Deklaracja Praw Dziecka Konwencja Praw Dziecka, dokument

Deklaracja Praw Dziecka
Konwencja Praw Dziecka, dokument uchwalony przez Zgromadzenie Ogólne ONZ w
1989. Dotyczy osób, które nie ukończyły 18 roku życia.
Zważywszy, że narody należące do Organizacji Narodów Zjednoczonych potwierdziły
w Karcie ONZ swą wiarę w podstawowe prawa człowieka, w jego godność i wartość,
i wyraziły swą gotowość popierania postępu społecznego i stworzenia lepszych
warunków bytu w większej wolności, zważywszy, że w Powszechnej Deklaracji Praw
Człowieka Organizacja Narodów Zjednoczonych proklamowała, iż każdy człowiek
powinien korzystać ze wszystkich praw i swobód wymienionych w Deklaracji, bez
względu na różnice rasy, koloru, płci, języka, wyznania, poglądów politycznych i
innych, narodowości, pochodzenia społecznego, majątku, urodzenia lub jakiekolwiek
inne różnice, zważywszy, że dziecko, z powodu niedojrzałości fizycznej i umysłowej
wymaga szczególnej opieki i troski, a także odpowiedniej opieki prawnej, zarówno
przed urodzeniem, jak i po urodzeniu, zważywszy, że potrzebę tej szczególnej troski
stwierdzono w Deklaracji Genewskiej z roku 1924 w sprawie praw dziecka i uznano
w Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka, jak również w statutach agencji
wyspecjalizowanych i organizacji międzynarodowych, których działalność ma na celu
dobro dziecka, zważywszy, że ludzkość powinna dać dziecku to, co ma najlepszego,
Zgromadzenie Ogólne proklamuje niniejszą Deklarację Praw Dziecka, aby zapewnić
mu szczęśliwe dzieciństwo i korzystanie, zarówno w jego interesie jak i w interesie
społeczeństwa, z praw i swobód wymienionych w niniejszej Deklaracji.
Na katalog praw przyznanych dziecku składają się prawa cywilne, socjalne,
kulturalne i polityczne (dla starszych dzieci). Nie przyznano dzieciom praw
ekonomicznych pozostawiając je pod prawną opieką dorosłych.
Co to są prawa dziecka?
Każdy człowiek jest osobą, ale żaden człowiek nie rodzi się w pełni ukształtowany.
Pełnię swojej osobowości musi rozwinąć.
Każdy człowiek musi odpowiednio ukształtować swoje ciało, musi uaktywnić swoje
siły motoryczne pozwalające mu się poruszać, musi rozwinąć swoje zmysły
pozwalające mu na kontakt z otaczającym go światem, musi rozwinąć uczucia, dzięki
którym będzie mógł reagować na rzeczywistość i wreszcie musi nauczyć się
korzystać z woli i rozumu. Wola i rozum charakteryzują człowieka jako człowieka
właśnie. Dzięki nim człowiek w sposób wolny i świadomy podejmuje decyzje i ponosi
za nie odpowiedzialność.
Człowiek musi się zatem rozwinąć i dojrzeć do właściwego sobie sposobu życia.
Rozwój ten wyznacza sama ludzka natura. W naturę tą wpisane są swoiste prawa.
To właśnie prawa natury. Wypełnienie naturalnych praw ludzkich aktualizuje
człowieka, ich zablokowanie degraduje go.
Najważniejszym, naturalnym prawem człowieka jest prawo do życia. Z niego płynie
prawo do pełnego - na miarę człowieka - rozwoju.
Ale prawa natury należy dobrze rozpoznać i zabezpieczyć. Takim właśnie
zabezpieczeniem jest prawo stanowione, stworzone przez ludzi, ogłoszone i
zobowiązujące do jego przestrzegania. O dobrym prawie mówimy wówczas gdy
dobrze służy człowiekowi a więc dobrze służy jego aktualizacji.
Dzieci posiadają szczególne prawa. Aktualizacja ich człowieczeństwa przebiega,
bowiem w szczególny sposób. Dziecko nie potrafi samo zadbać o siebie, nie potrafi
samodzielnie aktualizować swojej natury. Potrzebuje do tego rodziców, opiekunów,
potrzebuje wielu innych ludzi. Dlatego naturalnymi "strażnikami" praw dziecka są
jego rodzice i opiekunowie. Ale dziecko potrzebuje też specjalnego zabezpieczenia w
prawie stanowionym. Dobre prawo stanowione może i powinno pomagać rodzicom i
opiekunom w rozwoju dziecka.
Prawa dziecka:
• prawo do życia i rozwoju
• prawo do posiadania stanu cywilnego
• prawo do uzyskania obywatelstwa
• prawo dziecka do rodziny; prawo poznania swego genetycznego pochodzenia, do
wychowania przez rodziców naturalnych,
• prawo do wolności religii lub przekonań
• prawo do swobodnego wyrażania poglądów i poszanowania ich przez dorosłych
• wolność od przemocy fizycznej lub psychiatrycznej, wyzysku, nadużyć seksualnych
wobec okrucieństwa
• wolność od bezpośredniego udziału w działaniach zbrojnych (do lat 15)
• zakaz wykonywania kary śmierci lub stosowania kary dożywocia więziennego
wobec dziecka
Prawa socjalne:
• prawo do zabezpieczenia socjalnego
• prawo do możliwie najwyższego poziomu ochrony zdrowia,
• prawo do odpowiedniego standardu życia
• prawo do wypoczynku, czasu wolnego, rozrywki i zabawy,
Prawa kulturalne:
• prawo do nauki (nauka w zakresie szkoły podstawowej i gimnazjalnej jest
obowiązkowa i bezpłatna),
• prawo do zmienności swych praw
• prawo do korzystania z dóbr kultury,
• prawo mniejszości etnicznych do znajomości swojej kultury, wyznania i praktyk
religijnych
Prawa polityczne:
• prawo do stowarzyszania się i gromadzenia w celach pokojowych
• prawo wolności wypowiedzi, swobody poszukiwania i przekazywania informacji i
idei wszelkiego rodzaju
KARTA PRAW DZIECKA
v Mam prawo nie tylko do egzystencji, ale i do życia.
v Mam prawo do własnej osobowości. Nie jestem niczyją własnością.
v Mam prawo być równym każdej innej istocie ludzkiej bez względu na wiek.
v Mam prawo oczekiwać szacunku.
v Mam prawo być samym sobą, posiadać własną tożsamość.
v Mam prawo wyrażać moje myśli i uczucia, a także być wysłuchanym.
v Mam prawo pytać "dlaczego" i otrzymywać odpowiedź.
v Mam prawo być wychowywanym bez krzyku, bez lekceważenia czy poniżania.
v Mam prawo dorastać w swoim własnym tempie i oczekiwać akceptacji dla tego
tempa.
v Mam prawo nie doznawać bólu fizycznego ze strony zagniewanych ludzi.
v Mam prawo być kochanym takim, jakim jestem.
v Mam prawo pod rozważnym kierownictwem, do myślenia we własnym imieniu i do
podejmowania decyzji.
v Mam prawo do odpowiedzialności za siebie.
v Mam prawo do odczuwania radości, szczęścia, smutku, opuszczenia, złości i bólu.
v Mam prawo do wygrywania.
v Mam prawo troszczyć się i być przedmiotem troski, wychowywać i być
wychowywanym, dawać i otrzymywać.
v Mam prawo sam kształtować swoje przekonania, wierzenia i normy.
v Mam prawo do wolności.
v Mam prawo uznawać i akceptować prawa innych wynikające z karty praw.
Opracowały: Aneta Siwicka, Małgorzata Szymczakiewicz