Prowadzenie spraw spółki
advertisement
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jako komplementariusz w spółce komandytowej Spółki osobowe Spółka z o.o. jako komplementariusz w spółce komandytowej 2 Regulacja kodeksowa Kodeks spółek handlowych • - art. 1 do 7 – przepisy ogólne dla wszystkich spółek • - art. 8 do 101 – przepisy ogólne dla spółek osobowych • - art. 22 do 150 – przepisy dla spółek osobowych Spółka z o.o. jako komplementariusz w spółce komandytowej 3 Regulacja kodeksowa • Art. 2 KSH Artykuł 2 KSH zawiera odesłanie, zgodnie z którym w sprawach nieuregulowanych stosujemy odpowiednio przepisy kodeksu cywilnego. • Art. 860 KC- regulacja spółki cywilnej. Spółka z o.o. jako komplementariusz w spółce komandytowej 4 Zdolność prawna 1. Podstawa prawna: • Art. 8 KSH §1 Spółka osobowa może we własnym imieniu nabywać prawa, w tym własność nieruchomości i inne prawa rzeczowe, zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywana. §2 Spółka osobowa prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmą. Art. 33¹ §1 KC Do jednostek organizacyjnych niebędących osobami prawnymi, którym ustawa przyznaje zdolność prawną, stosuje się odpowiednio przepisy o osobach prawnych. Spółka z o.o. jako komplementariusz w spółce komandytowej 5 Zdolność prawna 1. Spółki osobowe nie są osobami prawnymi, lecz ułomnymi osobami prawnymi. 2. Ustawodawca wyposażył je w zdolność prawną tzn., że: • Spółki osobowe mogą nabywać prawa, zaciągać zobowiązania, Oraz w zdolność sądową tzn., że: • Spółki osobowe mogą pozywać i być pozywane Spółka z o.o. jako komplementariusz w spółce komandytowej 6 Powstanie i ustanie zdolności prawnej 1. Powstanie Zdolność prawna spółek osobowych powstaje z chwilą ich wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego (KRS-u) 2. Ustanie Zdolność prawna spółek osobowych ustaje z chwilą ich wykreślenia z KRS-u Spółka z o.o. jako komplementariusz w spółce komandytowej 7 Cechy spółek osobowych 1. Spółki osobowe jako ułomne osoby prawne: • Spółki te nie mają swoich organów - ich funkcje pełnią wspólnicy, których prawo do prowadzenia spraw spółki i prawo do jej reprezentowania nie zostało wyłączone w umowie lub w drodze orzeczenia sądowego • Wspólnicy handlowych spółek osobowych ponoszą odpowiedzialność nieograniczoną, osobistą, subsydiarną i solidarną za zobowiązania spółki Spółka z o.o. jako komplementariusz w spółce komandytowej 8 Zdolność prawna - § 2 art. 8 KSH 1. Spółka osobowa prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmą (np. A.Kowalski sp. jawna) • Oznacza to, że spółka ma podmiotowość prawną • Oznacza to, że spółka osobowa jest odrębnym od wspólników podmiotem prawa • Oznacza to, że majątek spółki nie jest przedmiotem współwłasności łącznej wspólników Spółka z o.o. jako komplementariusz w spółce komandytowej 9 Spółki osobowe • Powstanie spółki osobowej • Wkłady do spółki osobowej • wpis do krajowego rejestru sądowego Spółka z o.o. jako komplementariusz w spółce komandytowej 10 Powstanie spółki osobowej Zawarcie umowy spółki w formie: • Pisemnej pod rygorem nieważności - spółka jawna i spółka partnerska • Aktu notarialnego - spółka komandytowa i spółka komandytowo-akcyjna Spółka z o.o. jako komplementariusz w spółce komandytowej 11 Wkłady do spółki osobowej • Zasada - brak wymogów kapitałowych • Wyjątek: - Spółka komandytowo-akcyjna: - posiada kapitał zakładowy, - wkłady akcjonariuszy są wnoszone jak przy kapitałowej spółce akcyjnej. Spółka z o.o. jako komplementariusz w spółce komandytowej 12 Zgłoszenie spółki do rejestru sądowego • Podstawowy termin wg przepisów ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym - 7 dni od zdarzenia uzasadniającego wpis • Termin dla wpisu spółki komandytowoakcyjnej - 6 miesięcy • Charakter wpisu spółki do rejestruobligatoryjny i konstytutywny- spółka powstaje z chwilą dokonania wpisu Spółka z o.o. jako komplementariusz w spółce komandytowej 13 Odpowiedzialność subsydiarna 1. Za zobowiązania spółki osobowej odpowiada spółka jako odrębny od wspólników podmiot jak i sami wspólnicy 2. Odpowiedzialność wspólników jest • osobista, • solidarna, • nieograniczona • subsydiarna Spółka z o.o. jako komplementariusz w spółce komandytowej 14 Odpowiedzialność subsydiarna 1. Co oznacza SUBSYDIARNOŚĆ? • Wierzyciel spółki powinien w pierwszej kolejności prowadzić egzekucję z majątku spółki, a dopiero w drugiej kolejności (jeśli egzekucja wobec spółki okaże się bezskuteczna), egzekucję z majątku wspólnika (lub niektórych albo wszystkich wspólników) Spółka z o.o. jako komplementariusz w spółce komandytowej 15 Dochodzenie roszczeń od spółek osobowych 1. Istnieją 2 sposoby dochodzenia roszczeń od spółek osobowych: • Pozwanie spółki i wszystkich wspólników jednocześnie • Pozwanie spółki Wyjątkowo możliwe jest pozwanie wspólników Spółka z o.o. jako komplementariusz w spółce komandytowej 16 Pozwanie spółki 1. 2. 3. Wierzyciel pozywa spółkę Sąd wydaje wyrok zasądzający Wierzyciel uzyskuje klauzulę wykonalności na spółkę 4. Egzekucja z majątku spółki jest bezskuteczna 5. Wierzyciel uzyskuje klauzulę wykonalności a wspólników, mimo że nie byli oni pozwani Spółka z o.o. jako komplementariusz w spółce komandytowej 17 Pozwanie spółki • Art. 778 (1) KPC Tytułowi egzekucyjnemu wydanemu przeciwko spółce jawnej, spółce partnerskiej, spółce komandytowej lub spółce komandytowo-akcyjnej sąd nadaje klauzulę wykonalności przeciwko wspólnikowi ponoszącemu odpowiedzialność bez ograniczenia całym swoim majątkiem za zobowiązania spółki, jeżeli egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna, jak również wtedy, gdy jest oczywiste, że egzekucja ta będzie bezskuteczna. • Wyrokowi przeciwko wspólnikom nie można nadać klauzuli wykonalności przeciwko spółce ACZKOLWIEK • Wyrokowi przeciwko spółce sąd nadaje klauzulę wykonalności przeciwko wspólnikom Spółka z o.o. jako komplementariusz w spółce komandytowej 18 Pozwanie spółki i wszystkich wspólników 1. 2. 3. Wierzyciel pozywa spółkę i wspólników Sąd wydaje wyrok zasądzający wobec spółki i wspólników Wierzyciel może uzyskać klauzulę wykonalności zarówno przeciwko spółce jak i wspólnikom niezależnie od tego, czy przestali być wspólnikami w międzyczasie Spółka z o.o. jako komplementariusz w spółce komandytowej 19 Prowadzenie spraw spółki • • • Kategoria wewnętrznych stosunków spółki 3 rodzaje czynności: Czynności zwykłe Czynności przekraczające zwykły zarząd Czynności „nagłe” Modelowe rozwiązanie prowadzenia spraw spółki w spółce jawnej Spółka z o.o. jako komplementariusz w spółce komandytowej 20 Prowadzenie spraw spółki • Czynności „nagłe” to te czynności, których podjęcia przez wspólników nie można było przewidzieć i które mają nadzwyczajny charakter oraz których zaniechanie mogłoby wyrządzić spółce poważną szkodę. • Wyłączenie wspólnika w zakresie prowadzenia spraw – sądownie z ważnych powodów (47ksh). • Zakaz powierzenia prowadzenia spraw osobom trzecim z wyłączeniem wspólników (38 KSH) Spółka z o.o. jako komplementariusz w spółce komandytowej 21 Prowadzenie spraw spółki Wyjątki od rozwiązań spółki jawnej: • Spółka partnerska - możliwość powołania zarządu i stosowanie do niego przepisów dotyczących zarządu w spółce z o.o. (art. 97 KSH) • Spółka komandytowa – prawo i obowiązek do prowadzenia spraw spółki mają wyłącznie komplementariusze Spółka z o.o. jako komplementariusz w spółce komandytowej 22 Prowadzenie spraw spółki • Spółka komandytowo-akcyjna – rozgraniczenie praw i obowiązków komplementariuszy i akcjonariuszy • Obligatoryjne ustanowienie walnego zgromadzenia - mogą w nim zasiadać akcjonariusze i komplementariusze Spółka z o.o. jako komplementariusz w spółce komandytowej 23 Prowadzenie spraw spółki • Art. 146 KSH określa kompetencje walnego zgromadzenia • Domniemanie prowadzenia spraw spółki na rzecz komplementariuszy w zakresie nie przyznanym walnemu zgromadzeniu lub radzie nadzorczej • Uprawnienie komplementariusza mimo pozbawienia prawa do prowadzenia spraw do wyrażania zgody na określone uchwały walnego zgromadzenia Spółka z o.o. jako komplementariusz w spółce komandytowej 24 Reprezentacja 1. Reprezentacja spółek osobowych powierzona jest ich wspólnikom • Co do zasady każdy wspólnik ma prawo reprezentowania spółki • Umowa spółki może wyłączyć niektórych ze wspólników od prawa reprezentacji Spółka z o.o. jako komplementariusz w spółce komandytowej 25 Zakres reprezentacji 1. Zgodnie z KSH wspólnicy mogą dokonywać: • Czynności sądowych • Czynności pozasądowych 2. Zakresu reprezentacji nie można ograniczyć ze skutkami wobec osób trzecich Spółka z o.o. jako komplementariusz w spółce komandytowej 26 Sposób reprezentacji 1. Zgodnie z KSH co do zasady każdy wspólnik może reprezentować spółkę samodzielnie • Umowa spółki może wprowadzić reprezentację łączną pomiędzy wspólnikami • Umowa spółki może wprowadzić reprezentację łączną wspólnika z prokurentem Spółka z o.o. jako komplementariusz w spółce komandytowej 27 Sposób reprezentacji 2. W Krajowym Rejestrze Sądowym jest ujawniane: • Kto może reprezentować spółkę • Sposób reprezentacji Spółka z o.o. jako komplementariusz w spółce komandytowej 28 Spółka cywilna • • • • • • • Podstawa prawna – Art.860 K.C To węzeł obligacyjny co najmniej 2 wspólników Nie ma zdolności prawnej Umowa pisemna dla celów dowodowych Brak firmy Nie podlega wpisowi do KRS Wpis wspólników spółki do ewidencji gospodarczej jako odrębnych przedsiębiorców • Pozwanie wspólników z imienia i nazwiska Spółka z o.o. jako komplementariusz w spółce komandytowej 29 Spółki kapitałowe Spółka z o.o. jako komplementariusz w spółce komandytowej 30 Spółki kapitałowe • KSH wyróżnia dwa rodzaje spółek kapitałowych: • spółka z ograniczoną odpowiedzialnością • spółka akcyjna • brak definicji legalnej Spółka z o.o. jako komplementariusz w spółce komandytowej 31 Cechy wspólne dla spółek kapitałowych: • osobowość prawna • wspólnicy nie odpowiadają za zobowiązania spółki • występowanie organów • wymogi kapitałowe • wkładem nie może być praca i usługi • wymogi co do pokrycia kapitału zakładowego przed rejestracją ( w z o.o. całość, akcyjna – częściowo) • możliwość założenia spółki jednoosobowej Spółka z o.o. jako komplementariusz w spółce komandytowej 32 Osobowość prawna • osobowość prawna spółek kapitałowych nabywana jest z chwilą wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego; Spółka z o.o. jako komplementariusz w spółce komandytowej 33 Organy spółek kapitałowych • Spółki kapitałowe są osobami prawnymi; zgodnie z art. 38 KC działają przez swoje organy w sposób przewidziany w ustawie i w opartym na niej statucie. Spółka z o.o. jako komplementariusz w spółce komandytowej 34 Definicja organu • Organ - stały niezbędny ustrojowy składnik każdej osoby prawnej, który tworzą osoby fizyczne, objawiający wolę osoby prawnej i umożliwiający działanie tej osobie w ramach jej zdolności prawnej. Spółka z o.o. jako komplementariusz w spółce komandytowej 35 Cechy organów • • • • • • powzięcie i objawienie przez organ woli osoby prawnej udział osób fizycznych w działalności organu uznanie organu za konieczny składnik osoby prawnej negacja podmiotowości prawnej organu zdolność do czynności prawnych osoby prawnej zakres kompetencji organów osoby prawnej Spółka z o.o. jako komplementariusz w spółce komandytowej 36 Organy spółek kapitałowych • zarząd - obligatoryjny • zgromadzenie wspólników / walne zgromadzenie akcjonariuszy - obligatoryjny • rada nadzorcza - obligatoryjny w S.A.; w sp. z o.o. fakultatywny, chyba, że kapitał zakładowy przewyższa kwotę 500.000 złotych, a wspólników jest więcej niż dwudziestu pięciu • komisja rewizyjna - tylko w sp. z o.o. Spółka z o.o. jako komplementariusz w spółce komandytowej 37 Organy • W skład zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej mogą wejść: • osoby fizyczne posiadające pełną zdolność do czynności prawnych • nie może być: • osoba skazana prawomocnym wyrokiem za określone przestępstwa (dla przykładuprzestępstwa przeciwko ochronie informacji, przeciwko obrotowi gospodarczemu) Spółka z o.o. jako komplementariusz w spółce komandytowej 38 Kapitał zakładowy • suma wkładów wnoszonych przez wspólników składa się na kapitał zakładowy spółki • przepisy KSH regulują minimalną wysokość kapitału zakładowego; dla spółki z o.o. – 5 000 zł, dla spółki akcyjnej – 100 000 zł Spółka z o.o. jako komplementariusz w spółce komandytowej 39 Spółki kapitałowe a spółki osobowe jako „ułomne” osoby prawne - różnice • Ze względu na sposób działania spółki – spółki osobowe działają poprzez swoich wspólników; spółka kapitałowa działa poprzez swoje organy • Ze względu na odpowiedzialność za zobowiązania – za zobowiązania spółki osobowej odpowiadają solidarnie ze spółką wspólnicy całym swoim majątkiem – spółka kapitałowa odpowiada całym swoim majątkiem, odrębnym od majątku wspólników, a ci ponoszą jedynie ryzyko utraty swoich wkładów • czym innym jest np. majątek osobisty, prawa i obowiązki wspólników, a czym innym majątek, prawa i obowiązki spółki Spółka z o.o. jako komplementariusz w spółce komandytowej 40 Spółka komandytowa Spółka z o.o. jako komplementariusz w spółce komandytowej 41 Spółka komandytowa a) pojęcie, podstawy prawne b) utworzenie • PODSTAWA PRAWNA - Ustawa z dnia 15 września 2000r. Kodeks spółek handlowych - Ustawa z dnia 20 sierpnia 1997r o Krajowym Rejestrze Sądowym Spółka z o.o. jako komplementariusz w spółce komandytowej 42 Istota spółki komandytowej • art. 102 k.s.h. • Konstrukcja spółki komandytowej • Wyodrębnienie organizacyjne i majątkowe • Prowadzenie działalności • Firma spółki komandytowej • art. 104 k.s.h. Spółka z o.o. jako komplementariusz w spółce komandytowej 43 Utworzenie spółki komandytowej • Wymogi do utworzenia spółki komandytowej • Umowa spółki komandytowej • Zgłoszenie spółki do rejestru • Wpis spółki do rejestru przedsiębiorców • Akt notarialny Spółka z o.o. jako komplementariusz w spółce komandytowej 44 Przedmiot działalności • PKD-cel • Dokonanie czynności przez komplementariusza lub prokurenta wykraczającej poza przedmiot działalności-skutek SIEDZIBA spółki komandytowej: •Umowa- wymogi dot. adresu spółki CZAS TRWANIA spółki komandytowej: Spółka z o.o. jako komplementariusz w spółce komandytowej 45 Stosunki wewnętrzne 1. Prowadzenie spraw spółki 2. Prawo kontroli wspólników 3. Udział w zyskach i stratach Spółka z o.o. jako komplementariusz w spółce komandytowej 46 Stosunki wewnętrzne Prowadzenie spraw spółki • Komplementariusze – Jak wspólnicy spółki jawnej • Komandytariusze („wspólnicy pasywni”) – Nie mają prawa, ani obowiązku prowadzenia spraw spółki – Wpływ na sprawy przekraczające zakres zwykłych czynności – Umowa może jednak ukształtować tę kwestię dowolnie Spółka z o.o. jako komplementariusz w spółce komandytowej 47 Stosunki wewnętrzne Prowadzenie spraw spółki • Upoważnienie komandytariusza do prowadzenia spraw – Tylko prawo / tylko obowiązek / prawo i obowiązek – Wymagana zgoda komandytariuszy na niektóre czynności • Warianty prowadzenia spraw – – – – Tylko komplementariusz Komplentariusz i osoba trzecia Komplementariusz i komandytariusz Komplementariusz, osoba trzecia i komandytariusz Spółka z o.o. jako komplementariusz w spółce komandytowej 48 Stosunki wewnętrzne Prowadzenie spraw spółki • W przypadku zbycia ogółu praw i obowiązków komandytariusza na nabywcę nie przechodzi prawo do prowadzenia praw spółki Spółka z o.o. jako komplementariusz w spółce komandytowej 49 Stosunki wewnętrzne Prawo kontroli wspólników • Komplementariusze – Art. 38. § 2. Nieważne jest umowne ograniczenie prawa wspólnika do osobistego zasięgania informacji o stanie majątku i interesów spółki oraz umowne ograniczenie prawa do osobistego przeglądania ksiąg i dokumentów spółki. • Komandytariusze – Prawo domagania się odpisu rocznego bilansu oraz przeglądania ksiąg i dokumentów celem sprawdzenia jego rzetelności – Na ich wniosek sąd rejestrowy może zarządzić dzielenie bilansu lub innych wyjaśnień, a także dopuścić do przejrzenia ksiąg i dokumentów Spółka z o.o. jako komplementariusz w spółce komandytowej 50 Stosunki wewnętrzne Udział w zyskach i stratach • Majątek spółki komandytowej • Udział wspólnika w spółce Art. 50. § 1. Udział kapitałowy wspólnika odpowiada wartości rzeczywiście wniesionego wkładu. • Udział w zyskach Art. 123. § 1. Komandytariusz uczestniczy w zysku spółki proporcjonalnie do jego wkładu rzeczywiście wniesionego do spółki, chyba że umowa spółki stanowi inaczej. § 2. Zysk przypadający komandytariuszowi za dany rok obrotowy jest przeznaczany w pierwszej kolejności na uzupełnienie jego wkładu rzeczywiście wniesionego do wartości umówionego wkładu. Spółka z o.o. jako komplementariusz w spółce komandytowej 51 Stosunki wewnętrzne Udział w stratach – Komplementariusze Art. 51. § 1. Każdy wspólnik ma prawo do równego udziału w zyskach i uczestniczy w stratach w tym samym stosunku bez względu na rodzaj i wartość wkładu. – Komandytariusze Art. 123. §3. W razie wątpliwości komandytariusz uczestniczy w stracie jedynie do wartości umówionego wkładu. Art. 52. § 2. Jeżeli wskutek poniesionej przez spółkę straty udział kapitałowy wspólnika został uszczuplony, zysk przeznacza się w pierwszej kolejności na uzupełnienie udziału wspólnika. Spółka z o.o. jako komplementariusz w spółce komandytowej 52 Stosunki zewnętrzne sp. k. • Ustawa z 15.09.2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz.U. Nr 94, poz. 1037 ze zm.) – Tytuł II. Spółki osobowe • Dział III. Spółka komandytowa – Rozdział 2. Stosunek do osób trzecich (art. 111-119) • Stosunki zewnętrzne spółki: – Reprezentacja spółki – Odpowiedzialność za zobowiązania spółki • Przepisy bezwzględnie obowiązujące (iuris cogentis) – Art. 119 KSH: Postanowienia umowy niezgodne z przepisami niniejszego rozdziału nie wywołują skutków prawnych wobec osób trzecich. – Ochrona interesów wierzycieli – W umowie spółki wspólnicy mogą odmiennie uregulować sprawy z zakresu odpowiedzialności – ale ma to znaczenie jedynie w stosunkach wewnętrznych (wewnętrzne rozliczenia wspólników) Spółka z o.o. jako komplementariusz w spółce komandytowej 53 Reprezentacja sp. k. • • • • • Reprezentacja – występowanie na zewnątrz w imieniu spółki w stosunkach z osobami trzecimi (kontrahentami) oraz przed organami administracji i przed sądem Prawo reprezentacji – kompetencja do składania oświadczeń woli i dokonywania czynności prawnych w stosunkach zewnętrznych ze skutkiem dla spółki ≠ prowadzenie spraw spółki (obejmuje podejmowanie decyzji i uchwał w stosunkach wewnętrznych spółki, związanych z jej funkcjonowaniem i działalnością) Zróżnicowanie kompetencji komplementariuszy i komandytariuszy do reprezentacji wynikające ze zróżnicowania odpowiedzialności za zobowiązania Podmioty mogące reprezentować sp. k.: – Komplementariusze (niepozbawieni prawa reprezentacji) – Pełnomocnicy i prokurenci • osoby trzecie • komandytariusze • komplementariusze pozbawieni prawa reprezentacji Spółka z o.o. jako komplementariusz w spółce komandytowej 54 Reprezentacja sp. k. przez komplementariuszy • Art. 117 KSH: Spółkę reprezentują komplementariusze, których z mocy umowy spółki albo prawomocnego orzeczenia sądu nie pozbawiono prawa reprezentowania spółki. • Komplementariusze są przedstawicielami ustawowymi sp. k. – Upoważnieni z mocy prawa (ex lege) do reprezentowania spółki – Nie potrzebują żadnych dodatkowych czynności w celu uzyskania prawa do reprezentowania – Nie powinni być traktowani jak organ ułomnej osoby prawnej (mimo art. 331 § 1 KC, nakazującego odpowiednie stosowanie przepisów o osobach prawnych) Spółka z o.o. jako komplementariusz w spółce komandytowej 55 Reprezentacja sp. k. przez komplementariuszy • W zakresie nieuregulowanym do komplementariuszy (wspólników jawnych) należy stosować przepisy o reprezentacji w sp. j. (na podstawie art. 103 KSH) – Art. 29. § 1. Każdy wspólnik ma prawo reprezentować spółkę. § 2. Prawo wspólnika do reprezentowania spółki dotyczy wszystkich czynności sądowych i pozasądowych spółki. § 3. Prawa reprezentowania spółki nie można ograniczyć ze skutkiem wobec osób trzecich. – Art. 30. § 1. Umowa spółki może przewidywać, że wspólnik jest pozbawiony prawa reprezentowania spółki albo że jest uprawniony do jej reprezentowania tylko łącznie z innym wspólnikiem lub prokurentem. § 2. Pozbawienie wspólnika prawa reprezentowania spółki może nastąpić wyłącznie z ważnych powodów na mocy prawomocnego orzeczenia sądu. Spółka z o.o. jako komplementariusz w spółce komandytowej 56 Reprezentacja sp. k. przez komplementariuszy • Zakres reprezentacji – Wszystkie czynności sądowe i pozasądowe spółki – Nie można ograniczyć tego zakresu ze skutkiem wobec osób trzecich – Można ograniczyć w stosunkach wewnętrznych – podział kompetencji, zakaz dokonywania pewnych czynności • Odpowiedzialność za naruszenie ograniczeń wynikających z umowy na podstawie art. 471 KC • Nieważność czynności w przypadku zmowy wspólnika i kontrahenta (art. 58 § 2 KC) Spółka z o.o. jako komplementariusz w spółce komandytowej 57 Reprezentacja sp. k. przez komplementariuszy • Sposób reprezentacji – Reprezentacja indywidualna (samoistna) – z zasady każdy komplementariusz może dokonywać czynności samodzielnie – Umowa może wprowadzić zasadę reprezentacji łącznej (obowiązek współdziałania dwóch komplementariuszy lub komplementariusza z prokurentem) • Nie jest wymagane jednoczesne składanie oświadczeń woli – skutki prawne czynność wywołuje od momentu złożenia drugiego oświadczenia woli – Kontrahent może w takim wypadku wyznaczyć spółce odpowiedni termin do złożenia oświadczenia, a po jego bezskutecznym upływie przestaje być związany skutkami swojego oświadczenia (stosowanie odpowiednie art. 103 KC § 2) • Podlega zgłoszeniu do KRS (art. 110 § 1 pkt 4 KSH) Spółka z o.o. jako komplementariusz w spółce komandytowej 58 Reprezentacja sp. k. przez komplementariuszy • Reprezentacja przez komplementariusza będącego osobą prawną – Czynności z zakresu reprezentacji w imieniu sp. k. dokonuje np. zarząd sp z o.o. będącej komplementariuszem – Decyduje sposób reprezentacji przyjęty (prokura, pełnomocnictwo, reprezentacja łączna) – Nadal jest to reprezentacja przez komplementariusza działającego samodzielnie – Analogicznie w przypadku ułomnych osób prawnych jako komplementariuszy – te same organy reprezentujące Spółka z o.o. jako komplementariusz w spółce komandytowej 59 Reprezentacja sp. k. przez komplementariuszy • Pozbawienie komplementariusza prawa do reprezentacji – Wymaga zgłoszenia do sądu rejestrowego, w celu dokonania zmiany wpisu osób uprawnionych do reprezentacji – Nie można pozbawić wszystkich komplementariuszy • Co najmniej jeden komplementariusz musi zachować prawo reprezentacji spółki − Poprzez umowę spółki • Pierwotna umowa spółki − Wszyscy wspólnicy wyrażają zgodę na brzmienie umowy − Art. 110. § 1. Zgłoszenie spółki komandytowej do sądu rejestrowego powinno zawierać: (…) 4) nazwiska i imiona osób uprawnionych do reprezentowania spółki i sposób reprezentacji (…) (KSH) − Złożenie w sądzie rejestrowym uwierzytelnionych wzorów podpisów osób uprawnionych do reprezentacji • Zmiana umowy spółki − Jednomyślność wspólników lub większość głosów (jeśli umowa tak stanowi) − Sporne czy potrzebna zgoda zainteresowanego komplementariusza − Poprzez prawomocne orzeczenie sądu (jedynie z ważnych powodów) Spółka z o.o. jako komplementariusz w spółce komandytowej 60 Reprezentacja sp. k. przez pełnomocników i prokurentów • Pełnomocnictwo – opierające się na oświadczeniu reprezentowanego umocowanie do działania (dokonywania czynności prawnych) w jego imieniu i ze skutkami bezpośrednio dla niego – ogólne (do dokonywania czynności nieprzekraczających zwykłego zarządu) – rodzajowe (do dokonywania określonego w umocowaniu rodzaju czynności) – szczególne (do dokonania poszczególnej czynności) • Prokura – pełnomocnictwo szczególnego rodzaju, o z góry określonym ustawowo zakresie umocowania – Wszelkie czynności sądowe i pozasądowe związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa • Poza udzieleniem i odwołaniem prokury • Dla zbycia i obciążenia przedsiębiorstwa, ustanowienia na nim prawa użytkowania oraz zbycia i obciążenia nieruchomości potrzebne odrębne pełnomocnictwo do poszczególnej czynności – Zakres kompetencji węższy niż komplementariuszy Spółka z o.o. jako komplementariusz w spółce komandytowej 61 Reprezentacja sp. k. przez pełnomocników i prokurentów • Rodzaje prokury: • – samoistna (umocowanie do działania samodzielnego) – łączna (umocowanie do działania tylko wraz z innym prokurentem lub z komplementariuszem) Rodzaj prokury nie musi być analogiczny do reprezentacji przez komplementariuszy, ponieważ sposób działania prokurentów jest określony odrębnie i wynika z udzielonego im umocowania • Udzielenie pełnomocnictwa lub prokury należy do komplementariuszy na ogólnych zasadach reprezentacji (samodzielnie lub łącznie). • Ustanowienie prokury wymaga jednak zgody wszystkich wspólników mających prawo prowadzenia spraw spółki oraz zgłoszenia do sądu rejestrowego i złożenia uwierzytelnionego wzoru podpisu prokurenta. Spółka z o.o. jako komplementariusz w spółce komandytowej 62 Reprezentacja sp. k. przez komandytariuszy • Art. 118. § 1 KSH: Komandytariusz może reprezentować spółkę jedynie jako pełnomocnik. • Również jako prokurent • Brak ustawowego prawa reprezentacji (≠ komplementariusz) • Nigdy nie ma uprawnień takich jak komplementariusz, nawet będąc prokurentem • Komandytariuszowi nie przysługują żadne roszczenia z tytułu braku możliwości reprezentowania spółki Spółka z o.o. jako komplementariusz w spółce komandytowej 63 Reprezentacja sp. k. przez komandytariuszy • Odpowiedzialność komandytariusza za skutki dokonanych czynności – Obowiązek ujawniania swego pełnomocnictwa lub prokury przy dokonywaniu czynności prawnych w imieniu spółki • Ujawnienie wyraźne lub dostateczne (do zorientowania się, iż działa w imieniu spółki) – Zakaz przekraczania granic umocowania i działania bez umocowania • Wykroczenie poza przedmiotowe, podmiotowe lub czasowe granice umocowania • „Nadużycie umocowania” – działanie w sposób sprzeczny z interesem spółki • Skutkiem konieczność potwierdzenia czynności przez mocodawcę, a w przypadku czynności jednostronnych – nieważność (chyba że odbiorca oświadczenia woli zgodzi się na działanie bez umocowania) – Sankcją odpowiedzialność bez ograniczeń wobec osób trzecich za skutki takiej czynności (ale dalej solidarnie ze spółką i wspólnikami) • Tylko w przypadku skuteczności czynności prawnej • Jeśli spółka nie potwierdzi czynności, odpowiada tylko działający komandytariusz (obowiązek zwrotu wydanych rzeczy i naprawienia szkody) Spółka z o.o. jako komplementariusz w spółce komandytowej 64 Odpowiedzialność za zobowiązania sp. k. • Spółka, jako odrębny od wspólników podmiot prawa, odpowiada za swoje zobowiązania w stosunku do wierzycieli – Zaciąga zobowiązania we własnym imieniu (art. 8 KSH) – Odpowiedzialność spółki za własny dług – za wszelkie zobowiązania zaciągnięte w jej imieniu – Odpowiedzialność nieograniczona, całym majątkiem • Dodatkowa, solidarna odpowiedzialność wspólników za zobowiązania spółki – Odpowiedzialność solidarna • Każdy wspólnik odpowiada za całość długu solidarnie z innymi wspólnikami i spółką • Wierzyciel może skierować roszczenia do spółki oraz wszystkich, niektórych lub pojedynczych wspólników • Roszczenia regresowe do pozostałych wspólników (spłata w częściach równych, chyba że umowa stanowi inaczej) – Odpowiedzialność za cudzy dług • Spółka odpowiada w sposób pierwszorzędny (pierwotny) – jest głównym dłużnikiem • Akcesoryjna odpowiedzialność wspólników • Ten sam zakres zobowiązania spółki i wspólników Spółka z o.o. jako komplementariusz w spółce komandytowej 65 Odpowiedzialność za zobowiązania sp. k. • Charakter prawny odpowiedzialności wspólników za zobowiązania spółki – Trwa już od powstania zobowiązania, a nie dopiero od niewypłacalności spółki – Subsydiarność • Art. 31 (KSH) § 1. Wierzyciel spółki może prowadzić egzekucję z majątku wspólnika w przypadku, gdy egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna (subsydiarna odpowiedzialność wspólnika). § 2. Przepis § 1 nie stanowi przeszkody do wniesienia powództwa przeciwko wspólnikowi, zanim egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna. § 3. Subsydiarna odpowiedzialność wspólnika nie dotyczy zobowiązań powstałych przed wpisem do rejestru. • Zasada odpowiedzialności subsydiarnej ogranicza wierzycieli – narzucenie kolejności zaspokajania roszczeń (≠ odpowiedzialność pierwszorzędna za działania przed zarejestrowaniem spółki – można sięgnąć od razu do majątku wspólnika) Spółka z o.o. jako komplementariusz w spółce komandytowej 66 Odpowiedzialność za zobowiązania sp. k. • Zarzuty spółki wobec wierzycieli (np. nieważności umowy, przedawnienia) − Może je przedstawić pozwany wspólnik • Jeżeli wymagają złożenia oświadczenia woli przez spółkę – zasady reprezentacji • Również zarzuty osobiste wspólnika przeciw wierzycielowi • Wspólnik jako wierzyciel spółki − Za zobowiązania wewnątrzspółkowe (np. z tytułu zysku, zwrotu wydatków) odpowiada sama spółka − Za zobowiązania zewnętrzne – wspólnicy solidarnie ze spółką (za część przysługującą regresowo) Spółka z o.o. jako komplementariusz w spółce komandytowej 67 Zróżnicowanie odpowiedzialności wspólników sp. k. • Element definicji sp. k. − Art. 102 KSH: Spółką komandytową jest spółka osobowa mająca na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której wobec wierzycieli za zobowiązania spółki co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz), a odpowiedzialność co najmniej jednego wspólnika (komandytariusza) jest ograniczona. − Podstawowa cecha odrębności typologicznej sp. k. • Dwie grupy wspólników: − Komplementariusze − Komandytariusze Spółka z o.o. jako komplementariusz w spółce komandytowej 68 Odpowiedzialność komplementariusza • Komplemantariusz w stosunkach zewnętrznych ma pozycję wspólnika jawnego – – – – – • Podobnie przy reprezentacji spółki Tzw. wspólnik jawny (firmowy) Odpowiedzialność solidarna, subsydiarna Odpowiedzialność osobista – swoim majątkiem osobistym odrębnym od majątku spółki Odpowiedzialność nieograniczona • Nie można w stosunkach zewnętrznych ustalić granic odpowiedzialności komplementariusza • Górna granica odpowiedzialności = wysokość zaciągniętych przez spółkę zobowiązań • W stosunkach wewnętrznych odpowiedzialność może być ograniczona – znaczenie z punktu widzenia rozliczeń regresowych → więcej: drugie spotkanie Spółka z o.o. jako komplementariusz w spółce komandytowej 69 Odpowiedzialność komandytariusza • Komandytariusz z zasady ponosi ograniczoną odpowiedzialność – Odpowiedzialność solidarna, subsydiarna − Odpowiedzialność osobista – swoim majątkiem osobistym odrębnym od majątku spółki − Odpowiedzialność ograniczona (≠ komplementariusz) • Art. 111 KSH: Komandytariusz odpowiada za zobowiązania spółki wobec jej wierzycieli tylko do wysokości sumy komandytowej. • Nie może przekroczyć zapisanej w umowie spółki kwoty (sumy komandytowej), pomniejszonej o wartość wkładów faktycznie (realnie) wniesionych przez komandytariusza do spółki Spółka z o.o. jako komplementariusz w spółce komandytowej 70 Odpowiedzialność komandytariusza • Czynniki wpływające na odpowiedzialność komandytariuszy: – wg ogólnych reguł odpowiedzialności komandytariusza: • • • • wniesienie wkładów do spółki i wartość wniesionych wkładów wartość wkładów wycofanych wypłaty na rzecz komandytariusza określenie sumy komandytowej oraz jej podwyższenie lub obniżenie – rozszerzenie odpowiedzialności komandytariusza ponad sumę komandytową – rozszerzenie odpowiedzialności komandytariusza na zobowiązania powstałe wcześniej Spółka z o.o. jako komplementariusz w spółce komandytowej 71 Suma komandytowa • Suma komandytowa – cyfrowo oznaczona kwota pieniężna wyznaczająca górną granicę odpowiedzialności osobistej komandytariusza za zobowiązania sp. k. – Granica, do wysokości której można domagać się zaspokojenia z majątku komandytariusza – Określana w umowie spółki i zgłaszana do rejestru przedsiębiorców – Wyrażona w pieniądzu polskim lub walucie obcej – Określona dla każdego z komandytariuszy z osobna • Odnosi się do odpowiedzialności każdego z nich indywidualnie • Niedopuszczalne ustalenie jednej wspólnej sumy komandytowej • Może mieć różną wartość dla poszczególnych komandytariuszy – Oznaczona konkretnie, cyfrowo • Bez przeliczników i klauzul waloryzacyjnych • Niedopuszczalne ustalenie sumy komandytowej w kwocie symbolicznej – Sankcją odpowiedzialność nieograniczona komandytariusza, a gdy jest to jedyny komandytariusz – nieważność umowy spółki Spółka z o.o. jako komplementariusz w spółce komandytowej 72 Wniesienie wkładu przez komandytariusza • Wkład umówiony – zobowiązanie wspólnika, wynikające z umowy, do dokonania przysporzenia na rzecz spółki • Wkład wniesiony – faktyczne przysporzenie na rzecz spółki w realizacji zobowiązania do wniesienia umówionego wkładu − Może zostać zwrócony lub ulec uszczupleniu na skutek straty spółki, a także zostać powiększony kolejnymi przysporzeniami − Jego wartość wpływa na zakres odpowiedzialności komandytariusza za zobowiązania sp. k. – w granicach tej wartości komandytariusz jest wolny od odpowiedzialności majątkiem osobistym • Gdy jest ona równa lub przewyższa sumę komandytową – komandytariusz jest zwolniony z odpowiedzialności za zobowiązania spółki (pozostaje odpowiedzialność pośrednia, z majątku spółki, do wysokości wniesionego wkładu) • Gdy jest niższa od sumy komandytowej – komandytariusz odpowiada do wysokości różnicy między tymi wartościami (odpowiedzialność „mieszana”) Spółka z o.o. jako komplementariusz w spółce komandytowej 73 Wniesienie wkładu przez komandytariusza • Wniesienie wkładu przez komandytariusza − to każde zdarzenie prawne skutkujące zwolnieniem komandytariusza ze zobowiązania do wniesienia wkładu − może nastąpić w całości, niezwłocznie po zarejestrowaniu spółki lub w innym określonym w umowie terminie, a także częściami − powinno zostać zgłoszone do KRS z określeniem wysokości wniesionego wkładu − skutkuje zwolnieniem komandytariusza z odpowiedzialności za zobowiązania spółki w granicach swojej wartości • Zwolnienie komandytariusza z odpowiedzialności − powoduje oddalenie pozwu wniesionego przez wierzyciela przeciw temu komandytariuszowi − następuje także poprzez wniesienie wkładu już po doręczeniu pozwu, aż do zamknięcia rozprawy Spółka z o.o. jako komplementariusz w spółce komandytowej 74 Przywrócenie odpowiedzialności komandytariusza • Odpowiedzialność komandytariusza może zostać przywrócona w przypadku zwrotu wkładu w całości lub w części, w wysokości równej wartości dokonanego zwrotu − Zwrot wkładu podlega ujawnieniu w rejestrze • Zwrot wkładu – każda wypłata lub świadczenie z majątku spółki (na rzecz komandytariusza) bez gospodarczej przyczyny lub wypłata dokonana bez wzajemnego świadczenia (komandytariusza) − Również nadwyżka ponad przeciętną cenę stosowaną w obrocie w przypadku wypłaty przez spółkę komandytariuszowi, w wykonaniu zawartej z nim umowy, wynagrodzenia wyższego niż ceny przyjęte zwyczajowo za danego typu świadczenia − Podobnie wartość oprocentowania przy udzieleniu komandytariuszowi nieoprocentowanej pożyczki Spółka z o.o. jako komplementariusz w spółce komandytowej 75 Przywrócenie odpowiedzialności komandytariusza • Uszczuplenie majątku spółki przez stratę − Wtedy za zwrot wkładu uważa się w stosunku do wierzycieli każdą wypłatę dokonaną przez spółkę na rzecz komandytariusza przed uzupełnieniem wkładu do pierwotnej wartości określonej w umowie spółki − = obniżenie wartości wniesionych wkładów (a właściwie udziałów kapitałowych wspólników w majątku spółki) • Udział kapitałowy – cyfrowe odzwierciedlenie udziału wspólnika w aktualnie wycenionym majątku spółki; jego wartość jest równa wartości wkładu rzeczywiście wniesionego do spółki (umowa spółki może stanowić inaczej) − Zysk powinien być w pierwszej kolejności przeznaczony na uzupełnienie brakującej wartości wkładu (uszczuplonego udziału kapitałowego) Spółka z o.o. jako komplementariusz w spółce komandytowej 76 Zmiana wartości sumy komandytowej • Obniżenie sumy komandytowej − Art. 113 KSH: Obniżenie sumy komandytowej nie ma skutku prawnego wobec wierzycieli, których wierzytelności powstały przed chwilą wpisania obniżenia do rejestru. − Wymaga zmiany umowy w formie aktu notarialnego − Potrzebna zgoda wszystkich wspólników, chyba że umowa przewiduje większość głosów − Wpis obniżenia sumy komandytowej do rejestru ma charakter konstytutywny • Należy go dokonać w ciągu 7 dni od zmiany umowy spółki − Wpis zmiany sumy komandytowej do rejestru wymaga ogłoszenia w MSiG • Od dnia ogłoszenia nikt nie może zasłaniać się nieznajomością ogłoszonych wpisów • Nie można powoływać się na wpis w przypadku czynności dokonanych w ciągu 16 dni od ogłoszenia, jeżeli osoba trzecia udowodni, że nie mogła wiedzieć o treści wpisu • Komandytariusz odpowiada wg obniżonej sumy komandytowej za zobowiązania powstałe w czasie od wpisu do ogłoszenia, jeśli udowodni, że wierzyciel wiedział o obniżeniu • Podwyższenie sumy komandytowej − Wymaga zgody komandytariusza którego dotyczy − Zmiana umowy spółki i wpis deklaratoryjny Spółka z o.o. jako komplementariusz w spółce komandytowej 77 Rozszerzenie odpowiedzialności komandytariusza • Ograniczenie odpowiedzialności komandytariusza za zobowiązania spółki do wysokości sumy komandytowej nie dotyczy: – zamieszczenia nazwiska lub firmy (nazwy) komandytariusza w firmie sp. k. • Wtedy pełna odpowiedzialność za zobowiązania spółki, jak komplementariusz − odpowiedzialności za zobowiązania spółki zaciągnięte przed jej wpisem do rejestru • Art. 251 KSH: § 2. Osoby, które działały w imieniu spółki po jej zawiązaniu, a przed jej wpisaniem do rejestru, za zobowiązania wynikające z tego działania odpowiadają solidarnie. − dokonania w imieniu spółki czynności prawnej bez okazania pełnomocnictwa, bez umocowania lub z przekroczeniem zakresu umocowania • Odpowiedzialność nieograniczona (art. 118 § 2 KSH ←) Spółka z o.o. jako komplementariusz w spółce komandytowej 78 Rozszerzenie odpowiedzialności komandytariusza • Rozszerzenie odpowiedzialności komandytariusza na zobowiązania powstałe wcześniej (zobowiązania istniejące): – przystąpienie do spółki w charakterze komandytariusza – uzyskanie przez dotychczasowego komandytariusza statusu komplementariusza – zawarcie umowy sp. k. z przedsiębiorcą – odpowiedzialność komandytariusza za zobowiązania sprzed przekształcenia w sp. k. Spółka z o.o. jako komplementariusz w spółce komandytowej 79 Przystąpienie do spółki w charakterze komandytariusza • Art. 114 KSH: Kto przystępuje do spółki w charakterze komandytariusza, odpowiada także za zobowiązania spółki istniejące w chwili wpisania go do rejestru. • Przystąpienie nowego komandytariusza – Potrzebna zmiana umowy • Forma aktu notarialnego i wpis konstytutywny do KRS − Korzystne dla spółki i wierzycieli − W stosunkach wewnętrznych dopuszczalne wyłączenie odpowiedzialności nowego komandytariusza za zobowiązania sprzed dnia przystąpienia do sp. k. • Nie wywołuje to skutków wobec osób trzecich • Zbycie ogółu praw i obowiązków przez komandytariusza (art. 10 KSH) – Możliwe tylko gdy przewiduje to umowa sp. k. i po uzyskaniu pisemnej zgody wszystkich dotychczasowych wspólników (chyba że umowa stanowi inaczej) – Solidarna odpowiedzialność dotychczasowego i nowego komandytariusza za dotychczasowe zobowiązania (chyba że zwolnienie od odpowiedzialności – był wniesiony odpowiedni wkład) • Przyznanie statusu komandytariusza komplementariuszowi − Dopuszczalne mimo literalnej wykładni przepisu Spółka z o.o. jako komplementariusz w spółce komandytowej 80 Uzyskanie statusu komplementariusza • Art. 115 KSH: Jeżeli umowa spółki dopuszcza przyjęcie do spółki nowego komplementariusza, dotychczasowy komandytariusz może uzyskać status komplementariusza, lub osoba trzecia może przystąpić do spółki w charakterze komplementariusza, za zgodą wszystkich dotychczasowych wspólników. • Zmiana w składzie osobowym inwestorów aktywnych (komplementariuszy) – – • Wymaga wpisu do KRS Musi też pozostać co najmniej jeden komandytariusz Odpowiedzialność za zobowiązania sprzed przystąpienia – Do nowych komplementariuszy stosowana regulacja dla sp. j. – Art. 32 KSH: Osoba przystępująca do spółki odpowiada za zobowiązania spółki powstałe przed dniem jej przystąpienia. Spółka z o.o. jako komplementariusz w spółce komandytowej 81 Zawarcie umowy sp. k. z przedsiębiorcą • Art. 116 KSH: W przypadku zawarcia umowy spółki komandytowej z przedsiębiorcą prowadzącym przedsiębiorstwo we własnym imieniu i na własny rachunek, komandytariusz odpowiada także za zobowiązania powstałe przy prowadzeniu tego przedsiębiorstwa, a istniejące w chwili wpisu spółki do rejestru. • Przedsiębiorca staje się komplementariuszem – • Przedsiębiorca – osoba fizyczna, osoba prawna lub ułomna osoba prawna prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową (art. 431 KC) Stosunek do odpowiedzialności nabywcy przedsiębiorstwa z KC – – – Art. 554 KC – solidarna odpowiedzialność nabywcy i zbywcy przedsiębiorstwa za zobowiązania związane z jego prowadzeniem powstałe przed zbyciem – Odpowiedzialność nabywcy ograniczona do wartości nabytego przedsiębiorstwa (wg stanu z chwili nabycia i cen z chwili zaspokojenia wierzyciela) – Tzw. ustawowe, kumulatywne przystąpienie do długu Sp. k. nabywcą przedsiębiorstwa – odpowiada solidarnie ze zbywcą Komandytariusz odpowiada solidarnie ze spółką za jej zobowiązanie Spółka z o.o. jako komplementariusz w spółce komandytowej 82 Odpowiedzialność za zobowiązania sprzed przekształcenia • Art. 583. § 1. W przypadku śmierci wspólnika spółki jawnej jego spadkobierca może żądać przekształcenia tej spółki w spółkę komandytową i przyznania statusu komandytariusza. Spółka powinna uwzględnić żądanie spadkobiercy zmarłego wspólnika, chyba że pozostali wspólnicy podejmą uchwałę o rozwiązaniu spółki. (…) § 4. Spadkobierca może zgłosić żądanie w terminie sześciu miesięcy, licząc od dnia stwierdzenia nabycia spadku. § 5. Jeżeli w terminie, o którym mowa w § 4, spadkobierca uzyska status komandytariusza (…) albo w tym czasie spółka zostanie rozwiązana, odpowiada on za zobowiązania spółki dotychczas powstałe jedynie według przepisów prawa spadkowego. • Art. 584. Wspólnicy spółki przekształcanej odpowiadają za zobowiązania spółki powstałe przed dniem przekształcenia na dotychczasowych zasadach przez okres trzech lat, licząc od tego dnia. (KSH) • Dziękujemy za uwagę Spółka z o.o. jako komplementariusz w spółce komandytowej 83
