PLAN WYNIKOWY DLA PRZEDMIOTU UZUPEŁNIAJĄCEGO W

PLAN WYNIKOWY DLA PRZEDMIOTU UZUPEŁNIAJĄCEGO
W LICEUM SPORTOWYM
ELEMENTY CHEMII - KLASA II
KLASA DRUGA /36 GODZINY/
LP
TREŚCI NAUCZANIA
WYMAGANIA
DOŚWIADCZENIA
PODSTAWOWE PONADPODSTAWOWE
I / Budowa materii - 12 godzin
Cele i treści nauczania programu
własnego „Elementy chemii”.
Podstawy chemii.
1
2
Przypomnienie podstawowych pojęć,
zapis równań reakcji chemicznych –
praca w grupach.
Uczeń :
- zna zasady oceniania z
chemii
- rozumie cele programu
autorskiego
- zna i stosuje regulamin i
przepisy bhp pracowni
chemicznej
- zna podstawowe pojęcia
chemiczne /pierwiastek,
atom, symbol, związek
chemiczny, cząsteczka,
wzór/
Uczeń :
- rozróżnia substancje
proste
i złożone
- rozróżnia metale
i niemetale
- rozróżnia typy reakcji
- określa właściwości
fizyczne i chemiczne
substancji
Uczeń :
- zna i wyjaśnia piktogramy
substancji niebezpiecznych
- rozróżnia zjawiska fizyczne od
reakcji chemicznych
- stosuje odpowiedni sposób
rozdziału do danej mieszaniny
- tłumaczy metodę destylacji,
ekstrakcji, chromatografii
Zapoznanie z kartami
charakterystyk substancji
chemicznych.
Chromatografia tuszu.
Uczeń :
- zapisuje równania prostych
reakcji chemicznych
- wykonuje obliczenia z pojęciem
gęstości
- planuje przebieg doświadczenia
- rozwiązuje chemografy
Uzupełnianie karty pracy.
1
3
Budowa atomu. Położenie pierwiastka
w układzie okresowym.
4
Rodzaje wiązań chemicznych.
5
Oddziaływania międzycząsteczkowe.
6
Polarność cząsteczek.
Uczeń :
- definiuje pojęcie atomu
- wymienia i
charakteryzuje
podstawowe cząstki materii
- odczytuje liczby atomową
i masową z układu
okresowego
- oblicza masy
cząsteczkowe związków
chemicznych
- wyjaśnia pojęcie izotopu
- zna prawo okresowości
- określa ilość elektronów
walencyjnych w atomie
Uczeń :
- wyjaśnia regułę oktetu
- zna pojecie
elektroujemności
- określa na podstawie
różnicy elektroujemności
pierwiastków rodzaj
wiązania w cząsteczce
- zna pojęcie dipola
elektrycznego, kationu i
anionu
Uczeń :
- zna rodzaje oddziaływań
międzycząsteczkowych
- porównuje siłę
oddziaływań
międzycząsteczkowych
Uczeń :
- zna pojęcie i jednostkę
momentu dipolowego
Uczeń :
- stosuje w/w/ liczby do określenia
budowy atomu
- zapisuje konfiguracje
powłokowe pierwiastków do
Z = 20
- stosuje wzór na średnią masę
pierwiastka
- wyjaśnia wpływ ilości
elektronów walencyjnych na
właściwości pierwiastków
Praca z układem
okresowym.
Uczeń ;
- opisuje zasadę powstawania
wiązania atomowego i jonowego
- opisuje podstawowe właściwości
substancji o wiązaniach
kowalencyjnych i jonowych
Praca z układem
okresowym.
Uczeń :
- wyjaśnia istotę oddziaływań
międzycząsteczkowych
Uczeń :
- wyznacza liczbę koordynacji dla
danej cząsteczki oraz określa jej
2
- zna pojecie wiązania
sigma i pi
7
Wpływ budowy cząsteczki i rodzaju
oddziaływań na właściwości substancji
chemicznych.
Uczeń :
- opisuje wpływ
oddziaływania na
właściwości związków
chemicznych
- zna zasadę „podobne
rozpuszcza się w
podobnym”
8
Budowa i właściwości wody.
9
Sprawdzian wiadomości – Budowa
materii.
Uczeń :
- opisuje budowę
cząsteczki wody
- wykazuje polarność
cząsteczki
- wymienia właściwości
fizyczne i chemiczne wody
- zna pojęcie kohezji
i adhezji oraz napięcia
powierzchniowego
- opisuje znaczenie wody
dla organizmów żywych
- wymienia miejsce
występowania i postacie
wody.
Uczeń :
- wykazuje się wiedzą i
kształt /CH4 , NH3 , H2O , CO2 ,
HCN, BaCl2 , BF3 , SO3/
- określa na podstawie kształtu
cząsteczki czy substancja jest
polarna
Uczeń :
- ustala rodzaj oddziaływań
międzycząsteczkowych na
podstawie rodzaju wiązań w tej
cząsteczce
- przewiduje właściwości fizyczne
substancji na podstawie masy
cząsteczkowej i rodzaju
oddziaływań między jej
cząsteczkami
- wyjaśnia rozpuszczalność
substancji w wodzie lub
rozpuszczalnikach organicznych
Uczeń :
- analizuje anomalne właściwości
wody
- wyjaśnia anomalną gęstość wody
- wyjaśnia duże wartości
temperatury topnienie i wrzenia,
ciepła parowanie, ciepła
właściwego i ich wpływ na różne
zjawiska przyrodnicze
- analizuje znaczenie zjawisk
kohezji, adhezji i napięcia
powierzchniowego dla życia na
Ziemi
- analizuje wpływ właściwości
wody na klimat Ziemi
Uczeń :
- wykazuje wiedzę i umiejętności
Uzupełnianie karty pracy.
3
10
Budowa związków organicznych.
11
Budowa i właściwości aminokwasów.
Izomeria optyczna.
12
Nazewnictwo izomerów – praca w
grupach.
umiejętnościami
zdobytymi podczas udziału
w zajęciach oraz
samodzielnych ćwiczeń
- sprawdza poziom
opanowania danej partii
materiału
Uczeń :
- zna szeregi homologiczne
podstawowych związków
organicznych
- zna grupy funkcyjne
pochodnych
węglowodorów
- wymienia rodzaje
izomerii
Uczeń :
- zna budowę aminokwasu
na podstawie glicyny
- wymienia grupy
funkcyjne aminokwasów
- zna pojęcie białkowego
ά-aminokwasu
- zna aminokwasy egzo- i
endogenne
Uczeń :
- wykazuje znajomość
rodzajów izomerii
-zna zasady nazewnictwa
izomerów
na poziomie ponadpodstawowym
Uczeń :
- rozpoznaje związki organiczne
po ich budowie
- wyjaśnia wpływ grup
funkcyjnych na właściwości
pochodnych
- wyjaśnia istotę izomerii
strukturalnej i geometrycznej
Uczeń :
- wyjaśnia charakter chemiczny
aminokwasów
- tłumaczy pojecie jonu
obojnaczego i punktu
izoelektrycznego
- wyjaśnia istotę izomerii
optycznej
- rozumie pojecie aminokwasu
białkowego jako izomeru L
- rozumie mechanizm tworzenia
wiązania peptydowego
Uczeń :
- stosuje zasady do nazywania
różnych izomerów
- rysuje wzory strukturalne na
podstawie nazw izomerów
- wyjaśnia wpływ izomerii na
właściwości związków organiczn
Uzupełnianie kart pracy.
4
II / Reakcje z wymianą elektronów – 4 godziny
13
Stopnie utlenienia pierwiastków
14
Bilans elektronowy reakcji redukująco –
utleniających.
15
Utleniacze i reduktory – praca w grupach.
16
Sprawdzian wiadomości – redoksy.
Uczeń :
- zna pojęcie stopnia
utlenienia
- określa stopień utlenienia
pierwiastka w cząsteczce
oraz jonie prostym
Uczeń :
- wyjaśnia pojecie reakcji
redoks
- definiuje pojęcie
reduktora i utleniacza,
redukcji i utlenienia
- wskazuje w procesie
reduktor i utleniacz
- określa proces redukcji i
utlenienia w reakcji
Uczeń :
- doskonali umiejętność
uzupełniania reakcji redoks
na podstawie bilansu
elektronowego
- określa proces redukcji
i utlenienia na podstawie
ruchu elektronów
Uczeń :
- wykazuje się wiedzą
i umiejętnościami
zdobytymi podczas udziału
w zajęciach oraz
samodzielnych ćwiczeń
- sprawdza poziom
opanowania danej partii
materiału
Uczeń :
- określa stopień utlenienia
pierwiastka w jonie złożonym
Wpływ środowiska na
stopień utlenienia manganu
w jego związkach.
Uczeń :
- zapisuje bilans elektronowy dla
danego procesu
- uzupełnia współczynniki
stechiometryczne w reakcji redoks
na podstawie bilansu
elektronowego
Uczeń :
- bilansuje trudniejsze przykłady
reakcji redoks
Uzupełnianie kart pracy.
Uczeń :
- wykazuje wiedzę i umiejętności
na poziomie ponadpodstawowym
5
III / Kinetyka chemiczna – 2 godziny
17
Szybkość reakcji chemicznych.
18
Mechanizm katalizy.
Uczeń :
- zna ogólny zapis wzoru
na szybkość reakcji
chemicznej
- wymienia czynniki
wpływające na szybkość
reakcji
- podaje przykłady
wolnych i szybkich reakcji
Uczeń :
- rozróżnia reakcje egzoi endoenergetyczne
- zna pojęcie energii
aktywacji
- wymienia rodzaje
katalizatora
- rozróżnia pojęcie
katalizatora i inhibitora
Uczeń :
- analizuje doświadczenia
wykazujące wpływ temperatury,
stężenia lub rozdrobnienia
substancji na szybkość reakcji
- wyznacza wzór na szybkość
danej reakcji chemicznej
Wpływ temperatury na
reakcję cynku z kwasem
solnym.
Reakcja miedzi ze stężonym
kwasem azotowym (V).
Uczeń :
- analizuje wykres zależności
energii układu od czasu trwania
reakcji w procesach egzoi endoenergetycznych
- określa wpływ katalizatora na
wartość energii aktywacji
- opisuje przebieg katalizy
enzymatycznej
IV/ Metabolizm komórkowy - 6 godzin
19
Kierunki przemian metabolicznych
Uczeń :
- wyjaśnia pojęcie szlak
metaboliczny, cykl
metaboliczny
- wskazuje substraty
i produkty głównych
szlaków i cykli
metabolicznych
wyjaśnia pojęcie
anabolizmu i katabolizmu
- podaje przykłady reakcji
anabolicznych
i katabolicznych
- wskazuje fragmenty
budowy ATP na jego
Uczeń :
- analizuje pojęcie cyklu
metabolicznego na podstawie
cyklu mocznikowego
- porównuje procesy anabolizmu
i katabolizmu
- określa funkcje tych procesów
i wskazuje na ich wzajemne
powiązania
- określa budowę chemiczną ATP
- charakteryzuje związki
wysokoenergetyczne na
przykładzie ATP
- wyjaśnia mechanizm syntezy
ATP
6
20
Oddychanie tlenowe. Bilans
energetyczny.
21
Oddychanie beztlenowe.
22
Faza jasna i ciemna fotosyntezy.
wzorze strukturalnym
- wymienia podstawowe
nośniki elektronów i
protonów wodorowych H+
w komórce
Uczeń :
- definiuje proces
oddychania komórkowego
- wymienia główne związki
będące źródłami energii
w organizmie
- zapisuje sumaryczne
równanie reakcji
oddychania tlenowego
Uczeń ;
- wyjaśnia pojęcie
oddychania beztlenowego
/fermentacja/
- wymienia rodzaje
fermentacji
- wyjaśnia przebieg
fermentacji alkoholowej
i mlekowej jako
przykładów oddychania
beztlenowego
Uczeń :
- wymienia barwniki
biorące udział
w fotosyntezie
- wskazuje, jaki zakres
światła białego daje
najlepszy efekt
fotosyntetyczny
- wymienia czynniki
wpływające na przebieg
Uczeń :
- opisuje etapy oddychania
tlenowego na podstawie schematu
/glikoliza, dekarboksylacja
oksydacyjna pirogronianu, cykl
Krebsa, łańcuch oddechowy/
- omawia na podstawie schematu
bilans energetyczny oddychania
tlenowego
Uczeń :
- porównuje przebieg oddychania
tlenowego i beztlenowego
- zapisuje równanie fermentacji
alkoholowej i mlekowej
Uczeń :
- analizuje rolę chlorofilu
w procesie fotosyntezy
- projektuje doświadczenia
udowadniające wpływ różnych
czynników na proces fotosyntezy
- określa inne funkcje karotenów
i ksantofili
- analizuje schemat
przedstawiający przebieg fazy
Wpływ światła na wzrost
rzeżuchy.
7
fotosyntezy
- opisuje sumaryczny zapis
reakcji fotosyntezy i jego
znaczenie dla życia na
Ziemi
- wyjaśnia funkcję fazy
ciemnej w całym procesie
fotosyntezy
23
Budowa i rola kwasów nukleinowych.
24
Sprawdzian wiadomości – kataliza i
metabolizm.
Uczeń :
- rozróżnia zasady azotowe
- charakteryzuje budowę
nukleotydu
- nazywa i wskazuje
wiązania w cząsteczce
DNA
Uczeń :
- wykazuje się wiedzą
i umiejętnościami
zdobytymi podczas udziału
w zajęciach oraz
samodzielnych ćwiczeń
- sprawdza poziom
opanowania danej partii
materiału
jasnej fotosyntezy
- określa sposób tworzenia
NADPH i ATP
- określa bilans fazy ciemnej
- porównuje przebieg fotosyntezy
roślin C3 i C4
-zapisuje ogólny schemat
przebiegu chemosyntezy
- porównuje przebieg fotosyntezy
i chemosyntezy
Uczeń :
- charakteryzuje budowę
chemiczną i przestrzenną
cząsteczki DNA i RNA
- wyjaśnia i porównuje budowę
i rolę DNA i RNA
Uczeń :
- wykazuje wiedzę i umiejętności
na poziomie ponadpodstawowym
V/ Substancje o znaczeniu biologicznym – 12 godzin
25
Budowa i podział białek
Uczeń :
- wymienia pierwiastki
biogenne
Uczeń :
- zapisuje równanie kondensacji
di- lub tri peptydu
Wykrywanie C,H i O
w substancjach
8
- wyjaśnia znaczenie białka
dla żywych organizmów
- wskazuje wiązanie
peptydowe
- odczytuje skład
polipeptydu
- charakteryzuje budowę I, II- , III- i IV-rzędową
- wymienia rodzaje
oddziaływań
występujących
w strukturze białka
Uczeń :
- zna pojęcie zolu i żelu
oraz koloidu
- określa czynniki
powodujące denaturację
białka
26
Właściwości białek.
27
Budowa i właściwości tłuszczów.
Uczeń :
- wymienia funkcje
tłuszczów
- zalicza tłuszcze do grupy
estrów
- wykrywa tłuszcz w
nasionach np. słonecznika
28
Tłuszcze proste i złożone, pochodne
tłuszczów.
Uczeń :
- klasyfikuje lipidy na
proste i złożone
- wymienia pochodne
lipidowe
- określa znaczenie
- klasyfikuje rodzaje oddziaływań
występujących
w strukturze białka
- klasyfikuje białka ze względu na
funkcje oraz obecność grup
nieaminokwasowych
organicznych.
Uczeń :
- wyjaśnia proces wysalania
i denaturacji
- wykrywa obecność białka
w pokarmie
- wykrywa obecność wiązań
peptydowych w związku
Uczeń :
- charakteryzuje budowę tłuszczu
- wyjaśnia różnicę między
tłuszczami nasyconymi
i nienasyconymi
- identyfikuje tłuszcze
nienasycone
- wyjaśnia proces hydrolizy
tłuszczów
Reakcja
ksantoproteinowa,
biuretowa i cystynowa.
Wykrywanie tłuszczu w
nasionach słonecznika.
Reakcja tłuszczów /olej
i smalec/ z roztworem
manganianu (VII) potasu.
Uczeń :
- określa skład i znaczenie
fosfolipidów i glikolipidów
- opisuje budowę i znaczenie
cholesterolu, prostaglandyn,
karotenoidów, olejków
9
sterydów,
likopenu,wosków
eterycznych, wosków, pochodnych
izoprenowych
29
Budowa i właściwości cukrów prostych.
Uczeń :
- rozróżnia pojęcia triozy,
pentozy i heksozy
- rozróżnia pojęcie aldozy
i ketozy
- rozpoznaje cukry proste
na podstawie wzorów
taflowych Hawhorta
- zna przebiegi warunki
procesu fotosyntezy
- opisuje właściwości
glukozy
Uczeń :
- rysuje wzory cukrów w projekcji
Fishera
- wyjaśnia właściwości redukcyjne
glukozy
- analizuje pojęcie piranozy
i furanozy
30
Wykrywanie cukrów w substancjach
odżywczych.
Uczeń :
- rozróżnia cukry proste
i złożone
- zna metody wykrywania
glukozy i skrobi
31
Budowa i właściwości cukrów złożonych.
Uczeń :
- wskazuje wiązanie O –
glikozydowe
- rozpoznaje dwucukry na
podstawie wzorów
taflowych
- zna skład dwucukrów
- rozpoznaje wzory skrobi
/amylaza i amylopektyna/
oraz celulozy, glikogenu,
chityny
Uczeń :
- planuje doświadczenie
wykrywania cukrów
- analizuje przebieg próby
Trommera i Tollensa
- wyjaśnia związek właściwości
redukcyjnych cukrów prostych
z obecnością grupy aldehydowej
Uczeń :
- zapisuje hydrolizę cukrów
złożonych
- wyjaśnia znaczenie biologiczne
i przemysłowe cukrów złożonych
- opisuje budowę i znaczenie
pochodnych glukozamina,
chondroityna, heparyna, kwas
hialuronowy
Próba Trommera
Próba Tollensa
Wykrywanie skrobi
10
- opisuje właściwości
sacharozy i skrobi
Uczeń :
- wykazuje się wiedzą
i umiejętnościami
zdobytymi podczas udziału
w zajęciach oraz
samodzielnych ćwiczeń
- sprawdza poziom
opanowania danej partii
materiału
32
Sprawdzian wiadomości – substancje
odżywcze.
33
Związki aromatyczne – benzen i jego
pochodne.
Uczeń :
- opisuje budowę
i właściwości benzenu
- wymienia pochodne
benzenu
- wymienia związki
zawierające w budowie
pierścień aromatyczny
34
Związki wielofunkcyjne.
Uczeń :
- wymienia związki
dwufunkcyjne
/aminokwasy, amidy,
hydroksykwasy/
- wymienia kwasy
wielokarboksylowe
Uczeń :
- wykazuje wiedzę i umiejętności
na poziomie ponadpodstawowym
Uczeń :
- wyjaśnia charakter aromatyczny
związku
- analizuje wpływ pierścienia
benzenowego na właściwości
związków aromatycznych
- tłumaczy przebieg reakcji
ksantoproteinowej wykrywającej
obecność pierścieni benzenowych
w fenyloalaninie
Uczeń :
- analizuje wpływ dwóch grup
funkcyjnych na właściwości
związku chemicznego
- określa znaczenie tych związków
- wyjaśnia budowę i znaczenie
kwasów wielokarboksylowych
Analiza cząsteczek
związków zawierających
w cząsteczkach pierścień
benzenowy.
11