HISTORIA DRAMATU I TEATRU POWSZECHNEGO - Wydział

HISTORIA DRAMATU I TEATRU POWSZECHNEGO średniowiecze-oświecenie
Lp. Elementy składowe sylabusu
Opis
Historia dramatu i teatru powszechnego (średniowiecze – oświecenie)
l.
Nazwa przedmiotu
Nazwa jednostki prowadzącej
Katedra Teatru, Wydział Polonistyki UJ
2.
przedmiot
3.
Kod przedmiotu
4.
Język przedmiotu
WF.IP.wt/1/2 (w 2. semestrze I roku)
WF.IP.wt/2/1 (w 1. semestrze II roku)
polski
Grupa treści kształcenia,
5.
w ramach której przedmiot
jest
realizowany
6.
Typ przedmiotu
grupa treści podstawowych
obowiązkowy do zaliczenia semestru/roku studiów
WoT, studia licencjackie, I rok, 2. semestr oraz II rok, 1. semestr
7.
Rok studiów, semestr
Imię i nazwisko osoby (osób)
8.
prowadzącej przedmiot
Dr hab. Marek Dębowski (wykład na I roku)
Prof. dr hab. Ewa Miodońska-Brookes (wykład na II roku i egzamin)
Dr Agnieszka Marszałek (ćwiczenia z obiema grupami na I roku i z jedną g
na II roku, zaliczenie)
Dr Mirosława Bułat (ćwiczenia z drugą grupa na II roku i zaliczenie)
Imię i nazwisko osoby (osób)
9.
egzaminującej bądź
udzielającej
zaliczenia w przypadku, gdy
nie
jest nim osoba prowadząca
dany
j.w.
przedmiot
10. Formuła przedmiotu
11.
Wymagania wstępne
12.
Liczba godzin zajęć
dydaktycznych
wykład
ćwiczenia
Ćwiczenia dla II roku (grupa dr Mirosławy Bułat): Od studentów
zapisujących się na ten przedmiot oczekuje się podstawowych
umiejętności w zakresie analizowania dramatu i tekstów źródłowych w
kontekście historycznym, politycznym, społecznym, filozoficznym,
estetycznym. Wymaga to orientacji w historii Europy w epokach
baroku, klasycyzmu i oświecenia, znajomości cech
charakterystycznych wyróżniających te okresy w kulturze, literaturze,
sztuce oraz przypomnienia sobie utworów XVII-wiecznych i XVIIIwiecznych przerabianych w szkole (np. komedii Moliera). Dla
uchwycenia i zrozumienia przemian kultury i doktryn estetycznych
niezbędna jest znajomość konwencji dramatycznych i teatralnych
antyku, średniowiecza i renesansu.
30 (wykład na I roku) + 30 (wykład na II roku) – łącznie 60 godzin
30 (ćwiczenia dla każdej grupy na I roku) + 30 (ćwiczenia dla każdej
grupy na II roku) – łącznie 60 godzin
13.
Liczba punktów ECTS
przypisana przedmiotowi
I rok: 2 (wykład) + 3 (ćwiczenia) – łącznie 5
II rok: 3 (wykład i egzamin) + 3 (ćwiczenia) – łącznie 6
14.
15.
Czy podstawa obliczenia Tak (egzamin odbywa się 1. semestrze II roku)
średniej ważonej?
Założenia i cele
przedmiotu
Ćwiczenia II rok (grupa dr Agnieszki Marszałek): Zapoznanie
studentów z wybranymi tekstami dramatycznymi należącymi do
omawianego okresu, analiza i interpretacja tych tekstów w odniesieniu
do konwencji dramatycznych i inscenizacyjnych epoki (barok –
oświecenie).
Ćwiczenia II rok (grupa dr Mirosławy Bułat): Celem ćwiczeń jest
dalsze doskonalenie kompetencji studentów w zakresie analizy i
interpretacji dramatu i tekstów źródłowych pod kątem przemian
gatunków i konwencji scenicznych z uwzględnieniem wpływu
warunków
historycznych,
politycznych,
społecznych,
życia
umysłowego oraz wzajemnych związków i oddziaływań między
rozwojem dramatu i teatru.
16.
Metody dydaktyczne
Wykłady i ćwiczenia
Ćwiczenia I i II roku (grupy dr Agnieszki Marszałek): Ćwiczenia
obejmujące jeden semestr, prowadzone w każdej grupie z osobna w
wymiarze 2 godzin tygodniowo, praca odbywa się w oparciu o
teksty dramatów i opracowań podanych przez prowadzącego, a
także (w kilku przypadkach) materiał ikonograficzny .
Ćwiczenia II rok grupa dr Mirosławy Bułat: • konsultacje (poza
zajęciami, regularne, 2 godziny lekcyjne tygodniowo przez 15
tygodni)
• praca w grupach na zajęciach (4 godziny lekcyjne w semestrze)
• referaty i prezentacje studentów (każdy student lub para
studentów 1 raz w semestrze)
• praca w parach na zajęciach (4 godziny lekcyjne w semestrze)
• projekcje i dyskusje (ok.5 zajęć w semestrze)
• techniki „dramowe” (2 zajęcia w semestrze)
•wspólna analiza i interpretacja dramatów, tekstów źródłowych i
materiałów ikonograficznych, dyskusja nad różnymi
propozycjami interpretacyjnymi studentów (pozostałe
zajęcia)
17.
Forma i warunki
zaliczenia przedmiotu, w
tym zasady dopuszczenia
do egzaminu, zaliczenia z
przedmiotu, a także
formę i warunki
zaliczenia
poszczególnych form
zajęć wchodzących w
zakres danego
przedmiotu
Warunkiem przystąpienia do egzaminu jest zaliczenie ćwiczeń z I i II
roku oraz znajomość materiału omówionego na wykładach I i II
roku.
Ćwiczenia dla I i II roku (grupy dr Agnieszki Marszałek): Warunkiem
zaliczenia jest czynny udział w ćwiczeniach oraz przygotowanie
pisemnej pracy semestralnej na uzgodniony z prowadzącym temat.
Ćwiczenia dla II roku (grupa dr Mirosławy Bułat): Podstawą
zaliczenia przedmiotu jest uzyskanie oceny pozytywnej z
semestralnego kolokwium końcowego:
• semestralne kolokwium końcowe (2 godziny lekcyjne; tematy,
literatura i termin podane do wiadomości co najmniej 1
miesiąc wcześniej)
Warunki dopuszczenia do kolokwium semestralnego:
• zaliczenie krótkich quizów w trakcie semestru (częstotliwość co
1-2 miesiące; zapowiedziane tydzień wcześniej)
• przygotowanie i przedstawienie grupie referatu/prezentacji
(terminy, zakres tematyczny i literatura podane do
wiadomości na początku semestru)
• aktywny udział w dyskusji na zajęciach (ocenianie ciągłe)
• napisanie krótkiego eseju w formie listu lub reportażu
opisującego obchody Bożego Ciała w Hiszpanii Złotego
Wieku z pozycji naocznego świadka
18.
Treści merytoryczne
przedmiotu oraz sposób ich
realizacji
Wykłady na I roku :
1. Widowiskowość obrządków chrześcijańskich wczesnego
średniowiecza, a stosunek pierwszych chrześcijan do
teatru starożytnego.
2. Liturgia Jutrzni Niedzieli Wielkanocnej, a początki
dramatu i teatru nowożytnego. Visitatio Sepulchri –
pierwszy model teatru religijnego.
3. Ewolucja teatru religijnego. Pierwsze misteria i mirakle.
Analiza zachowanych tekstów i dokumentów
ikonograficznych.
4. Misteria pasyjne XV-XVI wiek. Modele misteryjnej
przestrzeni scenicznej (Francja, Niemcy, Szwajcaria).
Organizacja europejskiej sieci „Bractw Męki Pańskiej”.
Analiza misteryjnego egzemplarza reżyserskiego z
Lucerny.
5. Świecki teatr średniowieczny. Różne gatunki rozrywkowe
i poważne od XIII do XV wieku. Farsa o Mistrzu
Pathelinie. Ewolucja moralitetów we Francji, Anglii i
Niemczech.
6. Początki świadomości renesansowej, a zmierzch
kościelnej teatralizacji. Czołowa pozycja Włoch w
odkrywaniu teatru antycznego.
7. Tragedia renesansowa we Włoszech i Francji. (Doktryna
estetyczna i powstawanie konkretnych tekstów
teatralnych).
8. Komedia renesansowa we Włoszech, Hiszpanii i Anglii.
9. Początki komedii dell’arte. Analiza zachowanej
ikonografii XVI i XVII- wiecznej.
10. Pierwsze przedstawienia operowe w północnych
Włoszech.
Ćwiczenia na I roku :
Przedmiotem ćwiczeń jest przede wszystkim dramat i teatr angielski
okresu późnego renesansu (Thomas Kyd, Tragedia hiszpańska,
Christopher Marlowe, Doktor Faustus, William Shakespeare, Sen nocy
letniej, Romeo i Julia, Ryszard III, Krol Lear, Burza, Ben Jonson, Każdy
w swoim humorze, Volpone albo Lis, John Webster, Księżna d’Amalfi).
Studenci zapoznają się przy tym z odnośnymi fragmentami opracowań
(M. Berthold, Historia teatru, Warszawa 1980, Historia teatru, pod red.
J. R. Browna, Warszawa 1999, R. Girard, Szekspir. Teatr zazdrości,
Warszawa 1996, H. Fluchère, Szekspir dramaturg elżbietański,
Warszawa 1965, Szkice szekspirowskie, Warszawa 1983, E. Bożyk,
Historia budynku teatralnego, Kraków 1956).
Wykłady na II roku :
Ćwiczenia na II roku :
Grupa dr Agnieszki Marszałek : Przedmiotem ćwiczeń jest dramat i teatr
okresu baroku i oświecenia - podstawę stanowią teksty dramatyczne –
studentów obowiązuje też znajomość wstępów do poszczególnych
wydań (Lope de Vega, Owcze źródło, BN II/37; Pedro Calderón de la
Barca, Życie snem – dramat, BN II/102; Autos sacramentales: Życie
snem, Wielki teatr świata, BN II/227; Pierre Corneille, Cyd w
przekładach Morsztyna i Wyspiańskiego, [w:] p. Corneille I J. Racine,
Tragedie, Warszawa 1978; Molier, Mizantrop, BN II/2, Don Juan, [w:]
tegoż, Dzieła, t. 1, Warszawa 1988; Jean Racine, Fedra, [w:] p.
Corneille I J. Racine, Tragedie, Warszawa 1978; Pierre C. Marivaux,
Igraszki trafu i miłości, [w:] tegoż, Komedie, Kraków 1916; Carlo
Goldoni, Sługa dwóch panów,[w:] tegoż, Komedie, Warszawa 1957 ).
Studenci zapoznają się też z odnośnymi opracowaniami i tekstami
źródłowymi (M. Berthold, Historia teatru, Warszawa 1980; E.
Bożyk, Historia budynku teatralnego, Kraków 1956; Historia
teatru pod red. J.R. Browna, Warszawa 1999; U. Aszyk, Comedia
de capa y espada, [w:] Materiały do Słownika Rodzajów
Literackich, Łódź 1986; R. Brandwajn, Corneille i jego „Cyd”,
Kraków 1968; J. Starobinski, Racine i poetyka spojrzenia, [w:]
Antologia współczesnej krytyki literackiej we Francji, Warszawa
1974).
Grupa dr Mirosławy Bułat : 1. Teatr hiszpański w okresie
„Złotego Wieku”. Lope de Vega i jego formuła „komedii nowej”analiza tekstu źródłowego i materiałów ikonograficznych,
referat/y, krótka praca pisemna – list/reportaż opisujący obchody
Bożego Ciała w Hiszpanii Złotego Wieku z pozycji naocznego
świadka (technika „dramowa”).
2. Twórczość Pedro Calderóna de la Barca (na wybranych
przykładach: „Życie snem”; auto sacramentale „Wielki teatr
świata”) - analiza tekstu, praca w grupach, referat/y.
VIDEO: „Życie snem” P. Calderona, reż. J. Jarocki – dyskusja na
temat współczesnego odczytania dramatu.
3. Pierre Corneille jako prekursor francuskiej tragedii klasycznej.
„Spór o Cyda” dyskusja, „odegranie” sporu o „Cyda” (technika „dramowa”).
QUIZ – sprawdzian znajomości „Cyda” P. Corneille’a.
4. Kultura i teatr francuski za panowania Ludwika XIV.
Powstanie baletu. Główne założenia doktryny klasycznej –
referat/y; QUIZ na temat założeń doktryny klasycystycznej.
VIDEO: „Król tańczy”, reż. G. Corbiau (2001).
5. Molier – historyczny czy współczesny? (na przykładzie
historycznych i współczesnych inscenizacji „Don Juana”)dyskusja (technika „akwarium” – własna interpretacja dramatu
wychodząca od ustosunkowania się do wypowiedzi innego
dyskutanta).
VIDEO:”Dom Juan”(francuski film dokumentalny na temat
przygotowań do premiery „Don Juana” w Comédie Française oraz
różnych głośnych interpretacji teatralnych tej sztuki; język
francuski).
VIDEO „Don Juan” Moliera, reż. L. Wosiewicz (1996) – dyskusja
na temat współczesnych odniesień tej interpretacji reżyserskiej.
6. Jean Racine i tragedia uczuć (na przykładzie „Fedry”)- analiza
dramatu, referat/y.
7. Francuski dramat osiemnastowieczny: „Igraszki trafu i
miłości”(komedia psychologiczna Pierre’a de Marivaux)
–
analiza dramatu.
VIDEO: „Gra miłości i przypadku” P. Marivaux, reż. G.
Holoubek (2002) – projekcja i dyskusja.
8. Komedia wenecka na przykładzie „Sługi dwóch panów”
C. Goldoniego – referat/y, analiza tekstów źródłowych i
materiałów ikonograficznych.
VIDEO: „Sługa dwóch panów” C. Goldoniego, reż. G. Strehler
(język włoski) – projekcja i dyskusja.
Spis lektur do egzaminu :
Lista lektur do egzaminu:
I. Lektury obowiązkowe
1. Podręczniki i opracowania:
M. Berthold, Historia teatru, Warszawa 1980.
E. Bożyk, Historia budynku teatralnego, Kraków 1956.
A. Nicoll, Dzieje dramatu, t. 1-2, Warszawa 1959.
A. Nicoll, Dzieje teatru, Warszawa 1980.
Historia teatru, pod red. J.R. Browna, Warszawa 1999.
H. Fluchère, Szekspir dramaturg elżbietański, Warszawa 1965.
Szkice szekspirowskie, Warszawa 1983.
U. Aszyk, Comedia de capa y espada, [w:] Materiały do Słownika
Rodzajów Literackich, „Zagadnienia Rodzajów Literackich”, t. 27, Łódź
1986.
S. Ciesielska-Borkowska, Lope de Vega, teoretyk teatru i dramatopisarz,
„Pamiętnik Teatralny” 1953, z. 3.
E. Curtius, Calderona teoria sztuk a Artes liberales, [w:] tegoż, Literatura
europejska i łacińskie średniowiecze, Kraków 1997.
Ph. van Tieghem, Główne doktryny literackie we Francji. Od Plejady do
surrealizmu, Warszawa 1971, rozdz. IV i V.
R. Brandwajn, Corneille i jego „Cyd”, Kraków 1968.
J. Starobinski, Racine i poetyka spojrzenia lub: L. Goldman, Tragiczna
wizja świata w teatrze Racine’a, [w:] Antologia współcesnej krytyki
literackiej we Francji, Warszawa 1974.
G. Mongredien, Życie prywatne Moliera, Kraków 1977.
Teorie dramatyczne Oświecenia francuskiego, oprac. E. Rzadkowska,
Warszawa 1958.
2. Encyklopedie i podręczniki w obcych językach
M. Bieber, The History of the Greek and Roman Theatre, Princeton,
New Jersey 1961.
Enciclopedia dello Spettacolo, t. I-IX, Roma 1954-1966.
H. Kindermann, Theatergeschichte Europas, t. I-IV, Salzburg 1957.
J.L. Styan, The English Stage. A History of Drama and Perfeormace,
Cambridge University Press 1966.
3. Lektury podstawowe (dramaty i wypowiedzi teoretyczne;
studentów obowiązuje także lektura wstępów i komentarzy do
wydań poszczególnych utworów literackich)
O dramacie. Od Arystotelesa do Goethego, red. E. Udalska, Warszawa
1989 (do wybory trzy pozycje):
- J. Chapelain, Poglądy Akademii na temat „Cyda”
- F.H. d’Aubignac, Praktyka teatru
- P.Corneille, Trzy rozprawy z 1660 roku
- F. Lope de Vega, Nowa sztuka pisania komedii
- D. Diderot, O poezji dramatycznej
D. Diderot, Paradoks o aktorze, wstęp J. Kott, Warszawa 1959.
Teksty dramatyczne:
T. Kyd, Tragedia hiszpańska, przeł. J. Kydryński, Kraków 1982, lub w:
Dramat elżbietański, t. 1, Warszawa 1989.
Ch. Marlowe, Tamerlan Wielki, przeł. J. Kydryński, Kraków 1977, lub w:
Dramat elżbietański, t. 1, Warszawa 1989; Tragiczna historia doktora
Faustusa, przeł. J. Kydryński, Kraków 1982, lub w: Dramat elżbietański,
t. 1, Warszawa 1989.
W. Szekspir, Romeo i Julia, BN II/26; Makbet, BN II/16; Hamlet, BN
II/20; Otello, BN II/42; Król Lear, BN II/28; Ryszard III, przeł. M.
Słomczyński; Sen nocy letniej, BN II/28; Burza, BN II/12; Jak wam się
podoba, [w:] tegoż, Dzieła, w przekł. M. Słomczyńskiego, t. 19, Kraków
1983.
B. Jonson, Każdy w swoim humorze, przekł. J. Kydryński, Kraków 1984;
Volpone albo Lis, [w:] Dramat elżbietański, t. 2, Warszawa 1989;
Bartłomiejowy jarmark, [w:] Dramat elżbietański, t. 1, Warszawa 1989.
J. Webster, Księżna d’Amalfi, BN II/156.
F. Lope de Vega, Owcze źródło, BN II/37; Młyn [kserokopia]; Dziewczyna
z dzbankiem, Warszawa 1954; Rycerz z Olmedo [maszynopis].
F. de Rojas, Celestyna, Warszawa 1962.
M. Cervantes, Intermedia, Kraków 1957.
P. Calderón de la Barca, Lekarz swojego honoru, [w:] tegoż, Dramaty,
Kraków 1975; Życie snem, BN II/102; Autos sacramentales: Życie snem.
Wielki teatr świata, BN II/227.
Tirso de Molina, Zwodziciel z Sewilli i kamienny gość, Wrocław 2000,
lub [w:] tegoż, Dramaty wybrane, BN II/245.
P. Corneille, Cyd (dwa przekłady: J.A. Morsztyna i S. Wyspiańskiego);
Iluzja komiczna (maszynopis); Horacjusze, [w:] P. Corneille, J. Racine,
Tragedie, Warszawa 1978.
Molier, Świętoszek, BN II/40; Mizantrop, BN II/2; Don Juan, [w:] tegoż,
Dzieła, t. 2, Warszawa 1988; Szkoła żon. Improwizacja w Wersalu.
Krytyka „Szkoły żon”, [w:] tegoż, Dzieła, t. 1, Warszawa 1988.
J. Racine, Fedra, BN II/242; Berenika. Ifigenia, [w:] P. Corneille, J.
Racine, Tragedie, Warszawa 1978.
P.C. Marivaux, Igraszki trafu i miłości, [w:] tegoż, Komedie, Kraków
1916.
P. Beaumarchais, Wesele Figara, BN II/6.
C. Goldoni, Sługa dwóch panów, [w:] tegoż, Komedie, Warszawa 1957.
II. Lektury uzupełniające (5 pozycji do wyboru)
M. Szweykowski, Dramma per musica na dworze Wazów, Kraków 1976
(rozdz. I, II, III – do s. 119).
M. Gibińska, Elisabethan Drama and Cruelty, [w:] Chapters from the
History of Stage Cruelty, Tübingen 1995 (kserokopia).
M. Gibińska, Language and Space in “Macbeth”, [w:] Verbal and Nonverbal Codes in European Drama, red. M. Gibińska, Kraków 1996, s. 3344.
R. Girard, Szekspir. Teatr zazdrości, Warszawa 1996 (szkice o Troilusie i
Kressydzie).
J. Kott, Szekspir współczesny, KrakóIII. 1990; Płeć Rozalindy, KrakóIV.
1992.
B. Baczyńska, „Książę niezłomny”. Hiszpański pierwowzór i polski
przekład, Wrocław 2002 (cz. I).
Z. Karczewska-Markiewicz, Calderón, Warszawa 1970.
Z. Szmydtowa, Cervantes, Warszawa 1975.
K. Mroczkowska-Brandt, The Theatrum Mundi. Metaphor in Spanish
and English Drama 1570-1640, Kraków 1993.
J. Rousset, Geneza mitu Don Juana, [w:] Szkoła genewska w krytyce,
Warszawa 1998.
L. Spitzer, “Recit de Theramene”, [w:] Sztuka interpretacji, t. 1,
opr. H. Markiewicz, Wrocław 1971.