przykładowy scenariusz zajęć koła teatralnego

advertisement
TEATR
PROGRAM INNOWACYJNY EDUKACJI TEATRALNEJ/
KOŁA TEATRALNEGO
W KLASACH IV-VI SZKOŁY PODSTAWOWEJ
OPRACOWAŁY:
Joanna Osowska
Ewelina Wołoszyn
KWIDZYN 2007
1
TREŚĆ PROGRAMU
OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA PROGRAMU ........................................................................ 3
CELE OGÓLNE PROGRAMU ....................................................................................................... 4
CELE EDUKACYJNO-WYCHOWAWCZE.............................................................................. 4
W zakresie integracji grupy...................................................................................................... 4
W zakresie wiedzy ................................................................................................................... 5
W zakresie doskonalenia warsztatu – umiejętności ................................................................. 5
W zakresie rozwijania osobowości uczniów ............................................................................ 6
SPOSOBY REALIZACJI PROGRAMU......................................................................................... 7
METODY I TECHNIKI PRACY: ................................................................................................... 8
TREŚCI OGÓLNE DLA KLAS IV-VI: .......................................................................................... 8
Klasa czwarta ............................................................................................................................... 8
Klasa piąta .................................................................................................................................... 9
Klasa szósta .................................................................................................................................. 9
PRZEWIDYWANE OSIĄGNIĘCIA UCZNIÓW......................................................................... 10
SPOSOBY I METODY OCENIANIA OSIĄGNIĘĆ UCZNIÓW ................................................ 11
PRZYKŁADOWY ROCZNY PLAN PRACY KOŁA TEARALNEGO I INSCENIZACJI NA
LEKCJI JĘZYKA POLSKIEGO W KLASIE CZWARTEJ ......................................................... 12
Plan pracy koła teatralnego dla klasy piątej ............................................................................... 17
SPOSOBY EWALUACJI PROGRAMU ...................................................................................... 21
WARUNKI NIEZBĘDNE DO REALIZACJI PROGRAMU ....................................................... 22
PRZYKŁADOWY SCENARIUSZ ZAJĘĆ KOŁA TEATRALNEGO ........................................ 22
BIBLIOGRAFIA: ........................................................................................................................... 25
UWAGI KOŃCOWE ..................................................................................................................... 25
2
„ Widowisko teatralne ma tę tajemniczą właściwość, że scala i aktualizuje wartości
ludzkie i wartości estetyczne, wartości zmysłowe i wartości umysłowe. Widowisko
jest modelem transgresji i przemiany. Tego, co tu i teraz w to, co zawsze i wszędzie.
Tego, co dosłowne i materialne w to, co poetyckie i duchowe.”
Andrzej Braun
OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA PROGRAMU
Program koła teatralnego skierowany jest do nauczycieli prowadzących zajęcia
edukacji teatralnej, teatrzyku szkolnego, koła polonistycznego, którego
zainteresowania skłaniają się ku ścieżce medialnej, prowadzących zajęcia
dodatkowe w klasach IV-VI szkoły podstawowej. Nie określa liczby godzin
przeznaczonych na realizację treści, gdyż ich układ i kolejność nie są obligatoryjne
i mogą służyć jako propozycje zadań i sytuacji dydaktycznych do wykorzystania
także podczas innych zajęć edukacyjnych (np. na języku polskim).
Program koła teatralnego dla klas IV-VI opracowany został z uwzględnieniem
treści programowych zawartych w programie nauczania języka polskiego w szkole
podstawowej dla klas 4-6 „Między nami”, praca zbiorowa, GWO, DKW-401437/01 oraz w programie „ Dziwię się światu”, praca zbiorowa, Rożak, GKW-401446/99 uzupełniając lub rozszerzając zawarte tam elementy edukacji teatralnej.
Przy konstruowaniu tego programu uwzględniłyśmy także wdrożony już w naszej
szkole program edukacji teatralnej dla klas I-III autorstwa pani Renaty Gerlach,
wobec którego nasz program, mamy nadzieję, będzie kontynuacją i kolejnym
etapem edukacji teatralnej w szkole podstawowej. Program jest także wynikiem
własnych doświadczeń, związanych z prowadzeniem teatrzyku szkolnego i koła
teatralnego, koła polonistycznego oraz wykorzystuje uwagi i przemyślenia
rodziców i uczniów, którzy czynnie włączają się w edukację teatralną w naszej
szkole – za co składamy im serdeczne podziękowania.
3
CELE OGÓLNE PROGRAMU
W zakresie integracji - rozpoznanie zespołu i integracja grupy teatralnej.
W zakresie wiedzy - zdobycie ogólnych wiadomości i zrozumienie pojęć
związanych z dziedziną teatru i edukacji medialnej.
W zakresie doskonalenia warsztatu – rozwijanie umiejętności, które umożliwią
uczniom amatorską działalność teatralną (wejście w role, wyrażanie uczuć, kultura
żywego słowa, współpraca w grupie).
W zakresie rozwijania osobowości - wzbogacenie osobowości ucznia, wspieranie
jego rozwoju oraz kształtowanie jego wrażliwości, wyobraźni i poczucia estetyki.
CELE EDUKACYJNO-WYCHOWAWCZE
W zakresie integracji grupy
- rozwijanie umiejętności efektywnego współdziałania w zespole i pracy w kole
teatralnym
- umiejętność rozwiązywania problemów w twórczy sposób, przyswajanie
negocjacyjnego rozwiązywania konfliktów i problemów społecznych
- nabywanie umiejętności skutecznego porozumiewania się w różnych sytuacjach,
(np. w momentach stresu, tremy, występu publicznego)
- rozpoznawanie zainteresowań i potrzeb kulturalnych uczniów w celu bardziej
efektywnej współpracy z nauczycielem i między sobą
- promocja szkoły w środowisku lokalnym i poszerzenie oferty edukacyjnej oraz
jakości pracy szkoły
4
W zakresie wiedzy
- wyposażenie uczniów w wiadomości o teatrze, jego kulisach, formach teatralnych
- wprowadzenie uczniów w polskie tradycje teatralne i elementy historii teatru,
rodzajów form scenicznych, metod gry aktorskiej
- utrwalenie zdobytych w klasach I-III wiadomości z zakresu edukacji teatralnej i
kultury żywego słowa
- zapoznanie z tworzywem literackim, jakim jest scenariusz lub materiał
przeznaczony do recytacji
- motywowanie do czytania i krytycznego odbioru utworów literackich i widowisk
teatralnych
- przygotowanie do dalszej edukacji teatralnej w następnych etapach edukacyjnych
- wzbogacenie w wiedzę o człowieku, życiu i świecie poprzez przeżywanie,
wczuwanie się w role oraz dystansowanie się od emocji kreowanych postaci
W zakresie doskonalenia warsztatu – umiejętności
- pobudzanie uczniów do działań rozwijających zdolności aktorskie, recytatorskie,
plastyczne, muzyczne i taneczne
- ćwiczenie sprawności poprawnego wypowiadania się uczniów i recytacji tekstów:
właściwej wymowy, modulacji głosu, doboru jego siły, pauzowania, intonacji i
poprawnego akcentowania wyrazowego i zdaniowego
- rozwijanie umiejętności prezentacji na scenie i wyrażania uczuć i stanów
emocjonalnych poprzez gesty, ruch, mowę ciała i mimikę
- poszukiwanie i wykorzystywanie informacji z różnych źródeł oraz efektywne
posługiwanie się technologią informacyjną (tworzenie własnych słowników
5
terminologii teatralnej, redagowanie zaproszeń, planowanie przedsięwzięć
teatralnych – gdzie, kiedy, kto i co jest grane, za ile wystawiane itp.)
- wykorzystanie w praktyce zdobytej wiedzy (przygotowywanie inscenizacji,
opracowanie i wykonywanie scenografii, projektowanie kukiełek, dobór
kostiumów, odpowiednia prezencja na scenie, zastosowanie zasad kultury żywego
słowa, a w klasie szóstej umiejętność adaptacji utworu literackiego na scenariusz
teatralny)
W zakresie rozwijania osobowości uczniów
- wspieranie psychologicznych aspektów rozwoju dziecka
- rozbudzanie dociekliwości intelektualnej, samodzielności i rozwój sprawności
umysłowych i uzdolnień, wyzwalanie w uczniach możliwości kreacyjnych,
ćwiczenia zmysłów słuchu, wzroku, dotyku, koncentracji poprzez zabawy
ogólnorozwojowe i gry dramowe
- uwrażliwienie na sztukę i kształtowanie postawy aktywnego odbiorcy
- przygotowanie do funkcjonowania w różnych rolach społecznych poprzez
umiejętność wchodzenia w rozmaite role
- rozwijanie pozytywnych cech charakteru (m.in. odpowiedzialność za słowa i
czyny, tolerancja, otwartość) i postaw (działania na rzecz innych zwłaszcza
młodszych i mniej doświadczonych, szacunek dla pracy drugiego człowieka i
przyrody)
6
SPOSOBY REALIZACJI PROGRAMU
1. Wizyty w teatrach na przedstawienia (przynajmniej dwa razy w roku).
2. Zajęcia teatralne prowadzone przez profesjonalistów (instruktorów teatralnych,
aktorów).
3. Współpraca z lokalnymi animatorami życia kulturalnego (np. z opiekunami
teatru dziecięcego i młodzieżowego w Kwidzynie)
4. Przygotowywanie spektakli, inscenizacji, etiud teatralnych na bazie lektur i
tekstów własnych.
5. Przygotowywanie lalek, kostiumów, scenografii, podkładów muzycznych i
rekwizytów.
6. Próby opracowania scenariuszy teatralnych.
7. Prezentacje dokonań na forum klasy, szkoły, rodziców, środowiska lokalnego.
8. Konfrontowanie swoich umiejętności poprzez udział w przeglądach teatralnych,
konkursach i turniejach.
9. Nawiązanie kontaktów z innymi grupami o podobnych zainteresowaniach;
wymiana doświadczeń, korespondencja.
10. Wykorzystanie dramy i umiejętności zdobytych podczas zajęć koła w procesie
dydaktyczno - wychowawczym.
11. Ćwiczenie kultury żywego słowa (np. przygotowywanie recytacji na konkurs
lub w ramach procesu realizacji programu).
12. Korelacja działań grupy teatralnej z działaniami na lekcjach sztuki (plastyki i
muzyki), techniki i informatyki.
13. Organizowanie szkolnych Turniejów Teatralnych i Konkursów wiedzy
teatralnej.
7
14. Organizacja zabaw i konkursów wewnątrz grupy (np. o tytuł „omnibus teatru”,
konkurs na scenariusz adaptowany) jako element sposobu sprawdzania osiągnięć
uczniów i skuteczności programu.
15. Prowadzenie Encyklopedii Wiedzy Teatralnej lub Słownika Terminów
Teatralnych, segregatora gromadzącego scenariusze, zapiski, dyplomy i karty pracy
zespołu.
16. Redagowanie zaproszeń i przygotowywanie materiałów promujących
działalność koła (np. kronika multimedialna, gazetka, wystawa zdjęć, informacje w
lokalnej prasie).
METODY I TECHNIKI PRACY:
• zabawy i gry dramowe,
• badanie i obserwacja tekstu, prób aktorskich, warsztatów lokalnej grupy teatralnej,
profesjonalnych sztuk teatralnych,
• przekształcanie tekstu lektury w scenariusz,
• prezentacja spektakli,
• refleksja i ocena.
TREŚCI OGÓLNE DLA KLAS IV-VI:
Klasa czwarta
- utrwalenie podstawowych zagadnień dotyczących budowy teatru i ludzi
tworzących spektakl
- zabawy dramowe uczące warsztatu, opanowania własnego ciała, mimiki,
gestykulacji
- ćwiczenie kultury słowa – zajęcia kształcące dykcję, modulację głosu, postawę i
chód na scenie
8
- teatr kukiełek i lalek
- przygotowanie spektaklu kukiełkowego, np. „ Kot w butach” według Wandy
Chotomskiej
- inscenizacja wybranej baśni jako podsumowanie projektu polonistycznego
kończącego omawianie cyklu baśni.
- obserwacja Kwidzyńskich Spotkań „ Teatralia”– analiza, ocena, przygotowanie
do przyszłorocznego udziału.
Klasa piąta
- teatr aktorski, teatr na żywo, warsztaty teatralne z profesjonalistami
- uczucia na scenie – rozwijanie umiejętności obserwatorskich, analizy, samooceny
i doskonalenie warsztatu
- udział członków zespołu teatralnego w Międzyszkolnym Konkursie
Recytatorskim
- inscenizacja wierszy Danuty Wawiłow pt. „ Rupaki” na „ Teatralia 2007 ” w
Kwidzynie i Turniej Teatralny „ Niebieskie Tarcze” w Malborku.
- przygotowanie inscenizacji wybranych mitów zgodnie z programem nauczania
języka polskiego dla klas V np. „Demeter i Kora”, „Dedal i Ikar”, „ Syzyf”
- przygotowanie spektaklu na podstawie ballady A. Mickiewicza „Pani
Twardowska”
- inscenizacja bajek „ I śmiech niekiedy jest nauką”.
Klasa szósta
- wyjazdy na przedstawienia teatralne – próby recenzji
- konfrontacja i ocena dokonań grupy i własnych umiejętności aktorskich przez
9
przygotowanie i prezentację spektakli na forum klasy, szkoły oraz podczas różnego
typu konkursów międzyszkolnych i przeglądów teatralnych (m.in. udział w
„Niebieskich Tarczach” i „Teatraliach”)
- promocja koła i szkoły w lokalnym środowisku
- próby adaptacji lektur na scenariusz ( „ Balladyna” J. Słowackiego ) oraz próby
tworzenia własnych scenariuszy ( m.in. udział w Ogólnopolskim Przeglądzie
Spektakli Profilaktycznych w Warszawie )
- projekt „To przedstawienie jest tylko nasze” – od scenariusza do występu na
podstawie „ Szatana z siódmej klasy” K. Makuszyńskiego
- doskonalenie warsztatu teatralnego
- poszerzenie wiedzy teatralnej, organizowanie, udział oraz ocenianie w ramach
jury turniejów wiedzy teatralnej i w konkursach recytatorskich
- przygotowanie do edukacji teatralnej w następnym etapie nauki szkolnej –
gimnazjum.
PRZEWIDYWANE OSIĄGNIĘCIA UCZNIÓW
Osiągnięcia konieczne po realizacji programu przewidują następujące czynności
ucznia:
Uczeń:
- zna i rozumie pojęcia dotyczące tworzyw teatralnych, budowy teatru, różnych
form i technik teatralnych, warsztatu pracy aktora i współtwórców teatru
- rozróżnia gatunki i formy teatralne (teatr żywego słowa, teatr lalkowy, pantomima,
monodram, inscenizacja improwizowana itp.)
- stosuje w praktyce umiejętności i wiedzę teatralną w procesie tworzenia własnego
spektaklu teatralnego (tworzy scenografię, projektuje lalki, kostiumy, dobiera
rekwizyty)
10
- umie gromadzić i porządkować materiały potrzebne w pracy zespołu w tym celu
- korzysta ze zbiorów bibliotecznych, czytelni szkolnej, multimediów
- wykorzystuje zdobytą wiedzę i umiejętności podczas odbioru i oceny sztuki
- potrafi wejść w różne role i stworzyć kreację postaci oddając jej cechy charakteru,
wyglądu, sposobu poruszania się, wyrażając emocje i uczucia za pomocą różnych
technik
- tworzy własny scenariusz teatralny
- umie ocenić siebie i innych (nazywa własne uczucia i uzewnętrznia stany
psychiczne)
- zna podstawowe zagadnienia z dziedziny recytacji i kultury żywego słowa
- potrafi odpowiednio recytować tekst ze zrozumieniem i uwzględnieniem jego
intencji. ( prawidłowo dobiera głos, moduluje go, prawidłowo reguluje oddech,
właściwie zaznacza akcent zdaniowy i wyrazowy, właściwie stosuje pauzę, potrafi
przekazać uczucia)
- panuje nad emocjami i potrafi efektywnie współpracować w grupie
- prezentuje na forum dokonania grupy
- umie zredagować zaproszenie na imprezę kulturalną, ocenę sztuki teatralnej,
sprawozdanie z przebiegu turnieju, konkursu, wyjścia na spektakl itp.
SPOSOBY I METODY OCENIANIA OSIĄGNIĘĆ UCZNIÓW
1. Ocena ustna nauczyciela prowadzącego koło i lekcję.
2. Ocena rodziców, uczestników zajęć oraz widzów (obserwatorów) w formie
ustnej, kart pracy i ankiet czy recenzji.
3. Samoocena ucznia – autokrytyka.
11
4. Wewnątrzszkolne turnieje wiedzy na temat teatru, konkursy badające stopień
opanowania wiedzy i zdobyte umiejętności (np. konkurs na scenariusz, etiudę
teatralną).
5. Udział w zewnętrznych przeglądach teatralnych i różnych konkursach
recytatorskich oraz z dziedziny wiedzy o teatrze.
6. Ocena przydatności zdobytych podczas zajęć umiejętności w procesie
dydaktycznym (np. recytacja tekstu na ocenę zgodnie z założeniami programu
języka polskiego).
7. Opis działań na kartach pracy zespołu teatralnego.
8. Analiza zapisu audio-wideo lub fotografii cyfrowej z prób i inscenizacji w celu
wychwycenia błędów, wyciągnięcia wniosków i doskonalenia warsztatu.
9. Listy gratulacyjne, dyplomy za udział i wkład pracy w działalność koła.
PRZYKŁADOWY ROCZNY PLAN PRACY KOŁA
TEARALNEGO I INSCENIZACJI NA LEKCJI JĘZYKA
POLSKIEGO W KLASIE CZWARTEJ
2 godziny zajęć koła teatralnego w tygodniu oraz praca na lekcjach z
uwzględnieniem przerw świątecznych i ferii
DZIAŁY
CZAS
PROPOZYCJE TEMATÓW;
TEMATYCZNE
REALIZACJI TREŚCI
GODZIN
POZNAJMY SIĘ
wrzesień
4
1.Kim jestem? Jaki jest on? Co
LICZBA
zrobimy razem? Rozwijanie
osobowości uczniów, integracja
zespołu teatralnego.
Organizacja pracy koła – wybór
12
sekcji, omówienie planu pracy.
2.Gdzie my tam i teatr –
zorganizowanie pracowni i
zaplecza technicznego.
ŚWIAT TEATRU
październik
1.Czym jest teatr? Zapoznanie ze 16
słownictwem i środkami
przekazu teatralnego –
rozpoczęcie pracy nad
Słownikiem Terminów
Teatralnych.
2. Na czym polega praca aktora?
– analiza tekstu J. Kreczmara „O
pracy aktora”, ćwiczenia
dramowe
3. Teatr nie jest jeden. Formy
teatru:
- teatr lalek
- teatr dłoni
- monodram
- pantomima
- teatr cieni
4. Rola wyobraźni w tworzeniu
13
scenki teatralnej (teatr
„codziennego użytku” – tu i
teraz, z tego, co pod ręką na
podstawie tekstu H.Ch.
Andersena „Zabawa w teatr”)
5. Teatr na żywo – wyjazd na
przedstawienie teatralne, np. do
Teatru w Elblągu.
Omówienie spektaklu i użytych
w nim form i środków przekazu
teatralnego.
W KRAINIE
listopad
BAŚNI
Prace nad przygotowaniem
8
inscenizacji wybranej przez
uczniów baśni – zgodnie z
programem nauczania języka
polskiego dla klas czwartych korelacja z projektem
polonistycznym – „Uroczysta
godzina baśni” oraz integracja
międzyprzedmiotowa z plastyką
i muzyką.
W
ŚWIĄTECZNYM
grudzień
Przygotowanie i wystawienie na
10
forum klasy „Jasełek”
NASTROJU
14
TEATR UCZUĆ
styczeń
I WYOBRAŹNI
1. Uczucia w teatrze –
6
pantomima, rzeźba zbiorowa i
stop-klatka przedstawiające
relacje międzyludzkie i uczucia
takie jak: gniew, współczucie,
miłość…
2. Drama na podstawie utworów
poruszających wyobraźnię i
wrażliwość dzieci, np.
wykorzystując tekst baśni
C. Collodiego „ Pinokio”.
WARTOŚCI
luty
1. Wprawki teatralne do roli
W ŻYCIU
zwierząt – na podstawie tekstu J.
CZŁOWIEKA
Kreczmara „ Co to za zwierzę?”.
10
2. Inscenizacja improwizowana
bajki o oszczędności i wartości
pracy – „Konik polny i
mrówka”, scenki
przedstawiające inne bajki o tej
tematyce (np. „Wół
i mrówki”)
3. Konflikty sąsiedzkie w
krzywym zwierciadle teatru z
wykorzystaniem m.in. wiersza
15
A. Fredry ”Paweł i Gaweł” inscenizacje improwizowane.
EKOLOGIA
marzec
14
1. Zajęcia dramowe wg
INACZEJ
scenariuszy K. Pankowskiej
„Edukacja przez dramę”,
Warszawa 1997, np. „W obronie
zwierząt”,
„Szczęśliwa planeta”.
2.Wyjazd na spektakl teatralny i
omówienie.
KSIĄŻKI I
maj
1.To warto przeczytać i dobrze
TEATR
kwiecień
recytować – przygotowanie
8
wierszy i fragmentów prozy
na Konkurs Recytatorski –
doskonalenie sztuki żywego
słowa.
2. Ulubiona przygoda wybranej
postaci literackiej na scenie
naszego teatrzyku – inscenizacja
fragmentów lektury, np. w kl.
czwartej „Pinokia” C.
Collodiego, w kl. V
„W pustyni i w puszczy”, w kl.
16
VI
„Balladyny”.
LUDZIE,
czerwiec
WAKACJE I MY
1.Spotkanie z niezwykłym
6
człowiekiem –
drama pt. „Z wizytą u….”
dowolnego: pisarza, aktora,
postaci historycznej – wejście w
rolę, przekazanie jak największej
ilości informacji o danej osobie.
2. Gry dramowe na świeżym
powietrzu.
Plan pracy koła teatralnego dla klasy piątej
2 godziny zajęć koła teatralnego w tygodniu oraz praca na lekcjach z
uwzględnieniem przerw świątecznych i ferii
DZIAŁY
CZAS
PROPOZYCJE
LICZBA
TEMATYCZNE REALIZACJI TEMATÓW; TREŚCI GODZIN
POZNAJMY SIĘ wrzesień
1.Kim jestem? Jaki jest 8
on? Co zrobimy razem?
Rozwijanie osobowości
uczniów, integracja
zespołu teatralnego.
Organizacja pracy koła –
wybór sekcji,
omówienie planu pracy.
2.Gdzie my tam i teatr –
zorganizowanie
pracowni i zaplecza
17
ŚWIAT TEATRU październik
W KRAINIE
BAŚNI
listopad
technicznego.
3. Przygotowanie
tekstów wierszy Danuty
Wawiłow. Praca nad
zbiorem pod tytułem „
Rupaki”. Czytanie
stolikowe. Praca nad
inscenizacją.
1. Praca nad inscenizacją 16
pt. „ Rupaki ”.
2. Na czym polega praca
aktora? – analiza tekstu
J. Kreczmara „O pracy
aktora”, ćwiczenia
dramowe
3. Teatr nie jest jeden.
Formy teatru:
- teatr lalek
- teatr dłoni
- monodram
- pantomima
- teatr cieni
4. Teatr na żywo –
wyjazd na
przedstawienie teatralne,
np. do Teatru w Elblągu.
Omówienie spektaklu i
użytych w nim form i
środków przekazu
teatralnego.
Prace nad
przygotowaniem
inscenizacji „ Rupaki”.
Wyjścia do Przedszkola
8
18
RADOŚĆ, z etiudami
wierszy dla dzieci oraz
premierą RUPAKI.
W
grudzień
ŚWIĄTECZNYM
NASTROJU
Przygotowanie i
wystawienie na forum
klasy „Jasełek”
TEATR UCZUĆ
I WYOBRAŹNI
styczeń
1. Uczucia w teatrze –
6
pantomima, rzeźba
zbiorowa i stop-klatka
przedstawiające relacje
międzyludzkie i uczucia
takie jak: gniew,
współczucie, miłość…
2. Drama na podstawie
utworów poruszających
wyobraźnię i wrażliwość
dzieci, np. LEŚNY
DUCH
WARTOŚCI
W ŻYCIU
CZŁOWIEKA
luty
1. Wprawki teatralne do
roli zwierząt – na
podstawie tekstu J.
Kreczmara „ Co to za
zwierzę?”.
2. Inscenizacja
improwizowanainscenizacja bajek „ I
śmiech niekiedy jest
nauką”.
EKOLOGIA
INACZEJ
marzec
10
10
14
1. Zajęcia dramowe przygotowanie spektaklu
na podstawie ballady A.
19
Mickiewicza „Pani
Twardowska.
2.Wyjazd na spektakl
teatralny i omówienie.
KSIĄŻKI I
TEATR
maj
kwiecień
LUDZIE,
czerwiec
WAKACJE I MY
1.To warto przeczytać i 8
dobrze recytować –
przygotowanie wierszy i
fragmentów prozy
na Konkurs Recytatorski
–doskonalenie sztuki
żywego słowa.
2. Ulubiona przygoda
wybranej postaci
literackiej na scenie
naszego teatrzyku –
inscenizacja fragmentów
lektury, np. „ Harry
Potter”,
„W pustyni i w
puszczy”.
1.Spotkanie z
6
niezwykłym
człowiekiem –
drama pt. „Z wizytą
u….” dowolnego:
pisarza, aktora, postaci
historycznej – wejście w
rolę, przekazanie jak
największej ilości
informacji o danej
osobie.
2. Gry dramowe na
świeżym powietrzu.
20
SPOSOBY EWALUACJI PROGRAMU
Do ewaluacji programu wykorzystane zostaną przede wszystkim metody
omówione w sposobach sprawdzania osiągnięć uczniów. Ponadto metodami
ewaluacyjnymi będą coroczne sprawozdania z działalności koła, opisy, ankiety z
pytaniami zamkniętymi i otwartymi dla rodziców i uczniów oraz opinie na temat
dokonań grupy teatralnej. Ewaluacją objęte zostaną następujące zagadnienia:
- wyrazistość celów
- zawartość merytoryczna
- zróżnicowanie form i metod pracy z uczniem
- stopień motywacji i zainteresowania uczniów
- stopień spełnienia oczekiwań dzieci i przydatności treści w procesie dydaktycznowychowawczym
- świadomość braków i niedociągnięć zespołu oraz jego osiągnięć
- efektywność programu (stopień zrealizowania celów, słabe i mocne punkty,
szanse i zagrożenia w realizacji programu na przyszłość)
Przy ewaluacji wykorzystamy również narzędzia, takie jak:
• „tarcza strzelecka”, która polega na zaznaczaniu przez uczniów swojego udziału
na zajęciach w odpowiednim miejscu na tarczy podzielonej na pola odpowiednio:
wiedza/pomoce, zaangażowanie/atmosfera, koncentracja uwagi/prowadzący oraz
współpraca z innymi/koledzy
21
• „dokończ zdanie” to ankieta, która dostarcza prowadzącemu wielu informacji na
temat zajęć, atmosfery czy emocji uczniów związanych z wykonywanymi przez nie
zadaniami.
Przykładowe początki zdań do dokończenia przez dzieci:
o Jestem z siebie zadowolony, ponieważ…
o Na zajęciach najbardziej podobało mi się …
o Na zajęciach najbardziej przeżywałem…
o Dobrze czułem się w granej przez siebie roli, ponieważ…
o Nie czułem się najlepiej w granej roli, gdyż…
o Dobrze grałem swoją rolę, bo…
o Dzisiaj zrozumiałem…
WARUNKI NIEZBĘDNE DO REALIZACJI PROGRAMU
• Minimum 2 godziny zajęć tygodniowo.
• Grupa zainteresowanych uczniów około 10-15 osób.
• Klaso-pracownia wyposażona w sprzęt muzyczny, ew. audiowizualny.
• Bardzo przydatne byłoby zapewnienie zaplecza przy sali przeznaczonej do zajęć
lub wygospodarowanie specjalnego kącika, szafy na kostiumy, rekwizyty,
dekoracje czy materiały plastyczne.
• Możliwość wyjazdu (wyjścia) na profesjonalne przedstawienia teatralne
przynajmniej 2 razy w roku.
• Współpraca z rodzicami i nauczycielami innych przedmiotów (plastyki, muzyki,
informatyki )
PRZYKŁADOWY SCENARIUSZ ZAJĘĆ KOŁA TEATRALNEGO
Cele:
- zapoznanie uczniów z pojęciem teatru
22
- wyjaśnienie (poszerzenie wiedzy uczniów) ze słownictwem typowym dla teatru
jako przygotowanie do opracowania słowniczka terminów teatralnych
- kształcenie postaw wyrozumiałości wobec cudzych poglądów
- wypracowanie postawy otwartości i swobody wobec potencjalnych widzów
- uświadomienie specyfiki pracy aktora
- rozpoznanie zespołu i integracja grupy
Pomoce:
Słownik Języka Polskiego
Przykładowy słowniczek terminów teatralnych wykonany przez ucznia
Zdjęcia wnętrza teatru, sceny i kulis.
PRZEBIEG ZAJĘĆ (2 godz. lekcyjne)
1) Organizujemy przestrzeń klasy tak, aby przypominała przestrzeń teatralną:
widownię, scenę. Staramy się, żeby ta przestrzeń nie przypominała klasy i zajęć
lekcyjnych.
Wprowadzamy dzieci w atmosferę wyjątkowości, jaka panuje w teatrze.
2) Przy pomocy zdjęć i doświadczenia własnego uczniów nazywany i w razie
potrzeby wyjaśniamy elementy wnętrza teatru. Prowadzący daje już sygnał do
gromadzenia słownictwa potrzebnego do opracowania słowniczka teatralnego.
3) Praca ze Słownikiem Języka Polskiego – kolorowy zapis definicji teatru na
przygotowanym kartonie – będzie on służył jako element ściennej gazetki koła
teatralnego.
4) Ćwiczenie poszerzające wyobraźnię i wdrażające w arkana sztuki aktorskiej.
Uczniowie w kręgu „na scenie” zamykają oczy i wyobrażają sobie rzecz, osobę,
czy zjawisko atmosferyczne, którym chcieliby by być, które ma cechy mogące
określić w jakiś sposób ich osobowość ( np. wyobrażam sobie, że jestem wiatrem,
23
bo tak jak on lubię latać i nie usiedzę w jednym miejscu; jestem myszką, bo jestem
nieśmiała, często się boję i siadam zazwyczaj gdzieś w kącie).
5) Uczestnicy zabawy nie mówią, co sobie wyobrazili, ale starają się to przekazać
pozostałym za pomocą pantomimy (wyjaśnienie znaczenia przez prowadzącego i
ewentualnie pokaz czynności). Ta aktorska gra ma na celu kształtować ekspresję
ciała i uświadomić uczniom, jakimi narzędziami pracuje aktor (gesty, mimika, ruch)
i jaką rolę w grze aktora, mima pełni opanowanie własnego ciała, a jednocześnie
umiejętność naśladowania rzeczywistości. Ćwiczenie to muszą wykonać wszyscy
uczestnicy, stając kolejno na środku naszej sceny.
6) Kolejna zabawa edukacyjna ma na celu integrację grupy. Nadal uczniowie
swoim ciałem i postawą naśladują rzeczywistość. Tym razem jednak mają tworzyć
rzeźbę – typową pozycję dramową. Prowadzący wydaje polecenia: np. „proszę
utworzyć dwa bukiety róż w wazonie” (trzy strąki fasoli, pięć łodzi na morzu itp.)
Za każdym razem uczniowie muszą zorganizować różnoosobową grupę i
opracować swoją pozę.
7) Na następne zajęcia uczniowie otrzymują polecenie przygotowania materiałów
i słownictwa do opracowania słowniczka teatralnego.
UWAGI:
Zajęcia te powinno się przeprowadzać na pierwszych spotkaniach koła teatralnego
lub na lekcji języka polskiego, np. przed zapoznaniem z baśnią „ Kot w butach”.
Dzięki ćwiczeniom dramowym dzieci lepiej poznają siebie, swoje możliwości
aktorskie i uczą się, jak panować nad swoim ciałem i przekazać jakieś treści za
pomocą pantomimy. Podczas ćwiczenia pozycji rzeźb zbiorowych uczniowie
integrują się, uczą otwartości i współpracy w grupie. Ponadto tego typu zajęcia,
24
ruch, zabawa, specyficzna organizacja przestrzeni klasowej zachęcą uczniów do
uczestnictwa w pracach kółka i pozwolą na opanowanie terminologii związanej z
teatrem i pracą aktora. Moim zdaniem, opisane przeze mnie spotkanie grupy
teatralnej, było bardzo udane i zaowocowało w przyszłości lepszą współpracą i
aktywnością podczas podejmowania różnych zadań, związanych z działalnością
koła teatralnego. To był dobry początek!
BIBLIOGRAFIA:
Podczas konstruowania programu korzystałśmy z następujących pozycji:
1. Ciborowska-Lipko Bożena, Program klasy teatralno-dziennikarskiej dla szkoły
podstawowej i gimnazjum, Wydawnictwo Pedagogiczne ZNP, Kielce 2000.
2. Budowanie programu nauczania według KREATORA, Centralny Ośrodek
Doskonalenia Nauczycieli, 2002.
3. Komorowska Hanna, Konstrukcja, realizacja i ewaluacja programu nauczania,
Instytut Badań Edukacyjnych, Warszawa 1995.
4. Koło polonistyczne i teatralne w szkole podstawowej i gimnazjum. Zbiór
konspektów, pod red. Elżbiety Szczepańskiej, Korepetytor, Płock 1999.
5. Teatr w szkole, wybór i oprac. scenograficzne Aleksander Maksymiuk, Wrocław
1998
UWAGI KOŃCOWE
Program realizuje podstawowe zagadnienia z dziedziny edukacji teatralnej zawarte
w programach nauczania języka polskiego dla klas IV-VI, jednakże w opinii
autorek jest ich stosunkowo niewiele, dlatego koło teatralne powinno poszerzać
wiedzę i umiejętności z tej dziedziny i zaproponować treści dodatkowe. Program
nastawiony jest na działania praktyczne, uczestnictwo w życiu kulturalnym szkoły i
środowiska lokalnego oraz na aktywność i zaangażowanie uczniów.
25
26
Download