wady-i-zalety-monopolu-omowienie

7
Wady i zalety monoplu
Łatwo zauważyć, że w życiu gospodarczym jak politycznym i wśród naukowców zawsze występują
liczni zarówno gorący zwolennicy, jak i przeciwnicy monopoli. Monopole są obiektem ostrych
sporów. Zarzuca się im wyzysk słabszych uczestników rynku, utrudnianie konkurencji, która jest
siłą regulującą i stymu1ującą dziala1ność gospodarczą, wykorzystywanie swego wpływu
gospodarczego w sferze polityki itd Każdy z tych zarzutów można udokumentować licznymi
faktami. Ale równocześnie zwraca się uwagę, że bez przywilejów pozycji monopolistycznej
zapewne nie powstałyby w swoim czasie liczne wielkie przedsięwzięcia, takie jak koleje linie
transkontynentalne, poczta i telegraf, systemy nawadniające, telefony radio, komputery itp
Temat jest bardzo obszerny i wielopłaszczyznowy. Spróbuje wyliczyć ważniejsze dodatnie i ujemne
strony monopoli rozpatrywane z ekonomicznego punktu widzenia, to znaczy z punktu widzenia
interesów głównych uczestników życia gospodarczego i w miarę możliwości, biorąc pod uwagę
interes publiczny, czy może raczej gospodarki jako całości. Na tej podstawie można sformułować
opinię o niektórych sposobach i skutkach praktyki monopolistycznej prowadzonej przez
przedsiębiorstwa i o polityce rządów w tej dziedzinie
Wiele firm próbuje osiągnąć korzyści typu monopolistycznego wydatkując znaczne sumy pieniędzy
na stworzenie barier nie dopuszczających inne firmy na opanowane przez nie rynki, Zasoby zużyte
do budowy barier są wycofywane z innych zastosowań, gdzie środki te mogłyby być wykorzystane
z większym pożytkiem społecznym. W celu niedopuszczenia do obniżenia ceny monopole często
świadomie ograniczają podaż produkcji i w ten sposób utrzymują równowagę rynku przy wyższym
poziomie cen. Koszty takiej egoistycznej polityki obciążają nabywców. Istnienie monopolu i
wynikające z tego bezpieczeństwo może powodować zanikanie motywacji do wprowadzania
postępu technicznego, organizacyjnego i technologicznego.
Powstawanie monopoli powoduje zmniejszenie produkcji i zatrudnienia zanika motywacja do
tendencji wzrostu zatrudnienia
Monopol sprzyja rozbudowie struktur organizacyjnych a co za tym i biurokracji
Monopole szczególnie państwowe wykazują skłonności do przeinwestowywania.
Monopole same kontrolują popyt i nie muszą się do niego dostosowywać. Wywołują korzystne dla
siebie działania rządu zamiast ograniczeń. Wykorzystują swą znaczną władzę przeciw interesom
społeczeństwa.
Wielkie monopole są również w stanie wpłynąć na przesunięcia w strukturze popytu ludności i tym
samym na mniej efektywną alokację środków. Monopolistyczna polityka cen kształtuje także
społecznie niepożądane proporcje podziału dochodów ludności na korzyść jej zamożniejszych grup,
co pogłębia dysproporcje warunków bytowych społeczeństwa. Monopolizacja oznacza wyższe ceny
dające monopoliście zyski nadzwyczajne. Z powodu monopolizacji konsumenci płacą wyższe ceny,
niżeli musieliby płacić na rynku wolnokonkurencyjnym. Mniejsza jest zatem w porównaniu z wolną
konkurencja siła nabywcza czyli realny dochód. Realna siła nabywcza konsumentów ulega więc
zmniejszeniu, natomiast zyski właścicieli monopoli rosną. Jednocześnie powstanie monopolu
prowadzi do trwałej redystrybucji dochodów od konkurentów o niskich dochodach, na rzecz
przedsiębiorców o wysokich dochodach. Ekonomiści nie są skłonni oceniać tego stanu, gdyż
oznaczałoby to ocenę wartościującą stwierdzenie, że dobrobyt jednej grupy jest bardziej pożądany
niż inne. Wielu ludzi uważa taki efekt redystrybucyjny za niepożądany ze społecznego punktu
widzenia.
(…)
… silny, by poważnie zagrozić innym. Każdy musi, więc bacznie przyglądać się działaniom
konkurentów i uwzględniać ich możliwe reakcje we własnych decyzjach. W analizie zachowania
firmy na takim rynku pomocna okazuje się teoria gier. stworzona przez laureata Nagrody Nobla J.
Nasha* ( ) znanego szerszym rzeszom z nagrodzonego oskarami filmu pt. „ Piękny umysł „
Teoria gier **
Sytuacje takie, w których dwoje lub więcej ludzi czy przedsiębiorstw wybiera strategie polegająca
na wzajemnym oddziaływaniu każdy na każdego z uczestników, stanowią istotę problemów
analizowanych przez teorię gier. Teoria ta, brzmiąca niekiedy frywolnie ze wzglądu na terminologię
zaczerpniętą z szachów, brydża lub sztuki wojennej, rozwinięta została głównie przez Johna von
Neumanna* (1903—1957), matematycznego geniusza węgierskiego pochodzenia. Firma kształtując
swoje strategie, musi brać pod uwagę możliwe reakcje konkurentów. Strategia powinna zawierać nie
tylko zbiór celów i działań, dla ich osiągnięcia, lecz również zbiory przeciwdziałań, które można
wprowadzić do gry po reakcji konkurentów. Teoria gier próbuje formułować wskazówki
kształtowania strategii, umożliwiającej zmniejszenie stopni niepewności. Za grę uważa się sytuację
decyzyjną…
… też, aby zdobyć na rynku pozycję lidera i indywidualnie, tak jak monopolista kształtować
warunki rynkowe.
Teoria gier, wbrew początkowy oczekiwaniom, nie wniosła dotychczas znaczącego wkładu do teorii
przedsiębiorstwa i przemysłu. Nie może być też skutecznie wykorzystywana w praktyce do
przewidywań zachowania oligopolistów.
Rola wejść i wyjść na rynek
Jeśli nawet w obrębie oligopolu toczy się ostra walka…
… ma charakter oligopolu. Szczególnym przypadkiem jest duopol , tzn. rynek opanowany przez
dwa przedsiębiorstwa ale o tym powiem w dalszej części.
Ograniczony dostęp do rynku Dostęp na rynek opanowany przez kilku znaczących producentów,
sprzedawców jest utrudniony, gównie przez czynniki natury technologicznej, a także czynniki
związane z kosztami produkcji. Możliwości rozpoczęcia produkcji samochodu i wejścia…
… jednak Macy's idzie po rozum do głowy i zdaje sobie sprawę, że gdy obniży swą cenę C1 cena
C2 firmy Gimbel's nie pozostanie na dotychczasowym poziomie, lecz także się obniży. To jedynie
krótkowzroczność, gdy się uważa, że można na dłużej przebić cenę rywala. Wkrótce, więc Macy's
zda sobie sprawę, że dla obu firm będzie korzystniej, gdy zamiast walczyć obie firmy podzielą się
rynkiem. I rzeczywiście…
Pytania do wykładu - Formy rynku
Modele rynku
Oligopol-opracowanie
Struktury rynku i ich regulacje - zagadnienia
Oligopol - konspekt
Konkurencja doskonała i pełny monopol - wykład
Reklama































Prawa autorskie
Reklama
Kontakt