszowice
114.
115.
116.
117.
118.
119.
120.
Nowa Góra
Krzeszowice
Przeginia
Ujazd
Kraków Balice
Kraków Wola Justowska
Mydlniki 121. Skała
122. Ojców
123.
124.
125.
126.
127.
128.
129.
130.
131.
132.
133.
134.
135.
Kraków Łęg
Trzyciąż
Iwanowice
Prusy
Wieliczka
Igołomia
Wawrzeńczyce
Wola Batorska
Miechów
Polanowice
Skrzeszowice
Jakubowice
Radziemice
136.
137.
138.
139.
140.
141.
142.
143.
144.
Obidowa
Sieniawa
Raba Wyżna
Rabka
Luboń Wielki
Turbacz
Niedźwiedź
Mszana Dolna
Krzeczów
20
P śr.
( mm )
822
801
706
703
783
743
796
RUDAWA
823
773
778
707
714
656
711
PRĄDNIK
744
714
WISŁA
710
637
602
672
766
670
668
653
657
574
607
647
619
RABA
878
909
880
922
1042
1230?
895
894
950
H
( m n.p.m. )
x
( m )
y
( m )
285
220
210
206
315
314
240
569600
558800
557300
569400
560800
564500
566600
228500
231700
239500
245200
242900
234000
237400
450
285
445
260
237
205
220
542800
545000
549900
558600
557200
564400
560800
257100
251600
262800
251700
246200
245100
246200
410
370
560600
559200
262900
259500
200
390
275
280
241
202
195
205
292
255
240
210
220
573000
555500
569900
577200
577400
590800
592900
587400
573200
577100
582000
594200
589100
245200
272800
263000
250900
235300
248900
251100
241000
278600
259800
259800
257800
265500
805
600
550
510
1022
1240
490
411
540
570100
566600
563600
568600
572200
580800
578000
577900
564900
187400
185100
189500
195200
198500
187600
195300
202000
201800
Lp.
Nazwa stacji
145.
146.
147.
148.
149.
150.
151.
152.
153.
154.
Lubień
Węglówka
Stróża
Trzemeśnia
Dobczyce
Gdów
Trzciana
Łapanów
Grodkowice
Bochnia Chodenice 155.
156.
157.
158.
159.
160.
161.
162.
163.
Okulice
Uście Solne
Lipnica Dolna
Borzęcin
Jadowniki Mokre
Książ Wielki
Słaboszów
Sielec Kazimierza Mała
164.
165.
166.
167.
168.
169.
Stańcowa Śmietanowa
Zubrzyca Górna
Harkabuz
Jabłonka
Chyżne
170.
171.
172.
173.
174.
175.
176.
177.
178.
179.
180.
181.
182.
183.
Rozdziele
Hala Ornak
Kościelisko-Kiry
Witów
Czarny Dunajec
Nowe Bystre
Bańska Wyżna
Kasprowy Wierch
Myślenickie Turnie
Kuźnice
Dolina Strążyska
Antałówka
Jaszczurówka
Klikuszowa
P śr.
( mm )
H
( m n.p.m. )
929
1008
940
931
819
703
807
807
755
673
WISŁA
654
659
793
717
669
620
603
616
559
CZARNA ORAWA
1137
1154
923
975
747
790
DUNAJEC
785
1583
1297
1041
828
1051
958
1813
1453
1495
1345
1168
1222
933
x
( m )
y
( m )
360
460
307
320
306
240
240
236
285
200
570600
577800
566900
573400
579000
586200
599200
594800
591000
600300
206300
209700
215200
217500
224200
226500
221200
223400
235500
235700
195
190
280
200
185
250
255
200
185
608800
608600
609900
623000
623500
580200
590900
601100
609000
243600
251400
223600
246200
257300
287600
282200
273500
268100
760
785
700
795
615
680
539800
541900
547000
560000
550700
552200
184900
189300
184900
187300
178300
172800
545
1109
925
835
676
800
880
1991
1355
1024
920
930
870
685
604400
563300
565400
560300
561600
566800
571100
571300
571300
571300
567600
571200
572700
572400
213500
151800
159600
162800
174000
162900
170700
151800
154100
156300
157400
159600
157400
184100
Lp.
Nazwa stacji
184.
185.
186.
187.
188.
189.
190.
191.
192.
193.
194.
195.
196.
197.
198.
199.
200.
201.
202.
203.
204.
205.
206.
207.
208.
209.
210.
Nowy Targ
Zakopane
Gubałówka
Hala Gąsienicowa
Zazadnia
Poronin
Szaflary
Kowaniec
Waksmund
Dolina Pięciu Stawów
Morskie Oko
Roztoka
Łysa Polana
Bukowina Tatrzańska
Białka Łapsze Niżne
Czorsztyn Nadzamcze
Czorsztyn
Jaworki
Szczawnica
Krościenko
Ochotnica Górna
Ochotnica Dolna
Zalesie
Kamienica
Łącko
Jazowsko
211.
212.
213.
214.
215.
216.
217.
218.
219.
220.
221.
Wojkowa
Muszyna
Przehyba
Tylicz Huta
Krynica
Jaworzyna Krynicka
Żegiestów Piwniczna
Barcice
Stary Sącz
222. Świniarsko
223. Nowy Sącz
P śr.
( mm )
825
1142
1198
1668
1272
966
841
941
791
1762
1663
1437
1312
849
867
779
769
768
893
862
814
825
805
1008
763
736
743
POPRAD
799
726
960 ?
815
915
878
1089 ?
780
866
782
757
DUNAJEC
631
740
H
( m n.p.m. )
x
( m )
y
( m )
596
857
1007
1520
908
773
655
640
575
1670
1408
1100
987
868
700
600
650
496
500
506
452
620
480
670
452
357
350
574600
569000
567600
572800
578500
572600
574700
574600
578200
576400
578700
580100
581500
579900
579800
590700
596400
595700
612400
608800
603600
589000
596200
597500
597600
604900
610000
179700
159600
159600
154100
159700
163000
173000
181900
179700
150800
148600
152000
156400
165300
168600
171000
174500
174500
173700
173600
176800
184300
185600
195600
190100
188000
185800
680
445
1175
575
740
585
1025
460
379
320
317
645300
636500
613500
647200
642700
641400
637800
630600
624700
619400
617800
164400
166400
178900
172300
179900
172100
173900
168500
175000
186000
190500
295
292
619100
622800
196000
196100
Lp.
Nazwa stacji
224.
225.
226.
227.
228.
229.
230.
231.
232.
233.
234.
235.
236.
237.
238.
239.
240.
241.
Łabowa
Ptaszkowa
Zbyszyce
Świdnik
Rożnów
Gruszowiec
Dobra
Tymbark
Limanowa
Ujanowice
Czchów
Wojnicz
Berest
Grybów
Ciężkowice
Tuchów
Tarnów
Żabno
242.
243.
244.
245.
246.
247.
248.
249.
250.
251.
252.
253.
254.
255.
256.
257.
258.
259.
260.
261.
262.
263.
264.
265.
Konieczno
Oksa
Snochowice
Nagłowice
Rykoszyn
Małogoszcz Bartków
Święty Krzyż
Kielce-Suków
Daleszyce
Mąchocice
Bieliny Kapitulne
Morawica Skroniów
Jędrzejów
Kliszów Kopernia
Chroberz
Słupia Sędziszów
Strzeszkowice
Wodzisław Wiślica
Nowy Korczyn
P śr.
( mm )
928
858
677
776
728
1036
980
794
858
830
807
726
902
813
811
702
722
673
NIDA
634
699
650
650
624
650
678
861
649
623
670
694
689
597
669
583
572
582
662
672
611
625
629
601
H
( m n.p.m. )
x
( m )
y
( m )
470
520
310
300
284
685
465
385
437
280
325
210
510
330
278
235
209
185
635300
635800
620400
617500
620900
585100
590100
595100
602400
613100
620100
631200
642600
640800
642500
647200
643200
634300
186400
194200
205000
207100
212800
204300
206600
207800
204600
210400
218300
233000
183300
196600
214400
227900
241100
253100
260
235
240
225
270
260
330
575
260
260
295
300
240
256
260
205
190
180
290
270
220
235
175
170
574000
577600
593400
579100
598500
590100
615800
644300
619700
628200
626500
635800
615000
589800
591900
608200
606300
613600
568600
574300
592100
585000
619500
628200
326400
318700
343400
313200
334600
328900
347200
333500
329500
327500
340800
333200
321600
307800
307800
307000
297000
286000
307400
300900
296700
295500
277200
271900
21
Lp.
Nazwa stacji
266.
267.
268.
269.
270.
271.
272.
273.
274.
275.
276.
277.
Borusowa Szczucin Dąbrowa Tarnowska
Świerże
Wola Wadowska Radomyśl Wielki Chmielnik Szydłów
Sadków
Raków
Staszów
Połaniec
278.
279.
280.
281.
282.
283.
284.
285.
286.
287.
288.
289.
290.
291.
292.
293.
294.
295.
296.
297.
298.
299.
300.
301.
302.
303.
304.
305.
Lisia Góra
Krempna
Wysowa
Gorlice
Wójtowa
Bartne
Biecz-Grudna
Szerzyny
Cieklin
Barwinek
Jaśliska
Tylawa
Dukla
Jedlicze
Jasło
Gogołów
Brzostek
Jodłowa
Brzeziny
Pilzno
Czarna
Dębica Wielopole Skrzyńskie Ropczyce Ocieka
Przecław
Wola Mielecka
Gawłuszowice
22
P śr.
( mm )
WISŁA
591
598
650
688
623
664
610
606
621
583
579
603
WISŁOKA
707
863
829
772
806
1002
722
765
820
933
908
836
855
770
763
740
736
845
783
768
732
695
732
679
666
611
629
575
H
( m n.p.m. )
x
( m )
y
( m )
171
170
210
200
175
205
255
240
310
220
205
160
628200
648000
642800
651300
658200
664100
625200
641500
646700
644800
654200
661800
269600
274600
257800
259100
269300
261700
307400
305600
320200
314600
305900
289500
250
380
517
290
300
580
285
280
290
450
440
390
325
270
240
280
215
250
270
210
210
209
260
240
210
185
180
165
645200
680900
658000
656500
665800
668400
662100
661800
671700
694300
704300
695600
693800
689500
677900
679800
673800
666600
683000
664800
661000
675300
687900
686000
684300
676900
673100
669000
247800
186600
175900
202500
206200
191800
209400
219400
200800
177100
179700
181600
190400
209200
209900
223600
226400
226200
232300
237300
247200
245400
234700
248000
254600
262100
270900
286400
Lp.
Nazwa stacji
306.
307.
308.
309.
310.
311.
312.
313.
314.
315.
316.
317.
318.
319.
Bogoria Chorzelów
Budy Tuszowskie
Baranów Sandomierski
Tarnobrzeg Zdanów Sandomierz Mokoszyn
Kolbuszowa
Raniżów Stany Krawce
Grębów Wrzawy 320. Brzegi Dolne 321. Krościenko
322. Ustrzyki Dolne
323.
324.
325.
326.
327.
328.
329.
330.
331.
332.
333.
334.
335.
336.
337.
338.
339.
340.
341.
342.
343.
344.
Wetlina
Lutowiska
Teleśnica
Solina
Cisna
Terka
Myczkowce
Leszczowate
Bezmiechowa Dolna
Baligród-Mchawa
Lesko
Komańcza
Rzepedź
Szczawne
Zagórz
Sanok-Trepcza
Bukowsko
Temeszów
Izdebki
Dynów
Bachórz
Dubiecko
P śr.
( mm )
WISŁA
636
631
630
638
635
571
591
613
670
686
630
642
617
572
STRWIĄŻ
914
892
948
SAN
1154
990
953
899
1121
1050
866
1067
871
886
808
904
941
865
788
760
846
791
783
745
717
817
H
( m n.p.m. )
x
( m )
y
( m )
255
170
180
160
175
235
217
205
204
210
180
160
160
145
660400
674200
689800
668700
689000
679900
692000
695500
698100
711700
710900
706900
703900
701200
311700
278700
282600
295300
303700
320100
318300
318400
268500
269000
289000
298800
304300
318700
438
410
480
762300
765700
758800
182100
185600
179700
700
615
457
412
540
445
356
480
360
460
420
470
410
395
320
305
400
275
340
260
250
240
751500
769200
756100
750300
742400
749300
747900
756900
742500
739700
741200
723700
724900
728500
736600
731400
722300
732100
724700
732200
735100
743000
148200
160200
174100
173800
155600
164800
179200
187500
186800
167700
183400
167100
172700
175100
188800
191900
183700
208600
213900
223100
223200
222400
Lp.
Nazwa stacji
345.
346.
347.
348.
349.
350.
351.
352.
353.
354.
355.
356.
Bircza
Krasiczyn
Rybotycze
Przemyśl
Rokietnica
Duńkowice Młyny Laszki Jarosław Lubaczów Radawa
Sieniawa 357.
358.
359.
360.
361.
362.
363.
364.
365.
366.
367.
368.
369.
370.
371.
372.
373.
374.
375.
376.
377.
378.
379.
380.
Nowotaniec Wisłok Wielki Besko
Krosno Suchodół Iwonicz-Zdrój Wola Komborska Frysztak
Brzozów
Żarnowa Pstrągowa Tyczyn
Błażowa Rzeszów-Jasionka Miłocin Głogów Małopolski Łańcut Hucisko Jawornickie Kańczuga Pruchnik
Zarzecze
Studzian
Przeworsk
Grodzisko Dolne
381.
382.
383.
384.
Cieplice
Leżajsk
Majdan Sieniawski
Łowisko
P śr.
( mm )
841
734
847
688
691
682
670
661
677
654
684
647
WISŁOK
861
906
768
732
728
889
789
746
772
708
724
677
681
625
667
695
639
738
664
750
637
689
672
663
SAN
644
624
688
600
H
( m n.p.m. )
x
( m )
y
( m )
318
240
290
279
230
190
200
195
210
215
195
160
750200
762700
763400
772000
762000
778100
790200
779300
763500
794100
767900
756900
207200
218900
204500
219400
232200
240800
242600
246500
245700
264000
258200
263200
285
550
290
282
300
450
440
300
320
245
250
250
250
200
210
240
195
320
220
240
200
200
210
240
719300
716000
714500
699800
700500
702300
708900
688400
717700
702500
698700
716500
722600
714700
713100
712100
731100
745600
745100
752700
753000
748300
750500
746300
185800
176800
196700
205100
204000
196300
211000
221400
208000
227400
232900
238000
228200
246800
250100
257900
249700
229200
240400
231800
240700
248300
248400
261600
200
197
230
215
758700
743700
768600
726400
271100
270400
273800
275200
Lp.
385.
386.
387.
388.
389.
390.
391.
392.
393.
394.
395.
396.
397.
398.
399.
400.
401.
402.
403.
404.
405.
406.
407.
408.
Nazwa stacji
Trzeboś
Rudnik
Sarzyna
Łętownia
Jeżowe
Narol
Ruda Różaniecka
Cieszanów
Skwarki
Tarnogród
Obsza
Biszcza
Potok Górny
Wola Biłgorajska
Biłgoraj
Zwolaki
Nisko
Rozwadów Frampol Janów Lubelski Momoty Górne Domostawa
Lipa
Radomyśl P śr.
( mm )
659
628
715
666
590
748
747
670
768
648
641
633
668
653
605
676
693
616
648
693
725
692
669
627
H
( m n.p.m. )
220
175
170
190
185
275
235
225
200
215
220
195
215
215
205
170
165
160
240
230
185
205
165
150
x
( m )
y
( m )
724600
730700
736800
731200
723900
807900
797400
794300
800400
766600
782500
759200
753700
769000
762000
736100
721800
715800
759200
741300
741900
732000
718800
708300
266200
289800
281200
278700
283900
284800
280900
272900
292200
284800
280100
290000
285300
307200
304600
297800
299400
308100
317900
322600
309200
308800
319400
316700
P śr. – opad średni roczny z lat 1952 – 1981, H – wysokość stacji, x, y – lokalizacja stacji
w układzie współrzędnych PL – 1992.
P śr. – the average annual precipitation from the period 1952 – 1981, H – station altitude,
x, y – station location in the PL – 1992 coordinate system.
23
Tabela 3.2. Średnie roczne opady w okresie 1881 – 2010 i 1952 – 1981
na wybranych stacjach w dorzeczu górnej Wisły
Table 3.2. Average annual precipitation during the periods 1881 – 2010
and 1952 – 1981 at selected stations in the Upper Vistula river basin
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
Stacja
Katowice
Wisła
Bielsko-Biała
Żywiec
Wadowice
Maków Podhalański
Kraków
Rabka
Zakopane
Nowy Sącz
Tarnów
Krynica
Jasło
Dukla
Tarnobrzeg
Rzeszów
Jarosław
Sanok
Wetlina
P śr. ( 1881 – 2010 )
709
1180
992
884
775
926
683
885
1131
724
707
861
730
828
586
644
675
785
1083
σ – błąd standardowy średniej sumy opadów.
σ – standard error of the average precipitation.
24
P śr. ( 1952 – 1981 ) ± σ
(mm)
735 ± 21
1176 ± 33
1046 ± 33
939 ± 29
810 ± 18
976 ± 26
703 ± 20
922 ± 20
1142 ± 31
740 ± 21
722 ± 27
878 ± 27
763 ± 25
855 ± 31
635 ± 26
625 ± 26
677 ± 23
760 ± 26
1154 ± 41
Różnica
26
-4
54
55
35
50
20
37
11
16
15
17
33
27
49
-19
2
-25
71
Cebulska M., Szczepanek R., Twardosz R., 2013,
Rozkład przestrzenny opadów atmosferycznych w dorzeczu górnej Wisły. Opady średnie roczne ( 1952 – 1981 ), W I S P K, I G i G P U J, Kraków
Rys. 3.1. Punkty pomiarowe opadów ; oznaczenia numerów punktów pomiarowych zgodnie z tab. 3.2
Fig. 3.1. Precipitation measurement posts ; post numbering as in tab. 3.2
25
Cebulska M., Szczepanek R., Twardosz R., 2013,
Rozkład przestrzenny opadów atmosferycznych w dorzeczu górnej Wisły. Opady średnie roczne ( 1952 – 1981 ), W I S P K, I G i G P U J, Kraków
Rys. 3.2. Przebieg wieloletni sum rocznych opadów atmosferycznych ( 1881 – 2010 ) na wybranych stacjach ; linia czerwona oznacza 11-letnią średnią ruchomą
Fig. 3.2. Long-term variation of the annual precipitation totals ( 1881 – 2010 ) at selected stations ; the red curve represents the 11year moving average
26
4. Zastosowane metody i narzędzia
Dane o położeniu punktów pomiarowych i wielkości opadów zostały zgromadzone
– wymuszenie ( ang. tension ) φ,
w arkuszu kalkulacyjnym. Na ich podstawie w programie Q G I S 2.0 [ 26 ] opraco-
– wygładzenie ( ang. smoothning ) ω,
wano warstwę wektorową. Współrzędne geograficzne zostały przetransformowane
– skalowanie ( ang. vertical scaling ) c,
w programie Q G I S do układu współrzędnych płaskich prostokątnych P L -1992.
– anizotropia – obrót i skalowanie ( ang. anisotropy ) ( θ, s ).
Interpolacja przestrzenna opadów została przeprowadzona na modelu rastro-
Na podstawie wyników uzyskanych przez innych autorów [ 11, 18 ], przy-
wym programu G R A S S G I S 7.0 [ 7 ], w siatce kwadratowej o rozdzielczości
jęto obszary zmienności poszczególnych parametrów optymalizacji. Procedura
100 m x 100 m. Na modelu tym zostały również obliczone błędy interpolacji
interpolacyjna była prowadzona z wykorzystaniem modułu v.surf.rst programu
wysokości opadów. W celu redakcji map opadów uzyskane wyniki ( w postaci
G R A S S G I S, implementującego tę metodę interpolacji.
map rastrowych ) zostały ponownie zamienione na postać wektorową i opracowane w programie Q G I S.
Zastosowana metoda 2 D R S T interpolacji przestrzennej opadów atmosferycznych została pozytywnie zweryfikowana w dorzeczu Soły [ 36 ]. Uzyskany pierwiastek średniego błędu kwadratowego R M S E ( 98 mm ) jest porównywalny z wyni-
4.1. Interpolacja przestrzenna opadów
kami uzyskanymi przez autorów tej metody na obszarze całej Słowacji [ 11 ].
Należy podkreślić, że w metodzie 2 D R S T nie uwzględnia się rzeźby terenu.
Przy dużym zagęszczeniu stacji daje ona poprawne wyniki interpolacji.
Do opracowania rozkładu przestrzennego opadów zastosowano metodę 2 D R S T
Optymalizację parametrów przeprowadzono, wykorzystując metodę wzajemnej
( ang. Regularized Spline with Tension ) [ 11, 18 ]. Jest to czteroparametrowa metoda
weryfikacji ( ang. cross-validation ) [ 11 ]. Na podstawie jedynie dorzecza Soły opty-
krzywych sklejanych. Parametrami podlegającymi optymalizacji w tej metodzie są :
malne wartości parametrów wyniosły [ 36 ] :
27
φ = 45,0 ; ω = 0 ; c = 0 ; ( θ, s ) = 0
od pola opadu. Mapa pierwsza stanowiła górne ograniczenie obszaru opadu,
mapa druga dolne ograniczenie. Pozostała jedynie wektoryzacja odpowiednich
Dla całego dorzecza górnej Wisły wartości tych parametrów wyniosły :
izohiet z tych map rastrowych, a następnie wyznaczenie na modelu wektorowym
obszarów mieszczących się między nimi. W wyniku końcowym uzyskano mapę
φ = 25,0 ; ω = 0,1 ; c = 0 ; (θ, s ) = 0
z wybraną izohietą oraz obszarem, na którym może pojawić się taka sama wysokość opadu, przy uwzględnieniu błędów średniej sumy opadów na stacjach oraz
Należy pamiętać jednak o tym, że w celu zapewnienia ciągłości pola opadu,
parametry były optymalizowane w odniesieniu do całego dorzecza górnej Wisły.
błędów interpolacji. Obliczenia na mapach rastrowych zostały wykonane w programie G R A S S G I S.
Z tego powodu pole opadu w obszarach górskich o małym zagęszczeniu punktów
pomiarowych może sprawiać wrażenie nadmiernie uśrednionego. Na przykład,
w rejonie Gorców uzyskano duży błąd oszacowania opadów średnich rocznych.
4.3. Wizualizacja
W odniesieniu do całego dorzecza górnej Wisły uzyskano R M S E = 65 mm.
Redakcja map została przeprowadzona w programie Q G I S. Skale poszczegól-
4.2. Dokładność szacowania wysokości opadów
nych map dopasowano do obszaru drukowanego arkusza. Większość z nich
została przygotowana w skali 1 :500 000. Dorzecza większe, takie jak Dunajca czy
Sanu, zostały przygotowane w mniejszej skali. Z praktycznego ( inżynierskiego )
W odniesieniu do danych ze stacji meteorologicznych i posterunków opadowych
punktu widzenia ważniejszy od umieszczenia skali w postaci mianowanej był –
obliczono dwa rodzaje błędów : standardowy średniej sumy opadów oraz błąd
naszym zdaniem – wybór odpowiedniego układu współrzędnych oraz załączenie
interpolacji opadu. Błędy interpolacji opadu, obliczono stosując metodę wzajem-
podziałki przy każdej z map. Aby ułatwić korzystanie z map, przyjęto jako bazowy
nej weryfikacji. Aby uniknąć wzajemnego znoszenia się błędów ( niedoszacowanie
układ współrzędnych płaskich prostokątnych P L -1992, a na wszystkich mapach
i przeszacowanie ), przyjęto najbardziej niekorzystny scenariusz, uwzględniając
dodano siatkę kartograficzną.
ich wartość bezwzględną. Do interpolacji obydwu rodzajów błędów wykorzystano
Izohietę 700 mm, będącą blisko średniego opadu obszarowego w dorzeczu
wartości parametrów, które były przyjęte do interpolacji pola opadu. Uzyskano
górnej Wisły, przyjęto jako granicę zmiany barw. Izohiety przedstawiono co
dwa przestrzenne rozkłady błędów, które następnie zostały zsumowane.
25 mm, a poligony opadowe co 100 mm. Takie zagęszczenie izohiet, mniejsze od
Pytanie brzmi – w jaki sposób, mając na przykład izohietę 700 mm, pokazać
błędu oszacowania opadów przyjęto, ze względu na praktyczne ich wykorzystanie
zakres zmienności opadów średnich rocznych o tej wysokości? Czyli jak pokazać
w obliczeniach inżynierskich. Na mapach pokazano rozkład przestrzenny opadów
obszar, na którym przy znanych wielkościach błędów mogą pojawić się opady
w poszczególnych dorzeczach oraz w ich najbliższym sąsiedztwie. Sumaryczne
o zadanej wysokości. W tym celu opracowano dwie mapy pomocnicze. Na pierw-
błędy szacowania wysokości opadów zostały zobrazowane na mapach w postaci
szej z nich do obliczonego pola opadu dodano błędy, na drugiej z nich błędy odjęto
izolinii co 50 mm.
28
5. Opady średnie roczne i dokładność
ich szacowania w poszczególnych
dorzeczach górnej Wisły
5.1. Dorzecze Przemszy
Rzekę Przemszę tworzą Czarna Przemsza z Brynicą i Biała Przemsza, łączące
się w 23,25 km powyżej ujścia do Wisły. Za rzekę główną jest uważana Czarna
Dorzecze Przemszy zajmuje północno-zachodnią część dorzecza górnej Wisły,
Przemsza, która bierze swój początek w Bzowie. Przemsza uchodzi do Wisły
rozciągając się głównie na obszarze województwa śląskiego, a w mniejszej części
w miejscowości Pustynia [ 23 ].
małopolskiego. Pod względem geologicznym dorzecze to obejmuje część Zagłębia
Górnośląskiego i zachodnią część Krakowsko-Wieluńskiej płyty jurajskiej.
Największy przepływ rzeki Przemszy zanotowano w przekroju wodowskazowym Chełmek w 1903 r. ; wyniósł on 200 m 3 . s –1 [ 24 ].
Obszar dorzecza jest położony w regionie klimatu Wyżyny Śląskiej i Krakowskiej
Opad średni w dorzeczu Przemszy wynosi 749 mm. W tabeli 5.3 zestawiono
( rys. 2.3 ) [ 20 ]. Powierzchnia dorzecza Przemszy wynosi 2 121,5 km 2, co stanowi
wartości średnie opadów, odpływu oraz współczynnika odpływu w zlewniach
4,2 % powierzchni dorzecza górnej Wisły, w tym dorzecze Czarnej Przemszy
cząstkowych dorzecza Przemszy, zamkniętych przekrojem wodowskazowym
zajmuje powierzchnię 1 045,5 km 2, Białej Przemszy 876,6 km 2 [ 4 ].
w miejscowościach Radocha i Niwka.
29
Tabela 5.3. Średni roczny opad, odpływ i współczynnik odpływu
w dorzeczu Przemszy w latach 1951–1970 [ 5 ] i 1952–1981
Table 5.3. The average annual precipitation, discharge and discharge ratio
in the Przemsza River basin during the periods 1951–1970 [ 5 ] and 1952–1981
Rzeka
Wodowskaz
Rys. 5.1. Dorzecze Przemszy na obszarze górnej Wisły
714
Odpływ ( H śr. ) 1951 – 1970 ( mm )
264
Współczynnik odpływu
0,37
520
Opad ( P śr. ) 1952 – 1981 ( mm )
742
Odpływ ( H śr. ) 1952 – 1981 ( mm )
279
Współczynnik odpływu
0,38
Wodowskaz
Powierzchnia zlewni po przekrój wodowskazowy( km 2 )
Opad ( P śr. ) 1951 – 1970 ( mm )
Biała Przemsza
Niwka
876
716
Odpływ ( H śr. ) 1951 – 1970 ( mm )
272
Współczynnik odpływu
0,38
761
Tabela 5.1. Ważniejsze dopływy
rzeki Przemszy [ 23 ]
Tabela 5.2. Wybrane parametry
rzeki Przemszy [ 4 ]
Opad ( P śr. ) 1952 – 1981 ( mm )
Table 5.1. Major tributaries
of the Przemsza river [ 23 ]
Table 5.2. Selected parameters
of the Przemsza river [ 4 ]
Odpływ ( H śr. ) 1952 – 1981 ( mm )
285
Współczynnik odpływu
0,37
Dopływ
( P )rawy / ( L )ewy
Powierzchnia
( km 2 )
Parametr
Wartość
Brynica ( P )
482,7
Wysokość źródła ( m n.p.m. )
400,0
Mitręga ( L )
79,6
Wysokość ujścia ( m n.p.m. )
225,5
Biała Przemsza ( L )
Byczynka ( L )
30
Radocha
Powierzchnia zlewni po przekrój wodowskazowy ( km 2 )
Opad ( P śr. ) 1951 – 1970 ( mm )
Rzeka
Fig. 5.1. The Przemsza river basin within the Upper Vistula river basin
Czarna Przemsza
876,6
26,1
Długość ( km )
Spadek średni ( ‰ )
87,6
2,0
Cebulska M., Szczepanek R., Twardosz R., 2013,
Rozkład przestrzenny opadów atmosferycznych w dorzeczu górnej Wisły. Opady średnie roczne ( 1952 – 1981 ), W I S P K, I G i G P U J, Kraków
Rys. 5.2. Punkty pomiarowe opadów w dorzeczu Przemszy
Fig. 5.2. Precipitation measurement posts in the Przemsza river basin
31
Cebulska M., Szczepanek R., Twardosz R., 2013,
Rozkład przestrzenny opadów atmosferycznych w dorzeczu górnej Wisły. Opady średnie roczne ( 1952 – 1981 ), W I S P K, I G i G P U J, Kraków
Rys. 5.3. Średnie sumy opadów rocznych w dorzeczu Przemszy
Fig. 5.3. Average annual precipitation in the Przemsza river basin
32
Cebulska M., Szczepanek R., Twardosz R., 2013,
Rozkład przestrzenny opadów atmosferycznych w dorzeczu górnej Wisły. Opady średnie roczne ( 1952 – 1981 ), W I S P K, I G i G P U J, Kraków
Rys. 5.4. Sumaryczne błędy opadów rocznych ( błędu standardowego średniej rocznej sumy opadów i błędu interpolacji ) w dorzeczu Przemszy
Fig. 5.4. Cumulative errors of the average annual precipitation ( i.e. the standard error and the interpolation error ) in the Przemsza river basin
33
5.2. Dorzecze Soły
Największe przepływy rzeki Soły zanotowano w przekroju wodowskazowym Oświęcim : w roku 1958 wyniósł 1 300 m3s-1 [ 24 ], a w roku 2010 wyniósł
Dorzecze Soły jest zlokalizowane w południowo-zachodniej części dorzecza gór-
1 400 m 3 . s –1 [ 15 ]. Opad średni w dorzeczu Soły wynosi 1 082 mm.
nej Wisły, obejmuje swoim zasięgiem fragment obszaru województw śląskiego
W tabeli 5.6 zestawiono wartości średnie opadów, odpływu i współczynnika
i małopolskiego. Dopływy rzeki Soły odprowadzają m.in. wody z najwyższych
odpływu w zlewni cząstkowej dorzecza Soły, zamkniętej przekrojem wodowska-
wzniesień Beskidu Żywieckiego. Znaczna część dorzecza Soły znajduje się
zowym w Oświęcimu.
w regionie klimatu górskiego i Pogórza Karpackiego, a tylko niewielki obszar
w pobliżu ujścia Soły do Wisły można zaliczyć do regionu klimatu kotlin podgórskich ( rys. 2.3 ) [ 20 ]. Najwyższym wzniesieniem w dorzeczu Soły jest Pilsko
1 557,0 m n.p.m. Powierzchnia dorzecza Soły wynosi 1 390,6 km 2 i stanowi 2,7 %
powierzchni dorzecza Wisły [ 4 ].
Soła jest prawym dopływem Wisły, powstaje z połączenia dwóch źródłowych
potoków powyżej Rajczy, z których za główny uznawany jest potok Słanica, zwany
inaczej Solą, Solańską Wodą lub Solanką. Rzeka Soła ( Słanica ) wypływa z południowego stoku Beskidu Śląskiego, u podnóża Skalanki [ 23 ].
Tabela 5.4. Ważniejsze dopływy
rzeki Soły [ 23 ]
Tabela 5.5. Wybrane parametry
rzeki Soły [ 4 ]
Table 5.4. Major tributaries
of the Soła river [ 23 ]
Table 5.5. Selected parameters
of the Soła river [ 4 ]
Dopływ
( P )rawy / ( L )ewy
Powierzchnia
( km 2 )
Parametr
Wartość
Woda Ujsolska ( P )
105,7
Wysokość źródła ( m n.p.m. )
720,0
34,7
Wysokość ujścia ( m n.p.m. )
224,9
Żabniczanka ( P )
Koszarawa ( P )
258,3
Juszczynka ( P )
25,2
Bystra ( L )
50,6
Długość ( km )
88,9
Spadek średni ( ‰ )
5,9
Tabela 5.6. Średni roczny opad, odpływ i współczynnik odpływu
w dorzeczu Soły w latach 1951 – 1970 [ 5 ] i 1952 – 1981
Table 5.6. The average annual precipitation, discharge and discharge ratio
in the Soła River basin during the periods 1951 – 1970 [ 5 ] and 1952 – 1981
Rzeka
Wodowskaz
Powierzchnia zlewni po przekrój wodowskazowy ( km 2 )
Opad ( P śr. ) 1951 – 1970 ( mm )
Rys. 5.5. Dorzecze Soły na obszarze górnej Wisły
Fig. 5.5. The Soła river basin within the Upper Vistula river basin
34
Soła
Oświęcim
1386
1092
Odpływ ( H śr. ) 1951 – 1970 ( mm )
534
Współczynnik odpływu
0,49
Opad ( P śr. ) 1952 – 1981 ( mm )
1085
Odpływ ( H śr. ) 1952 – 1981 ( mm )
499
Współczynnik odpływu
0,46
Cebulska M., Szczepanek R., Twardosz R., 2013,
Rozkład przestrzenny opadów atmosferycznych w dorzeczu górnej Wisły. Opady średnie roczne ( 1952 – 1981 ), W I S P K, I G i G P U J, Kraków
Rys. 5.6. Punkty pomiarowe opadów w dorzeczu Soły
Fig. 5.6. Precipitation measurement posts in the Soła river basin
35
Cebulska M., Szczepanek R., Twardosz R., 2013,
Rozkład przestrzenny opadów atmosferycznych w dorzeczu górnej Wisły. Opady średnie roczne ( 1952 – 1981 ), W I S P K, I G i G P U J, Kraków
Rys. 5.7. Średnie sumy opadów rocznych w dorzeczu Soły
Fig. 5.7. Average annual precipitation in the Soła river basin
36
Cebulska M., Szczepanek R., Twardosz R., 2013,
Rozkład przestrzenny opadów atmosferycznych w dorzeczu górnej Wisły. Opady średnie roczne ( 1952 – 1981 ), W I S P K, I G i G P U J, Kraków
Rys. 5.8. Sumaryczne błędy opadów rocznych ( błędu standardowego średniej rocznej sumy opadów i błędu interpolacji ) w dorzeczu Soły
Fig. 5.8. Cumulative errors of the average annual precipitation ( i.e. the standard error and the interpolation error ) in the Soła river basin
37
5.3. Dorzecze Skawy
Największe przepływy rzeki Skawy zanotowano w przekroju wodowskazowym
Zator : w roku 1958 wyniósł 1 050 m 3 . s –1[ 24 ], a w roku 1965 wyniósł 1 065 m 3 . s –1
Dorzecze Skawy, podobnie jak bezpośrednio sąsiadujące z nim dorzecze Soły,
[ 15 ]. Opad średni w dorzeczu Skawy wynosi 991 mm. W tabeli 5.9 zestawiono
zajmuje południowo-zachodnią część dorzecza górnej Wisły ; w przeważającej
wartości średnie opadów, odpływu i współczynnika odpływu w zlewni cząstkowej
części rozciąga się na obszarze województwa małopolskiego. Zachodnia część
dorzecza Skawy, zamkniętej przekrojem wodowskazowym w Wadowicach.
dorzecza obejmuje najwyższe partie Beskidu Zachodniego oraz Małego, natomiast wschodnia część dorzecza zajmuje znacznie niższe pasma górskie. Północna
część dorzecza znajduje się w regionie klimatu kotlin podgórskich, natomiast
Tabela 5.7. Ważniejsze dopływy
rzeki Skawy [ 23 ]
Tabela 5.8. Wybrane parametry
rzeki Skawy [ 4 ]
Table 5.7. Major tributaries
of the Skawa river [ 23 ]
Table 5.8. Selected parameters
of the Skawa river [ 4 ]
część południowa i środkowa są położone w regionie klimatu górskiego i Pogórza
Karpackiego ( rys. 2.3 ) [ 20 ]. Najwyższym wzniesieniem w dorzeczu jest Babia
Góra 1 725,0 m n.p.m. Powierzchnia dorzecza Skawy wynosi 1 160,1 km 2,
co stanowi 2,3 % powierzchni dorzecza górnej Wisły [ 4 ].
Źródłowy potok Skawy wypływa z północno-wschodnich zboczy Łysej Góry
Dopływ
( P )rawy / ( L )ewy
Paleczka ( P )
Powierzchnia
( km 2 )
81,7
w miejscowości Spytkowice. W obrębie tej miejscowości łączy się z potokiem
Kleczanka ( P )
58,5
Pożoga. Uchodzi do Wisły w 22,7 km jej biegu, w miejscowości Smolice.
Bystrzanka ( L )
79,4
Skawica ( L )
147,3
Stryszawka ( L )
139,7
Wieprzówka ( L )
159,3
Parametr
Wartość
Wysokość źródła ( m n.p.m. )
700,0
Wysokość ujścia ( m n.p.m. )
216,0
Długość ( km )
96,4
Spadek średni ( ‰ )
5,0
Tabela 5.9. Średni roczny opad, odpływ i współczynnik odpływu
w dorzeczu Skawy w latach 1951 – 1970 [ 5 ] i 1952 – 1981
Table 5.9. The average annual precipitation, discharge and discharge ratio
in the Skawa River basin during the periods 1951 – 1970 [ 5 ] and 1952 – 1981
Rzeka
Wodowskaz
Powierzchnia zlewni po przekrój wodowskazowy ( km 2 )
Opad ( P śr. ) 1951 – 1970 ( mm )
Rys. 5.9. Dorzecze Skawy na obszarze górnej Wisły
Fig. 5.9. The Skawa river basin within the Upper Vistula river basin
38
Skawa
Wadowice
836
1003
Odpływ ( H śr. ) 1951 – 1970 ( mm )
435
Współczynnik odpływu
0,43
Opad ( P śr. ) 1952 – 1981 ( mm )
1010
Odpływ ( H śr. ) 1952 – 1981 ( mm )
487
Współczynnik odpływu
0,48
Cebulska M., Szczepanek R., Twardosz R., 2013,
Rozkład przestrzenny opadów atmosferycznych w dorzeczu górnej Wisły. Opady średnie roczne ( 1952 – 1981 ), W I S P K, I G i G P U J, Kraków
Rys. 5.10. Punkty pomiarowe opadów w dorzeczu Skawy
Fig. 5.10. Precipitation measurement posts in the Skawa river basin
39
Cebulska M., Szczepanek R., Twardosz R., 2013,
Rozkład przestrzenny opadów atmosferycznych w dorzeczu górnej Wisły. Opady średnie roczne ( 1952 – 1981 ), W I S P K, I G i G P U J, Kraków
Rys. 5.11. Średnie sumy opadów rocznych w dorzeczu Skawy
Fig. 5.11. Average annual precipitation in the Skawa river basin
40
Cebulska M., Szczepanek R., Twardosz R., 2013,
Rozkład przestrzenny opadów atmosferycznych w dorzeczu górnej Wisły. Opady średnie roczne ( 1952 – 1981 ), W I S P K, I G i G P U J, Kraków
Rys. 5.12. Sumaryczne błędy opadów rocznych ( błędu standardowego średniej rocznej sumy opadów i błędu interpolacji ) w dorzeczu Skawy
Fig. 5.12. Cumulative errors of the average annual precipitation ( i.e. the standard error and the interpolation error ) in the Skawa river basin
41
5.4. Dorzecze Raby
Żywieckiego, na zachodnim stoku góry Obidowa. 86 % powierzchni dorzecza
Raby znajduje się w obszarze Karpat, co decyduje o charakterze rzeki. Źródłowy
W południowej części dorzecza górnej Wisły, pomiędzy dorzeczami Skawy
odcinek charakteryzuje się częstymi zmianami kierunku biegu rzeki. Raba ucho-
i Dunajca, znajduje się obszar dorzecza Raby, który w całości jest położony
dzi do Wisły w miejscowości Uście Solne [ 23 ].
na terenie województwa małopolskiego. Część dorzecza Raby obejmuje swą
Największe przepływy rzeki Raby zostały zanotowane w przekroju wodowskazo-
powierzchnią północne stoki zachodniej części Gorców oraz zachodnią część
wym Proszówki : w 1934 r. wyniósł 1 470 m 3 . s –1 [ 24 ], a w 2010 r. wyniósł 1 400 m 3 . s –1
Beskidu Wyspowego. Tereny położone w dorzeczu poniżej Bochni znajdują się
[ 15 ]. Opad średni w dorzeczu Raby wynosi 875 mm. W tabeli 5.12 zestawiono
w regionie klimatu kotlin podgórskich, natomiast część źródłowa oraz środ-
wartości średnie opadów, odpływu i współczynnika odpływu w zlewni cząstko-
kowa są położone w regionie klimatu górskiego i Pogórza Karpackiego ( rys. 2.3 )
wej dorzecza Raby, zamkniętej przekrojem wodowskazowym w miejscowości
[ 20 ]. Najwyższe wzniesienie dorzecza ma wysokość 1 311,0 m n.p.m. ( Turbacz ).
Proszówki.
Powierzchnia dorzecza wynosi 1 537,1 km 2, co stanowi 3 % powierzchni dorzecza
górnej Wisły [ 4 ].
Jak wspomniano w rozdziale 4. opracowania w przyjętej metodzie 2 D R S T nie
uwzględnia się rzeźby terenu, co w przypadku małego zagęszczenia stacji skut-
Rzeka Raba stanowi prawy dopływ Wisły, a jej źródła są położone w miejsco-
kuje mniejszą dokładnością interpolacji opadów. Jest to szczególnie widoczne
wości Sieniawa, w rejonie przełęczy dzielącej pasmo Gorców od pasma Beskidu
w Gorcach, gdzie uzyskano duże uśrednienie opadów, co jest związane z niewielką
liczbą stacji pomiarowych i małą reprezentatywnością ich położenia. Z badań
innych autorów [20] wynika, że opady w najwyższej części tego pasma górskiego
mogą osiągać 1200 mm.
Tabela 5.10. Ważniejsze dopływy
rzeki Raby [ 23 ]
Tabela 5.11. Wybrane parametry
rzeki Raby [ 4 ]
Table 5.10. Major tributaries
of the Raba river [ 23 ]
Table 5.11. Selected parameters
of the Raba river [ 4 ]
Dopływ
( P )rawy / ( L )ewy
Poniczanka ( P )
Mszanka ( P )
Krzyworzeka ( P )
Stradomka ( P )
Rys. 5.13. Dorzecze Raby na obszarze górnej Wisły
Fig. 5.13. The Raba river basin within the Upper Vistula river basin
42
Powierzchnia
( km 2 )
Parametr
Wartość
33,1
Wysokość źródła ( m n.p.m. )
780,0
173,7
Wysokość ujścia ( m n.p.m. )
177,8
Długość ( km )
131,9
80,2
367,8
Krzczonówka ( L )
92,2
Trzebuńka ( L )
32,8
Spadek średni ( ‰ )
4,5
Tabela 5.12. Średni roczny opad, odpływ i współczynnik odpływu
w dorzeczu Raby w latach 1951 – 1970 [ 5 ] i 1952 – 1981
Table 5.12. The average annual precipitation, discharge and discharge ratio
in the Raba River basin during the periods 1951 – 1970 [ 5 ] and 1952 – 1981
Rzeka
Wodowskaz
Powierzchnia zlewni po przekrój wodowskazowy ( km 2 )
Opad ( P śr. ) 1951 – 1970 ( mm )
Odpływ ( H śr. ) 1951 – 1970 ( mm )
Współczynnik odpływu
Opad ( P śr. ) 1952 – 1981 ( mm )
Odpływ ( H śr. ) 1952 – 1981 ( mm )
Współczynnik odpływu
Raba
Proszówki
1470
879
368
0,42
881
380
0,43
43
Cebulska M., Szczepanek R., Twardosz R., 2013,
Rozkład przestrzenny opadów atmosferycznych w dorzeczu górnej Wisły. Opady średnie roczne ( 1952 – 1981 ), W I S P K, I G i G P U J, Kraków
Rys. 5.14. Punkty pomiarowe opadów w dorzeczu Raby
Fig. 5.14. Precipitation measurement posts in the Raba river basin
44
Cebulska M., Szczepanek R., Twardosz R., 2013,
Rozkład przestrzenny opadów atmosferycznych w dorzeczu górnej Wisły. Opady średnie roczne ( 1952 – 1981 ), W I S P K, I G i G P U J, Kraków
Rys. 5.15. Średnie sumy opadów rocznych w dorzeczu Raby
Fig. 5.15. Average annual precipitation in the Raba river basin
45
Cebulska M., Szczepanek R., Twardosz R., 2013,
Rozkład przestrzenny opadów atmosferycznych w dorzeczu górnej Wisły. Opady średnie roczne ( 1952 – 1981 ), W I S P K, I G i G P U J, Kraków
Rys. 5.16. Sumaryczne błędy opadów rocznych ( błędu standardowego średniej rocznej sumy opadów i błędu interpolacji ) w dorzeczu Raby
Fig. 5.16. Cumulative errors of the average annual precipitation ( i.e. the standard error and the interpolation error ) in the Raba river basin
46
5.5. Dorzecze Dunajca
Dorzecze Dunajca zajmuje środkowo-południową część dorzecza górnej Wisły,
łączy się on z Potokiem Kościeliskim i stąd, pod nazwą Czarny Dunajec, płynie ku
które pod względem administracyjnym rozpościera się na terenie wojewódz-
północy, a po osiągnięciu dna Kotliny Orawsko-Nowotarskiej skręca na wschód
twa małopolskiego oraz częściowo Słowacji ( głównie dorzecze prawobrzeż-
i w Nowym Targu łączy się z Białym Dunajcem. Biały Dunajec ma swe źródła
nego dopływu – Popradu ). Dorzecze jest położone w trzech regionach klimatu :
w dolinie Małej Łąki pod stokami Czerwonych Wierchów. Największym prawo-
górskiego, Pogórza Karpackiego i kotlin podgórskich ( rys. 2.3 ) [ 20 ]. Dopływy
brzeżnym dopływem Dunajca jest Poprad, biorący swój początek u podnóża naj-
Dunajca odprowadzają wody m.in. z Tatr, Gorców i Beskidu Sądeckiego.
wyższych szczytów Tatr na terenie Słowacji [ 23 ].
Najwyższym wzniesieniem w całym dorzeczu jest Gerlach 2 655,0 m n.p.m.
Największy przepływ w rzece Dunajec zanotowano w przekroju wodowska-
Powierzchnia dorzecza Dunajca wynosi 6 804,1 km 2 ( w tym Poprad 2 077,3 km 2 ),
zowym Żabno w 1934 r. ; wyniósł on 4 500 m 3 . s –1 [ 24 ]. Opad średni w dorze-
co stanowi 13,4 % powierzchni dorzecza górnej Wisły [ 4 ].
czu Dunajca wynosi 932 mm. W tabeli 5.15 zestawiono wartości średnie opa-
Dunajec jest prawobrzeżnym dopływem Wisły, którego źródłowym potokiem
jest potok Chochołowski ( w dolnym biegu zwany Siwą Wodą ), wypływający
dów, odpływu i współczynnika odpływu w zlewni cząstkowej dorzecza Dunajca,
zamkniętej przekrojem wodowskazowym w Nowym Sączu.
z północnych stoków Wołowca ( Tatry Zachodnie ). W miejscowości Roztoki
Tabela 5.13. Ważniejsze dopływy
rzeki Dunajec [ 23 ]
Tabela 5.14. Wybrane parametry
rzeki Dunajec [ 4 ]
Table 5.13. Major tributaries
of the Dunajec river [ 23 ]
Table 5.14. Selected parameters
of the Dunajec river [ 4 ]
Dopływ
( P )rawy / ( L )ewy
Biały Dunajec ( P )
Grajcarek ( P )
Poprad ( P )
Powierzchnia
( km 2 )
Parametr
Wartość
224,0
Wysokość źródła ( m n.p.m. )
1650,0
84,9
Wysokość ujścia ( m n.p.m. )
170,5
Długość ( km )
248,2
2077,3
Kamienica ( P )
238,4
Biała ( P )
983,3
Lepietnica ( L )
51,0
Łososina ( L )
407,1
Spadek średni ( ‰ )
5,5
Rys. 5.17. Dorzecze Dunajca na obszarze górnej Wisły
Fig. 5.17. The Dunajec river basin within the Upper Vistula river basin
47
Tabela 5.15. Średni roczny opad, odpływ i współczynnik odpływu
w dorzeczu Dunajca w latach 1951 – 1970 [ 5 ] i 1952 – 1981
Table 5.15. The average annual precipitation, discharge and discharge ratio
in the Dunajec River basin during the periods 1951 – 1970 [ 5 ] and 1952 – 1981
Rzeka
Wodowskaz
Dunajec
Nowy Sącz
Powierzchnia zlewni po przekrój wodowskazowy ( km 2 )
Opad ( P śr. ) 1951 – 1970 ( mm )
4341
Odpływ ( H śr. ) 1951 – 1970 ( mm )
441
Współczynnik odpływu
0,5
Opad ( P śr. ) 1952 – 1981 ( mm )
874
1014
Odpływ ( H śr. ) 1952 – 1981 ( mm )
465
Współczynnik odpływu
0,46
48
Cebulska M., Szczepanek R., Twardosz R., 2013,
Rozkład przestrzenny opadów atmosferycznych w dorzeczu górnej Wisły. Opady średnie roczne ( 1952 – 1981 ), W I S P K, I G i G P U J, Kraków
Rys. 5.18. Punkty pomiarowe opadów w dorzeczu Dunajca
Fig. 5.18. Precipitation measurement posts in the Dunajec river basin
49
Cebulska M., Szczepanek R., Twardosz R., 2013,
Rozkład przestrzenny opadów atmosferycznych w dorzeczu górnej Wisły. Opady średnie roczne ( 1952 – 1981 ), W I S P K, I G i G P U J, Kraków
Rys. 5.19. Średnie sumy opadów rocznych w dorzeczu Dunajca
Fig. 5.19. Average annual precipitation in the Dunajec river basin
50
Cebulska M., Szczepanek R., Twardosz R., 2013,
Rozkład przestrzenny opadów atmosferycznych w dorzeczu górnej Wisły. Opady średnie roczne ( 1952 – 1981 ), W I S P K, I G i G P U J, Kraków
Rys. 5.20. Sumaryczne błędy opadów rocznych ( błędu standardowego średniej rocznej sumy opadów i błędu interpolacji ) w dorzeczu Dunajca
Fig. 5.20. Cumulative errors of the average annual precipitation ( i.e. the standard error and the interpolation error ) in the Dunajec river basin
51
5.6. Dorzecze Nidy
Dorzecze Nidy zajmuje środkowo-północną część dorzecza górnej Wisły i jest
to głównie obszar województwa świętokrzyskiego. Dorzecze jest położone w regionie klimatu wyżyn, szczególnie Niecki Nidziańskiej oraz Gór Świętokrzyskich.
Obszary położone w pobliżu ujścia Nidy do Wisły znajdują się w regionie klimatu
kotlin podgórskich ( doliny Wisły ) ( rys. 2.3 ) [ 20 ]. Najwyższym wzniesieniem
dorzecza jest Łysica 612,0 m n.p.m. Powierzchnia dorzecza wynosi 3 865,4 km 2,
co stanowi 7,6 % powierzchni dorzecza górnej Wisły [ 4 ].
Rzeka Nida jest lewobrzeżnym dopływem Wisły, bierze swój początek w miejscowości Moskorzew. Do połączenia z Czarną Nidą ( około 108 km jej biegu ) jest
nazywana Białą Nidą. Od Brzegów do ujścia Nida płynie doliną, będącą środkiem
Niecki Nidziańskiej. Uchodzi do Wisły w jej 175,3 km, w Nowym Korczynie [ 23 ].
Największy przepływ rzeki Nidy zanotowano w przekroju wodowskazowym
Pińczów w 1960 r. ; wyniósł on 520 m 3 . s –1 [ 24 ]. Opad średni w dorzeczu Nidy
wynosi 639 mm. W tabeli 5.18 zestawiono wartości średnie opadów, odpływu
Rys. 5.21. Dorzecze Nidy na obszarze górnej Wisły
i współczynnika odpływu w zlewni cząstkowej dorzecza Nidy, zamkniętej prze-
Fig. 5.21. The Nida river basin within the Upper Vistula river basin
krojem wodowskazowym w Pińczowie.
Tabela 5.16. Ważniejsze dopływy
rzeki Nidy [ 23 ]
Tabela 5.17. Wybrane parametry
rzeki Nidy [ 4 ]
Tabela 5.18. Średni roczny opad, odpływ i współczynnik odpływu
w dorzeczu Nidy w latach 1951 – 1970 [ 5 ] i 1952 – 1981
Table 5.16. Major tributaries
of the Nida river [ 23 ]
Table 5.17. Selected parameters
of the Nida river [ 4 ]
Table 5.18. The average annual precipitation, discharge and discharge ratio
in the Nida River basin during the periods 1951 – 1970 [ 5 ] and 1952 – 1981
Dopływ
( P )rawy / ( L )ewy
Powierzchnia
( km 2 )
Parametr
Wartość
Rzeka
Wodowskaz
Brzeźnica ( P )
98,0
Wysokość źródła ( m n.p.m. )
268,0
Mierzawa ( P )
563,6
Wysokość ujścia ( m n.p.m. )
167,2
Powierzchnia zlewni po przekrój wodowskazowy ( km 2 )
Opad ( P śr. ) 1951 – 1970 ( mm )
Lipnica ( L )
111,9
Długość ( km )
151,2
Odpływ ( H śr. ) 1951 – 1970 ( mm )
Łososina ( L )
313,8
Spadek średni ( ‰ )
Czarna Nida ( L )
1224,1
0,6
Współczynnik odpływu
Opad ( P śr. ) 1952 – 1981 ( mm )
Odpływ ( H śr. ) 1952 – 1981 ( mm )
Współczynnik odpływu
52
Nida
Pińczów
3352
637
187
0,29
648
192
0,30
Cebulska M., Szczepanek R., Twardosz R., 2013,
Rozkład przestrzenny opadów atmosferycznych w dorzeczu górnej Wisły. Opady średnie roczne ( 1952 – 1981 ), W I S P K, I G i G P U J, Kraków
Rys. 5.22. Punkty pomiarowe opadów w dorzeczu Nidy
Fig. 5.22. Precipitation measurement posts in the Nida river basin
53
Cebulska M., Szczepanek R., Twardosz R., 2013,
Rozkład przestrzenny opadów atmosferycznych w dorzeczu górnej Wisły. Opady średnie roczne ( 1952 – 1981 ), W I S P K, I G i G P U J, Kraków
Rys. 5.23. Średnie sumy opadów rocznych w dorzeczu Nidy
Fig. 5.23. Average annual precipitation in the Nida river basin
54
Cebulska M., Szczepanek R., Twardosz R., 2013,
Rozkład przestrzenny opadów atmosferycznych w dorzeczu górnej Wisły. Opady średnie roczne ( 1952 – 1981 ), W I S P K, I G i G P U J, Kraków
Rys. 5.24. Sumaryczne błędy opadów rocznych ( błędu standardowego średniej rocznej sumy opadów i błędu interpolacji ) w dorzeczu Nidy
Fig. 5.24. Cumulative errors of the average annual precipitation ( i.e. the standard error and the interpolation error ) in the Nida river basin
55
5.7. Dorzecze Wisłoki
Na wschód od dorzecza Dunajca rozciąga się dorzecze rzeki Wisłoki, które występuje w środkowo-południowej części dorzecza górnej Wisły, głównie na obszarze
województwa podkarpackiego i w niewielkiej części małopolskiego. Południowa
część dorzecza znajduje się w zasięgu regionu klimatu górskiego oraz Pogórza
Karpackiego, natomiast tereny położone w dorzeczu poniżej Dębicy są w regionie klimatu kotlin podgórskich, głównie Kotliny Sandomierskiej ( rys. 2.3 ) [ 20 ].
Powierzchnia dorzecza wynosi 4 110,2 km 2, co stanowi 8,1 % całego dorzecza
górnej Wisły [ 4 ].
Rzeka Wisłoka jest prawym dopływem Wisły, bierze swój początek na stokach
Beskidu Niskiego. Źródła rzeki znajdują się u podnóża Dębiego Wierchu. Wisłoka
uchodzi do Wisły w jej 226,9 km biegu [ 23 ]. Największy przepływ rzeki Wisłoki
zanotowano w przekroju wodowskazowym w Mielcu w 1934 r. ; wyniósł on
2 100 m 3 . s –1 [ 24 ]. Opad średni w dorzeczu Wisłoki wynosi 774 mm. W tabeli 5.21
zestawiono wartości średnie opadów, odpływu i współczynnika odpływu w zlewni
cząstkowej dorzecza Wisłoki, zamkniętej przekrojem wodowskazowym w Mielcu.
Rys. 5.25. Dorzecze Wisłoki na obszarze górnej Wisły
Fig. 5.25. The Wisłoka river basin within the Upper Vistula river basin
Tabela 5.19. Ważniejsze dopływy
rzeki Wisłoki [ 23 ]
Tabela 5.20. Wybrane parametry
rzeki Wisłoki [ 4 ]
Tabela 5.21. Średni roczny opad, odpływ i współczynnik odpływu w dorzeczu Wisłoki
w latach 1951 – 1970 [ 5 ] i 1952 – 1981
Table 5.19. Major tributaries
of the Wisłoka river [ 23 ]
Table 5.20. Selected parameters
of the Wisłoka river [ 4 ]
Table 5.21. The average annual precipitation, discharge and discharge ratio in the Wisłoka
River basin during the periods 1951 – 1970 [ 5 ] and 1952 – 1981
Dopływ
( P )rawy / ( L )ewy
Powierzchnia
( km 2 )
Parametr
Wartość
Rzeka
Wodowskaz
Ryjak ( P )
43,5
Wysokość źródła ( m n.p.m. )
588,0
Wilsznia ( P )
70,9
Wysokość ujścia ( m n.p.m. )
151,0
Powierzchnia zlewni po przekrój wodowskazowy ( km 2 )
Opad ( P śr. ) 1951 – 1970 ( mm )
Jasiołka ( P )
513,2
Długość ( km )
163,6
Odpływ ( H śr. ) 1951 – 1970 ( mm )
Kamienica ( P )
71,1
Spadek średni ( ‰ )
2,7
Współczynnik odpływu
Ropa ( L )
974,1
Opad ( P śr. ) 1952 – 1981 ( mm )
Wielopolka ( P )
486,1
Odpływ ( H śr. ) 1952 – 1981 ( mm )
Grabinianka ( L )
217,3
Współczynnik odpływu
56
Wisłoka
Mielec
3915
758
375
0,36
780
289
0,37
Cebulska M., Szczepanek R., Twardosz R., 2013,
Rozkład przestrzenny opadów atmosferycznych w dorzeczu górnej Wisły. Opady średnie roczne ( 1952 – 1981 ), W I S P K, I G i G P U J, Kraków
Rys. 5.26. Punkty pomiarowe opadów w dorzeczu Wisłoki
Fig. 5.26. Precipitation measurement posts in the Wisłoka river basin
57
Cebulska M., Szczepanek R., Twardosz R., 2013,
Rozkład przestrzenny opadów atmosferycznych w dorzeczu górnej Wisły. Opady średnie roczne ( 1952 – 1981 ), W I S P K, I G i G P U J, Kraków
Rys. 5.27. Średnie sumy opadów rocznych w dorzeczu Wisłoki
Fig. 5.27. Average annual precipitation in the Wisłoka river basin
58
Cebulska M., Szczepanek R., Twardosz R., 2013,
Rozkład przestrzenny opadów atmosferycznych w dorzeczu górnej Wisły. Opady średnie roczne ( 1952 – 1981 ), W I S P K, I G i G P U J, Kraków
Rys. 5.28. Sumaryczne błędy opadów rocznych ( błędu standardowego średniej rocznej sumy opadów i błędu interpolacji ) w dorzeczu Wisłoki
Fig. 5.28. Cumulative errors of the average annual precipitation ( i.e. the standard error and the interpolation error ) in the Wisłoka river basin
59
5.8. Dorzecze Wisłoka
Południowo-wschodnią część dorzecza górnej Wisły zajmuje dorzecze Wisłoka,
obejmujące część obszaru województwa podkarpackiego. Tereny dorzecza
znajdują się w regionie klimatu górskiego ( obszar źródłowy ), klimatu Pogórza
obszar położony poniżej
Karpackiego oraz klimatu kotlin podgórskich ( Rzeszowa ) ( rys. 2.3 ) [ 20 ]. Powierzchnia dorzecza wynosi 3 528,2 km 2, co stanowi
6,9 % powierzchni dorzecza górnej Wisły [ 4 ].
Rzeka Wisłok jest największym lewostronnym karpackim dopływem Sanu,
a jego źródła znajdują się na stoku Góry Pasieki w Beskidzie Niskim. Potok źródłowy płynie głęboko wciętą, wąską doliną do miejscowości Surowica, gdzie łączy
się z potokiem Moszczaniec [ 23 ].
Największy przepływ rzeki Wisłok zanotowano w przekroju wodowskazowym w Tryńczy w 1924 r. ; wyniósł on 1 380 m 3 . s –1 [ 24 ]. Opad średni w dorzeczu Wisłoka wynosi 720 mm. W tabeli 5.24 zestawiono wartości średnie opa-
Rys. 5.29. Dorzecze Wisłoka na obszarze górnej Wisły
dów, odpływu i współczynnika odpływu w zlewni cząstkowej dorzecza Wisłoka,
Fig. 5.29. The Wisłok river basin within the Upper Vistula river basin
zamkniętej przekrojem wodowskazowym w Tryńczy.
Tabela 5.22. Ważniejsze dopływy
rzeki Wisłok [ 23 ]
Tabela 5.23. Wybrane parametry
rzeki Wisłok [ 4 ]
Tabela 5.24. Średni roczny opad, odpływ i współczynnik odpływu
w dorzeczu Wisłoka w latach 1951 – 1970 [ 5 ] i 1952 – 1981
Table 5.22. Major tributaries
of the Wisłok river [ 23 ]
Table 5.23. Selected parameters
of the Wisłok river [ 4 ]
Table 5.24. The average annual precipitation, discharge and discharge ratio
in the Wisłok River basin during the periods 1951 – 1970 [ 5 ] and 1952 – 1981
Dopływ
( P )rawy / ( L )ewy
Powierzchnia
( km 2 )
Parametr
Wartość
Izwor ( P )
27,5
Wysokość źródła ( m n.p.m. )
805,0
Lubenia ( P )
48,1
Wysokość ujścia ( m n.p.m. )
165,6
82,2
Długość ( km )
204,9
Sawa ( P )
Mleczka ( P )
558,5
Spadek średni ( ‰ )
2,9
Rzeka
Wisłok
Wodowskaz
Tryńcza
Powierzchnia zlewni po przekrój wodowskazowy ( km 2 )
Opad ( P śr. ) 1951 – 1970 ( mm )
3516
721
Odpływ ( H śr. ) 1951 – 1970 ( mm )
216
Współczynnik odpływu
0,30
Morwawa ( L )
109,8
Opad ( P śr. ) 1952 – 1981 ( mm )
722
Stobnica ( P )
331,5
Odpływ ( H śr. ) 1952 – 1981 ( mm )
229
Współczynnik odpływu
0,32
Lubcza ( L )
63,9
Czarna ( L )
204,2
60
Cebulska M., Szczepanek R., Twardosz R., 2013,
Rozkład przestrzenny opadów atmosferycznych w dorzeczu górnej Wisły. Opady średnie roczne ( 1952 – 1981 ), W I S P K, I G i G P U J, Kraków
Rys. 5.30. Punkty pomiarowe opadów w dorzeczu Wisłoka
Fig. 5.30. Precipitation measurement posts in the Wisłok river basin
61
Cebulska M., Szczepanek R., Twardosz R., 2013,
Rozkład przestrzenny opadów atmosferycznych w dorzeczu górnej Wisły. Opady średnie roczne ( 1952 – 1981 ), W I S P K, I G i G P U J, Kraków
Rys. 5.31. Średnie sumy opadów rocznych w dorzeczu Wisłoka
Fig. 5.31. Average annual precipitation in the Wisłok river basin
62
Cebulska M., Szczepanek R., Twardosz R., 2013,
Rozkład przestrzenny opadów atmosferycznych w dorzeczu górnej Wisły. Opady średnie roczne ( 1952 – 1981 ), W I S P K, I G i G P U J, Kraków
Rys. 5.32. Sumaryczne błędy opadów rocznych ( błędu standardowego średniej rocznej sumy opadów i błędu interpolacji ) w dorzeczu Wisłoka
Fig. 5.32. Cumulative errors of the average annual precipitation ( i.e. the standard error and the interpolation error ) in the Wisłok river basin
63
5.9. Dorzecze Sanu
Dorzecze Sanu jest największym na całym rozpatrywanym obszarze, zajmuje
górską po ujście Osławy przypada 2 197 km 2, na część podgórską do ujścia Wiaru
wschodnią i południowo-wschodnią część dorzecza górnej Wisły. Pod względem
włącznie 2 301 km2, a na część nizinną 8 789 km2 [ 4 ].
administracyjnym obejmuje ono w przeważającej części obszar województwa
San jest prawobrzeżnym dopływem Wisły, wypływa na stokach Piniaszkowego.
podkarpackiego, a ponadto fragment województwa lubelskiego. Górska część
Na odcinku 55,2 km jest rzeką graniczną. Górny odcinek Sanu do Wołosatego
zlewni obejmuje część Karpat, położonych między Przełęczą Łupkowską a Użocką.
ma charakter górskiego potoku [ 23 ]. Największy przepływ rzeki San zanotowano
Południowe, a także środkowe tereny dorzecza Sanu ( po Przemyśl ) są położone
w przekroju wodowskazowym Radomyśl w 1867 r. ; wyniósł on 3 700 m 3 . s –1 [ 24 ].
w regionie klimatu górskiego oraz Pogórza Karpackiego, natomiast dolną część
Opad średni w dorzeczu Sanu wynosi 744 mm. W tabeli 5.27 zestawiono wartości
dorzecza obejmuje głównie region klimatu kotlin podgórskich ( rys. 2.3 )[ 20 ].
średnie opadów, odpływu i współczynnika odpływu w zlewni cząstkowej dorze-
Najwyższym wzniesieniem w dorzeczu jest Halicz 1 336,0 m n.p.m. Całkowita
cza Sanu, zamkniętej przekrojem wodowskazowym w Radomyślu.
powierzchnia dorzecza Sanu wynosi 16 861,3 km 2, co stanowi 33,2 % powierzchni
Jak wspomniano w rozdziale 4. w przyjętej metodzie interpolacji nie uwzględnia
dorzecza górnej Wisły, natomiast przy wyłączeniu opisanego wcześniej dorzecza
się rzeźby terenu, co w przypadku małego zagęszczenia stacji skutkuje mniejszą
Wisłoka, powierzchnia ta wynosi 13 227 km 2. Z tej ostatniej wartości na część
dokładnością interpolacji opadów. Daje się to zauważyć w najwyższych partiach
Bieszczad, gdzie uzyskano średnie opady 1 150 mm. Z badań innych autorów [ 20 ]
wynika, że w tym rejonie mogą one przekroczyć 1 300 mm.
Tabela 5.25. Ważniejsze dopływy
rzeki San [ 23 ]
Tabela 5.26. Wybrane parametry
rzeki San [ 4 ]
Table 5.25. Major tributaries
of the San river [ 23 ]
Table 5.26. Selected parameters
of the San river [ 4 ]
Dopływ
( P )rawy / ( L )ewy
Wiar ( P )
Wisznia ( P )
64
Powierzchnia
( km 2 )
Parametr
Wartość
798,2
Wysokość źródła ( m n.p.m. )
900,0
1228,3
Wysokość ujścia ( m n.p.m. )
139,3
Długość ( km )
443,4
Szkło ( P )
785,5
Tanew ( P )
2339,0
Solinka ( L )
314,3
Rys. 5.33. Dorzecze Sanu na obszarze górnej Wisły
Osława ( L )
507,4
Fig. 5.33. The San river basin within the Upper Vistula river basin
Wisłok ( L )
3528,2
Spadek średni ( ‰ )
1,7
Tabela 5.27. Średni roczny opad, odpływ i współczynnik odpływu
w dorzeczu Sanu w latach 1951 – 1970 [ 5 ] i 1952 – 1981
Table 5.27. The average annual precipitation, discharge and discharge ratio
in the San River basin during the periods 1951 – 1970 [ 5 ] and 1952 – 1981
Rzeka
Wodowskaz
Powierzchnia zlewni po przekrój wodowskazowy ( km 2 )
Opad ( P śr. ) 1951 – 1970 ( mm )
San
Radomyśl
16824
723
Odpływ ( H śr. ) 1951 – 1970 ( mm )
242
Współczynnik odpływu
0,34
Opad ( P śr. ) 1952 – 1981 ( mm )
744
Odpływ ( H śr. ) 1952 – 1981 ( mm )
259
Współczynnik odpływu
0,35
65
Cebulska M., Szczepanek R., Twardosz R., 2013,
Rozkład przestrzenny opadów atmosferycznych w dorzeczu górnej Wisły. Opady średnie roczne ( 1952 – 1981 ), W I S P K, I G i G P U J, Kraków
Rys. 5.34. Punkty pomiarowe opadów w dorzeczu Sanu
Fig. 5.34. Precipitation measurement posts in the San river basin
66
Cebulska M., Szczepanek R., Twardosz R., 2013,
Rozkład przestrzenny opadów atmosferycznych w dorzeczu górnej Wisły. Opady średnie roczne ( 1952 – 1981 ), W I S P K, I G i G P U J, Kraków
Rys. 5.35. Średnie sumy opadów rocznych w dorzeczu Sanu
Fig. 5.35. Average annual precipitation in the San river basin
67
Cebulska M., Szczepanek R., Twardosz R., 2013,
Rozkład przestrzenny opadów atmosferycznych w dorzeczu górnej Wisły. Opady średnie roczne ( 1952 – 1981 ), W I S P K, I G i G P U J, Kraków
Rys. 5.36. Sumaryczne błędy opadów rocznych ( błędu standardowego średniej rocznej sumy opadów i błędu interpolacji ) w dorzeczu Sanu
Fig. 5.36. Cumulative errors of the average annual precipitation ( i.e. the standard error and the interpolation error ) in the San river basin
68
6. Opady średnie roczne
i dokładność ich szacowania
w całym dorzeczu górnej Wisły
Za dorzecze górnej Wisły przyjmuje się część dorzecza Wisły po przekrój wodo-
Za źródła Wisły przyjmuje się potoki Białą i Czarną Wisełkę, które odwadniają
wskazowy w Zawichoście, który jest zlokalizowany w 393,8 kilometrze jej biegu,
stoki Baraniej Góry w Beskidzie Śląskim. Od połączenia potoków źródłowych do
począwszy od źródeł i na 653,7 km, licząc od ujścia rzeki do Morza Bałtyckiego.
ujścia rzeki Przemszy wyróżnia się Małą Wisłę. Ujście Przemszy do Wisły stanowi
Przekrój ten jest położony 7,9 km poniżej ujścia Sanu do Wisły. Najwyższym
punkt, od którego Wisła jest skilometrowana w górę i w dół rzeki [ 23 ].
wzniesieniem w dorzeczu jest Gerlach ( 2 655 m n.p.m. ).
Powierzchnia dorzecza górnej Wisły wynosi 50 731,8 km 2, co stanowi 25 %
całej powierzchni dorzecza tej rzeki, w tym powierzchnia lewobrzeżnej czę-
Największe przepływy Wisły zanotowano w przekroju wodowskazowym
Zawichost : w 1970 r. wyniósł 6 160 m 3 . s –1, w 1980 r. 7 450 m 3 . s –1 [ 8 ], a w 1997 r.
wyniósł 6 780 m 3 . s –1 [ 8 ].
ści dorzecza górnej Wisły wynosi 12 934,1 km2, a prawobrzeżnej 37 385,2 km 2.
Opad średni w całym dorzeczu górnej Wisły wynosi 769 mm. W tabeli 6.2
W granicach Polski znajduje się 91 % obszaru dorzecza górnej Wisły, 5 % na tery-
zestawiono wartości średnie opadów, odpływu i współczynnika odpływu w dorze-
torium Ukrainy, a pozostała część na terenie Słowacji [ 4 ].
czu górnej Wisły, zamkniętym przekrojem wodowskazowym w Zawichoście.
69
Tabela 6.1. Wybrane parametry rzeki Wisły i jej dorzecza
po przekrój wodowskazowy w Zawichoście [ 4 ]
Tabela 6.2. Średni roczny opad, odpływ i współczynnik odpływu
w całym dorzeczu górnej Wisły w latach 1951 – 1970 [ 5 ] i 1952 – 1981
Table 6.1. Selected parameters of the Vistula river and its system down
to the water gauge at Zawichost [ 4 ]
Table 6.2. The average annual precipitation, discharge and discharge ratio
in the Upper Vistula river basin during the periods 1951 – 1970 [ 5 ] and 1952 – 1981
Parametr
Powierzchnia dorzecza ( km 2 )
Najwyższe wzniesienie w dorzeczu ( Gerlach ) ( m n.p.m. )
Wysokość źródeł ( m n.p.m. )
2655,0
Rzeka
Wodowskaz
Powierzchnia zlewni po przekrój wodowskazowy ( km 2 )
Opad ( P śr. ) 1951 – 1970 ( mm )
Wisła
Zawichost
50731,8
749
Czarna Wisełka
1106,0
Odpływ ( H śr. ) 1951 – 1970 ( mm )
267
Biała Wisełka
1080,0
Współczynnik odpływu
0,36
137,0
Opad ( P śr. ) 1952 – 1981 ( mm )
769 393,8
Odpływ ( H śr. ) 1952 – 1981 ( mm )
282
Współczynnik odpływu
0,37
Wysokość przekroju zamykającego ( Zawichost ) ( m n.p.m. )
Długość rzeki głównej w obszarze górnej Wisły (km)
Średni spadek rzeki głównej ( ‰ )
70
Wartość
50731,8
2,5
Cebulska M., Szczepanek R., Twardosz R., 2013,
Rozkład przestrzenny opadów atmosferycznych w dorzeczu górnej Wisły. Opady średnie roczne ( 1952 – 1981 ), W I S P K, I G i G P U J, Kraków
Rys. 6.1. Średnie sumy opadów rocznych w dorzeczu górnej Wisły
Fig. 6.1. Average annual precipitation in the Upper Vistula river basin
71
Cebulska M., Szczepanek R., Twardosz R., 2013,
Rozkład przestrzenny opadów atmosferycznych w dorzeczu górnej Wisły. Opady średnie roczne ( 1952 – 1981 ), W I S P K, I G i G P U J, Kraków
Rys. 6.2. Sumaryczne błędy opadów rocznych ( błędu standardowego średniej rocznej sumy opadów i błędu interpolacji ) w dorzeczu górnej Wisły
Fig. 6.2. Cumulative errors of the average annual precipitation ( i.e. the standard error and the interpolation error ) in the Upper Vistula river basin
72
7. Strefy opadów średnich rocznych
o różnej wysokości
Na podstawie sumarycznych błędów wysokości opadów ( błędu standardowego
uwzględnieniu obliczonych sumarycznych błędów opadów. Należy to interpre-
średniej rocznej sumy opadów i błędu interpolacji ) w całym dorzeczu górnej
tować w taki sposób, że każda z hipotetycznych izohiet poprowadzona w ramach
Wisły opracowano mapy stref opadów o wysokościach 600, 700, 800 i 900 mm
wyznaczonego obszaru będzie poprawna. Na mapach zaprezentowano jedy-
rys. 7.1 – 7.4 ). Najistotniejszym elementem tych map jest wizualizacja
( nie te potencjalne obszary występowania opadów średnich rocznych, których
obszaru, w którym określona wysokość opadu średniego może wystąpić, przy
powierzchnia jest większa od 100 km 2.
73
Cebulska M., Szczepanek R., Twardosz R., 2013,
Rozkład przestrzenny opadów atmosferycznych w dorzeczu górnej Wisły. Opady średnie roczne ( 1952 – 1981 ), W I S P K, I G i G P U J, Kraków
Rys. 7.1. Strefa opadów średnich rocznych 600 mm oraz izohiety 600 mm według [ 20, 33, 38 ]
Fig. 7.1. The area of 600 mm annual precipitation and the 600 mm isohyets according to [ 20, 33, 38 ]
74
Cebulska M., Szczepanek R., Twardosz R., 2013,
Rozkład przestrzenny opadów atmosferycznych w dorzeczu górnej Wisły. Opady średnie roczne ( 1952 – 1981 ), W I S P K, I G i G P U J, Kraków
Rys. 7.2. Strefa opadów średnich rocznych 700 mm oraz izohiety 700 mm według [ 20, 33, 38 ]
Fig. 7.2. The area of 700 mm annual precipitation and the 700 mm isohyets according to [ 20, 33, 38 ]
75
Cebulska M., Szczepanek R., Twardosz R., 2013,
Rozkład przestrzenny opadów atmosferycznych w dorzeczu górnej Wisły. Opady średnie roczne ( 1952 – 1981 ), W I S P K, I G i G P U J, Kraków
Rys. 7.3. Strefa opadów średnich rocznych 800 mm oraz izohiety 800 mm według [ 20, 33, 38 ]
Fig. 7.3. The area of 800 mm annual precipitation and the 800 mm isohyets according to [ 20,33, 38 ]
76
Cebulska M., Szczepanek R., Twardosz R., 2013,
Rozkład przestrzenny opadów atmosferycznych w dorzeczu górnej Wisły. Opady średnie roczne ( 1952 – 1981 ), W I S P K, I G i G P U J, Kraków
Rys. 7.4. Strefa opadów średnich rocznych 900 mm oraz izohiety 900 mm według [ 20, 33, 38 ]
Fig. 7.4. The area of 900 mm annual precipitation and the 900 mm isohyets according to [ 20, 33, 38 ]
77
Literatura
[ 1 ] Balon J., 2001, Regiony fizycznogeograficzne, [ w : ] R. Mydel ( red. ), Atlas Polski – tom 1.
Przyroda – Społeczeństwo – Gospodarka, Fogra, Kraków, 42 – 46 i 88 – 91.
[ 2 ] Balon J., German K., Kozak J., Malara H., Widacki W., Ziaja W., 1995, Regiony fizycznogeograficzne [ w : ] J. Warszyńska ( red. ), Karpaty Polskie. Przyroda, człowiek i jego
działalność, Uniwersytet Jagielloński.
[ 3 ] Cebulska M., Twardosz R., Cichocki J., 2007, Zmiany rocznych sum opadów atmosferycznych w dorzeczu górnej Wisły w latach 1881 – 2030, [ w : ] K. Piotrowicz,
R. Twardosz ( red. ), Wahania klimatu w różnych skalach przestrzennych i czasowych,
Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej U J, Kraków, 383 – 390.
[ 7 ] G R A S S G I S Development Team, 2013, Geographic Resources Analysis Support System
( G R A S S ) Software, Version 7.0, Open Source Geospatial Foundation Project, http ://
grass.osgeo.org
[ 8 ] Grela J., Słota H., Zieliński J. ( red. ), 1999, Dorzecze Wisły – monografia powodzi, lipiec
1997, I M G W, Warszawa.
[ 9 ] Hellmann G., 1906, Die Niederschläge in den Norddeutschen Stromgebieten, Zweiter
Band, Tabellen I, Berlin, Dietrich Reimer.
[ 10 ] Hess M., 1965, Piętra klimatyczne w polskich Karpatach Zachodnich, Zeszyty Naukowe
U J, Prace Geograficzne, 11.
[ 4 ] Chełmicki W., 1991, Położenie, podział i cechy dorzecza, [ w : ] I. Dynowska,
[ 11 ] Hofierka J., Parajka J., Mitasova H., Mitas L., 2002, Multivariate Interpolation of
M. Maciejewski ( red. ), Dorzecze górnej Wisły, Wydawnictwo P W N, Warszawa, 12 – 29.
Precipitation Using Regularized Spline with Tension, Transactions in G I S, 6 ( 2 ), 135 – 150.
[ 5 ] Dynowska I., 1991, Bilans wodny, [ w : ] I. Dynowska, M. Maciejewski ( red. ), Dorzecze
[ 12 ] Jahrbuch Hydrographischen Zentralbureaus k. k. Ministerium fűr őffentliche Arbeiten
górnej Wisły, Wydawnictwo PWN, Warszawa, 223 – 227.
( 1895 – 1912 ) Hydrogaphischer Dienst in Osterreich, Wien.
[ 6 ] German K., 2007, Środowisko przyrodnicze Krakowa i jego wpływ na warunki klima-
[ 13 ] Kożuchowski K. ( red. ), 2004, Skala, uwarunkowania i perspektywy współczesnych
tyczne, [ w : ] D. Matuszko ( red. ), Klimat Krakowa w XX wieku, I G i G P U J, Kraków,
zmian klimatycznych w Polsce, Zakład Dynamiki Środowiska i Bioklimatologii U Ł,
11 – 19.
Łódź, 25 – 57.
[ 14 ] Lorenc H., ( red. ), 2005, Atlas klimatu Polski, I M G W, Warszawa.
[ 15 ] Maciejewski M., Ostojski M.S., Walczykiewicz T. ( red. ), 2011, Dorzecze Wisły – monografia powodzi maj – czerwiec 2010, I M G W -P I B, Warszawa.
[ 16 ] Materiały do bilansu wodnego Polski. Opady zmierzone w dorzeczu Wisły w latach
1920 – 1939, 1951, Prace P I H M, Wydawnictwa Komunikacyjne, Warszawa.
[ 17 ] Materiały do Klimatografii Galicji.
[ 18 ] Mitasova H., Mitas L., 1993, Interpolation by regularized spline with tension : I. Theory
and implementation, Mathematical Geology 25, 641 – 55.
[ 19 ] Natural Earth. Free vector and raster map data, http ://naturalearthdata.com
[ 20 ] Niedźwiedź T., Obrębska-Starklowa B., 1991, Klimat, [ w : ] I. Dynowska,
M. Maciejowski ( red. ), Dorzecze górnej Wisły, Wydawnictwo P W N, Warszawa, 68 – 84.
[ 21 ] Niedźwiedź T., Twardosz R., 2004, Long-term variability of precipitation at selected
stations in Central Europe, Global Change, I G B P, 11, 73 – 100.
[ 22 ] Ninyerola M., Pons X., Roure J.M., 2007, Monthly precipitation mapping of the Iberian
Peninsula using spatial interpolation tools implemented in a Geographic Information
System, Theoretical Applied Climatology, 89, 195 – 209.
[ 31 ] Stach A., Tamulewicz J, 2003, Wstępna ocena przydatności wybranych algorytmów
przestrzennej estymacji miesięcznych i rocznych sum opadów na obszarze Polski,
[ w : ] A. Kostrzewski, J. Szpikowski ( red. ), Funkcjonowanie geoekosystemów zlewni
rzecznych, t. 3, Obieg wody – uwarunkowania i skutki w środowisku przyrodniczym,
Instytut Badań Czwartorzędu i Geoekologii U A M, Bogucki Wydawnictwo Naukowe,
Poznań, 87 – 111.
[ 32 ] Stach A., 2009, Analiza struktury przestrzennej i czasoprzestrzennej maksymalnych
opadów dobowych w Polsce w latach 1956 – 1980, Wyd. U A M, Seria Geografia, 85,
Poznań.
[ 33 ] Stachý J., ( red. ), 1987, Atlas hydrologiczny Polski, Wydawnictwo Geologiczne,
Warszawa.
[ 34 ] Twardosz R., 2007, Obserwacje opadów atmosferycznych w Galicji w latach 1792 – 1919,
[ w : ] M. Miętus, J. Filipiak, A. Wyszkowski ( red. ), 200 lat regularnych pomiarów
i obserwacji meteorologicznych w Gdańsku, Monografie I M G W, Warszawa, 56 – 69.
[ 35 ] Twardosz R., Cebulska M., 2010, Observations and Measurements of Precipitation in
the Polish Province of Galicia in the Nineteenth Century, [ w : ] R. Przybylak et al. ( red. ),
[ 23 ] Podział hydrograficzny Polski cz.1 – zestawienie liczbowo-opisowe, Warszawa, 1983.
The Polish Climate in the European Context : An Historical Overview, Springer
[ 24 ] Powódź w lipcu 1970 r. – monografia, Wydawnictwa Komunikacji i Łączności,
Science + Business Media B.V., 457 – 471.
Warszawa 1972.
[ 25 ] Powódź w sierpniu 1972 r. – monografia, Wydawnictwa Komunikacji i Łączności,
Warszawa 1975.
[ 26 ] Q G I S Development Team, 2013, Q G I S Geographic Information System, Open Source
Geospatial Foundation Project, http ://qgis.osgeo.org
[ 27 ] Roczniki Głównego Urzędu Statystycznego, Warszawa 1981 – 2009.
[ 28 ] Roczniki hydrograficzne ( 1913 – 1919 ), meteorologiczne i opadowe ( 1952 – 1981 ),
P I H M, I M H W P I B, Warszawa.
[ 29 ] Romer E., 1895, Geograficzne rozmieszczenie opadów atmosferycznych w krajach karpackich, Rozprawy Akademii Umiejętności, Wydział Matematyczno-Przyrodniczy
2( 9 ), 266 – 28.
[ 30 ] Sprawozdania Komisji Fizjograficznej P A U ( 1866 – 1919 ).
80
[ 36 ] Twardosz R., Cebulska M., Szczepanek R., 2011, Zastosowanie metody 2 D R S T do
opracowania rozkładu przestrzennego rocznych sum opadów atmosferycznych w dorzeczu górnej Wisły, Prace i Studia Geograficzne W G i S R U W, 47, 237 – 245.
[ 37 ] U S G S, 2006, Shuttle Radar Topography Mission, Global Land Cover Facility, University
of Maryland, http ://glcf.umd.edu/data/srtm/
[ 38 ] Wiszniewski W., 1953, Atlas opadów atmosferycznych w Polsce, 1891 – 1930, P I H M,
Wyd. Komunikacyjne, Warszawa.
[ 39 ] Wiszniewski W., 1973, Atlas klimatyczny Polski, I M G W, Państwowe Przedsiębiorstwo
Wydawnictw Kartograficznych, Warszawa.
[ 40 ] Wpływ zmian klimatu na środowisko, gospodarkę i społeczeństwo ( zmiany, skutki i sposoby ich ograniczania, wnioski dla nauki, praktyki inżynierskiej i planowania gospodarczego ), 2012, I M G W -P I B, Warszawa.
Spis rysunków /
List of figures
Rys. 2.1. Dorzecza górnej Wisły . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13
Fig. 2.1. Upper Vistula river basins. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13
Rys. 5.7. Średnie sumy opadów rocznych w dorzeczu Soły . . . . . . . . . . . . . 36
Fig. 5.7. Average annual precipitation in the Soła river basin . . . . . . . . . . . . 36
Rys. 2.2. Regiony fizycznogeograficzne ; na podstawie [ 1, 2, 6 ] . . . . . . . . . . . 14
Rys. 5.8. Sumaryczne błędy opadów rocznych ( błędu standardowego
średniej rocznej sumy opadów i błędu interpolacji ) w dorzeczu Soły. . . . . . . . 37
Fig. 5.8. Cumulative errors of the average annual precipitation
( i.e. the standard error and the interpolation error ) in the Soła river basin . . . . . 37
Fig. 2.2. Physical geographic regions, based on [ 1, 2, 6 ] . . . . . . . . . . . . . . 14
Rys. 2.3. Regiony klimatyczne ; na podstawie [ 20 ] . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
Fig. 2.3. Climate regions, based on [ 20 ] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
Fig. 3.1. Precipitation measurement posts ; post numbering as in tab. 3.2 . . . . . . . 25
Fig. 3.1. Precipitation measurement posts ; post numbering as in tab. 3.2 . . . . . . . 25
Rys. 3.2. Przebieg wieloletni sum rocznych opadów atmosferycznych ( 1881 – 2010 )
na wybranych stacjach ; linia czerwona oznacza 11-letnią średnią ruchomą. . . . . 26
Fig. 3.2. Long-term variation of the annual precipitation totals ( 1881 – 2010 )
at selected stations ; the red curve represents the 11year moving average . . . . . . 26
Rys. 5.1. Dorzecze Przemszy na obszarze górnej Wisły . . . . . . . . . . . . . . . 30
Fig. 5.1. The Przemsza river basin within the Upper Vistula river basin . . . . . . . 30
Rys. 5.2. Punkty pomiarowe opadów w dorzeczu Przemszy . . . . . . . . . . . . . 31
Fig. 5.2. Precipitation measurement posts in the Przemsza river basin . . . . . . . . 31
Rys. 5.3. Średnie sumy opadów rocznych w dorzeczu Przemszy. . . . . . . . . . . 32
Fig. 5.3. Average annual precipitation in the Przemsza river basin. . . . . . . . . . 32
Rys. 5.4. Sumaryczne błędy opadów rocznych ( błędu standardowego
średniej rocznej sumy opadów i błędu interpolacji ) w dorzeczu Przemszy . . . . . 33
Fig. 5.4. Cumulative errors of the average annual precipitation
( i.e. the standard error and the interpolation error ) in the Przemsza river basin . . . 33
Rys. 5.5. Dorzecze Soły na obszarze górnej Wisły . . . . . . . . . . . . . . . . . 34
Fig. 5.5. The Soła river basin within the Upper Vistula river basin. . . . . . . . . . 34
Rys. 5.6. Punkty pomiarowe opadów w dorzeczu Soły . . . . . . . . . . . . . . . 35
Fig. 5.6. Precipitation measurement posts in the Soła river basin . . . . . . . . . . 35
Rys. 5.9. Dorzecze Skawy na obszarze górnej Wisły. . . . . . . . . . . . . . . . 38
Fig. 5.9. The Skawa river basin within the Upper Vistula river basin . . . . . . . . . 38
Rys. 5.10. Punkty pomiarowe opadów w dorzeczu Skawy . . . . . . . . . . . . . 39
Fig. 5.10. Precipitation measurement posts in the Skawa river basin . . . . . . . . . 39
Rys. 5.11. Średnie sumy opadów rocznych w dorzeczu Skawy . . . . . . . . . . . . 40
Fig. 5.11. Average annual precipitation in the Skawa river basin . . . . . . . . . . . 40
Rys. 5.12. Sumaryczne błędy opadów rocznych ( błędu standardowego
średniej rocznej sumy opadów i błędu interpolacji ) w dorzeczu Skawy . . . . . . . 41
Fig. 5.12. Cumulative errors of the average annual precipitation
( i.e. the standard error and the interpolation error ) in the Skawa river basin. . . . . 41
Rys. 5.13. Dorzecze Raby na obszarze górnej Wisły. . . . . . . . . . . . . . . . 42
Fig. 5.13. The Raba river basin within the Upper Vistula river basin . . . . . . . . . 42
Rys. 5.14. Punkty pomiarowe opadów w dorzeczu Raby. . . . . . . . . . . . . . 44
Fig. 5.14. Precipitation measurement posts in the Raba river basin . . . . . . . . . 44
Rys. 5.15. Średnie sumy opadów rocznych w dorzeczu Raby . . . . . . . . . . . . 45
Fig. 5.15. Average annual precipitation in the Raba river basin . . . . . . . . . . . 45
Rys. 5.16. Sumaryczne błędy opadów rocznych ( błędu standardowego
średniej rocznej sumy opadów i błędu interpolacji ) w dorzeczu Raby. . . . . . . . 46
Fig. 5.16. Cumulative errors of the average annual precipitation
( i.e. the standard error and the interpolation error ) in the Raba river basin . . . . . 46
81
Rys. 5.17. Dorzecze Dunajca na obszarze górnej Wisły . . . . . . . . . . . . . . . 47
Fig. 5.17. The Dunajec river basin within the Upper Vistula river basin . . . . . . . 47
Rys. 5.18. Punkty pomiarowe opadów w dorzeczu Dunajca . . . . . . . . . . . . . 49
Fig. 5.18. Precipitation measurement posts in the Dunajec river basin . . . . . . . . 49
Rys. 5.19. Średnie sumy opadów rocznych w dorzeczu Dunajca . . . . . . . . . . . 50
Fig. 5.19. Average annual precipitation in the Dunajec river basin. . . . . . . . . . 50
Rys. 5.20. Sumaryczne błędy opadów rocznych ( błędu standardowego
średniej rocznej sumy opadów i błędu interpolacji ) w dorzeczu Dunajca. . . . . . 51
Fig. 5.20. Cumulative errors of the average annual precipitation
( i.e. the standard error and the interpolation error ) in the Dunajec river basin. . . . 51
Rys. 5.21. Dorzecze Nidy na obszarze górnej Wisły . . . . . . . . . . . . . . . . 52
Fig. 5.21. The Nida river basin within the Upper Vistula river basin. . . . . . . . . 52
Rys. 5.22. Punkty pomiarowe opadów w dorzeczu Nidy. . . . . . . . . . . . . . 53
Fig. 5.22. Precipitation measurement posts in the Nida river basin . . . . . . . . . 53
Rys. 5.23. Średnie sumy opadów rocznych w dorzeczu Nidy . . . . . . . . . . . . 54
Fig. 5.23. Average annual precipitation in the Nida river basin . . . . . . . . . . . 54
Rys. 5.24. Sumaryczne błędy opadów rocznych ( błędu standardowego
średniej rocznej sumy opadów i błędu interpolacji ) w dorzeczu Nidy. . . . . . . . 55
Fig. 5.24. Cumulative errors of the average annual precipitation
( i.e. the standard error and the interpolation error ) in the Nida river basin. . . . . 55
Rys. 5.25. Dorzecze Wisłoki na obszarze górnej Wisły . . . . . . . . . . . . . . . 56
Fig. 5.25. The Wisłoka river basin within the Upper Vistula river basin . . . . . . . . 56
Rys. 5.26. Punkty pomiarowe opadów w dorzeczu Wisłoki. . . . . . . . . . . . . 57
Fig. 5.26. Precipitation measurement posts in the Wisłoka river basin. . . . . . . . 57
Rys. 5.27. Średnie sumy opadów rocznych w dorzeczu Wisłoki. . . . . . . . . . . 58
Fig. 5.27. Average annual precipitation in the Wisłoka river basin. . . . . . . . . . 58
Rys. 5.28. Sumaryczne błędy opadów rocznych ( błędu standardowego
średniej rocznej sumy opadów i błędu interpolacji ) w dorzeczu Wisłoki . . . . . . 59
Fig. 5.28. Cumulative errors of the average annual precipitation
( i.e. the standard error and the interpolation error ) in the Wisłoka river basin. . . . 59
Rys. 5.29. Dorzecze Wisłoka na obszarze górnej Wisły . . . . . . . . . . . . . . . 60
Fig. 5.29. The Wisłok river basin within the Upper Vistula river basin. . . . . . . . 60
Rys. 5.30. Punkty pomiarowe opadów w dorzeczu Wisłoka . . . . . . . . . . . . . 61
Fig. 5.30. Precipitation measurement posts in the Wisłok river basin . . . . . . . . . 61
Rys. 5.31. Średnie sumy opadów rocznych w dorzeczu Wisłoka. . . . . . . . . . . 62
Fig. 5.31. Average annual precipitation in the Wisłok river basin. . . . . . . . . . . 62
82
Rys. 5.32. Sumaryczne błędy opadów rocznych ( błędu standardowego
średniej rocznej sumy opadów i błędu interpolacji ) w dorzeczu Wisłoka. . . . . . 63
Fig. 5.32. Cumulative errors of the average annual precipitation
( i.e. the standard error and the interpolation error ) in the Wisłok river basin. . . . 63
Rys. 5.33. Dorzecze Sanu na obszarze górnej Wisły . . . . . . . . . . . . . . . . 64
Fig. 5.33. The San river basin within the Upper Vistula river basin . . . . . . . . . . 64
Rys. 5.34. Punkty pomiarowe opadów w dorzeczu Sanu. . . . . . . . . . . . . . 66
Fig. 5.34. Precipitation measurement posts in the San river basin. . . . . . . . . . 66
Rys. 5.35. Średnie sumy opadów rocznych w dorzeczu Sanu . . . . . . . . . . . . 67
Fig. 5.35. Average annual precipitation in the San river basin. . . . . . . . . . . . 67
Rys. 5.36. Sumaryczne błędy opadów rocznych ( błędu standardowego
średniej rocznej sumy opadów i błędu interpolacji ) w dorzeczu Sanu. . . . . . . . 68
Fig. 5.36. Cumulative errors of the average annual precipitation
( i.e. the standard error and the interpolation error ) in the San river basin. . . . . . 68
Rys. 6.1. Średnie sumy opadów rocznych w dorzeczu górnej Wisły . . . . . . . . . 71
Fig. 6.1. Average annual precipitation in the Upper Vistula river basin. . . . . . . . 71
Rys. 6.2. Sumaryczne błędy opadów rocznych ( błędu standardowego
średniej rocznej sumy opadów i błędu interpolacji )
w dorzeczu górnej Wisły . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72
Fig. 6.2. Cumulative errors of the average annual precipitation
( i.e. the standard error and the nterpolation error )
in the Upper Vistula river basin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72
Rys. 7.1. Strefa opadów średnich rocznych 600 mm oraz izohiety 600 mm
według [ 20, 33, 38 ] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74
Fig. 7.1. The area of 600 mm annual precipitation and the 600 mm isohyets
according to [ 20, 33, 38 ]. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74
Rys. 7.2. Strefa opadów średnich rocznych 700 mm oraz izohiety 700 mm
według [ 20, 33, 38 ] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75
Fig. 7.2. The area of 700 mm annual precipitation and the 700 mm isohyets
according to [ 20, 33, 38 ]. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75
Rys. 7.3. Strefa opadów średnich rocznych 800 mm oraz izohiety 800 mm
według [ 20, 33, 38 ] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76
Fig. 7.3. The area of 800 mm annual precipitation and the 800 mm isohyets
according to [ 20,33, 38 ]. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76
Rys. 7.4. Strefa opadów średnich rocznych 900 mm oraz izohiety 900 mm
według [ 20, 33, 38 ] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77
Fig. 7.4. The area of 900 mm annual precipitation and the 900 mm isohyets
according to [ 20, 33, 38 ]. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77
Spis tabel /
List of tabels
Tabela 2.1. Powierzchnia ważniejszych dopływów Wisły
w obrębie dorzecza górnej Wisły [ 4 ] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12
Table 2.1. Square area of major tributary basins
in the Upper Vistula river basin [ 4 ] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12
Tabela 3.1. Wykaz stacji meteorologicznych i posterunków opadowych . . . . . . . 18
Table 3.1. List of weather stations and precipitation posts . . . . . . . . . . . . . 18
Tabela 3.2. Średnie roczne opady w okresie 1881 – 2010 i 1952 – 1981
na wybranych stacjach w dorzeczu górnej Wisły . . . . . . . . . . . . . . . . 24
Table 3.2. Average annual precipitation during the periods 1881 – 2010
and 1952 – 1981 at selected stations in the Upper Vistula river basin . . . . . . . . 24
Tabela 5.1. Ważniejsze dopływy rzeki Przemszy [ 23 ] . . . . . . . . . . . . . . . 30
Table 5.1. Major tributaries of the Przemsza river [ 23 ] . . . . . . . . . . . . . . . 30
Tabela 5.2. Wybrane parametry rzeki Przemszy [ 4 ]. . . . . . . . . . . . . . . . 30
Table 5.2. Selected parameters of the Przemsza river [ 4 ] . . . . . . . . . . . . . . 30
Tabela 5.3. Średni roczny opad, odpływ i współczynnik odpływu
w dorzeczu Przemszy w latach 1951–1970 [ 5 ] i 1952–1981 . . . . . . . . . . . . . 30
Table 5.3. The average annual precipitation, discharge and discharge ratio
in the Przemsza River basin during the periods 1951–1970 [ 5 ] and 1952–1981 . . . 30
Tabela 5.4. Ważniejsze dopływy rzeki Soły [ 23 ] . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34
Table 5.4. Major tributaries of the Soła river [ 23 ] . . . . . . . . . . . . . . . . . 34
Tabela 5.5. Wybrane parametry rzeki Soły [ 4 ] . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34
Table 5.5. Selected parameters of the Soła river [ 4 ] . . . . . . . . . . . . . . . . 34
Tabela 5.6. Średni roczny opad, odpływ i współczynnik odpływu
w dorzeczu Soły w latach 1951 – 1970 [ 5 ] i 1952 – 1981. . . . . . . . . . . . . . 34
Table 5.6. The average annual precipitation, discharge and discharge ratio
in the Soła River basin during the periods 1951 – 1970 [ 5 ] and 1952 – 1981 . . . . . 34
Tabela 5.7. Ważniejsze dopływy rzeki Skawy [ 23 ] . . . . . . . . . . . . . . . . . 38
Table 5.7. Major tributaries of the Skawa river [ 23 ] . . . . . . . . . . . . . . . . 38
Tabela 5.8. Wybrane parametry rzeki Skawy [ 4 ] . . . . . . . . . . . . . . . . . 38
Table 5.8. Selected parameters of the Skawa river [ 4 ] . . . . . . . . . . . . . . . 38
Tabela 5.9. Średni roczny opad, odpływ i współczynnik odpływu
w dorzeczu Skawy w latach 1951 – 1970 [ 5 ] i 1952 – 1981 . . . . . . . . . . . . . 38
Table 5.9. The average annual precipitation, discharge and discharge ratio
in the Skawa River basin during the periods 1951 – 1970 [ 5 ] and 1952 – 1981 . . . . . 38
Tabela 5.10. Ważniejsze dopływy rzeki Raby [ 23 ] . . . . . . . . . . . . . . . . . 42
Table 5.10. Major tributaries of the Raba river [ 23 ] . . . . . . . . . . . . . . . . 42
83
Tabela 5.11. Wybrane parametry rzeki Raby [ 4 ]. . . . . . . . . . . . . . . . . . 42
Table 5.11. Selected parameters of the Raba river [ 4 ]. . . . . . . . . . . . . . . . 42
Tabela 5.22. Ważniejsze dopływy rzeki Wisłok [ 23 ] . . . . . . . . . . . . . . . . 60
Table 5.22. Major tributaries of the Wisłok river [ 23 ] . . . . . . . . . . . . . . . 60
Tabela 5.12. Średni roczny opad, odpływ i współczynnik odpływu
w dorzeczu Raby w latach 1951–1970 [ 5 ] i 1952–1981 . . . . . . . . . . . . . . 43
Table 5.12. The average annual precipitation, discharge and discharge ratio
in the Raba River basin during the periods 1951 – 1970 [ 5 ] and 1952 – 1981. . . . . 43
Tabela 5.23. Wybrane parametry rzeki Wisłok [ 4 ] . . . . . . . . . . . . . . . . 60
Table 5.23. Selected parameters of the Wisłok river [ 4 ] . . . . . . . . . . . . . . 60
Tabela 5.13. Ważniejsze dopływy rzeki Dunajec [ 23 ] . . . . . . . . . . . . . . . 47
Table 5.13. Major tributaries of the Dunajec river [ 23 ] . . . . . . . . . . . . . . . 47
Tabela 5.24. Średni roczny opad, odpływ i współczynnik odpływu
w dorzeczu Wisłoka w latach 1951–1970 [ 5 ] i 1952–1981 . . . . . . . . . . . . 60
Table 5.24. The average annual precipitation, discharge and discharge ratio
in the Wisłok River basin during the periods 1951–1970 [ 5 ] and 1952–1981 . . . . 60
Tabela 5.14. Wybrane parametry rzeki Dunajec [ 4 ]. . . . . . . . . . . . . . . . 47
Table 5.14. Selected parameters of the Dunajec river [ 4 ] . . . . . . . . . . . . . . 47
Tabela 5.25. Ważniejsze dopływy rzeki San [ 23 ] . . . . . . . . . . . . . . . . . 64
Table 5.25. Major tributaries of the San river [ 23 ]. . . . . . . . . . . . . . . . . 64
Tabela 5.15. Średni roczny opad, odpływ i współczynnik odpływu
w dorzeczu Dunajca w latach 1951 – 1970 [ 5 ] i 1952 – 1981 . . . . . . . . . . . . 48
Table 5.15. The average annual precipitation, discharge and discharge ratio
in the Dunajec River basin during the periods 1951 – 1970 [ 5 ] and 1952 – 1981 . . . 48
Tabela 5.26. Wybrane parametry rzeki San [ 4 ] . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64
Table 5.26. Selected parameters of the San river [ 4 ]. . . . . . . . . . . . . . . . 64
Tabela 5.16. Ważniejsze dopływy rzeki Nidy [ 23 ] . . . . . . . . . . . . . . . . . 52
Table 5.16. Major tributaries of the Nida river [ 23 ] . . . . . . . . . . . . . . . . 52
Tabela 5.27. Średni roczny opad, odpływ i współczynnik odpływu
w dorzeczu Sanu w latach 1951 – 1970 [ 5 ] i 1952 – 1981. . . . . . . . . . . . . . 65
Table 5.27. The average annual precipitation, discharge and discharge ratio
in the San River basin during the periods 1951 – 1970 [ 5 ] and 1952 – 1981 . . . . . 65
Tabela 5.17. Wybrane parametry rzeki Nidy [ 4 ] . . . . . . . . . . . . . . . . . 52
Table 5.17. Selected parameters of the Nida river [ 4 ] . . . . . . . . . . . . . . . 52
Tabela 6.1. Wybrane parametry rzeki Wisły i jej dorzecza
po przekrój wodowskazowy w Zawichoście [ 4 ] . . . . . . . . . . . . . . . . 70
Tabela 5.18. Średni roczny opad, odpływ i współczynnik odpływu
w dorzeczu Nidy w latach 1951 – 1970 [ 5 ] i 1952 – 1981. . . . . . . . . . . . . . 52
Table 5.18. The average annual precipitation, discharge and discharge ratio
in the Nida River basin during the periods 1951 – 1970 [ 5 ] and 1952 – 1981 . . . . . 52
Table 6.1. Selected parameters of the Vistula river and its system down
to the water gauge at Zawichost [ 4 ] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70
Tabela 5.19. Ważniejsze dopływy rzeki Wisłoki [ 23 ] . . . . . . . . . . . . . . . 56
Table 5.19. Major tributariesof the Wisłoka river [ 23 ] . . . . . . . . . . . . . . . 56
Tabela 5.20. Wybrane parametry rzeki Wisłoki [ 4 ] . . . . . . . . . . . . . . . . 56
Table 5.20. Selected parameters of the Wisłoka river [ 4 ] . . . . . . . . . . . . . . 56
Tabela 5.21. Średni roczny opad, odpływ i współczynnik odpływu
w dorzeczu Wisłoki w latach 1951 – 1970 [ 5 ] i 1952 – 1981 . . . . . . . . . . . . 56
Table 5.21. The average annual precipitation, discharge
and discharge ratio in the Wisłoka River basin during
he periods 1951 – 1970 [ 5 ] and 1952 – 1981 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56
Tabela 6.2. Średni roczny opad, odpływ i współczynnik odpływu
w całym dorzeczu górnej Wisły w latach 1951 – 1970 [ 5 ] i 1952 – 1981 . . . . . . . 70
Table 6.2. The average annual precipitation, discharge and discharge ratio
in the Upper Vistula river basin during the periods 1951 – 1970 [ 5 ]
and 1952 – 1981 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70