Profilaktyka Raka Szyjki Macicy poprzez szczepienia przeciwko

www.rakszyjki.pl
Razem
powiedzmy
STOP
rakowi szyjki
macicy
Profilaktyka
Raka Szyjki Macicy
poprzez szczepienia
przeciwko wirusom
HPV 16 i 18
Umieralność na raka szyjki macicy w Europie
www.rakszyjki.pl
Każdego dnia
5 Polek umiera
z powodu
raka szyjki
macicy
Za zgodą prof. Witolda Zatońskiego, Centrum Onkologii – Instytut Marii Curie-Skłodowskiej w Warszawie.
Umieralność
na raka szyjki macicy
na 1 mln kobiet
81
70
61
53
46
40
35
30
26
23
20
•
•
•
powodu raka szyjki macicy w Europie,
Z
co 18 minut umiera kobieta.1
W Polsce rocznie:
— u prawie 4000 kobiet rozpoznaje się
raka szyjki macicy;2
— prawie 2000 kobiet umiera z powodu
raka szyjki macicy.3
W wielu krajach Europy, obok prowadzonych
programów przesiewowych, wprowadzono
populacyjne szczepienia nastolatek.
Rak
szyjki macicy
zabija 5 Polek
dziennie
1. Ferlay et al. Globocan 2002. IARC 2004; 2. Krajowa Baza Danych Nowotworowych: http://85.14.124/km/liczba_zach_woj/default.
asp; 3. Krajowa Baza Danych Nowotworowych: http://85.12814.124/km/liczba_zg_woj/default.asp; 4. Basen-Engquist K. et. al.
Cancer 2003; 98 (9): 2009-14.
www.rakszyjki.pl
Na świecie
rak szyjki macicy
jest drugim co do częstości
występowania rodzajem raka
wśród kobiet w wieku
od 15 do 44 lat.
Zakażenie wirusem HPV zagraża kobietom
niezależnie od wieku1-3
Potrzeba długotrwałej ochrony
35
% HPV+
30
25
20
www.rakszyjki.pl
15
10
5
0
Warto
zastosować
rozwiązania
zapewniające
dlugotrwałą
ochronę
16-
21-
26-
31-
36-
41-
46-
51-
56-
61-
66-
71-
76+
Wiek
Zaadaptowano z (1) Schiffman et al. 2003
1. Schiffman M, Kjaer SK. Chapter 2: Natural history of anogenital human papillomavirus infection and neoplasia. J Natl Cancer Inst Monogr 2003; 31: 14–19;
2. Viscidi RP et al. Seroreactivity to Human papillomavirus types 16, 18 or 31 and risk of subsequent HPV infection; results from a population-based study
in Costa Rica. Cancer Epidemiol, Biomarkers & Prevention 2004; 13: 324–327; 3. Mayrand M et al. Detection of Human Papillomavirus Type 16 DNA in
Consecutive Genital Samples Does Not Always Represent Persistent Infection as Determined by Molecular Variant Analysis. J Clin Microb 2000; 38(9):
3388–3393; 4. Wright T.C., Bosch F.X., Franco E.L., et al.: HPV vaccines and screening in te prevention of cervical cancer; conclusions from a 2006 workshop
of international experts. Vaccine, 2006; 24s3: 251-261.
Największa częstość
występowania zakażenia
notowana jest
wśród młodych kobiet
do 20 roku życia.4
Liczba zachorowań na inwazyjnego raka szyjki macicy w 2005
roku w Polsce z podziałem na województwa
Województwo
Razem
DOLNOŚLĄSKIE
266
KUJAWSKO-POMORSKIE
172
LUBELSKIE
176
LUBUSKIE
95
ŁÓDZKIE
252
MAŁOPOLSKIE
262
MAZOWIECKIE
425
OPOLSKIE
72
PODKARPACKIE
138
PODLASKIE
111
POMORSKIE
195
ŚLĄSKIE
403
ŚWIĘTOKRZYSKIE
106
WARMIŃSKO-MAZURSKIE
132
WIELKOPOLSKIE
301
ZACHODNIOPOMORSKIE
157
Polska
Rak
szyjki macicy
– poważny
problem w całej
Polsce
3263
www.rakszyjki.pl
www.rakszyjki.pl
Chorowałam
na raka szyjki macicy.
Żyję… ale nigdy
nie urodzę dziecka
Ida Karpińska,
Założycielka Ogólnopolskiej organizacji
na rzecz walki z rakiem szyjki macicy
„Kwiat Kobiecosći”
Nie pozwól,
aby rak szyjki macicy
dotknął Ciebie i Twoją rodzinę.
Regularnie wykonuj cytologię.
Zapytaj o szczepienie
dla dziewcząt i kobiet.
Stadia rozwoju raka szyjki macicy
PRAWIDŁOWA
SZYJKA MACICY
CIN I
ZMIANY
PRZEDRAKOWE
CIN II / III
INWAZYJNY
RAK SZYJKI MACICY
www.rakszyjki.pl
Zaadaptowano z (2) Schiffman et al. 2003
oraz (4) Mościcki et al. 2006
Wirus HPV
a rak
szyjki macicy
1. Bosch FX, Lorincz A, Munoz N et al. J Clin Pathol 2002; 55:244–265; 2. Schiffman M, Kjaer SK. Inst Monogr 2003; 31:14–19;
3. Walboomers JMM et al. J Pathol 1999; 189:12–19; 4. Mościcki AB et al. Vaccine 2006; 24(Suppl 3):S42–S51.
HPV
Przetrwałe zakażenie
wirusem HPV jest przyczyną
99,7% przypadków
raka szyjki macicy.1-3
16
53,5 %
18
70,7%
17,2 %
45
80,03%
Genotypy HPV
Poszczególne onkogenne typy wirusa HPV odpowiedzialne
za występowanie raka szyjki macicy na świecie1
6,7%
31
2,9%
inne
19,97%
0
20
40
60
80
100
www.rakszyjki.pl
Przypadki raka szyjki macicy przypisywane najczęstszym genotypom HPV (%)
Zaadaptowano z (1) Munoz N et al. 2004
Za rozwój
raka szyjki macicy
odpowiedzialne są
onkogenne typy
wirusa HPV2- 4
HPV 16
HPV 18
1. Munoz N, Bosch FX, Castellsague X. Against which human papillomavirus types shall we vaccinate and screen? Int J Cancer 2004; 111:
278–85; 2. Bosch FX, Lorincz A, Munoz N et al. The causal relation between human papillomavirus and cervical cancer. J Clin Pathol
2002; 55: 244–265; 3. Walboomers JMM et al. Human papillomavirus is a necessary cause of invasive cervical cancer worldwide.
J Pathol 1999; 189:12–19; 4. Schiffman M, Kjaer SK. Chapter 2: Natural history of anogenital human papillomavirus infection
and neoplasia. J Natl Cancer Inst Monogr 2003; 31: 14–19.
Typy wirusa
HPV 16 i 18 są przyczyną
ponad 70% przypadków
raka szyjki macicy.1
Zakażenie HPV
16, 18, inne typy
wysokiego ryzyka
6, 11, inne typy
niskiego ryzyka
Brodawki
okolicy
odbytniczogenitalnej
Regresja
Infekcja
przemijająca
Przetrwała
infekcja
CIN I / CIN II
CIN II / CIN III
Regresja
Rak
www.rakszyjki.pl
Terapia
Naturalny
przebieg
zakażenia
HPV
1. Baseman JG, Koutsky LA. J Clin Virol 2005; 32S:S16–24; 2. Bosch FX, de Sanjose S. J Natl Cancer Inst Monogr 2003; 31:3–13;
3. Koutsky L. Am J Med 1997; 102 (5A):3–8; 4. Gravitt PE et al. Infect Dis Clin N Am 2005; 19:439–58; 7. Ferlay J et al.
GLOBOCAN 2002: IARC Press, Lyon, 2004.
Nawet 80%
aktywnych seksualnie kobiet
może być zarażonych HPV
w pewnym momencie życia.1-4
Polskie Towarzystwo Ginekologiczne rekomenduje
populacyjne szczepienie dziewcząt, u których nie doszło
jeszcze do kontaktu z wirusem, czyli przed inicjacją seksualną
•
•
„Rutynowe stosowanie szczepionki przeciwko HPV jest
rekomendowane dla dziewczynek w wieku 11-12 lat.”
„Szczepionka ta jest także rekomendowana dla dziewcząt
w wieku 13-18 lat, które nie zostały zaszczepione
wcześniej lub te, u których należy dokończyć rozpoczętą
później serię szczepień.”
Rekomendacje
Polskiego
Towarzystwa
Ginekologicznego
www.rakszyjki.pl
Szczepienie
+
Cytologia
optymalna profilaktyka
Raka Szyjki Macicy2-4
Szczepienia
a rak
szyjki macicy
1. Waboomers JM et. al. J Pathol 1999; 189:12-19; 2. Charakterystyka Produktu Leczniczego (SmPC) Cervarix,
GlaxoSmithKline 2007; 3. Goldie SJ et al. J Natl Cancer Inst 2004; 96:604–615; 4. Harper DM et al. Lancet 2004;
364:1757–65.
www.rakszyjki.pl
Zakażenie HPV jest
„konieczną przyczyną”
rozwoju raka szyjki macicy.
Szczepienie chroni
przed zakażeniem onkogennymi
typami HPV 16 i 18 zapewniając
długotrwałą ochronę.1
Rola szczepień w profilaktyce
raka szyjki macicy
•
•
•
Szczepienie chroni przed zakażeniem, a więc chroni
przed rozwojem nieprawidłowych zmian szyjki macicy,
które w konsekwencji mogą doprowadzić do raka.
Szczepienie indukuje produkcję odpowiednio wysokich
poziomów przeciwciał, które przede wszystkim
chronią przez rozwojem zakażenia.
Ważne jest aby oprócz szczepienia kontynuować
badania cytologiczne, ponieważ szczepionka
Szczepienie
to doskonała
inwestycja
w zdrowie
Vogel FR. Improving vaccine performance with adjuvants. Clin Infect Dis 2000; 30 Suppl 3):S2666-70.
www.rakszyjki.pl
www.rakszyjki.pl
Kraje,
które podjęły
decyzję o refundacji
szczepień
przeciwko HPV
Kraje, które podjęły decyzję o refundacji
Kraje, które nie podjęły jeszcze decyzji
Żródło: GSK
Rządy 14 krajów
już podjęły pozytywną decyzję.
Refundacja obejmuje
100% dziewczynek z 1-8 roczników.
Kraje Europy Środkowej
– spodziewane decyzje
w roku 2009-2010.
Gdynia
Szczecin
Warszawa
Stryków
Poznań
Radaomsko
Św. Katarzyna
Szczytna
www.rakszyjki.pl
Kobierzyce
Polanica
Jastrzębie
Samorządy
w Polsce
nie czekają
na rozwiązania
centralne
Podjęta decyzja o wprowadzeniu programu
profilaktycznego (Rak Szyjki Macicy)
Rozważane wprowadzenie programu
profilaktycznego (Rak Szyjki Macicy)
Choroby, przeciwko którym chcieliby się
zaszczepić ankietowani
Różyczka
Ospa
1%
2%
Odra
Tężec
Pneumokoki
3%
7%
9%
Grypa
17%
WZW B
28%
Rak szyjki macicy
0%
www.rakszyjki.pl
35%
10%
20%
30%
40%
Badanie ankietowe wśród 1436 respondentów (2007 r.),
Służba Zdrowia 25/02/2008
Profilaktyka
raka szyjki macicy
najbardziej
pożądana przez
społeczeństwo
Wstępna kalkulacja
kosztów
Pozyskanie partnerów
do Programu
NZOZ 1
Podjęcie decyzji o szczepieniu
dziewczynek urodzonych
w roku 19…
Uchwała
NZOZ 2
Powtórzenie
szczepienia
dla następnego
rocznika
Decyzja o przedłużeniu
terminu dla „I” dawki
Kalkulacja faktycznych kosztów
· NZOZ-y po podaniu pierwszej dawki
(do dnia 31 X) przesyłają raport ilościowy,
faktycznie zaszczepionych dziewczynek
· k alkulacja kosztu x 3 (wynika ze schematu
dawkowania szczepionki)
Procedura szczepienia NZOZ-y
Edukacja w szkołach
(ginekolog/pediatra)
Ustalenie terminu
podania pierwszej
dawki szczepienia
np. od 25 IX
do 31 X
Komunikacja do rodziców
(min. 2 tygodnie przed rozpoczęciem
terminu podania „I” dawki szczepienia)
NZOZ-y
Media lokalne
· Kwalifikacja do szczepienia w placówce NZOZ
· plakat edukacyjny
· prasa lokalna
· Zgoda na szczepienie rodzica / opiekuna prawnego
· ulotka edukacyjna dla
rodziców
· strona internetowa
Urzędu Gminy
· z aproszenie na
szczepienie
· biuletyn Gminy
· szczepienie (gabinet szczepień)
· wpis szczepienia do karty szczepień
· przekazanie rodzicom, karty szczepienia
z informacją o terminach kolejnych dawek
· przesłanie / przekazanie przez rodzica, informacji
o zaszczepieniu dziecka, dla lekarza prowadzącego
(kopia kwalifikacji do szczepienia oraz zgody rodzica)
Razem
powiedzmy
STOP
rakowi szyjki
macicy
Przeszkolenie
personelu medycznego
· możliwość konsultacji
z lekarzem (np. strona
internetowa)
www.rakszyjki.pl
· kontynuacja edukacji
w szkołach
Proces realizacji
programu profilaktyki
raka szyjki macicy
Wstępna kalkulacja
kosztów
Pozyskanie partnerów
do Programu
NZOZ 1
Przeszkolenie
personelu medycznego
Podjęcie decyzji o szczepieniu
dziewczynek urodzonych
w roku 19…
Uchwała
NZOZ 2
Powtórzenie
szczepienia
dla następnego
rocznika
Decyzja o przedłużeniu
terminu dla „I” dawki
Kalkulacja faktycznych kosztów
· NZOZ-y po podaniu pierwszej dawki
(do dnia 31 X) przesyłają raport ilościowy,
faktycznie zaszczepionych dziewczynek
· k alkulacja kosztu x 3 (wynika ze schematu
dawkowania szczepionki)
Procedura szczepienia NZOZ-y
Komunikacja do rodziców
(min. 2 tygodnie przed rozpoczęciem
terminu podania „I” dawki szczepienia)
NZOZ-y
Media lokalne
· Kwalifikacja do szczepienia w placówce NZOZ
· plakat edukacyjny
· prasa lokalna
· Zgoda na szczepienie rodzica / opiekuna prawnego
· ulotka edukacyjna dla
rodziców
· strona internetowa
Urzędu Gminy
· z aproszenie na
szczepienie
· biuletyn Gminy
· szczepienie (gabinet szczepień)
· wpis szczepienia do karty szczepień
· przekazanie rodzicom, karty szczepienia
z informacją o terminach kolejnych dawek
· przesłanie / przekazanie przez rodzica, informacji
o zaszczepieniu dziecka, dla lekarza prowadzącego
(kopia kwalifikacji do szczepienia oraz zgody rodzica)
Razem
powiedzmy
STOP
rakowi szyjki
macicy
Edukacja w szkołach
(ginekolog/pediatra)
Ustalenie terminu
podania pierwszej
dawki szczepienia
np. od 25 IX
do 31 X
· możliwość konsultacji
z lekarzem (np. strona
internetowa)
www.rakszyjki.pl
· kontynuacja edukacji
w szkołach
Program profilaktyki
raka szyjki macicy
„STOP rakowi szyjki macicy”
– zaangażowanie GSK
w edukację
ulotka
zaproszenie
www.rakszyjki.pl
plakat
Razem
powiedzmy
STOP
rakowi szyjki
macicy
prezentacja
k walif ikacja
formularz
Program profilaktyki
raka szyjki macicy
„STOP rakowi szyjki macicy”
– zaangażowanie GSK
w edukację