Spis zawartości - Gmina Osielsko

Aktualizacja programu ochrony środowiska i planu gospodarki odpadami
na lata 2008 - 2011 z perspektywą na lata 2012 - 2015 dla gminy Osielsko
1
Część Tytuł
A
Program Ochrony Środowiska na lata 2008 - 2011 z perspektywą na lata 2012 - 2015 dla gminy
Osielsko
B
Plan Gospodarki Odpadami na lata 2008 - 2011 z perspektywą na lata 2012 - 2015 dla gminy
Osielsko
Zakład Sozotechniki Sp. z o. o.
Plik : 317512702
Aktualizacja programu ochrony środowiska i planu gospodarki odpadami
na lata 2008 - 2011 z perspektywą na lata 2012 - 2015 dla gminy Osielsko
2
SPIS TREŚCI
1
PODSTAWA OPRACOWANIA ............................................................................................................................ 3
2
CHARAKTERYSTYKA GMINY OSIELSKO .................................................................................................... 4
2.1
2.2
2.3
2.4
3
INFORMACJE OGÓLNE.............................................................................................................................................. 4
DANE GOSPODARCZE .............................................................................................................................................. 4
DANE STATYSTYCZNE.............................................................................................................................................. 5
SOŁECTWA GMINY OSIELSKO .................................................................................................................................... 5
STAN ŚRODOWISKA GMINY OSIELSKO ....................................................................................................... 7
3.1
3.2
GEOMORFOLOGIA I MORFOLOGIA ............................................................................................................................... 7
GOSPODARKA WODNO-ŚCIEKOWA ............................................................................................................................. 8
3.3
3.4
3.5
3.6
3.7
3.8
PRZYRODA I KRAJOBRAZ GMINY OSIELSKO ................................................................................................................ 12
WARUNKI KLIMATYCZNE I JAKOŚĆ POWIETRZA ATMOSFERYCZNEGO ................................................................................ 17
HAŁAS................................................................................................................................................................ 20
POLA ELEKTROMAGNETYCZNE ................................................................................................................................ 20
ZIEMIA, GLEBA I ZASOBY KOPALIN ............................................................................................................................ 21
POWAŻNE AWARIE PRZEMYSŁOWE ........................................................................................................................... 22
3.2.1
3.2.2
3.2.3
3.2.4
3.2.5
4
Wody powierzchniowe....................................................................................................................... 8
Wody podziemne .............................................................................................................................. 9
Zużycie wody ................................................................................................................................. 10
Gospodarka ściekowa ..................................................................................................................... 12
Gospodarowanie i użytkowanie wód powierzchniowych...................................................................... 12
KIERUNKI OCHRONY ŚRODOWISKA .......................................................................................................... 22
4.1
KIERUNKI DZIAŁAŃ O CHARAKTERZE SYSTEMOWYM ..................................................................................................... 22
4.2
KIERUNKI OCHRONY I RACJONALNEGO UŻYTKOWANIA ZASOBÓW PRZYRODNICZYCH ........................................................... 25
4.3
ZRÓWNOWAŻONE WYKORZYSTANIE SUROWCÓW, MATERIAŁÓW, WODY I ENERGII ............................................................... 27
4.4
KIERUNKI DALSZEJ POPRAWY JAKOŚCI ŚRODOWISKA ................................................................................................... 27
4.1.1
4.1.2
4.1.3
4.2.1
4.2.2
4.2.3
4.2.4
4.3.1
4.3.2
4.3.3
4.4.1
4.4.2
4.4.3
4.4.4
4.4.5
Edukacja ekologiczna ..................................................................................................................... 22
Planowanie przestrzenne ................................................................................................................ 23
Zarządzanie środowiskowe.............................................................................................................. 24
Ochrona przyrody i krajobrazu ......................................................................................................... 25
Ochrona i zrównoważony rozwój lasów ............................................................................................. 26
Ochrona powierzchni ziemi i gleb ..................................................................................................... 26
Ochrona zasobów kopalin ............................................................................................................... 26
Materiałochłonność, wodochłonność, energochłonność i odpadowość ................................................. 27
Kształtowanie zasobów wodnych oraz ochrona przed powodzią i skutkami suszy ................................. 27
Wykorzystanie energii ze źródeł odnawialnych .................................................................................. 27
Poprawa jakości wód ...................................................................................................................... 27
Poprawa jakości powietrza atmosferycznego..................................................................................... 29
Poprawa klimatu akustycznego ........................................................................................................ 30
Ochrona przed polami elektromagnetycznymi.................................................................................... 31
Ochrona przed poważnymi awariami ................................................................................................ 31
5
HARMONOGRAM I SPOSÓB FINANSOWANIA REALIZACJI ZADAŃ DO ROKU 2011
Z PERSPEKTYWĄ 2012 - 2015.................................................................................................................................... 31
6
NAKŁADY FINANSOWE .................................................................................................................................... 31
7
ZARZĄDZANIE PROGRAMEM OCHRONY ŚRODOWISKA ..................................................................... 32
Zakład Sozotechniki Sp. z o. o.
Plik : 317512702
Aktualizacja programu ochrony środowiska i planu gospodarki odpadami
na lata 2008 - 2011 z perspektywą na lata 2012 - 2015 dla gminy Osielsko
3
1 Podstawa opracowania
Opracowanie niniejsze wykonano na podstawie umowy z 19 czerwca 2009 roku pomiędzy gminą Osielsko a Zakładem
Sozotechniki Sp. z o.o.
Zgodnie z art. 17 i 18 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 roku Prawo ochrony środowiska (tekst jednolity: Dz. U. Nr 25
z 2008 r., poz. 150 z późn. zm.) organ wykonawczy gminy w celu realizacji polityki ekologicznej państwa, sporządza
gminny program ochrony środowiska. Projekt programu ochrony środowiska podlega zaopiniowaniu przez zarząd
powiatu. Program ten uchwala rada gminy. Program ochrony środowiska, podobnie jak polityka ekologiczna państwa
podlega aktualizacji co 4 lata.
Zgodnie z art. 14 ust. 1 ustawy – Prawo ochrony środowiska program ochrony środowiska określa w szczególności:
- cele ekologiczne,
- priorytety ekologiczne,
- poziomy celów długoterminowych,
- rodzaj i harmonogram działań proekologicznych,
- środki niezbędne do osiągnięcia celów, w tym mechanizmy prawno - ekonomiczne i środki finansowe.
Program został skorelowany z „Programem ochrony środowiska z planem gospodarki odpadami województwa kujawsko
- pomorskiego 2010”, „Programem Ochrony Środowiska z Planem Gospodarki Odpadami dla powiatu bydgoskiego.
Aktualizacja na lata 2008 – 2011 z perspektywą na lata 2012 - 2015” oraz wykorzystuje cele i działania ujęte w „Polityce
ekologicznej państwa w latach 2009 - 2012 z perspektywą do roku 2016”.
Przy sporządzaniu programu uwzględniono wszystkie wymagania obowiązujących przepisów prawnych (ustaw
i przepisów wykonawczych), które obowiązywały na dzień sporządzania programu i dotyczą zagadnień ochrony
środowiska i racjonalnego wykorzystania zasobów naturalnych.
Ponadto wzięto pod uwagę różne programy rządowe, do których należą m.in. dokumenty takie jak:
- Długookresowa strategia trwałego i zrównoważonego rozwoju – „Polska 2025”,
- Polityka ekologiczna państwa („Polityka ekologiczna państwa w latach 2009 - 2012 z perspektywą do roku 2016”),
- Założenia polityki energetycznej Polski do 2020 roku,
- Strategia rozwoju energetyki odnawialnej,
- „Program Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata 2009–2032” przyjęty przez Radę Ministrów w dniu 14 lipca 2009 r.,
- Krajowy Program Zwiększania Lesistości. Aktualizacja - maj 2003 r. - Ministerstwo Środowiska,
Przy opracowywaniu programów ochrony środowiska należy również zwrócić uwagę na konieczność integrowania
pomiędzy regionami, powiatami i gminami planów dotyczących ochrony różnorodności przyrodniczej. Jest to niezbędne
w celu zachowania spójności korytarzy ekologicznych, a także przy realizacji programu NATURA 2000 oraz programu
ochrony obiektów przyrodniczych, leżących na granicy obszaru obejmowanego programem i w części terenu
położonego poza nim.
Program ochrony środowiska został opracowany ponadto w oparciu o informacje zawarte w dostępnych opublikowanych
dokumentach (np. Raporty o stanie środowiska, Roczniki GUS i Roczniki US w Bydgoszczy) i na stronach internetowych
oraz w bazie danych WIOŚ w Bydgoszczy.
Zakład Sozotechniki Sp. z o. o.
Plik : 317512702
Aktualizacja programu ochrony środowiska i planu gospodarki odpadami
na lata 2008 - 2011 z perspektywą na lata 2012 - 2015 dla gminy Osielsko
4
2 Charakterystyka gminy Osielsko
2.1 Informacje ogólne
Gmina Osielsko jest położona na skraju Wysoczyzny Świeckiej, pomiędzy rzekami Wisłą i Brdą i okala miasto
Bydgoszcz od strony północnej. Administracyjnie przynależy do Województwa Kujawsko - Pomorskiego i wchodzi
w skład Powiatu Bydgoskiego. Od północnego zachodu graniczy z gminą Koronowo, od północnego wschodu z gminą
Dobrcz, od południa z Bydgoszczą i od zachodu – na odcinku około 1,5 km - z gminą Sicienko. W skład gminy Osielsko
wchodzi 12 miejscowości podzielonych na siedem sołectw: Bożenkowo, Jarużyn, Maksymilianowo, Niemcz, Niwy Wilcze, Osielsko oraz Żołędowo. Jej powierzchnia całkowita wynosi 102,96 km². Gmina ma dogodne połączenia
drogowe i kolejowe. Przebiegają tutaj linie kolejowe do Gdańska i Gdyni, droga krajowa nr 5 Bydgoszcz – Gdańsk,
a także drogi wojewódzkie i powiatowe. Gminę Osielsko zamieszkuje obecnie przeszło 10 tys. osób. Przyrost naturalny
nie jest wysoki. Liczba mieszkańców systematycznie wzrasta wskutek osadnictwa ludności napływowej. Sprzyja temu
procesowi polityka zagospodarowania przestrzennego gminy oraz korzystne warunki środowiska geograficznego.
Gmina Osielsko graniczy z następującymi gminami:
- Bydgoszcz - miasto na prawach powiatu,
- Koronowo – gmina miejsko – wiejska (powiat bydgoski),
- Dobrcz– gmina wiejska (powiat bydgoski),
- Sicienko – gmina wiejska (powiat bydgoski),
Gmina Osielsko zajmuje powierzchnię 102,96 km2 i podzielona jest na 7 sołectw:
- Bożenkowo,
- Jarużyn,
- Maksymilianowo,
- Niemcz,
- Niwy - Wilcze,
- Osielsko,
- Żołędowo.
2.2 Dane gospodarcze
Gospodarstwa i działki rolne zlokalizowane na terenie gminy Osielsko zajmują ogółem obszar około 2700 ha, co stanowi
26% ogólnej powierzchni gminy. W związku z intensywnym rozwojem urbanistycznym sukcesywnie maleje powierzchnia
użytków rolnych. Słabe bonitacyjnie gleby o niskiej użyteczności rolniczej są w polityce przestrzennej gminy
przeznaczane na funkcje pozarolnicze. Dzięki istniejącym planom zagospodarowania przestrzennego i rozwojowi
infrastruktury komunalnej oraz usytuowaniu gminy w bliskim sąsiedztwie Bydgoszczy, działa około 1200 podmiotów
gospodarczych. W wyniku prowadzonej działalności, w „Złotej Setce Samorządów” - rankingu organizowanym przez
Rzeczpospolitą, Gmina Osielsko jest notowana od pięciu lat (za rok 2007 gmina zajęła 2 miejsce w kategorii gmin
wiejskich).
Na ogólną powierzchnię 10 289 ha:
- użytki rolne stanowią 3484 ha – tj. 33,9 %,
- lasy i grunty leśne 5826 ha – tj. 56,6 %,
- pozostałe grunty 979 ha – tj. 9,5%.
Gmina Osielsko położona jest blisko Bydgoszczy - miasta na prawach powiatu. Lokalizacja taka sprzyja dynamicznemu
rozwojowi gminy. W ciągu ostatnich trzech lat liczba podmiotów gospodarczych wzrosła, natomiast w sektorze
publicznym pozostała na tym samym poziomie. Według danych GUS z 2008 roku liczba podmiotów na terenie gminy
wynosiła 1402, wśród których można wymienić:
- Podmioty gospodarki narodowej - 18
Zakład Sozotechniki Sp. z o. o.
Plik : 317512702
Aktualizacja programu ochrony środowiska i planu gospodarki odpadami
na lata 2008 - 2011 z perspektywą na lata 2012 - 2015 dla gminy Osielsko
-
5
Spółdzielnie: 1
Spółki prawa handlowego: 96 - w tym spółki z udziałem kapitału zagranicznego: 19
Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą: 1161
Fundacje: 3
Stowarzyszenia i organizacje społeczne: 11
2.3 Dane statystyczne
Powierzchnia gminy Osielsko wynosi – 10 289 ha, co stanowi ok. 7,4% ogólnej powierzchni powiatu bydgoskiego. Teren
gminy podzielony jest na 7 sołectw i zlokalizowanych jest tam 12 miejscowości.
Według stanu na dzień 30.06.2009 roku gminę zamieszkiwało 10 356 osób.
Ogólny obszar gminy wynosi 10 289 ha, w tym użytki rolne 3 484 ha, lasy i grunty leśne 5 826 ha.
Tabela nr 2.3-1 Stan ludności gminy Osielsko na podstawie danych ewidencji ludności Urzędu Gminy Osielsko
- zameldowani na pobyt stały
Stan na dzień: Osielsko
31.12.
2.233
2002
31.12.
2.419
2003
31.12.
2.685
2004
31.12.
2.916
2005
31.12.
3.282
2006
31.12.
3.612
2007
31.12.
3.804
2008
28.02.
3.846
2009
30.06.
3.903
2009
Żołędowo Maksymilianowo Jarużyn
Niemcz
Bożenkowo
Niwy-Wilcze
1.057
1.273
349
993
430
457
1.084
1.268
359
1.086
414
503
1.135
1.313
371
1.315
412
540
1.163
1.344
380
1.495
417
573
1.196
1.381
384
1.708
396
614
1.244
1.411
388
1.912
397
640
1.272
1.438
404
2.082
382
679
1.278
1.451
399
2.135
384
689
1.291
1.459
414
2.195
388
706
2.4 Sołectwa gminy Osielsko
-
-
Bożenkowo - położone jest w zachodniej części gminy Osielsko. Obszarowo największe sołectwo gminy (w tym
82% powierzchni sołectwa zajmują lasy), a jednocześnie najmniejsze pod względem liczby ludności. W skład
sołectwa wchodzą także części wsi (osady) Nowy Mostek, Zdroje i Łącznica. Na terenie sołectwa zachowały się
budynki wpisane do ewidencji zabytków m.in. budynek, w którym mieści się świetlica wiejska, dwór przy ulicy
Palińskiego, budynki przy ulicy Grobla. Na terenie sołectwa znajdują się dwa pomniki przyrody. Przez teren
Bożenkowa przebiegają szlaki turystyczne m.in. szlak czarny „Białego Węgla” oraz szlak niebieski „Brdy”. W 2008
i 2009 roku miał miejsce ogólnokrajowy zlot Bożen zorganizowany przez panie noszące to imię.
Jarużyn - sołectwo Jarużyn położone jest we wschodniej części gminy. Około 54% powierzchni sołectwa stanowią
lasy. Skarpa Nadwiślańska wsi Jarużyn należy do Zespołu Parków Krajobrazowych Chełmińskiego
i Nadwiślańskiego. We wsi znajduje się również malowniczo położone Uroczysko Prodnia. Na terenie Jarużyna
znajduje się 5 pomników przyrody. Są to drzewa lub ich skupiska oraz jedno źródlisko „Oczy Jarużyna”.
Zakład Sozotechniki Sp. z o. o.
Plik : 317512702
Aktualizacja programu ochrony środowiska i planu gospodarki odpadami
na lata 2008 - 2011 z perspektywą na lata 2012 - 2015 dla gminy Osielsko
-
-
-
-
6
W Jarużynie funkcjonuje świetlica wiejska, a w 2007 roku urządzono boisko do gry w piłkę nożną oraz rozpoczęto
urządzanie boiska do piłki siatkowej plażowej.
Maksymilianowo - w skład sołectwa wchodzą miejscowości Maksymilianowo i Jagodowo. W Maksymilianowie
znajduje się węzeł pieszych szlaków turystycznych: szlak czerwony Klubu Turystów Pieszych „Talk” i szlak czarny
„Białego węgla”. Do ewidencji zabytków wpisane są m. in. kapliczka przy ulicy Głównej oraz budynek Dworca PKP.
Obszary leśne stanowią około 12,8% powierzchni sołectwa, w którym znajduje się 1 pomnik przyrody kasztanowiec zwyczajny. W Maksymilianowie znajdują się: Szkoła Podstawowa im. Jana Pawła II oraz Kościół
Parafialny p.w. św. Maksymiliana Kolbe. Na terenie sołectwa funkcjonuje stowarzyszenie kultury fizycznej Parafialny
Uczniowski Ludowy Klub Sportowy „MAX”, w którym można uprawiać halową piłkę nożną, piłkę siatkową oraz
zapasy. Przy Parafii bardzo aktywnie działa Parafialny Zespół Caritas jak również Klub Seniora i Koło Gospodyń
Wiejskich. Na terenie Szkoły Podstawowej znajduje się tor speedrowerowy, z którego korzysta Uczniowski Ludowy
Klub Sportowy „MUSTANG” z siedzibą w Żołędowie.
Niemcz - sołectwo położone w południowej części gminy, o lesistości na poziomie około 9% i graniczące z Leśnym
Parkiem Kultury i Wypoczynku w Bydgoszczy. Pod względem liczby ludności plasuje się na 2 miejscu w gminie.
Na terenie Niemcza znajdują się 3 pomniki przyrody oraz bagna zlokalizowane za Zielonym Osiedlem Niemcza.
Przy Świetlicy Wiejskiej działa Klub Seniora oraz Koło Gospodyń Wiejskich. Na terenie Niemcza ma swoją siedzibę
stowarzyszenie kultury fizycznej „Tri - sport” oraz Parafialno - Ludowy Uczniowski Klub Sportowy „VICTORIA
NIEMCZ”. Bazę oświatową stanowi Szkoła Podstawowa z salą gimnastyczną.
Niwy - Wilcze - sołectwo położone jest w północno - wschodniej części gminy i składa się z wsi Niwy oraz Wilcze.
Do ewidencji zabytków z terenu sołectwa wpisanych jest kilka budynków należących do osób prywatnych oraz
kapliczka przydrożna. Na terenie sołectwa nie ma pomników przyrody, a lesistość wynosi około 18,5%.
Osielsko - w skład sołectwa wchodzą wsie Czarnówczyn, Myślęcinek i Osielsko. Osielsko to siedziba władz gminy
oraz siedziba Posterunku Policji, Gminnego Ośrodka Kultury, banków, Poczty, Gminnej Przychodni, Straży
Gminnej, Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej, Gminnej Biblioteki, Zespołu Szkół, Kościoła i większych
placówek handlowych. Na terenie sołectwa znajduje się 10 pomników przyrody. Aktywizacji i integracji sołectwa
sprzyja działalność Rady Sołeckiej, Rady Parafialnej, Klubu Seniora oraz klubów sportowych i innych organizacji.
W Osielsku znajduje się Szkoła Podstawowa, Gimnazjum oraz hala sportowa z zapleczem. Bazę sportową stanowią
również kluby sportowe (UKS „Dęby Osielsko” oraz Gminny Ludowy Klub Sportowy). Na terenie sołectwa
przebiegają 3 szlaki turystyki pieszej: szlak żółty im. inż. Tadeusza Janickiego, szlak czerwony Klubu Turystów
Pieszych „Talk” i szlak zielony im. inż. Pawła Ciesielczyka. Decyzją Kujawsko - Pomorskiego Wojewódzkiego
Konserwatora Zabytków z 2006 roku do rejestru zabytków został wpisany kościół parafialny p. w. Narodzenia NMP
wraz z kostnicą i cmentarzem.
Żołędowo - sołectwo położone w północnej części gminy Osielsko o lesistości około 65 % (10 pomników przyrody).
W sołectwie działają: Rada Sołecka, Rada Parafialna, Klub Seniora, Koło Gospodyń Wiejskich oraz kluby sportowe.
Z placówek oświaty w Żołędowie działa Gimnazjum nr 1 im. Janusza Korczaka. Mają tu również siedzibę
stowarzyszenia kultury fizycznej: LKS „Łucznik” Żołędowo, ULKS „Mustang” oraz LJKS „Piaf”. Z zabytków na terenie
sołectwa można wymienić drewniany kościółek z XVIII w. oraz stojącą obok kościoła kaplicę grobową rodziny
Moszczeńskich w stylu neogotyckim. Decyzją Kujawsko - Pomorskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków
w Toruniu z 2008 roku wpisano do rejestru zabytków wyposażenie kościoła parafialnego p. w. Podwyższenia Krzyża
Świętego. W miejscowości Żołędowo znajduje się założenie dworsko – parkowe wpisane do księgi rejestru
zabytków Województwa Kujawsko – Pomorskiego. W Żołędowie ma swoja siedzibę Gminny Zakład Komunalny.
Zakład Sozotechniki Sp. z o. o.
Plik : 317512702
Aktualizacja programu ochrony środowiska i planu gospodarki odpadami
na lata 2008 - 2011 z perspektywą na lata 2012 - 2015 dla gminy Osielsko
7
3 Stan środowiska gminy Osielsko
3.1 Geomorfologia i morfologia
Część zachodnia gminy stanowi fragment mezoregionu Doliny Brdy, część północna i centralna wchodzi w skład
mezoregionu zwanego Równiną Świecką. Obie jednostki stanowią część makroregionu Pojezierza Południowo Pomorskiego. Skrajnie południowa część gminy oparta jest o północną część mezoregionu Kotliny Toruńsko Bydgoskiej, wchodzącej w skład makroregionu Pradoliny Toruńsko - Eberswaldzkiej. Wschodnia część gminy należy
do mezoregionu Doliny Fordońskiej, makroregionu Doliny Dolnej Wisły. Jednostki te reprezentują różne typy
morfogenetyczne i jako takie różnią się fizjonomią krajobrazu. Większą część gminy obejmuje wysoczyzna morenowa
położona na wysokości 90 - 95 m npm (do ok. 100 m npm).
Pod względem morfologicznym obszar ten stanowi na ogół płaską powierzchnię moreny dennej. Nachylenia nie
przekraczają 2 %, deniwelacje sięgają kilku metrów. Charakterystyczną cechą tych terenów jest liczne występowanie
form wklęsłych, płytkich obniżeń międzymorenowych, obniżonych w stosunku do otaczających je terenów
o maksymalnie 2 - 3 m. Są to na ogół formy bezodpływowe pochodzenia powytopiskowego lub związane
z nierównomierną akumulacją lodowca - rzadziej zagłębienia deflacyjne. Zagłębienia te mają często lokalnie zmienione
stosunki wodne w wyniku działalności człowieka. Dodatkowym elementem - urozmaicającym monotonną na ogół rzeźbę
wysoczyzny (Równiny Świeckiej) - są liczne w południowej jej części pagórki kemów oraz wydm o wysokości względnej
dochodzącej do 6 m. Obszar wysoczyzny od sąsiednich jednostek morfologicznych - tj. terasy sandrowej na zachodzie,
wyższej terasy pradolinnej na południu i terasy zalewowej i nadzalewowej doliny Wisły na wschodzie - rozgraniczają
strefy krawędziowe od ok. 5 % do kilkudziesięciu %. Krawędź południowa, opadająca ku pradolinie o wysokości
względnej rzędu 30 - 35 m charakteryzuje się nachyleniami przekraczającymi 15 - 25 %. Porozcinana jest ona licznymi,
głęboko wciętymi młodymi dolinkami erozyjnymi, na zapleczu, których, występują często płytkie, nieckowate dolinki
denudacyjne. Strefa ta w związku z dużymi spadkami oraz występowaniem przypowierzchniowych utworów w postaci
piasków, narażona jest na procesy osuwiskowe i erozję gleb. Zachodnią część gminy buduje równina sandrowa,
ciągnąca się u podnóża zachodniej krawędzi wysoczyzny morenowej wyniesiona od ok. 75 m npm. do ok. 88 m npm.
Nachylenie powierzchni sandru jest małe i na ogół nie przekracza 2 %. Południowa część gminy leży u podnóża
południowej krawędzi wysoczyzny. Obszar ten wyniesiony jest od ok. 54 do 58 - 62 m npm. Stanowi on prawie płaską
powierzchnię o nachyleniach nie przekraczających 2 %. W strefie tej występują - u podnóży dolinek erozyjnych - stożki
napływowe. Największe deniwelacje obserwuje się w części wschodniej gminy. Wysoczyzna spada tu stromą, pociętą
również dolinkami erozyjnymi - krawędzią ku terasom Doliny Fordońskiej (Dolinie Dolnej Wisły). Deniwelacje dochodzą
do 60 m, nachylenia przekraczają 15 %.
Głębsze podłoże obszaru gminy zbudowane jest z utworów kredy dolnej (o miąższości maksymalnej ok. 600 m), które
pokrywają osady trzeciorzędowe: oligocenu, miocenu i pliocenu. Trzeciorzęd reprezentują głównie plioceńskie iły i mułki
ilaste oraz mioceńskie piaski kwarcowe i mułki piaszczyste. Od powierzchni zalegają utwory czwartorzędowe
o miąższości ok. 60 m. Utwory te mają podstawowe znaczenie dla procesów posadowienia obiektów budowlanych.
Do strefy gruntów nośnych zaliczono przeważającą część obszaru gminy zbudowaną od powierzchni z plejstoceńskich
osadów czwartorzędowych reprezentowanych głównie przez grunty mineralne, spoiste - wykształcone w postaci glin
piaszczystych i piasków gliniastych. Miejscami są one przewarstwione żwirami i piaskami. Utwory zastoiskowe
reprezentują gliny pylaste, pyły i pyły piaszczyste oraz piaski pylaste i drobne. Grunty te występują głównie w zachodniej
części gminy na obszarze równiny sandrowej. Utwory wodno - lodowcowe, mineralne, sypkie budują od powierzchni cały
obszar południowej krawędzi wysoczyzny morenowej. Tworzą je piaski drobne i średnie z przewarstwieniami żwirów.
Utwory aluwialne wyższej terasy akumulacyjnej - pradolinnej (w części południowej gminy) - zbudowane są z piasków
drobnych i średnich - z wkładkami piasków gliniastych, pylastych i pyłów piaszczystych. Wymienione plejstoceńskie
osady czwartorzędowe należą do kategorii gruntów nośnych o zróżnicowanej (w zależności od stopnia plastyczności lub
stanu zagęszczenia) nośności. Do gruntów słabonośnych na terenie gminy zaliczone zostały utwory eoliczne,
wykształcone w postaci piasków drobnych, które budują pola piasków przewianych i wydmy na obszarze wysoczyzny.
Dna obniżeń i zagłębień budują luźne piaski humusowe, torfy, namuły organiczne. Terasy Doliny Fordońskiej budują
utwory erozyjno - akumulacyjne - holoceńskie mady i piaski. Odrębną kategorię stanowią utwory deluwialne, zboczowe -
Zakład Sozotechniki Sp. z o. o.
Plik : 317512702
Aktualizacja programu ochrony środowiska i planu gospodarki odpadami
na lata 2008 - 2011 z perspektywą na lata 2012 - 2015 dla gminy Osielsko
8
zbudowane ze zdenudowanych glin, piasków gliniastych. W strefie tej (zwłaszcza na obszarze Doliny Fordońskiej)
możliwe są ruchy geodynamiczne na zboczach wysoczyzny.
3.2 Gospodarka wodno-ściekowa
Od maja 2004 roku, tj. od akcesji Polski do Unii Europejskiej, Ramowa Dyrektywa Wodna (RDW), uchwalona przez
Parlament i Radę Unii Europejskiej (Dyrektywa 2000/60/WE), stała się nadrzędnym aktem prawnym w stosunku
do polskich regulacji w zakresie gospodarowania wodami. Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (tekst jednolity:
Dz. U. Nr 239 z 2005 r., poz. 2019 z późn. zm.) została dostosowana do polityki Unii Europejskiej. Dokumenty
strategiczne na poziomie krajowym i wojewódzkim muszą być współzależne z podstawowymi dokumentami
planistycznymi w gospodarowaniu wodami.
Na szczeblu krajowym:
- Strategia Rozwoju Kraju 2007 - 2015,
- Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju (projekt),
- Narodowa Strategia Gospodarowania Wodami,
- Polityka Ekologiczna Państwa.
Dokumenty te muszą korespondować na szczeblu regionalnym m.in. z:
- Strategią Rozwoju Województwa,
- Planem Zagospodarowania Przestrzennego Województwa,
- Programem wodno - środowiskowym kraju (Planem gospodarowania wodami na obszarze dorzecza, Planem
zarządzenia ryzykiem powodziowym, Planem przeciwdziałania skutkom suszy),
- Wojewódzkim Programem Ochrony Środowiska z Planem Gospodarki Odpadami.
3.2.1 Wody powierzchniowe
Pod względem hydrograficznym obszar gminy wchodzi w skład zlewni bezpośrednich rzeki Wisły i rzeki Brdy oraz Strugi
Bożenkowskiej (Kotomierzycy).
Wisła nie pozostaje w granicach administracyjnych gminy Osielsko. Do wód rzeki przedziela w dolinie pas terenu miasta
Bydgoszczy.
Brda stanowi naturalną granicę administracyjną gminy Osielsko w odcinku od leśniczówki Ługowo do zabudowań
dzielnicy Smukała w rejonie ulicy Palmowej - Smukalskiej oraz w bardzo krótkim odcinku oddziału leśnego 167
przedzielającego dzielnice Smukała i Piaski. Do Brdy wody powierzchniowe odprowadzane są systemem naturalnych
cieków (Potok Rynkowski, Struga Zacisze, Struga Myślęcińska) oraz rowów melioracyjnych. Całościowo w granicach
administracyjnych Gminy w miejscowości Bożenkowo pozostaje jezioro zaporowe o powierzchni około 25 ha.
Kotomierzyca jest to rzeka o całkowitej długości 31,1 km, odwadniająca obszar około 200 km2, zaliczona do cieków
melioracji wodnych podstawowych. Ma ona źródła w gminie Bukowiec, jej górny odcinek ma charakter rowu
melioracyjnego o mulistym dnie, a dolny odcinek to meandrujące naturalnie koryto o piaszczystym dnie. W układzie
hydrograficznym lewy dopływ Brdy – rzeka Kotomierzyca przypada na terenie gminy Osielsko ujściowym 12 km
odcinkiem zasilającym jezioro zaporowe na Brdzie. Do Kotomierzycy dopływa na terenie gminy kanał Augustowski, który
ma swój początek we wsi Niwy jako odbiornik wód melioracyjnych.
Ze względu na niewielkie nachylenie powierzchni (z wyjątkiem stref krawędziowych) proces odwadniania jest znacznie
utrudniony, w związku z czym występuje znaczna przewaga infiltracji wód opadowych w głąb, nad spływem
powierzchniowym. Przejawia się to w konsekwencji znacznym udziałem zagłębień i obniżeń bezodpływowych, zwykle
podmokłych lub wypełnionych wodą.
Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Bydgoszczy w 2007 roku przeprowadził badania jakości wód Brdy.
Na odcinku przebiegającym przez gminę Osielsko według „Raportu o stanie środowiska województwa kujawsko pomorskiego w 2007 roku” Brda kwalifikuje się w II klasie czystości wód. W porównaniu z badaniami z roku 2006
stężenia średnioroczne analizowanych parametrów fizyczno-chemicznych nie wykazały istotnych zmian.
Zakład Sozotechniki Sp. z o. o.
Plik : 317512702
Aktualizacja programu ochrony środowiska i planu gospodarki odpadami
na lata 2008 - 2011 z perspektywą na lata 2012 - 2015 dla gminy Osielsko
9
Według „Raportu o stanie środowiska województwa kujawsko - pomorskiego w 2007 roku” Kotomierzyca była badana
w 6 przekrojach pomiarowo - kontrolnych (w tym 4 na obszarze narażonym na zanieczyszczenia związkami azotu
ze źródeł rolniczych). Ujściowe stanowisko w Bożenkowie badane było w ramach monitoringu operacyjnego. Wyniki
badań wykazały, że tylko w Karczemce, w środkowym odcinku, wody cieku odpowiadały IV klasie. Pozostałe pięć profili
charakteryzowało się wodą w V klasy, głównie z powodu stężenia azotanów. Podwyższoną koncentrację azotanów
stwierdzono we wszystkich profilach, również poza terenem OSN. Świadczy to o wpływie działalności rolniczej.
Szczególnie wysokie koncentracje notowano w okresie intensywnych spływów powierzchniowych (luty). Badania
przeprowadzone w 2007 roku wykazały, w porównaniu z rokiem ubiegłym, wyraźny wzrost stężeń średniorocznych
azotanów na wszystkich stanowiskach. Stan sanitarny, odpowiadający IV i V klasie, świadczy o stałym dopływie ścieków
ze źródeł rozproszonych z terenu całej jej zlewni. Stan ekologiczny na podstawie fitobentosu Raport określa jako
umiarkowany. W 2007 roku WIOŚ kontynuował monitoring wód powierzchniowych na obszarach wrażliwych
na zanieczyszczenia związkami azotu pochodzenia rolniczego. Obszarami uznanymi za zanieczyszczone są m. in.
zlewnia Kotomierzycy. Bardzo wysokie, wskazujące na silną eutrofizację, stężenie fosforu ogólnego oraz azotu
ogólnego, stwierdzono na wszystkich badanych stanowiskach Kotomierzycy.
Zarówno wody Brdy jak i Kotomierzycy nie spełniają wymagań do bytowania ryb łososiowatych i karpiowatych.
Gminę obsługują obecnie stacje uzdatniania wody z ujęciami w Żołędowie i Niemczu. Obecnie prowadzone są prace
budowlane nad kolejną stacją uzdatniania wody w miejscowości Niwy.
Na terenie gminy istnieją też ujęcia zakładowe oraz studnie gospodarcze na nieruchomościach i w gospodarstwach
rolnych indywidualnych. Zostały one wykonane w okresie, kiedy dany teren nie był objęty zaopatrzeniem zbiorowym
w wodę.
Dla strefy ochronnej stacji uzdatniania wody w Niemczu i Żołędowie nie ustalono specjalnych warunków
zagospodarowania terenu. Pozwolenie wodnoprawne dla stacji w Niemczu zostało udzielone do 31 maja 2013 roku,
a dla stacji w Żołędowie do 31 grudnia 2013 roku.
Fragment gminy Osielsko (sołectwo Bożenkowo strefa ochrony pośredniej „B”), leży w strefie ochrony ujęcia wód pitnych
„Czyżkówko” ustanowionej mocą decyzji Wojewody Bydgoskiego. Ustanowiona strefa ochronna pośrednia zewnętrzna
ujęcia wody „Czyżkówko” obejmuje obszar zlewni rzeki Brdy na odcinku od zapory w Mylofie do ujęcia wody
„Czyżkówko” w Bydgoszczy. Zachodnia część gminy położona jest w tzw. strefie ochrony pośredniej „B” - ujęcia wód
powierzchniowych na cele komunalne aglomeracji Bydgoszczy.
Obszar ten znajduje się także w granicach chronionej zlewni rzeki Brdy. Tereny położone nad rzeką Brdą i Strugą
Bożenkowską (Kotomierzycą) - wchodzą w skład strefy ochrony pośredniej „A”.
Rada Gminy Osielsko, począwszy od 1997 r. kolejnymi uchwałami w sprawie miejscowych planów zagospodarowania
przestrzennego, wprowadziła zakaz gromadzenia ścieków i odpadów, które mogą zanieczyścić wodę – gdyż tereny
znajdują się w granicach stref ochronnych ujęć wodnych dla miasta Bydgoszczy: powierzchniowego w Czyżkówku
i głębinowego „Las Gdański”. Wymagania stref ochronnych ujęć bydgoskich uwzględniano już w „Studium uwarunkowań
i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Osielsko”, przyjętym uchwałą Rady Gminy Nr IV/56/97 z dnia
18 września 1997 roku.
3.2.2 Wody podziemne
Teren gminy Osielsko podlega pod Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Gdańsku, który prowadzi monitoring stanu
wód podziemnych.
Na terenie gminy eksploatowane są głównie poziomy wodonośne charakterystyczne dla obszaru mezoregionu
Wysoczyzny Świeckiej:
– w utworach czwartorzędu – piaski i żwiry – zazwyczaj jeden, miejscami dwa poziomy użytkowe na głębokości od kilku
do około 50 m. Wody o swobodnym zwierciadle lub pod ciśnieniem do 170 kPa. Miąższość od kilku metrów na południu
do około 40 m na północy.
– w utworach miocenu – piaski i piaski mułkowate – poziom użytkowy na głębokości 40 - 90 m. Wody pod ciśnieniem od
300 do 640 kPa. Miąższość od kilkunastu do ok. 60 metrów. Miejscami kontakt hydrauliczny z wodami w piaszczystych
utworach czwartorzędu.
Zakład Sozotechniki Sp. z o. o.
Plik : 317512702
Aktualizacja programu ochrony środowiska i planu gospodarki odpadami
na lata 2008 - 2011 z perspektywą na lata 2012 - 2015 dla gminy Osielsko
10
Na terenie gminy nie występują obszary ochronne zbiorników wód śródlądowych, wyszczególnione w Rozporządzeniu
Rady Ministrów z dnia 27 czerwca 2006 roku w sprawie przebiegu granic obszarów dorzeczy i regionów wodnych
(Dz. U. Nr 126 z 2006 r., poz. 878).
Gmina położona jest na terenie GZWP nr 140 Subzbiornik
Bydgoszcz. Jest to porowy zbiornik wód podziemnych
o szacunkowych zasobach dyspozycyjnych wód z utworów
trzeciorzędowych w wielkości około 25 000 m3/d. Ze względu na
występowanie nad tym zbiornikiem przepuszczalnych utworów
czwartorzędowych, które mogą nie zapewniać ciągłej izolacji wód
podziemnych co do wpływów odpowierzchniowych istnieje
potrzeba szczególnej rozwagi w lokalizacji na tych terenach
instalacji do odzysku i unieszkodliwiania odpadów oraz potrzeba
prowadzenia monitoringu wód podziemnych wokół tych obiektów.
Na terenie gminy badania prowadzone są przez Państwowy
Instytut Geologiczny i dotyczą wyłącznie otworów badawczych
znajdujących się w sieci krajowej.
Tabela nr 3.2.2-1 Jakość zwykłych wód podziemnych w 2007 roku - sieć krajowa, gmina Osielsko
L.p.
Nr otworu
Miejscowość
1.
214
Jagodowo - 1
2.
215
Jagodowo - 2
3.
216
Jagodowo - 3
4.
217
Jagodowo - 4
5.
938
Jagodowo - p
Oznaczenia
W - wody wgłębne
G - wody gruntowe
K - kredowe
X/M - trzeciorzędowe / miocen
Q - czwartorzędowe
Stratygrafia
K
X/M
Q
Q
Q
Głębokość
stropu m p.p.t.
300
138
89,0
2,7
3,3
Rodzaj wód
W
W
W
G
G
Klasa
czystości
IV
IV
III
II
II
Wskaźniki jakie przekroczyły normy wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi w wyżej wymienionych punktach
monitoringu krajowego to: Mn (Mangan), Fe (Żelazo ogólne), B (Bor).
Na terenie gminy funkcjonuje składowisko odpadów komunalnych w Żołędowie.
Cztery razy w roku przez trzy piezometry prowadzony jest monitoring jakości i stopnia zanieczyszczenia wód
podziemnych w okolicach składowiska.
Dane i zadania dotyczące monitoringu oddziaływania składowiska odpadów w Żołędowie opisane zostały w części B
dokumentacji „Aktualizacja Planu Gospodarki Odpadami na lata 2008 - 2011 z perspektywą na lata 2012 – 2015 dla
gminy Osielsko”.
3.2.3 Zużycie wody
Na terenie gminy większość miejscowości korzysta z sieci wodociągowej. Woda dostarczana jest do odbiorców z ujęć:
grupowych, wiejskich, zakładowych i ujęć indywidualnych. Istnieją następujące komunalne ujęcia wody podziemnej
w miejscowościach:
- Niemcz,
- Żołędowo.
Zakład Sozotechniki Sp. z o. o.
Plik : 317512702
Aktualizacja programu ochrony środowiska i planu gospodarki odpadami
na lata 2008 - 2011 z perspektywą na lata 2012 - 2015 dla gminy Osielsko
11
Obecnie w trakcie budowy jest kolejne ujęcie w miejscowości Niwy.
Pobór wód podziemnych - ujęcia na terenie gminy Osielsko:
- Żołędowo: Qdśr [m3/d] =2430 , Qdśr [m3/d] = 3160 - nr 1 (na mapie),
- Niemcz: Qdśr [m3/d] = 1640, Qdśr [m3/d] = 2300 - nr 2 (na mapie).
Tabela nr 3.2.3-1. Wykaz ujęć zakładowych w gminie Osielsko.
Lp.
Miejscowość
Nazwa zakładu
Zasoby ujęcia
(m3/h)
1
2
3
4
ROD „Nad Strugą”
ROD Zacisze
ROD „Energetyk”
ROD „BEFANA”
ROD „Wrzos”
BPBO
PRIMBR
ROD
ROD
RSP
Ośrodek Zdrowia
Stacja PKP
GS „Samopomoc Chłopska”
PKP
ROD Zwycięstwo
Szkoła Podstawowa
Osada leśna
ROD „Jagódka”
ATR
ROD „Leśna Polana”
ROD
Betoniarnia „Baumat”
Poczta
Hirsch-Pol
Tuczarnia
Dom Pomocy Społecznej
Nadleśnictwo
40
b.d.
b.d.
36
50
40
50
50
36,6
18
7,82
15
37
23,5
35
6
1,4
22
18
125
56
2
35
1,6
27,7
19
19,5
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
Bożenkowo
Bożenkowo
Bożenkowo
Bożenkowo
Bożenkowo
Bożenkowo
Bożenkowo
Bożenkowo
Bożenkowo
Jarużyn
Maksymilianowo
Maksymilianowo
Maksymilianowo
Maksymilianowo
Maksymilianowo
Niemcz
Niemcz
Niemcz
Osielsko
Osielsko
Osielsko
Osielsko
Osielsko
Osielsko – Myślęcinek
Wilcze
Zdroje k. Bożenkowa
Żołędowo
Zakład Sozotechniki Sp. z o. o.
Plik : 317512702
Aktualizacja programu ochrony środowiska i planu gospodarki odpadami
na lata 2008 - 2011 z perspektywą na lata 2012 - 2015 dla gminy Osielsko
12
3.2.4 Gospodarka ściekowa
Na terenie gminy Osielsko czynna jest zbiorcza sieć kanalizacyjna. Długość sieci kanalizacyjnej grawitacyjnej i tłocznej
wynosi 111,066 km, a przyłączy kanalizacyjnych – 23,044 km. Ścieki z kanalizacji przekazywane są do oczyszczalni
ścieków w Bydgoszczy - Fordonie. Miejscowości nie posiadające jeszcze sieci kanalizacji obsługiwane są przez
podmioty zajmujące się transportem nieczystości ciekłych. W gminie zlokalizowane są obecnie 3 przyzakładowe
oczyszczalnie ścieków:
Tabela nr 3.2.4 - 1. Oczyszczalnie ścieków w gminie Osielsko.
Miejscowość
Żołędowo
Bożenkowo
Żołędowo
Użytkownik
Dom Opieki
nad Samotną
Matką
Jednostka
Wojskowa
Nadleśnictwo
Żołędowo
Urządzenia oczyszczalni
Ilość ścieków
m3/d
Odbiornik ścieków
Oczyszczalnia BIOCLERE B75
ze złożami tarczowymi
10
rów w zlewni
Kotomierzycy
Osadnik Imhoffa, złoże – stawy
46,6
ścieki odprowadzane
do gruntu
Krata, oczyszczalnia ELA-3,
stacja PIX, filtr gruntowy, zbiornik
beztlenowej stabilizacji osadu,
42,4
rów w zlewni
Kotomierzycy
3.2.5 Gospodarowanie i użytkowanie wód powierzchniowych
Wody stanowią niezbędny czynnik do właściwego rozwoju zagospodarowania turystycznego i rekreacyjnego, warunkują
rozwój gospodarki rolnej oraz umożliwiają poprawę jakości życia mieszkańców. Zasoby wodne w bardzo dużym stopniu
decydują o konkurencyjności regionu, gwarantują ciągłość procesów przyrodniczych, decydują o walorach
ekologicznych regionu i różnorodności biologicznej. Efektywne gospodarowanie zasobami wodnymi, ich ochrona,
poprawa jakości i retencjonowanie powinno służyć zachowaniu walorów przyrodniczych gminy, a tym samym stworzyć
nowe warunki do użytkowania rekreacyjnego i rolniczego predysponowanych do tego celu terenów.
Obszar gminy wchodzi w skład zlewni bezpośrednich rzeki Wisły i rzeki Brdy oraz Strugi Bożenkowskiej (Kotomierzycy),
które są wykorzystywane pod względem turystycznym przez mieszkańców gminy.
3.3 Przyroda i krajobraz gminy Osielsko
Teren gminy Osielsko znajduje się w części Zespołu Parków Krajobrazowych Chełmińskiego i Nadwiślańskiego
zwanej Nadwiślańskim Parkiem Krajobrazowym. Zespół Parków utworzony na podstawie Zarządzenia Nr 144/03
Wojewody Kujawsko - Pomorskiego obejmuje środkowy fragment Doliny Dolnej Wisły od Ostromecka po Kozielec
w gminie Nowe i zajmuje powierzchnię 55642,5 ha. Położony jest na terenie 16 gmin w tym gminy Osielsko. Ochroną
został objęty naturalny krajobraz doliny Wisły ze względu na zachowane naturalne ekosystemy z przylegającymi
do brzegów rzeki łąkami, starorzeczami, lasami łęgowymi oraz stromymi, aktywnymi geologicznie zboczami, dolinkami
erozyjnymi, wąwozami porośniętymi grądami zboczowymi, roślinnością kserotermiczną i zbiorowiskami zaroślowymi.
Dno doliny zajmują w większości żyzne pola uprawne, które powstały na terenach zalewowych. Na terenie parku
stwierdzono ponad tysiąc gatunków roślin. Wśród nich około 50 gatunków znajduje się pod ochroną całkowitą: rośliny
kserotermiczne (ostnica włosowata i ostnica Jana, miłek wiosenny, wężymord stepowy), lilia złotogłów, listera jajowata,
śnieżynka przebiśnieg i len austriacki. Z gatunków fauny wspomnieć należy o minogu rzecznym i strumieniowym,
rybitwie, zimorodku, perkozie rdzawym i krwawodziobie. Na szczególną uwagę zasługuje tutaj „Parów Jarużyński”,
stanowiący przykład procesów geomorfologicznych i tworzenia się form rzeźby terenu z licznymi źródliskami i wysiękami
wodnymi zasilającymi meandrujący ciek wodny, płynący dnem parowu do Wisły. Ze skarpy nadwiślańskiej we wsi
Jarużyn, dzięki różnicy poziomów wynoszącej ok. 60 metrów, podziwiać można piękną panoramę Wisły.
Zakład Sozotechniki Sp. z o. o.
Plik : 317512702
Aktualizacja programu ochrony środowiska i planu gospodarki odpadami
na lata 2008 - 2011 z perspektywą na lata 2012 - 2015 dla gminy Osielsko
13
Od południa gmina graniczy z otuliną zieleni bydgoskiego Leśnego Parku Kultury i Wypoczynku. Jest to strefa
wypoczynku i rekreacji oraz część Obszaru Chronionego Krajobrazu Północnego Pasa Rekreacyjnego Miasta
Bydgoszczy.
Zachodnią granicę gminy stanowi rzeka Brda. Te niezwykle malownicze tereny należą do mezoregionu Doliny Brdy oraz
do Obszaru Chronionego Krajobrazu Zalewu Koronowskiego. Obszar Chronionego Krajobrazu Zalewu
Koronowskiego obejmuje wyróżniające się krajobrazowo tereny o ważnych typach ekosystemów. Zagospodarowanie
tych terenów, które uwzględnia się w planach zagospodarowania przestrzennego, powinno zapewnić stan względnej
równowagi ekologicznej systemów przyrodniczych. Obszar ten został utworzony Rozporządzeniem nr 9 Wojewody
Bydgoskiego z dnia 14 czerwca 1991 roku w sprawie utworzenia 22 obszarów krajobrazu chronionego w województwie
bydgoskim. Należy do największych jednostek chronionych na obszarze województwa bydgoskiego. Charakteryzuje się
wybitnymi walorami przyrodniczymi i turystycznymi. Jest położony na obszarze Doliny Brdy, do której od wschodu
przylega Równina Świecka, od zachodu natomiast Pojezierze Krajeńskie. Malowniczość przyrodniczo - krajobrazowa
tego obszaru wynika z występowania na jego powierzchni doliny rzeki Brdy, Zalewu Koronowskiego, znacznej ilości
jezior, lasów oraz urozmaiconego ukształtowania hipsometrycznego powierzchni.
Na ogólną powierzchnię jednostki wynoszącą 287,87 km2 przypada:
- 221,55 km2 lasów,
- 14,53 km2 wód,
- 51,79 km2 terenów rolnych i osadniczych, w tym miasto Koronowo,
z tego blisko 200 km2 lasów, prawie całość wód, terenów rolnych oraz miasto Koronowo objęte są Obszarem
Chronionym.
Północne tereny gminy położone w sołectwach Bożenkowa i Żołędowa zaliczane są do najbardziej zalesionych. Ten
pięknie położony obszar stanowi przedsionek Borów Tucholskich.
Użytki ekologiczne
Użytki ekologiczne spełniają dwie ważne funkcje w krajobrazie: biocenotyczną i fizjocenotyczną. Stanowią ostoję wielu
roślin naczyniowych, w tym chronionych i zagrożonych, np. storczyków i rosiczki. Są miejscem bytowania i żerowania dla
zwierząt. Wiele z użytków cechuje wysoka wartość krajobrazowa, wpływają też bardzo wyraźnie na zwiększenie
bioróżnorodności.
W rejestrze Starosty Bydgoskiego znajdują się 23 użytki ekologiczne, które stanowią z reguły tereny bagienne oraz
łąki i pastwiska oraz źródliska.
Lp.
Miejscowość i/lub Leśnictwo
1
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
2
Bożenkowo/Nowy Mostek
Bożenkowo/Zdroje
Czarnówko/Jastrzębie
Czarnówko/Jastrzębie
Czarnówko/Jastrzębie
Jarużyn/Jastrzębie
Jarużyn/Jastrzębie
Nekla/Strzelce
Niemcz/Strzelce
Nowy Mostek/Nowy Mostek
Zakład Sozotechniki Sp. z o. o.
Tabela nr 3.3-1. Użytki ekologiczne na terenie gminy Osielsko.
Powierzchnia
Obręb ewidencyjny
3
Bożenkowo
Bożenkowo
Osielsko
Osielsko
Osielsko
Jarużyn
Jarużyn
Żołędowo
Maksymilianowo
Żołędowo
(ha)
Opis obiektu
4
5,33
5,42
0,37
0,79
0,63
0,70
0,11
1,41
1,11
0,57
Plik : 317512702
5
bagno
bagno
bagno
bagno
bagno
bagno
bagno
bagno
bagno
torfowisko
Aktualizacja programu ochrony środowiska i planu gospodarki odpadami
na lata 2008 - 2011 z perspektywą na lata 2012 - 2015 dla gminy Osielsko
Lp.
Miejscowość i/lub Leśnictwo
1
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
Tabela nr 3.3-1. Użytki ekologiczne na terenie gminy Osielsko.
Powierzchnia
Obręb ewidencyjny
2
3
Osielsko/Jastrzębie
Osielsko/Jastrzębie
Stary Jasiniec/Nowy Mostek
Stary Jasiniec/Nowy Mostek
Strzelce Leśne/Nowy Mostek
Żołędowo/Strzelce
Żołędowo/Strzelce
Tryszczyn/Zdroje
Maksymilianowo/Zdroje
Tryszczyn/Zdroje
Jagodowo/Zdroje
Bożenkowo /Ługowo
Bożenkowo /Ługowo
14
Osielsko
Osielsko
Żołędowo
Żołędowo
Żołędowo
Żołędowo
Żołędowo
Bożenkowo
Bożenkowo
Bożenkowo
Bożenkowo
Bożenkowo
Bożenkowo
(ha)
Opis obiektu
4
0,56
0,39
0,35
0,34
10,23
0,28
0,47
0,35
0,62
0,44
0,66
8,77
2,13
5
bagno
bagno
bagno
torfowisko
łąki i pastwiska
bagno
bagno
pastwisko
pastwiska i łąki
bagno
pastwiska i łąki
bagno zadrzewione
bagno zadrzewione
Powyższe użytki znalazły się w wykazie stanowiącym załącznik Nr 1 do rozporządzenia nr 1/2004 Wojewody Kujawsko Pomorskiego z dnia 19 stycznia 2004 roku w sprawie uznania za użytki ekologiczne (Dz. Urz. Woj. Kuj. - Pom. Nr 8 poz.
76).
Uchwałą Nr I/12/2000 Rady Gminy w Osielsku z dnia 17 marca 2000 roku uznano za użytek ekologiczny teren,
obejmujący kępy drzew i krzewów oraz płaty nieużytkowanej roślinności wraz ze źródliskami, zwany „Uroczysko
Prodnia”. Wyżej wymieniony użytek ekologiczny usytuowany jest na skarpie Doliny Wisły tworząc ciąg ekologiczny
pomiędzy skrajem wysoczyzny a drogą wojewódzką na gruntach RSP „Promień” w miejscowości Jarużyn.
Pomniki przyrody
Na terenie gminy Osielsko znajduje się obecnie 31 pomników przyrody. Są to drzewa lub ich skupiska oraz jedno
źródlisko.
Tabela nr 3.3-2. Pomniki przyrody w gminie Osielsko.
L.p.
1
2
3
4
5
6
7
Zakład Sozotechniki Sp. z o. o.
Miejscowość
Bożenkowo
Czarnówczyn
Jarużyn
Maksymilianowo
Niemcz
Osielsko
Żołędowo
Razem
Liczba pomników przyrody
2
5
5
1
3
5
10
31
Plik : 317512702
Aktualizacja programu ochrony środowiska i planu gospodarki odpadami
na lata 2008 - 2011 z perspektywą na lata 2012 - 2015 dla gminy Osielsko
15
Tabela nr 3.3-3 Wykaz pomników przyrody na terenie gminy Osielsko.
Lp.
Sołectwo
1.
Miejscowość i lokalizacja
Nazwa pomnika i opis
Bożenkowo, ul. Rekreacyjna 9.
Bożenkowo
2.
Bożenkowo, oddział 144 Nadleśnictwa
Żołędowo.
3.
Jarużyn, ul. Prodnia, przy blokach
Rolniczej Spółdzielni Mieszkaniowej.
4.
Jarużyn, przy kapliczce przy skrzyżowaniu
ulic Starowiejskiej i Krakowskiej.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
Jarużyn
Jarużyn, ul. Sołecka.
Jarużyn, rośnie w oddziale 313
Nadleśnictwa Żołędowo.
Jarużyn, położone w oddziale 313
Nadleśnictwa Żołędowo.
Maksymilianowo, w pasie drogowym przy
Maksymilianowo skrzyżowaniu
ul.
Szkolnej
z ul. Koronowską.
Niemcz, przy sklepie na posesji przy
ul. Bydgoskiej.
Niemcz, rośnie na posesji przy
Niemcz
ul. Sienkiewicza 9.
Niemcz, w pasie drogowym przy
ul. Bydgoskiej 56.
12.
Osielsko, na posesji przy ul. Kolonijnej 8.
13.
Osielsko, na skrzyżowaniu ulic Kwiatowej
i Centralnej w pobliżu kościoła.
14.
Osielsko, na posesji przy ul. Centralnej 12.
15.
Osielsko, na posesji przy ul. Centralnej 33.
16.
Osielsko
Osielsko, na posesji przy ul. Chabrowej
19.
17.
Czarnówczyn, przy ul. Leśnej.
18.
Czarnówczyn, przy ul. Leśnej.
19.
Czarnówczyn, przy ul. Leśnej 19
Zakład Sozotechniki Sp. z o. o.
Dąb szypułkowy o obwodzie
w pierśnicy 325 cm.
Trzy
sosny
zwyczajne
o obwodach w pierśnicy 310,
265 i 260 cm.
Jesion wyniosły o obwodzie
w pierśnicy 318 cm.
Sześć lip drobnolistnych
o obwodach w pierśnicy 340,
252, 240, 218, 215 i 200 cm.
Dąb szypułkowy o obwodzie
w pierśnicy 415 cm.
Dąb szypułkowy o obwodzie
w pierśnicy 364 cm.
Źródlisko „Oczy Jarużyna”.
Kasztanowiec
zwyczajny
o obwodzie w pierśnicy 360
cm.
Dąb szypułkowy o obwodzie
w pierśnicy 380 cm.
Dąb szypułkowy o obwodzie
w pierśnicy 300 cm.
Jesion wyniosły o obwodzie
w pierśnicy 335 cm.
Dąb szypułkowy o obwodzie
w pierśnicy 345 cm.
Wiąz szypułkowy o obwodzie
w pierśnicy 333 cm.
Lipa drobnolistna o obwodzie
w pierśnicy 280 cm.
Dwa
dęby
szypułkowe
o obwodach w pierśnicy 420
i 300 cm.
Dwa
grochodrzewy
o obwodach w pierśnicy 286
i 276 cm.
Trzy
dęby
szypułkowe
o obwodach w pierśnicy 380,
315 i 310 cm.
Dąb szypułkowy o obwodzie
w pierśnicy 350 cm.
Kasztanowiec
zwyczajny
o obwodzie w pierśnicy 297
cm.
Plik : 317512702
Nr rejestru
wojewódzkie
go
494
516
1093
496
1383
1384
1385
515
495
503
504
505
506
508
509
510
498
499
500
Aktualizacja programu ochrony środowiska i planu gospodarki odpadami
na lata 2008 - 2011 z perspektywą na lata 2012 - 2015 dla gminy Osielsko
16
Tabela nr 3.3-3 Wykaz pomników przyrody na terenie gminy Osielsko.
Lp.
Sołectwo
Miejscowość i lokalizacja
Nazwa pomnika i opis
20.
Czarnówczyn, przy ul. Na Skarpie 3.
21.
Czarnówczyn, przy ul. Leśnej 1.
22.
Żołędowo, przy ul. Bydgoskiej
cmentarzu przy kościele.
23.
Żołędowo, na posesji przy ul. Leśników 4.
Żołędowo, przy Domu Dobrego Pasterza
dla Samotnych Matek przy
ul. Jastrzębiej 27.
Żołędowo,
w
pasie
drogowym
ul. Bydgoskiej w pobliżu kościoła.
24.
25.
Żołędowo, przy siedzibie Nadleśnictwa
Żołędowo od strony ul. Parkowej.
26.
27.
28.
na
Żołędowo
Żołędowo, przy siedzibie Nadleśnictwa
Żołędowo od strony ul. Leśników.
Żołędowo, w parku przy siedzibie
Nadleśnictwa Żołędowo od strony
ul. Parkowej.
29.
Żołędowo, rosną w
Nadleśnictwa Różanna.
oddziale
168
30.
Żołędowo, rosną w
Nadleśnictwa Różanna.
oddziale
168
Dąb szypułkowy o obwodzie
w pierśnicy 265 cm.
Dąb szypułkowy o obwodzie
w pierśnicy 262 cm.
Dwa
dęby
szypułkowe
o obwodach w pierśnicy 440
i 300 cm.
Dąb szypułkowy o obwodzie
w pierśnicy 345 cm.
Dwa
dęby
szypułkowe
o obwodach w pierśnicy 485
i 445 cm.
Lipa drobnolistna o obwodzie
w pierśnicy 350 cm.
Dąb szypułkowy o obwodzie
w pierśnicy 420 cm i trzy lipy
drobnolistne o obwodach
w pierśnicy 310, 300 i 290 cm.
Dąb szypułkowy o obwodzie
w pierśnicy 345 cm.
Dwa
dęby
szypułkowe
o obwodach w pierśnicy 330
i 315 cm.
Dwadzieścia
dwa
dęby
szypułkowe o obwodach
w pierśnicy od 270 do 220 cm
i pięć sosen zwyczajnych
o obwodach w pierśnicy od 300
do 200 cm.
Dwadzieścia
dwa
dęby
szypułkowe o obwodach
w pierśnicy od 300 do 230 cm
i piętnaście
sosen
zwyczajnych o obwodach
w pierśnicy od 270 do 165 cm.
Nr rejestru
wojewódzkie
go
501
502
512
513
511
514
517
518
519
520
237
521
Lasy
Podstawowym gatunkiem lasotwórczym jest sosna pospolita, która zajmuje około 90% ogólnej powierzchni leśnej,
następnie dąb – około 5%, brzoza około 1%, resztę uzupełniają olchy, modrzewie, świerki, buki, klony i inne gatunki.
W podszytach występują przede wszystkim: jałowce pospolite, kruszyny pospolite, jarzęby, leszczyny, trzmieliny i inne.
Dość bogata flora i fauna czyni te tereny atrakcyjnymi pod względem turystycznym, jak i edukacyjnym.
Lasy na terenie gminy Osielsko administrowane są przez Nadleśnictwa: Żołędowo i Różanna, podległe Regionalnej
Dyrekcji Lasów Państwowych w Toruniu.
Zakład Sozotechniki Sp. z o. o.
Plik : 317512702
Aktualizacja programu ochrony środowiska i planu gospodarki odpadami
na lata 2008 - 2011 z perspektywą na lata 2012 - 2015 dla gminy Osielsko
17
Natura 2000
Poniżej przedstawiono położenie gminy względem najbliższych obszarów Natura 2000.
Rys. nr 3.3-1. Położenie gminy Osielsko względem obszarów Natura 2000
(źródło: http://natura2000.mos.gov.pl/natura2000/pl/)
Na terenie gminy Osielsko znajduje się obszar specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 położony na terenie Doliny
Dolnej Wisły. Całkowita powierzchnia tego obszaru wynosi 33 559,04 ha, w tym 44,2 ha na terenie gminy Osielsko.
Obszar obejmuje ochroną odcinek doliny Wisły w jej dolnym biegu, która stanowi ostoje dla ptaków lęgowych oraz
migrujących (w tym gatunków chronionych i zagrożonych wyginięciem). Na terenie gminy Osielsko zlokalizowany jest
fragment obszaru NATURA 2000 pn. Solecka Dolina Wisły PLH040003.
Zabytki
Zarejestrowane zabytki na terenie gminy Osielsko:
- Kościół Parafialny p. w. Podwyższenia św. Krzyża w Żołędowie,
- zespół Kościoła Parafialnego p. w. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Osielsku,
- założenie dworsko - parkowe w Żołędowie.
3.4 Warunki klimatyczne i jakość powietrza atmosferycznego
Gmina Osielsko leży w strefie klimatu umiarkowanego ciepłego, przejściowego od klimatu oceanicznego Europy
Zachodniej do kontynentalnego Europy Wschodniej i Azji. Znajduje się w zasięgu mas atmosferycznych o różnorodnej
genezie powstania i charakterze: morskich i kontynentalnych, polarnych, podzwrotnikowych i arktycznych, czemu
sprzyja m.in. ukształtowanie powierzchni. Stąd wynika duża dynamika zmienności typów pogody, zarówno w cyklu
rocznym, jak i wieloletnim. Znaczne zróżnicowanie przestrzenne wykazują opady atmosferyczne.
Na obszarze gminy przeważają wiatry z kierunków: zachodniego i południowo - zachodniego (ponad 40% częstości).
Znaczny jest udział (ponad 10%) wiatrów wschodnich, przypadających głównie na miesiące zimowe. Najrzadziej
występują wiatry z kierunków: południowego, północnego i północno - wschodniego. Największe prędkości występują
w okresie zimowym, najmniejsze w sierpniu i wrześniu, przy czym maksymalne prędkości przypadają na ogół
na przeważające kierunki zachodnie i południowo-zachodnie.
Zakład Sozotechniki Sp. z o. o.
Plik : 317512702
Aktualizacja programu ochrony środowiska i planu gospodarki odpadami
na lata 2008 - 2011 z perspektywą na lata 2012 - 2015 dla gminy Osielsko
18
Źródłami zanieczyszczeń powietrza są:
- źródła energetyczne i przemysłowe,
- niska emisja,
- komunikacyjne źródła zanieczyszczeń,
- emisja niezorganizowana,
- emisja transgraniczna.
Zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego na terenie gminy Osielsko wyznaczają źródła emisji niezorganizowanej,
emisji komunikacyjnej oraz „emisji niskiej” z indywidualnych palenisk domowych.
Niska emisja
Zanieczyszczenie powietrza wynika głównie z tzw. emisji niskiej i jest generalnie związana ze strukturą zużycia paliw
do celów grzewczych. Spaliny pochodzące ze źródeł niskiej emisji są coraz poważniejszym problemem ekologicznym,
ekonomicznym i społecznym. Największy odsetek całkowitego zużycia paliw w gminie stanowi przede wszystkim węgiel
kamienny i koks, przy czym część mieszkańców ze względów ekonomicznych korzysta z niskiej jakości asortymentów
węgla, o dużej zawartości siarki i popiołu, w tym miałów węglowych. Z tego też względu, szczególnie w okresie
zimowym, odczuwalna jest obecność dymu, unoszącego się z kominów domowych palenisk. Dodatkowym czynnikiem
potęgującym jest to, że wprowadzanie zanieczyszczeń następuje z kominów o niewielkiej wysokości. Z niskich źródeł
emitowane są substancje alergizujące, toksyczne i kancerogenne m. in. tlenki węgla, siarki, azotu, związki chloru, fluoru,
metali ciężkich oraz pyły i WWA.
Rozwiązaniem tego problemu mogą być następujące działania:
a) pomoc mieszkańcom w zmianie sposobu ogrzewania, wykorzystującego bardziej ekologiczne źródła
energetyczne, w tym alternatywne. Czynnikiem hamującym proces przechodzenia głównie indywidualnych
odbiorców z ogrzewania paliwem stałym na inne proekologiczne jest koszt paliwa;
b) budowa kotłowni centralnego ogrzewania i ciepłej wody użytkowej z wykorzystaniem gazu jako medium
grzewczego i objęcie tym sposobem ogrzewania jak największą liczbę lokali mieszkalnych;
c) mniejsze skupiska budynków mieszkalnych mogłyby korzystać wspólnie z pojedynczych, niewielkich
elektrociepłowni, wykorzystujących przede wszystkim energię odnawialną, taką jak siła wiatru
lub promieniowanie słoneczne.
Komunikacyjne źródła zanieczyszczeń
Przebiegają tutaj linie kolejowe do Gdańska i Gdyni, droga krajowa nr 5 Bydgoszcz – Gdańsk, a drogi wojewódzkie
nr 244 i 256, drogi powiatowe nr 1504C, 1507C, 1508C, 1509C, 1525C i 1526C.
Przyczyną nadmiernej emisji zanieczyszczeń ze środków transportu jest zły stan techniczny pojazdów, nieodpowiednia
eksploatacja, przestoje w ruchu spowodowane złą organizacją ruchu lub małą przepustowością dróg. Duże
zanieczyszczenie powietrza występuje na skrzyżowaniach głównych ulic, przy trasach komunikacyjnych o dużym
natężeniu ruchu biegnących przez obszary o zwartej zabudowie. Na poziom emisji spalin, a w konsekwencji na stan
powietrza atmosferycznego, wpływa dostępność do publicznych środków transportu oraz natężenie transportu
indywidualnego. Aktualnie obserwuje się ogólną tendencję obniżania się standardów zbiorowego transportu
pasażerskiego i dynamiczny wzrost transportu indywidualnego ze wszystkimi negatywnymi skutkami tego stanu.
Emisja niezorganizowana
Do emisji niezorganizowanej zalicza się emisję zanieczyszczeń wprowadzanych do powietrza z obiektów
powierzchniowych takich jak wysypiska, oczyszczalnie ścieków, jak również emisję zanieczyszczeń wprowadzanych
do powietrza bez pośrednictwa przeznaczonych do tego celu środków technicznych np. spawanie, czy lakierowanie
wykonywane poza obrębem warsztatu, czy spalanie na powierzchni ziemi, jak wypalanie traw itp.
Składowisko odpadów
W gminie Osielsko funkcjonuje gminne składowisko odpadów komunalnych innych niż niebezpieczne i obojętne
w Żołędowie. Eksploatacja składowiska została rozpoczęta w 1997 roku, natomiast w 2002 roku został oddany
do eksploatacji II etap składowiska.
Składowisko odpadów obejmuje takie obiekty, jak:
Zakład Sozotechniki Sp. z o. o.
Plik : 317512702
Aktualizacja programu ochrony środowiska i planu gospodarki odpadami
na lata 2008 - 2011 z perspektywą na lata 2012 - 2015 dla gminy Osielsko
19
-
niecka wysypiska- I i II etap, wyposażona w elementy ochrony środowiska gruntowo – wodnego w postaci
uszczelnienia dna i skarp oraz drenażu systematycznego, ujmującego odcieki powstające w deponowanych
odpadach i odprowadzającego je poza teren składowiska, do oczyszczalni,
- oczyszczalnia odcieków z wysypiska z systemem recylkulowania oczyszczonych ścieków na wyznaczone sektory
składowiska,
- zaplecze socjalne,
- drogi wewnętrzne,
- infrastruktura,
- przyłącze wodociągowe do zaplecza socjalnego,
- sieci energetyczne zasilające NN,
- oświetlenie terenu,
- boksy na wyselekcjonowane odpady,
- ogrodzenie terenu.
Składowisko jest eksploatowane przez Gminny Zakład Komunalny w Żołędowie. Na terenie gminy Osielsko nie ma
komunalnych instalacji do odzysku odpadów.
Rolnictwo
Na terenie gminy z rolnictwa utrzymuje się niewielka część mieszkańców. Można wyróżnić tu następujące źródła
zanieczyszczeń powietrza pochodzących z tej części gospodarki:
zapylenie wynikające z:
- wykonywania zabiegów agrotechnicznych przy niskiej wilgotności gleby,
- nieodpowiedniego zabezpieczania nawozów stałych przy ich transporcie,
- rozsiewania nawozów pylistych przy wietrznej pogodzie i stosunkowo małej wilgotności powietrza,
- koszenia traw i wypasu bydła przy niskiej wilgotności gleb,
- szybkiego pozbywania się pokrywy roślinnej z powierzchni gleby;
zadymienie, którego przyczyną jest:
- spalanie odpadów, które przy spalaniu wytwarzają substancje toksyczne,
- spalanie odpadów, które mogą być wykorzystane do kompostowania,
- wypalanie traw.
Ocena stanu jakości powietrza
Jednym z elementów mających istotny wpływ na stan jakości powietrza są warunki klimatyczne obszaru,
w szczególności kierunek i prędkość wiatru. Średnia roczna temperatura powietrza dla gminy wynosi 7,5°C. Na terenie
gminy Osielsko przeważają wiatry zachodnie. Kierunek i prędkość wiatru decydują o napływie zanieczyszczeń
z zewnątrz, natomiast cisze niekorzystnie wpływają na przewietrzanie terenu i powodują lokalne wzrosty koncentracji
zanieczyszczeń.
Rzeczywisty stan zanieczyszczenia atmosfery określany jest na podstawie prowadzonych badań stężeń substancji
w powietrzu atmosferycznym. Badania te prowadzone są na stacjach monitoringu jakości powietrza nadzorowanych
przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Bydgoszczy, Wojewódzką Stację Sanitarno - Epidemiologiczną
oraz w stacjach zakładowych.
Na terenie Osielska nie prowadzi się pomiarów zanieczyszczeń atmosferycznych. Najbliższe stacje pomiarowe znajdują
się na terenie Bydgoszczy. W 2007 roku na terenie miasta Bydgoszcz, w punkcie pomiaru w Centrum Onkologii
w Bydgoszczy, WIOŚ prowadził monitoring stanu zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego. Pomiary średnich
stężeń zanieczyszczeń z całego okresu badań na tej stacji mobilnej w 2007 roku mieściły się w normach. Jedynie
poziom zanieczyszczenia benzo(α)pirenem w tym punkcie budził zastrzeżenia i pod względem stężenia tego
zanieczyszczenia w powietrzu atmosferycznym aglomeracja bydgoska i powiat bydgoski zakwalifikowane zostały
do stref objętych programem ochrony powietrza. W ciągu ostatnich trzech lat wyraźnie obserwuje się spadek stężeń
normowanych zanieczyszczeń.
Gmina Osielsko usytuowana jest w najbliższej okolicy Bydgoszczy. Na terenie gminy Osielsko duży udział procentowy
powierzchni przypada gruntom leśnym. Brak jest uciążliwych dla środowiska zakładów przemysłowych, jednak
Zakład Sozotechniki Sp. z o. o.
Plik : 317512702
Aktualizacja programu ochrony środowiska i planu gospodarki odpadami
na lata 2008 - 2011 z perspektywą na lata 2012 - 2015 dla gminy Osielsko
20
zanieczyszczenia komunikacyjne spowodowane ruchem samochodowym, głównie na Szosie Gdańskiej, mają dość duże
znaczenie.
3.5 Hałas
Teren gminy Osielsko nie jest objęty systematycznymi badaniami klimatu akustycznego środowiska. Obowiązek
przeprowadzenia takich badań i sporządzania odpowiednich map zagrożenia obejmuje aglomeracje powyżej 100 tys.
mieszkańców i tereny położone w zasięgu podstawowych źródeł hałasu: komunikacyjnych, przemysłowych
i komunalnych. Ochrona przed hałasem polega na zapewnieniu jak najlepszego stanu akustycznego środowiska,
w szczególności przez utrzymanie poziomu hałasu poniżej dopuszczalnego lub, co najmniej na tym poziomie oraz
zmniejszenie poziomu hałasu, co najmniej do dopuszczalnego, gdy nie jest on dotrzymany.
Na terenie gminy Osielsko hałas związany jest z ruchem na drogach i funkcjonowaniem podmiotów gospodarczych.
Na terenie gminy nie funkcjonują duże zakłady przemysłowe, jednak źródłem hałasu mogą być nieduże, ale liczne
zakłady usługowe. Źródłem hałasu jest także trasa kolejowa do Gdańska i Gdyni, jak również droga krajowa
nr 5 Bydgoszcz - Gdańsk, która przecina centralną część gminy.
Hałas drogowy
Wyniki prowadzonych przez Inspekcję Ochrony Środowiska pomiarów hałasu w ramach tzw. monitoringu szczególnych
uciążliwości akustycznych wzdłuż dróg krajowych wykazały, że we wszystkich punktach pomiarowych przekroczony
został dopuszczalny poziom dźwięku dla poszczególnych typów terenu. Zagrożenie środowiska hałasem drogowym
znacznie wzrasta, co spowodowane jest przede wszystkim wzrostem liczby pojazdów, a w nim udziału pojazdów
ciężkich.
Działania służące jego zmniejszeniu sprowadzają się do utrzymania dróg w należytym stanie, a przede wszystkim
do modernizacji drogi krajowej numer 5.
Hałas kolejowy
Przez teren gminy Osielsko przebiega trasa kolejowa Bydgoszcz - Gdańsk, która może być źródłem hałasu kolejowego.
Hałas przemysłowy
Zagrożenie hałasem przemysłowym dotyczy głównie terenów zabudowy mieszkaniowej w miastach. W takich miejscach
na hałas przekraczający dopuszczalne normy może być narażona znaczna liczba mieszkańców. Szczególnie dokuczliwe
są przekroczenia dopuszczalnych poziomów hałasu w porze nocnej. Jednak hałas przemysłowy w odróżnieniu
od hałasu komunikacyjnego ma charakter lokalny, ograniczony do bezpośredniego sąsiedztwa z danym zakładem.
W gminie Osielsko nie ma źródeł hałasu przemysłowego, będących uciążliwością akustyczną dla mieszkańców. Problem
mogą stanowić jedynie drobne podmioty gospodarcze, które są zlokalizowane na osiedlach domów jednorodzinnych.
3.6 Pola elektromagnetyczne
W środowisku istnieją pola elektromagnetyczne naturalne, których występowanie nie jest związane z działalnością
człowieka oraz pola będące efektem tej działalności. Do naturalnych źródeł pola elektromagnetycznego należy pole
magnetyczne Ziemi i pola związane ze zjawiskami zachodzącymi w atmosferze Ziemi. Głównymi rodzajami źródeł
sztucznych pól elektromagnetycznych występujących w środowisku są linie elektromagnetyczne, obiekty
radiokomunikacyjne, w tym stacje nadawcze radiowe i telewizyjne, stacje bazowe telefonii komórkowych, urządzenia
powszechnego użytku, takie jak kuchenki mikrofalowe, telefony bezprzewodowe, komputery, odbiorniki telewizyjne
i inne.
Źródłami promieniowania elekromagnetycznego niejonizującego w gminie są przecinające jej teren linie
energetyczne średniego i wysokiego napięcia oraz stacje bazowe telefonii komórkowej w Żołędowie, Osielsku
i Bożenkowie.
Zakład Sozotechniki Sp. z o. o.
Plik : 317512702
Aktualizacja programu ochrony środowiska i planu gospodarki odpadami
na lata 2008 - 2011 z perspektywą na lata 2012 - 2015 dla gminy Osielsko
21
Występujące na terenie gminy stacje bazowe telefonii komórkowej, z uwagi na wysokość masztu, na którym
zainstalowane zostały anteny (ponad 40 m) oraz niską ich moc (20 W) spełniają wymagania techniczne i nie są
uciążliwe dla środowiska i ludności. Ustalono, że ewentualny obszar niekorzystnego oddziaływania tych urządzeń
występuje w promieniu 25 m wokół nich i tylko na wysokości samych anten.
Jak wynika z dotychczasowych badań Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego, na terenie gminy Osielsko
nie ma obszarów ograniczonego przebywania ludzi wokół obiektów będących źródłami pól elektromagnetycznych.
Obecnie brak jest istotnych zagrożeń związanych z polem elektromagnetycznym.
3.7 Ziemia, gleba i zasoby kopalin
W związku z intensywnym rozwojem urbanistycznym sukcesywnie maleje powierzchnia użytków rolnych. Słabe
bonitacyjnie gleby o niskiej użyteczności rolniczej są w polityce przestrzennej gminy przeznaczane na funkcje
pozarolnicze. W realizowanych miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego znaczne powierzchnie
przeznaczono pod budownictwo mieszkaniowe, z funkcją mieszaną: mieszkaniowo - usługową oraz usługowo handlowe i przemysłowe, o znaczeniu ponadlokalnym. Przy lokalizacji poszczególnych funkcji zagospodarowania
uwzględniono różnorakie uwarunkowania, tak aby nie zakłócać środowiska przyrodniczego.
Przekształcenia mechaniczne gleb powodowane są przez zabudowę terenu, utwardzenie i ubicie podłoża, zdjęcie
pokrywy glebowej lub jej wymieszanie z elementami obcymi (gruzem budowlanym) oraz w wyniku formowania wykopów,
nasypów i wyrównań.
Erozja gleby – wodna i wietrzna, jest procesem niszczącym jej powierzchnię. Na terenach nizinnych erozja jest
uwarunkowana m. in. poprzez nadmierną eksploatację terenów uprawowych, niewłaściwą gospodarkę rolną, wycinanie
lasów, nadmierny wypas i niewłaściwą gospodarkę wodną. Obszary najbardziej narażone na erozję wodną gleb (silną
i intensywną) występują na terenie dolin rzek. Wietrzna erozja gleb eoliczna atakuje każdą odsłoniętą, przesuszoną
powierzchnię gleby, zwłaszcza rozwiniętą na podłożu piaszczystym. Rejonem dużych potencjalnie możliwości rozwoju
erozji wietrznej są wydmowe obszary Kotliny Toruńskiej. Mniejsze możliwości rozwoju erozji eolicznej stwarzają obszary
sandrowe z powodu grubszego materiału piaszczystego i płytszego zalegania wody gruntowej. Większość tych
obszarów pokrywa obecnie szata roślinna, która skutecznie hamuje procesy erozji gleby.
Na jakość gleb zlokalizowanych wzdłuż głównych tras drogowych mają wpływ zanieczyszczenia komunikacyjne (metale
ciężkie i WWA). Jednak na terenie gminy nie jest prowadzony monitoring tego typu zanieczyszczeń.
Istotnym czynnikiem mogącym mieć negatywny wpływ na środowisko gruntowo-wodne jest eksploatacja zasobów
naturalnych, jakimi są kruszywa naturalne. Powstałe wyrobiska, jeżeli nie będą poddane rekultywacji mogą stanowić
potencjalne miejsce powstawania tzw. „dzikich składowisk” odpadów. Bardzo ważne jest, zatem aby ze szczególną
dbałością podchodzić do etapów planowania eksploatacji (przeprowadzanie badań hydro-geologicznych, określenie
właściwego kierunku rekultywacji) i zamykania instalacji (przeprowadzenie rekultywacji, zgodnie z uzyskanymi
stosownymi decyzjami). Dbałość ta wiąże się ściśle z procedurą uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach
zgody na realizację przedsięwzięcia.
Głównym zagrożeniem dla gleb na terenie gminy jest:
- niewłaściwa działalność rolnicza wynikająca ze złego stosowania nawozów i środków ochrony roślin,
- nie stosowanie odpowiednich zabiegów przeciwerozyjnych,
- zanieczyszczenia gleb spowodowane ściekami komunalnymi,
- zanieczyszczenie powierzchni ziemi i gleb w pobliżu ciągów komunikacyjnych,
- składowisko w Żołędowie.
Zakład Sozotechniki Sp. z o. o.
Plik : 317512702
Aktualizacja programu ochrony środowiska i planu gospodarki odpadami
na lata 2008 - 2011 z perspektywą na lata 2012 - 2015 dla gminy Osielsko
22
3.8 Poważne awarie przemysłowe
Poważne awarie obejmują skutki dla środowiska powstałe w wyniku awarii przemysłowych i transportowych z udziałem
niebezpiecznych substancji chemicznych. Zapobieganie poważnym awariom w odniesieniu do przemysłu
wykorzystującego niebezpieczne substancje chemiczne ma ogromne znaczenie ekonomiczne i decyduje o jego
wizerunku i akceptacji w społeczeństwie.
Na terenie gminy Osielsko poważne awarie mogą być związane z:
- transportem drogowym substancji niebezpiecznych,
- magazynowaniem i stosowaniem w instalacjach technologicznych substancji niebezpiecznych,
- magazynowaniem i dystrybucją produktów ropopochodnych,
- niewłaściwym postępowaniem z odpadami zawierającymi substancje niebezpieczne.
Kwalifikację danego zakładu do zakładów o dużym bądź bardzo dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii
przemysłowej przeprowadza się na podstawie Rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 9 kwietnia 2002 roku
w sprawie rodzajów i ilości substancji niebezpiecznych, których znajdowanie się w zakładzie decyduje o zaliczeniu
go do zakładu o zwiększonym ryzyku albo zakładu o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej (Dz. U.
Nr 58, poz. 535 z późn. zm.).
Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Bydgoszczy prowadzi komputerową bazę danych obiektów z grupy
zakładów o zwiększonym ryzyku (ZZR), zakładów o dużym ryzyku (ZDR) oraz obiektów zaliczonych do potencjalnych
sprawców poważnych awarii. Żaden z zakładów leżących na terenie gminy Osielsko nie figuruje na tej liście.
4 Kierunki ochrony środowiska
Założenia wyjściowe do opracowania programu ochrony środowiska opierają się na uwarunkowaniach zewnętrznych
(dokumentach strategicznych: Polityka Ekologiczna Polski, Program ochrony środowiska dla województwa kujawsko pomorskiego, Program ochrony środowiska dla powiatu bydgoskiego) oraz uwarunkowaniach wewnętrznych,
wynikających z zamierzeń rozwojowych gminy, determinujących przyszły kształt rozwoju gospodarczego, społecznego
a także środowiskowo - przestrzennego gminy Osielsko.
Formułowanie celów długookresowych i krótkookresowych opracowano w układzie analogicznym do Wojewódzkiego
i Powiatowego Programu Ochrony Środowiska (dla województwa kujawsko - pomorskiego, dla powiatu bydgoskiego).
Odniesiono się do tych problemów, które dotyczą gminy i są priorytetowe dla realizacji polityki ekologicznej gminy.
4.1 Kierunki działań o charakterze systemowym
4.1.1 Edukacja ekologiczna
Edukacja ekologiczna ukazuje zależności człowieka od przyrody, uczy odpowiedzialności za zmiany dokonywane
w środowisku naturalnym, dlatego powinna stać się nieodłącznym elementem całego procesu edukacyjnego. Zadaniem
jej jest wykształcenie społeczeństwa stosującego zasady zrównoważonego rozwoju. Wdrażanie zagadnień
ekologicznych odbywa się między innymi poprzez dydaktykę, promocję działań na rzecz racjonalnej gospodarki oraz
wyrabianie poczucia odpowiedzialności za środowisko, w którym żyjemy. Ciągły proces edukacyjny ma w konsekwencji
doprowadzić do poprawy stanu środowiska, co będzie miało istotny wpływ na zmianę jakości naszego życia oraz pozwoli
zachować naturalne bogactwo środowiska przyrodniczego przyszłym pokoleniom. Kształtowanie świadomości
ekologicznej powinno dotyczyć zarówno młodego pokolenia, jak i ludzi dorosłych i rozwijać się na różnych
płaszczyznach życia gospodarczego i politycznego regionu.
Zakład Sozotechniki Sp. z o. o.
Plik : 317512702
Aktualizacja programu ochrony środowiska i planu gospodarki odpadami
na lata 2008 - 2011 z perspektywą na lata 2012 - 2015 dla gminy Osielsko
23
4.1.2 Planowanie przestrzenne
Polityka ekologiczna opiera się na konstytucyjnej zasadzie zrównoważonego rozwoju, dlatego jej zalecenia muszą być
uwzględniane we wszystkich dokumentach, których realizacja może mieć wpływ na stan środowiska, w tym
regionalnego programu ochrony środowiska. Mimo wzrostu w ostatnich latach roli planowania przestrzennego, jako
instrumentu ochrony środowiska, istnieje nadal konieczność pełniejszego uwzględniania w procesach planistycznych
zagadnień ochrony środowiska.
Gmina Osielsko posiada Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, którego celem
jest określenie polityki przestrzennej gminy w zakresie dotyczącym gospodarowania przestrzenią, przyjęte Uchwałą
Nr IV/56/97 Rady Gminy Osielsko z dnia 18.09.1997roku.
Studium ma za zadanie:
- Wskazanie obszarów podlegających ochronie na podstawie przepisów ustaw szczególnych,
- Wskazanie obszarów i terenów, dla których przewiduje się lokalizację funkcji ponadlokalnych (w granicach tych
terenów i obszarów wszelkie zamierzenia będą podstawą negocjacji i prowadzenia wspólnej polityki dotyczącej ich
zagospodarowania pomiędzy administracją rządową i lokalną),
- Koordynację własnych zamierzeń w zakresie promocji gminy i działań inwestycyjnych mających za zadanie
aktywizacje gminy i poprawę jakości życia mieszkańców.
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Osielsko przyjęło następujące cele
i kierunki:
- poprawę warunków życia ludności i podniesienie efektywności gospodarki przy zachowaniu zasad ekorozwoju,
- ochronę i racjonalne kształtowanie środowiska przyrodniczego, wiążące się między innymi z pilną potrzebą
realizacji inwestycji z zakresu gospodarki wodno - ściekowej,
- ochronę reliktów dziedzictwa kulturowego, zwłaszcza z zakresu obiektów architektury,
- tworzenie warunków do zintegrowanego zarządzania przestrzenią, w którym działania będą ekologicznie
dopuszczalne, społecznie pożądane i ekonomicznie uzasadnione,
- wykorzystanie warunków zewnętrznych wynikających z położenia gminy w strefie podmiejskiej Bydgoszczy
i warunków wewnętrznych wynikających z jej zasobów naturalnych, istniejącego zainwestowania i aktywności
społecznej, do efektywnego rozwoju gminy,
- tworzenie ładu przestrzennego poprzez przebudowę i budowę układu komunikacyjnego, restrukturyzację
istniejącego zainwestowania oraz realizację nowego zainwestowania, zgodnie z przyjętymi kierunkami
zagospodarowania przestrzennego,
- godzenie interesów publicznych i prywatnych przy realizacji polityki przestrzennej gminy,
- synchronizacja celów lokalnych z ponadlokalnymi.
Studium, poprzez miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego, założyło następujące działania do realizacji:
- budowę systemu oczyszczania i odprowadzenia ścieków poza obszar zagrażający ujęciom wody dla gminy
Osielsko i miasta Bydgoszczy,
- utrzymanie sprawnego systemu melioracji i rozwiązanie systemu odprowadzania wód opadowych z dróg i terenów
zainwestowanych,
- ochronę gruntów rolnych klas I do III i leśnych, polegającą na niedopuszczeniu do realizacji na nich inwestycji nie
związanych z gospodarką rolną i leśną oraz nie dopuszczeniu do ich degradacji, poprzez usuwanie źródeł zagrożeń
oraz odpowiednie zabiegi pielęgnacyjne, na terenach przeznaczonych pod inwestycje z bezwzględnym
przestrzeganiem zasady współudziału terenów biologicznie czynnych,
- ograniczenie emisji zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego przez zakaz stosowania do celów ogrzewczych
paliw zawierających siarkę - przy preferencji ogrzewania gazowego i elektrycznego,
- przebudowę dróg, ograniczającą ich uciążliwość, poprzez prowadzenie głównych tras poza obszarami
zainwestowanymi i chronionymi oraz uwzględnianie osłony z zieleni izolacyjnej, ekranów akustycznych itp.
Na terenie gminy występują Obszary Chronionego Krajobrazu (Obszar Krajobrazu Chronionego Zalewu Koronowskiego,
Obszar Chronionego Krajobrazu Północnego Pasa Rekreacyjnego miasta Bydgoszczy, Zespół Nadwiślańskich Parków
Zakład Sozotechniki Sp. z o. o.
Plik : 317512702
Aktualizacja programu ochrony środowiska i planu gospodarki odpadami
na lata 2008 - 2011 z perspektywą na lata 2012 - 2015 dla gminy Osielsko
24
Krajobrazowych oraz użytki ekologiczne obejmujące głównie bagna, śródleśne torfowiska i zakrzewione łąki), co sprzyja
rozwojowi turystyki i rekreacji w regionie. W związku z powyższym uznaje się za uzasadnione przeznaczanie niektórych
terenów gminy pod zabudowę i inwestycje związane z turystyką i rekreacją. Wszelkie potencjalne inwestycje na terenie
Obszaru Chronionego Krajobrazu powinny być poprzedzone wnikliwą analizą oddziaływania tych inwestycji
na środowisko.
4.1.3 Zarządzanie środowiskowe
Proces zarządzania obejmuje następujące czynności: planowanie, organizowanie, decydowanie, motywowanie
i kontrolowanie. Reforma ustrojowa państwa spowodowała znaczące zmiany w strukturze organizacyjnej ochrony
środowiska. Struktura ta funkcjonuje na 4 poziomach: centralnym, wojewódzkim, powiatowym i gminnym. Struktura
organizacyjna ochrony środowiska nie ma charakteru hierarchicznego. Składają się na nią odrębne i niezależne
od siebie organy rządowe i samorządowe, a dany szczebel administracji realizuje te zadania, których nie można
realizować na szczeblu niższym.
Odzwierciedleniem zarządzania środowiskowego w praktyce może być wdrożenie Systemu Ekozarządzania i Audytu
EMAS oraz rejestracja w prowadzonym przez Ministra Środowiska krajowym rejestrze organizacji zarejestrowanych
w EMAS.
Niezależnie od wdrożenia systemu EMAS istotną rolę we właściwie działających mechanizmach zarządzania
środowiskowego odgrywa monitorowanie kluczowych charakterystyk operacji, które mogą mieć wpływ na środowisko.
Proces zarządzania środowiskiem spoczywa na Władzach lokalnych.
Władze Gminy odpowiadają za następujące zadania z zakresu gospodarki środowiskiem:
- ochronę środowiska – najczęściej poprzez wprowadzanie zakazów i nakazów dotyczących sposobu użytkowania
powierzchni, przestrzeni i zasobów naturalnych oraz poprzez organizacyjno – finansowe stwarzanie podstaw
do budowy komunalnych urządzeń ochrony środowiska,
- zarządzanie środowiskowe gminą,
- promowanie zasad zrównoważonego rozwoju,
- opracowywanie i realizację programów ekorozwoju gminy, jak np. program ochrony środowiska, plan gospodarki
odpadami czy strategia zrównoważonego rozwoju,
- opracowywanie i realizację jednostkowych proekologicznych dokumentów, jak np. dotyczących ograniczenia niskiej
emisji.
Do zadań własnych Gminy z zakresu środowiska należy m.in.:
- ład przestrzenny,
- gospodarka terenami,
- ochrona środowiska,
- dbałość o infrastrukturę techniczną służącą ochronie środowiska (wodociągi, oczyszczalnie ścieków, kanalizacja,
składowiska odpadów),
- zieleń komunalna i zadrzewianie,
- utrzymanie czystości i porządku oraz gospodarka odpadami na terenie gminy,
- tworzenie warunków do selektywnej zbiórki odpadów,
- organizowanie ochrony przed bezdomnymi zwierzętami,
- zatwierdzenie ugody w sprawach zmian stosunków wodnych na gruntach,
- organizowanie ochotniczych drużyn ratowniczych,
- zarządzanie ewakuacją ludności na wypadek zagrożenia np. powodziowego,
- edukacja ekologiczna,
- wprowadzanie form ochrony przyrody,
- ustanawianie parków wiejskich i miejskich,
- opiniowanie rocznych planów łowieckich.
Zakład Sozotechniki Sp. z o. o.
Plik : 317512702
Aktualizacja programu ochrony środowiska i planu gospodarki odpadami
na lata 2008 - 2011 z perspektywą na lata 2012 - 2015 dla gminy Osielsko
25
Do podstawowych instrumentów prawnych odnoszących się do zagadnień ochrony środowiska i prawidłowej gospodarki
odpadami należą: standardy i normy, wyznaczone limity ilościowe i jakościowe, pozwolenia i odpowiedzialność
administracyjna, karna i cywilna.
Władze gminne mogą wykonywać swe zadnia z zakresu gospodarowania środowiskiem dzięki instrumentom
finansowym i prawnym, takim jak:
- wydawanie zezwoleń na usuwanie drzew i krzewów,
- kary pieniężne za samowolne usuwanie drzew i zakrzewień,
- ustanawianie ograniczeń czasu pracy lub korzystania z urządzeń uciążliwych dla środowiska,
- nakazywanie czynności ograniczających uciążliwość dla środowiska,
- określanie warunków i wymagań wobec osób hodujących zwierzęta domowe w zakresie bezpieczeństwa i czystości
w miejscach publicznych,
- nakazywanie wykonania zabezpieczeń wody przed zanieczyszczeniem i zakaz odprowadzania ścieków
bez pozwolenia wodnoprawnego.
Rada Gminy oddziaływuje na środowisko pośrednio, poprzez:
- uchwalanie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego,
- uchwalanie budżetu gminy,
- uchwalanie planów gospodarczych i rozwojowych mikroregionu,
- ustalanie zakresu działań jednostek pomocniczych,
- uchwalanie podatków i opłat lokalnych, w tym np. stawek za usuwanie i unieszkodliwianie odpadów,
- podejmowanie decyzji odnośnie współpracy z innymi jednostkami, jak np. tworzenie związku gmin itp.
Ochrona środowiska niejednokrotnie jest także realizowana przez stowarzyszenia i związki gmin, powołane np. w celu
wspólnej gospodarki odpadami.
4.2 Kierunki ochrony i racjonalnego użytkowania zasobów przyrodniczych
4.2.1 Ochrona przyrody i krajobrazu
Kierunki działań w zakresie ochrony przyrody i krajobrazu obejmują zminimalizowanie zmniejszenia różnorodności
biologicznej na poziomie wewnątrzgatunkowym (genetycznym), gatunkowym i ponadgatunkowym (ekosystemowym
i krajobrazowym). Podstawą wszelkich działań w tym zakresie powinna być kompleksowa inwentaryzacja przyrodnicza,
której wynikiem powinno być obejmowanie ochroną prawną wszystkich terenów i tworów przyrody cennych przyrodniczo
wymagających ochrony.
Do najbardziej istotnych problemów i zagrożeń w zakresie ochrony zasobów przyrodniczych na terenie gminy należy
zaliczyć:
- niska jakość kruszywa naturalnego, która jest dużym ograniczeniem dla możliwości użytkowego wykorzystania
nawet dla celów lokalnego budownictwa i drogownictwa (gmina Osielsko jest stosunkowo słabo wyposażona w bazę
surowcową, ogółem stwierdzono tylko 12 punktów eksploatacji surowców),
- ograniczenia rozwoju przestrzennego wynikające z dużego udziału obszarów leśnych,
- bliskość dużej aglomeracji miejskiej Bydgoszczy powodem znacznego uszkodzenia drzewostanu przez przemysł
i słabej kondycji, głównie sosnowych lasów,
- intensyfikacja rolnictwa,
- rozwój budownictwa mieszkaniowego i ruchu turystycznego.
Głównym celem ochrony zasobów przyrodniczych na terenie gminy jest zachowanie, właściwe wykorzystanie oraz
odnawianie i przywracanie do stanu właściwego jej składników, w szczególności ekosystemów zachowanych w stanie
naturalnym lub zbliżonym do naturalnego.
Zakład Sozotechniki Sp. z o. o.
Plik : 317512702
Aktualizacja programu ochrony środowiska i planu gospodarki odpadami
na lata 2008 - 2011 z perspektywą na lata 2012 - 2015 dla gminy Osielsko
26
Z uwagi na występujące na terenie gminy Obszary Chronionego Krajobrazu należy brać pod szczególną uwagę
możliwość bezpośredniego lub pośredniego oddziaływania na ten obszar potencjalnych inwestycji na terenie gminy.
4.2.2 Ochrona i zrównoważony rozwój lasów
Zgodnie z polityką leśną państwa i krajowym planem zwiększania lesistości uznaje się konieczność zwiększania roli
lasów i leśnictwa w rozwoju regionalnym. Jako bardzo ważne uznaje się kształtowanie wielofunkcyjnego leśnictwa,
w którym obok funkcji gospodarczych wyraźnie eksponowane są funkcje: ekologiczna i społeczna.
Przy wykonywaniu zalesień należy zwrócić szczególną uwagę na dostosowanie składu gatunkowego do możliwości
produkcyjnych siedlisk i wprowadzanie gatunków biocenotycznych. Będzie to miało na celu zwiększenie
bioróżnorodności i naturalnej odporności przyszłych drzewostanów. Zwiększenie lesistości i wprowadzania zadrzewień
przyczynia się w znacznym stopniu do ograniczenia spływu zanieczyszczeń obszarowych. Dlatego jako priorytetowe
należy uznać wprowadzanie zadrzewień przy brzegach rzek i jezior.
Ważnym elementem działań w zakresie gospodarki leśnej i zadrzewień jest edukacja społeczeństwa.
4.2.3 Ochrona powierzchni ziemi i gleb
Rozwój społeczno - gospodarczy w bardzo dużym stopniu odbywa się kosztem tzw. rolniczej przestrzeni produkcyjnej.
Zmiany zagospodarowania przestrzennego wymagają wyłączania z użytkowania rolniczego zasobów glebowych.
Działania ochronne powinny być prowadzone przede wszystkim na obszarach o zaawansowanej degradacji jak również
zapobiegawczo na obszarze całej gminy. W pierwszej kolejności należy ograniczać, poprzez odpowiednie zadania,
źródła przekształcania i degradacji ziemi (i jednocześnie zasobów glebowych), którymi są: rolnictwo, budownictwo,
eksploatacja kopalin, transport samochodowy oraz gospodarka odpadami.
Obszary najbardziej narażone na erozję wodną gleb występują na terenie gminy w strefach krawędziowych doliny Wisły.
Tereny te zagrożone są również osuwiskami. W związku z powyższym ważnym działaniem byłoby opracowanie projektu
stabilizacji zboczy, w oparciu o ocenę ich stabilności oraz ocenę opłacalności przedsięwzięcia (stabilizowania).
Inną ważną sprawą są tereny poeksploatacyjne kopalń kruszyw naturalnych. Pomimo nie wielkiej ilości źródeł kruszyw
naturalnych na terenie gminy istotne jest dbanie o miejsca wyrobisk poeksploatacyjnych, zgodnie z sugestiami
zawartymi w punkcie 3.7 niniejszej dokumentacji.
4.2.4 Ochrona zasobów kopalin
Złoża kopalin stanowią cenne bogactwa naturalne. Zagrożenia dla tych złóż wynikają z takiego gospodarowania
powierzchnią ziemi, w szczególności jej zabudową, które w przyszłości może utrudnić dostęp do rozpoznanych
i zinwentaryzowanych zasobów kopalin. Dodatkowym zagrożeniem jest też nielegalna eksploatacja zasobów surowców
mineralnych. Najistotniejszym kierunkiem działań w zakresie ochrony zasobów kopalin jest ich racjonalne pozyskiwanie
zgodnie z przepisami prawa geologicznego i górniczego oraz wydanymi koncesjami. Nie mniej ważne są też działania
ukierunkowane na rekultywację terenów zdegradowanych w wyniku prac wydobywczych.
Na obszarze gminy brak jest większych złóż kopalin. Występują jedynie lokalne torfowiska niskie i przejściowe,
nie nadające się do eksploatacji, przede wszystkim ze względu na małą miąższość złóż i małą powierzchnię. Naturalne
zapasy torfowej masy organicznej były wykorzystywane od zawsze przez miejscowych rolników dla utrzymania
niedoboru materii organicznej na występujących przyległych glebach lekkich. Wyrobiska wypełniła woda tworząc lokalne
śródpolne oczka wodne. Na przestrzeni rolniczej, w zdecydowanej większości grunt gleb torfowych, przypada
na trwałych użytkach zielonych, stanowiących klasoużytki – łąki, a także nieużytki. Natomiast torfowiska na terenie
kompleksów leśnych Nadleśnictwa Żołędowo uznane w większości zostały za użytki ekologiczne. Na terenie gminy nie
prowadzi się obecnie wydobycia torfu ani innych kopalin pospolitych na skalę gospodarczą.
Zakład Sozotechniki Sp. z o. o.
Plik : 317512702
Aktualizacja programu ochrony środowiska i planu gospodarki odpadami
na lata 2008 - 2011 z perspektywą na lata 2012 - 2015 dla gminy Osielsko
27
4.3 Zrównoważone wykorzystanie surowców, materiałów, wody i energii
4.3.1 Materiałochłonność, wodochłonność, energochłonność i odpadowość
W związku z rozwojem gospodarczym zachwianiu ulega równowaga pomiędzy zaspokojeniem potrzeb przemysłu
energetyki, a dostępnością surowców naturalnych i wody. Duże znaczenie mają aspekty efektywności użytkowania
energii oraz zmniejszenia odpadowości produkcji.
4.3.2 Kształtowanie zasobów wodnych oraz ochrona przed powodzią i skutkami suszy
Jedną z podstawowych zasad gospodarowania wodami jest zachowanie racjonalnego i całościowego traktowania
zasobów wód powierzchniowych i podziemnych, z uwzględnieniem ich ilości i jakości. Podstawowym zadaniem
w ramach ochrony przed powodzią i skutkami suszy jest doskonalenie istniejącego systemu ratowniczego na wypadek
zaistnienia klęsk żywiołowych.
4.3.3 Wykorzystanie energii ze źródeł odnawialnych
Jednym z priorytetów polityki energetycznej jest rozwój energetyki opartej na wykorzystaniu odnawialnych źródeł energii
(OZE). Gmina Osielsko charakteryzuje się korzystnymi warunkami do rozwoju OZE na bazie większości źródeł.
Na terenie gminy funkcjonuje prywatna elektrownia wodna w Bożenkowie na rzece Kotomierzycy.
4.4 Kierunki dalszej poprawy jakości środowiska
4.4.1 Poprawa jakości wód
Podstawowym celem w zakresie gospodarki wodnej jest: zapewnienie obecnym i przyszłym pokoleniom dostępu
do wody dobrej jakości oraz umożliwienie korzystania z niej przez przemysł i rolnictwo, przy jednoczesnej ochronie
środowiska naturalnego. Racjonalna gospodarka zasobami wodnymi polega na takim ich wykorzystaniu,
aby zabezpieczyć bieżące i przyszłe potrzeby w zakresie ich ilości i jakości.
Jakość wód powierzchniowych uzależniona jest od uwarunkowań naturalnych takich jak: warunki hydrograficzne,
klimatyczne, zdolności wód do samooczyszczania się oraz presji antropogenicznych. Obniżenie jakości wód
powierzchniowych spowodowane jest poprzez: spływy powierzchniowe z terenów rolniczych, ścieki komunalne
i przemysłowe odprowadzane do wód powierzchniowych a także dzikie składowiska odpadów. Do zanieczyszczenia wód
powierzchniowych przyczyniają się również ścieki gromadzone w zbiornikach bezodpływowych, a następnie wywożone
na pola, do lasów lub cieków wodnych, zamiast do punktów zlewnych oczyszczalni ścieków.
Zanieczyszczenie wód podziemnych głównie zależy od głębokości ich zalegania, izolacji poziomu wodonośnego
do powierzchni terenu a także lokalizacji potencjalnych źródeł zanieczyszczeń. Najbardziej zagrożone są wody
czwartorzędowego poziomu wodonośnego. Jest to spowodowane dobrymi właściwościami filtracyjnymi skał słabo
izolujących ten poziom wodonośny stwarzając warunki do migracji zanieczyszczeń z powierzchni terenu.
Zagrożeniem dla wód podziemnych w gminie może być rolnictwo. Do podstawowych źródeł tych zanieczyszczeń można
zaliczyć przede wszystkim intensywne stosowanie nawozów i środków ochrony roślin jak również ich niewłaściwe
magazynowanie. Za najbardziej niebezpieczną grupę nawozową z uwagi na dobrą rozpuszczalność w wodzie i łatwość
migracji przyjmuje się grupę nawozów azotowych. Kolejnym typem zagrożeń są pestycydy przeznaczone do niszczenia
owadów (insektycydy), grzybów (fungicydy) i chwastobójczych (herbicydy) a dokładnie ich niewłaściwe magazynowanie
oraz nieumiejętne sporządzenie roztworów. Stopień toksyczności, rozpuszczalność w wodzie oraz trwałość to jedne
z głównych czynników, które decydują o intensywności zagrożenia dla wód podziemnych. Niebezpieczne dla wód
podziemnych może być również źle zabezpieczone składowisko odpadów.
Zakład Sozotechniki Sp. z o. o.
Plik : 317512702
Aktualizacja programu ochrony środowiska i planu gospodarki odpadami
na lata 2008 - 2011 z perspektywą na lata 2012 - 2015 dla gminy Osielsko
28
Zanieczyszczenie wód podziemnych może mieć charakter nieodwracalny, w związku z tym ich ochrona ma charakter
priorytetowy.
Na terenie gminy nie wszystkie miejscowości korzystają z sieci wodno - kanalizacyjnej. Istnieją dwa komunalne ujęcia
wody podziemnej w miejscowościach: Żołędowo i Niemcz oraz buduje się stacje uzdatniania wody w miejscowości Niwy.
Na terenie gminy Osielsko ustalono strefy ujęć wód podziemnych dla:
- ujęcia w Niemczu, Decyzja Starosty Bydgoskiego OŚ.II - 6223/7 - 1/02 z dnia 3 czerwca 2002 roku,
- ujęcia w Żołędowie, Decyzja Starosty Bydgoskiego OŚ.II - 6223/25/03 z dnia 31 grudnia 2003 roku.
Żadne z wymienionych ujęć wody nie posiada ustalonych specjalnych warunków zagospodarowania terenu dla stref
ochronnych.
Ze względu na wymogi stawiane wodzie przeznaczonej do picia, na terenie gminy powinny być tworzone duże systemy
wodociągów grupowych. Wzrost zapotrzebowania na wodę wymusza konieczność rozbudowy istniejących sieci
wodociągowych. Na terenie gminy rozbudowywana jest sieć wodociągowa umożliwiająca bezawaryjną dostawę wody
do nowych odbiorców. Konieczne jest wykonanie nowych rurociągów z nowoczesnych materiałów.
Na terenie gminy Osielsko czynna jest zbiorcza sieć kanalizacyjna. Długość sieci kanalizacji sanitarnej grawitacyjnej
i tłocznej wynosi 111,066 km, a przyłączy kanalizacyjnych 23,044 km. Punkt zlewny w Osielsku przestał istnieć
1 sierpnia 2009 roku. Ścieki z terenu gminu Osielsko odbierane wozami asenizacyjnymi z przydomowych szamb,
wywożone są do punktu zlewnego przy oczyszczalni ścieków w Bydgoszczy - Fordonie oraz do punktu zlewnego przy
oczyszczalni ścieków w Koronowie. Ścieki z kanalizacji przekazywane są do oczyszczalni ścieków w Bydgoszczy Fordonie.
Obecnie prowadzone są prace nad budową brakujących odcinków sieci wodno - kanalizacyjnej w całej gminie Osielsko.
Na kolejne lata przewidziane jest sukcesywne powiększanie sieci. Stan nowo wybudowanej sieci kanalizacyjnej jest
dobry, natomiast odcinki o niesatysfakcjonującej jakości są modernizowane.
Liczba odbiorców mających podpisane umowy na dostawę wody i odbiór ścieków w gminie Osielsko do 2009 roku:
- na dostawę wody - 3347,
- na odbiór ścieków z sieci kanalizacyjnej - 1491,
- na odbiór ścieków z zbiorników bezodpływowych - 456.
Najistotniejsze problemy w zakresie ochrony wód na terenie gminy Osielsko:
- nieuporządkowana gospodarka ściekowa w gospodarstwach rolnych i na obszarach nieskanalizowanych,
- zanieczyszczenia obszarowe z terenów rolniczych.
Działania na terenie gminy Osielsko, zmierzające do poprawy jakości wód, odpowiadają „Polityce ekologicznej państwa
w latach 2009 - 2012 z perspektywą do roku 2016”.
Cele na lata 2008 – 2011:
- ochrona głównych zbiorników wód podziemnych, które stanowią główne, strategiczne źródło zaopatrzenia ludności
w wodę,
- dążenie do zapewnienia dobrego stanu (jakościowego i ilościowego) wód w Polsce,
- osiągnięcie dobrego stanu krajowych wód powierzchniowych i podziemnych.
Cele średniookresowe do 2015 roku:
- osiągnięcie dobrego stanu wód powierzchniowych i podziemnych,
- racjonalne korzystanie z zasobów wód podziemnych do celów innych niż socjalno - bytowe,
- rozwijanie sieci kanalizacyjnej na podstawie wyniku ekonomicznej opłacalności,
- zapewnienie mieszkańcom odpowiedniej jakości wody do picia,
- ochrona jakości wód powierzchniowych i podziemnych,
- ochrona jakości wód płynących,
Zakład Sozotechniki Sp. z o. o.
Plik : 317512702
Aktualizacja programu ochrony środowiska i planu gospodarki odpadami
na lata 2008 - 2011 z perspektywą na lata 2012 - 2015 dla gminy Osielsko
-
29
zapobieganie deficytom wody.
Kierunki działań na terenie gminy Osielsko związane z poprawą jakości wód:
- modernizacja i rozbudowa sieci wodnokanalizacyjnej na terenie gminy,
- budowa nowej stacji uzdatniania wody wraz z ujęciem wód podziemnych w miejscowości Niwy.
Szczegółowe cele i działania w zakresie poprawy jakości wód na terenie gminy Osielsko znajdują się w Załączniku nr 1.
4.4.2 Poprawa jakości powietrza atmosferycznego
Obecnie jednym z najistotniejszych aspektów w zakresie planowania działań poprawiających jakość powietrza jest
spełnienie wymagań ustawowych w zakresie stężeń przekraczających wartości graniczne (dopuszczalne) oraz
utrzymanie korzystnych tendencji dla substancji, których wartości graniczne nie są przekraczane. Polityka ekologiczna
państwa podkreśla konieczność spełnienia wymagań prawnych oraz zachowania norm emisyjnych w zakresie jakości
powietrza, konieczność spełnienia zobowiązań przyjętych przez Polskę w Traktacie Akcesyjnym. Wynegocjowano
okresy przejściowe (dla emisji dwutlenku siarki, tlenków azotu i pyłów) związane z realizacją dyrektywy 2001/80/WE
w sprawie ograniczania emisji niektórych zanieczyszczeń do powietrza z dużych obiektów energetycznego spalania.
Szczególne znaczenie będzie mieć wdrażanie programów ochrony powietrza sporządzanych dla stref klasy C zgodnie
z wynikami rocznej oceny jakości powietrza, ze względu na ochronę zdrowia. Rok 2010 jest terminem pełnego
wdrożenia dyrektywy 96/61/WE z dnia 24 września 1996 roku w sprawie zintegrowanego zapobiegania i ograniczania
zanieczyszczeń (Dyrektywa IPPC) oraz osiągnięcia wyznaczonych pułapów emisyjnych dwutlenku siarki i tlenków azotu
ze wszystkich obiektów energetycznego spalania. Niektóre z wymagań w/w dyrektywy mogą być trudne do osiągnięcia.
Sytuację może w pewnym stopniu poprawić wprowadzenie handlu emisją SO 2 i NOX, a także sporządzenie i wdrażanie
krajowego planu redukcji emisji dla istniejących źródeł. Tak jak dotychczas działania będą skupiać się przede wszystkim
na zarządzaniu ochroną powietrza, redukcji emisji zanieczyszczeń z transportu i komunikacji oraz przemysłu, energetyki
i sektora mieszkaniowego (tzw. niska emisja).
Cały powiat bydgoski, jako strefa (w tym również gmina Osielsko) charakteryzuje się klasą A czystości
powietrza. Ze względu na ochronę zdrowia ludzi oraz ochronę roślin działania podejmowane na terenie gminy
powinny przyczyniać się do utrzymania takiego stanu.
Cel średniookresowy do 2015 roku: Utrzymanie jakości powietrza na obecnym poziomie.
Źródłami mającymi największy udział w ilości zanieczyszczeń emitowanych na terenie gminy są:
- zanieczyszczenia pochodzące ze źródeł „ niskiej emisji”,
- zanieczyszczenia pochodzące ze źródeł komunikacyjnych,
- zanieczyszczenia pochodzące z rolnictwa.
Obecnie jedną z najbardziej niebezpiecznych postaci zanieczyszczenia powietrza są „cząstki stałe", czyli pył unoszący
się w powietrzu, którego cząstki mają średnicę mierzoną w mikrometrach. Do płuc łatwo przedostają się cząsteczki pyłu
o średnicy mniejszej niż 10 mikrometrów (10-5 m), oznaczane symbolem PM10 lub niższym. Wnikają one głęboko
do płuc i są przyczyną wystąpienia poważnych chorób serca i układu oddechowego, a przynajmniej znacznie potęgują
ryzyko ich wystąpienia.
Źródłami emisji tych cząstek jest głównie przemysł, silniki samochodowe i elektrociepłownie.
W 2008 roku weszła w życie dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/50/WE w sprawie jakości powietrza
i czystszego powietrza dla Europy (dyrektywa CAFE), która narzuca niezwykle ostre stężenia dopuszczalne dla
drobnych pyłów, o granulacji poniżej 2,5 μm, i wymusza znaczące ograniczenie narażenia ludności na ich
oddziaływanie.
Na terenie gminy istotnym źródłem mogą być środki transportu. Dlatego szczególną uwagę należy zachować przy
planowaniu inwestycji drogowych.
Za celowe wydaje się sporządzenie i utrzymanie bazy danych dotyczących źródeł emisji niezbędnych do obliczeń stężeń
pyłu zawieszonego na terenie gminy.
Zakład Sozotechniki Sp. z o. o.
Plik : 317512702
Aktualizacja programu ochrony środowiska i planu gospodarki odpadami
na lata 2008 - 2011 z perspektywą na lata 2012 - 2015 dla gminy Osielsko
30
Istotnym problemem dla mieszkańców gminy są wysokie ceny paliw energetycznych, co skutkuje stosowaniem przez
niektórych mieszkańców odpadów, jako paliwa do ogrzewania domów oraz paliwa o złej jakości. Wg przepisów prawa
(Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 20 grudnia 2005 roku w sprawie standardów emisyjnych z instalacji Dz. U.
z 2005 r. Nr 260, poz. 2181 z późn. zm.) dopuszczalne jest spalanie odpadów innych niż niebezpieczne w ilości do 1%
ogólnej ilości paliwa. Spalanie większych ilości odpadów jest niezgodne z prawem i jest źródłem zwiększonej emisji
niskiej związków takich jak tlenek węgla lub tlenki azotu. Poza tym w trakcie niskotemperaturowego spalania (a za takie
należy uznać spalanie w paleniskach domowych) uwalniane są do atmosfery bardzo szkodliwe dla zdrowia człowieka
związki halogenoorganiczne, w tym dioksyny i furany.
Zakres działań, które powinny zapewnić poprawę jakości powietrza i doprowadzić do obniżenia stanu zanieczyszczenia
powietrza, powinien obejmować:
1. w kierunku likwidacji „niskiej emisji, jako najbardziej uciążliwej dla środowiska:
- modernizację systemów grzewczych i termomodernizację budynków będących w gestii gminy dla
obniżenia energochłonności i obniżenia emisji zanieczyszczeń,
- promowanie działań w kierunku termomodernizacji budynków indywidualnych,
- prowadzenie edukacji ekologicznej z uwzględnieniem wskazania korzyści z przeprowadzenia
termomodernizacji budynków i modernizacji systemów ogrzewania,
2. w zakresie ograniczenia emisji ze środków transportu:
- modernizację nawierzchni dróg i układu komunikacyjnego,
3. w zakresie ograniczenia emisji zanieczyszczeń pochodzących z rolnictwa:
- prowadzenie edukacji dotyczącej poprawnego wykonywania zabiegów agrotechnicznych,
- zakaz wypalania traw i spalania odpadów,
4. dbałość o stan terenów zielonych w gminie jako elementu poprawiającego warunki aerosanitarne
oraz pełniących funkcje izolacyjne dla tras drogowych.
Podstawowymi zadaniami w zakresie poprawy stanu jakości powietrza w zakresie działań władz gminy powinno być:
- podnoszenie świadomości społecznej w zakresie ochrony powietrza,
- ograniczenie emisji ze środków transportu przez modernizację układu komunikacyjnego, poprawę stanu
technicznego dróg, budowę ścieżek rowerowych, promowanie korzystania z publicznych środków transportu,
- współpraca z sąsiednimi gminami w zakresie ochrony środowiska, w modernizacji układu komunikacyjnego.
Gmina może być inicjatorem działań i wspomagać potencjalnych inwestorów w zakresie uzyskania pomocy finansowej
z Funduszy Unijnych.
4.4.3 Poprawa klimatu akustycznego
Na podstawie diagnozy stanu środowiska można przyjąć, że w gminie Osielsko nie występują zagrożenia hałasem
wymagające podjęcia jakichkolwiek działań interwencyjnych. Jednakże, w celu rozpoznania zagrożenia hałasem
na swoim terenie gmina powinna współdziałać w identyfikacji jego źródła, zgodnie ze stanem aktualnym, jak również pod
kątem inwestycji planowanych w przyszłości. Zgodnie z ustawą Prawo ochrony środowiska, miejscowy plan
zagospodarowania przestrzennego powinien zawierać przyporządkowanie poszczególnych terenów (wyróżnionych
ze względu na sposób użytkowania lub pełnione funkcje) do określonych kategorii dopuszczalnego poziomu hałasu
w środowisku.
Cel średniookresowy do 2015 roku: Identyfikacja źródeł hałasu i prowadzenie ich aktualnego rejestru.
Cele i kierunki działań mających na celu poprawę klimatu akustycznego zawarte są w załączniku nr 1.
Zakład Sozotechniki Sp. z o. o.
Plik : 317512702
Aktualizacja programu ochrony środowiska i planu gospodarki odpadami
na lata 2008 - 2011 z perspektywą na lata 2012 - 2015 dla gminy Osielsko
31
4.4.4 Ochrona przed polami elektromagnetycznymi
W chwili obecnej brak jest istotnych zagrożeń związanych z polem elektromagnetycznym.
Stacje bazowe telefonii komórkowej nie stanowią zagrożenia, jeśli zostaną zbudowane zgodnie z obowiązującymi
przepisami.
Cel średniookresowy do 2015 roku: Kontrola źródeł emisji promieniowania elektromagnetycznego.
Cele i kierunki działań mających na celu ochronę przed polami elektromagnetycznymi zawarte są w załączniku nr 1.
4.4.5 Ochrona przed poważnymi awariami
Cele, przed którymi stoi gmina Osielsko w ramach ochrony przed poważnymi awariami, są następujące:
- ograniczenie skutków poważnych awarii w odniesieniu do ludzi oraz środowiska,
- zmniejszanie ryzyka wystąpienia poważnych awarii poprzez nadzór nad wszystkimi instalacjami będącymi
potencjalnymi źródłami takich awarii (kontrola stacji benzynowych),
- dążenie do zminimalizowania ryzyka wystąpienia poważnych awarii przemysłowych poprzez nadzór nad wszystkimi
instalacjami będącymi potencjalnymi źródłami awarii.
Cele i kierunki działań mających na celu ochronę przed poważnymi awariami zawarte są w załączniku nr 1.
5 Harmonogram i sposób finansowania realizacji zadań do roku 2011
z perspektywą 2012 - 2015
Na podstawie analizy celów polityki ekologicznej państwa i zadań wojewódzkiego programu ochrony środowiska
stwierdza się, że w realizacji tych celów i zadań znaczny udział ma gmina. Na podstawie oceny zadań, które obejmą
obszar gminy dokonano oszacowania kosztów w sposób uśredniający wartości nakładów globalnych w województwie
z uwzględnieniem kierunków inwestowania ważniejszych zadań, które będą realizowane poza lub na obszarze gminy.
Ustalone w ten sposób nakłady dla poszczególnych dziedzin ochrony środowiska jest traktowana jako górna granica
nakładów na cele.
Cele określone w wojewódzkim programie ochrony środowiska średniookresowe i zadania krótkoterminowe zostały
skorelowane z POŚ i PGO powiatu bydgoskiego i przyjęte jako dane wyjściowe do sporządzania listy projektów zadań
krótkoterminowych na lata 2008 - 2011 i celów średniookresowych na lata 2012 - 2015.
Harmonogram i sposób finansowania wg hierarchii potrzeb i strategii programu stanowi załącznik nr 1.
6 Nakłady finansowe
Źródłami finansowania niniejszego Programu będą zarówno środki krajowe, jak i zagraniczne. Należy stwierdzić,
że podstawowymi źródłami finansowania ochrony środowiska w nadchodzących latach będą zarówno środki własne
inwestorów – przedsiębiorstw, podmiotów komunalnych i samorządów lokalnych oraz fundusze Unii Europejskiej
pochodzące z krajowych i regionalnych programów. Warto jednak zauważyć, że to na samorządach lokalnych
i przedsiębiorstwach spoczywa obowiązek wdrożenia wymagań wspólnotowych m.in. w zakresie gospodarki wodno ściekowej oraz odpadowej. Obowiązki te znacznie niekiedy przewyższają możliwości budżetu danej jednostki. Będą
one musiały wykazać się aktywnością w pozyskiwaniu środków zewnętrznych. Działania często będą musiały być
wspierane kredytami i pożyczkami bankowymi.
Zakład Sozotechniki Sp. z o. o.
Plik : 317512702
Aktualizacja programu ochrony środowiska i planu gospodarki odpadami
na lata 2008 - 2011 z perspektywą na lata 2012 - 2015 dla gminy Osielsko
32
Istotnym wsparciem dla inwestorów będzie dofinansowanie działań proekologicznych z celowych funduszy
ekologicznych – Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz Wojewódzkiego Funduszu
Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Toruniu.
W wyniku akcesji do Unii Europejskiej rozszerzyły się możliwości wykorzystania funduszy zagranicznych, które w latach
2008 - 2015 będą pełniły ważną rolę w finansowaniu ochrony środowiska, zwłaszcza w kierunku mobilizowania środków
krajowych i funduszy własnych podmiotów realizujących inwestycje w celu uzupełniania montażu finansowego.
Tym niemniej skuteczne wykorzystanie środków UE wymagać będzie spełnienia kilku warunków. Pierwszeństwo
w finansowaniu będą miały przedsięwzięcia niezbędne dla realizacji środowiskowych zobowiązań Traktatu Akcesyjnego,
a więc dotyczące przede wszystkim realizacji Krajowego Programu Oczyszczania Ścieków Komunalnych.
W odniesieniu do finansowania ochrony środowiska i gospodarki wodnej największe znaczenie ze środków UE
ma Fundusz Spójności, z którego na realizację PO Infrastruktura i Środowisko planuje się przeznaczyć około 21,5 mld
euro w latach 2007 - 2013.
Kolejnym istotnym funduszem jest Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich, który finansować
będzie przedsięwzięcia ujęte w Programie Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007 - 2013 (PROW). Szacuje
się, że na Oś II PROW ujmującą m. in. współfinansowanie (80%) programów rolno - środowiskowych, płatności
dla obszarów Natura 2000 i związane z wdrażaniem Ramowej Dyrektywy Wodnej oraz zalesianie przeznaczy się w skali
kraju ok. 5,5 mld euro.
Specyfiką systemu finansowania ochrony środowiska jest to, że większą część wydatków ponoszą przedsiębiorstwa,
fundusze ekologiczne i samorządy terytorialne, natomiast udział środków budżetu jest mała, na poziomie kilku procent.
7 Zarządzanie programem ochrony środowiska
Proces zarządzania środowiskiem spoczywa na władzach lokalnych. Mając na uwadze spójność koordynacji
działań pomiędzy poszczególnymi szczeblami władz samorządowych i rządowych, a także współpracę z pozostałymi
podmiotami uczestniczącymi w zarządzaniu środowiskiem na terenie gminy, zarządzanie środowiskiem gminy Osielsko
przy pomocy Programu Ochrony Środowiska wymagać będzie ustalenia roli i zakresu działania poszczególnych
podmiotów zaangażowanych w jego realizację, struktury organizacji Programu oraz systemu monitoringu.
Partnerzy – podmioty realizujące Program nie stanowią grupy jednorodnej. Należą do nich m.in. struktury
administracyjne władz samorządowych obszaru. Do nich należy bezpośrednie zarządzanie Programem. Władze gminy
pełnią w odniesieniu do Programu kilka funkcji. Jedną z ważniejszych jest funkcja regulacyjna, na którą składają
się akty prawa lokalnego – uchwały oraz decyzje administracyjne związane odpowiednio z określonymi
obszarami zagadnień środowiskowych. Władze pełnią również funkcje wykonawcze (zadania wynikające
z ustaw) i kontrolne. Pożądane jest, aby władze gminy pełniły również funkcje wspierające dla podmiotów
zaangażowanych w rozwój gmin oraz funkcje kreujące działania ukierunkowane na poprawę środowiska.
Inną grupą są partnerzy wykonujący zadania Programu, a jeszcze inną społeczność lokalna będąca również
beneficjentem jego rezultatów.
Zarządzanie środowiskiem realizowane zgodnie z zasadami Zrównoważonego Rozwoju posługuje się określonymi
instrumentami o charakterze prawnym, finansowym i społecznym. Instrumenty te mają charakter uniwersalny,
a ich zastosowanie ma miejsce na poszczególnych szczeblach administracyjnych.
INSTRUMENTY POLITYKI OCHRONY ŚRODOWISKA
- INSTRUMENTY PRAWNE
Do podstawowych instrumentów prawnych odnoszących się do zagadnień ochrony środowiska należą: standardy
i normy środowiskowe, pozwolenia i odpowiedzialność administracyjna, karna i cywilna.
Zakład Sozotechniki Sp. z o. o.
Plik : 317512702
Aktualizacja programu ochrony środowiska i planu gospodarki odpadami
na lata 2008 - 2011 z perspektywą na lata 2012 - 2015 dla gminy Osielsko
33
- INSTRUMENTY FINANSOWE
Głównymi instrumentami finansowymi są opłaty (za gospodarcze korzystanie ze środowiska, za szczególne korzystanie
z wód i urządzeń wodnych, eksploatacyjne – za wydobywanie kopalin, z tytułu przeznaczenia gruntów na cele
nierolnicze i nieleśne, za usługi komunalne, miejscowe- klimatyczne), kary, fundusze celowe, ulgi podatkowe.
- INSTRUMENTY SPOŁECZNE
Wśród instrumentów o charakterze społecznym wyróżniamy dostęp do informacji, komunikacje społeczną, edukację
i promocję ekologiczną.
Ustawa Prawo Ochrony Środowiska nakłada na instytucje rządowe i samorządowe obowiązek wzajemnego
informowania się i uzgadniania. Obowiązek ten dotyczy w pierwszej kolejności wymiany informacji między
przedstawicielami różnych szczebli samorządu i rządowych organizacji ochrony środowiska.
- INSTRUMENTY STRUKTURALNE
Instrumenty strukturalne rozumiane są jako narzędzia dla formułowania, integrowania i wdrażania polityk
środowiskowych. Są to przede wszystkim strategie i programy wdrożeniowe oraz systemy zarządzania środowiskowego.
ORGANIZACJA ZARZĄDZANIA ŚRODOWISKIEM
Zarządzanie środowiskiem odbywa się na kilku szczeblach. W gminie zarządzanie dotyczy działań własnych
(podejmowanych przez gminę), a także jednostek organizacyjnych, obejmujących działania podejmowane przez
podmioty gospodarcze korzystające ze środowiska. Ponadto administracja publiczna województwa i powiatu
również w ramach swoich obowiązków i kompetencji realizuje zadania związane z zarządzaniem środowiskiem
w gminie.
Podmioty gospodarcze korzystające ze środowiska kierują się głównie efektami ekonomicznymi i zasadami konkurencji
rynkowej, a od niedawna liczą się także z głosami opinii społecznej. Na tym szczeblu zarządzanie środowiskiem odbywa
się przez:
- dotrzymywanie wymagań stawianych przez przepisy prawa,
- porządkowanie technologii i reżimów obsługi urządzeń,
- modernizację technologii,
- eliminowanie technologii uciążliwych dla środowiska,
- instalowanie urządzeń ochrony środowiska,
- stałą kontrolę emisji zanieczyszczeń.
Instytucje działające w ramach administracji odpowiedzialnych za wykonywanie i egzekwowanie prawa mają głównie
na celu zapobieganie zanieczyszczeniu środowiska przez:
- racjonalne planowanie przestrzenne,
- kontrolowanie gospodarczego korzystania ze środowiska,
- porządkowanie działalności związanej z gospodarczym korzystaniem ze środowiska.
Zarządy województw, powiatów i gmin sporządzają programy ochrony środowiska w celu realizacji polityki
ekologicznej państwa. Dokumenty dotyczące zagospodarowania przestrzennego sporządza się na wszystkich
szczeblach, ale nie wszystkie mają jednakową moc prawną i rolę w całym systemie. Z punktu widzenia prawnego
najmocniejszą pozycję w omawianej strukturze ma gmina, gdyż tylko miejscowe plany zagospodarowania
przestrzennego, uchwalane przez gminy, mają rangę obowiązującego powszechnie przepisu prawa miejscowego.
Wszelkie programy, plany i strategie formułowane na różnych szczeblach mają tylko wtedy szansę realizacji, jeśli znajdą
odzwierciedlenie w konkretnym miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego.
Zakład Sozotechniki Sp. z o. o.
Plik : 317512702
Aktualizacja programu ochrony środowiska i planu gospodarki odpadami
na lata 2008 - 2011 z perspektywą na lata 2012 - 2015 dla gminy Osielsko
34
ZARZĄDZANIE PROGRAMEM OCHRONY ŚRODOWISKA
Wyróżnia się następujące grupy podmiotów uczestniczących w Programie:
- podmioty uczestniczące w organizacji i zarządzaniu programem,
- podmioty realizujące zadania programu, w tym instytucje finansujące,
- podmioty kontrolujące przebieg realizacji i efekty programu,
- społeczność gminy jako główny podmiot odbierający wyniki działań programu.
Wójt Gminy będzie składał Radzie Gminy raporty z wykonania Programu oraz będzie współdziałał z organami
administracji rządowej i samorządowej szczebla wojewódzkiego i powiatowego.
MONITORING WDRAŻANIA PROGRAMU
Zakres monitoringu
Wdrażanie Programu Ochrony Środowiska będzie podlegało na regularnej ocenie w zakresie:
- określenia stopnia wykonania przedsięwzięć / działań,
- określenia stopnia realizacji przyjętych celów,
- oceny rozbieżności pomiędzy przyjętymi celami i działaniami, a ich wykonaniem,
- analizy przyczyn tych rozbieżności.
Rada Gminy będzie oceniać, co dwa lata stopień wdrożenia Programu, natomiast na bieżąco będzie
kontrolowany postęp w zakresie wykonania przedsięwzięć opisanych w programie.
W cyklach czteroletnich będzie oceniany stopień realizacji celów. Ocena ta będzie bazą do ewentualnej korekty celów
i strategii ich realizacji. Taka procedura pozwoli na spełnienie wymagań zapisanych w ustawie "Prawo ochrony
środowiska", a dotyczących okresu, na jaki jest przyjmowany program ochrony środowiska i systemu raportowania
o stanie realizacji programu ochrony środowiska.
Zatem głównymi elementami monitoringu wdrażania Programu będą:
- ocena postępów we wdrażaniu programu ochrony środowiska, w tym przygotowanie raportu (co dwa lata),
- aktualizacja polityki ochrony środowiska, tj. celów ekologicznych i kierunków działań (co cztery lata).
Proponowane wskaźniki monitorowania wymiernych efektów ekologicznych:
1. Jakość wód powierzchniowych:
- udział % rzek wg klas czystości,
- jeziora badane wg klas czystości,
- liczba nowopowstałych zbiorników retencyjnych.
2. Jakość wód podziemnych:
- klasyfikacja jakości wód podziemnych,
- ilość ujęć nie odpowiadających wymogom sanitarnym.
3. Pobór wody:
- stopień zwodociągowania gminy.
4. Ilość ścieków oczyszczanych:
- stopień skanalizowania gminy,
- liczba nowych przydomowych oczyszczalni ścieków,
- liczba zmodernizowanych oczyszczalni.
5. Klasyfikacja stanu powietrza atmosferycznego:
- liczba zmodernizowanych kotłowni,
- liczba zmodernizowanych kotłowni z wykorzystaniem odnawialnych źródeł energii.
Zakład Sozotechniki Sp. z o. o.
Plik : 317512702
Aktualizacja programu ochrony środowiska i planu gospodarki odpadami
na lata 2008 - 2011 z perspektywą na lata 2012 - 2015 dla gminy Osielsko
6. Wskaźnik lesistości gminy:
- powierzchnia nowych zalesień.
7. Wskaźniki ochrony przyrody:
- ilość rezerwatów/pomników przyrody,
- powierzchnia użytków ekologicznych,
- % powierzchni objętej ochroną prawną.
8. Wzrost świadomości ekologicznej dzieci, młodzieży i społeczeństwa dorosłego
9. Liczba nowopowstałych gospodarstw ekologicznych:
- liczba wdrożonych programów rolno – środowiskowych.
Zakład Sozotechniki Sp. z o. o.
Plik : 317512702
35
Aktualizacja programu ochrony środowiska i planu gospodarki odpadami
na lata 2008 - 2011 z perspektywą na lata 2012 - 2015 dla gminy Osielsko
36
Załącznik nr 1
Lp.
1
1.1
Cel
Kierunki działań o charakterze systemowym
Edukacja ekologiczna
Cel średniookresowy do 2015 roku:
stałe podnoszenie świadomości
ekologicznej
społeczeństwa
i zapewnienie jej szerokiego dostępu
do informacji o środowisku i jego
ochronie.
Zakład Sozotechniki Sp. z o. o.
Kierunki działań
Kierunki działań do 2011 roku:
organizacja konkursów, olimpiad i przeglądów o tematyce
ekologicznej,
opracowanie i wdrażanie programów szkolnych z zakresu
ochrony i kształtowania środowiska przyrodniczego,
edukacja mieszkańców gminy w zakresie uświadomienia
szkodliwości wylewania ścieków na pola oraz wypalania traw,
a także korzyści wynikających z prawidłowej termoizolacji
budynków mieszkalnych,
przeprowadzenie wśród rolników z obszaru gminy szkolenia na
temat prawidłowej techniki prowadzenia zabiegów
agrotechnicznych (zapobieganie erozji gleb, eutrofizacji,
migracji ścieków do wód podziemnych itp.),
przygotowywanie i udostępnianie informacji o stanie
i zagrożeniach środowiska,
prowadzenie edukacji ekologicznej o obszarach cennych
przyrodniczo,
bieżący udział w szkoleniach przez pracowników UG oraz
jednostek współpracujących w zakresie realizacji zadań
z ochrony środowiska, w tym możliwości pozyskania funduszy
strukturalnych UE.
Plik : 317512702
Podmioty
realizujące
działania
Gmina,
Starosta,
Wojewoda,
Marszałek,
organizacje
ekologiczne,
Ośrodek
Doradztwa
Rolniczego,
WIOŚ,
UTP
Szacunkowa
wielkość
nakładów
(tys. zł)
2008- 20122011
2015
84
12
Źródło
finansowania
Środki własne,
NFOŚiGW,
WFOŚiGW,
fundusze
pomocowe UE.
Aktualizacja programu ochrony środowiska i planu gospodarki odpadami
na lata 2008 - 2011 z perspektywą na lata 2012 - 2015 dla gminy Osielsko
Lp.
1.2
2.
2.1
Cel
37
Kierunki działań
Planowanie przestrzenne
Cel średniookresowy do 2015 roku:
Kierunki działań do 2011 roku:
zachowanie
równowagi uwzględnianie w planach zagospodarowania przestrzennego
przyrodniczej w procesie organizacji
wymagań ochrony środowiska oraz identyfikacji konfliktów
przestrzeni gminy dla potrzeb
środowiskowych i przestrzennych, przy zachowaniu ustalonych
społeczności
i prognozowania
kierunków zgodnych z charakterem gminy.
rozwoju gospodarczego,
integracja
problematyki
środowiskowej
i planowania
przestrzennego wraz z konieczną
odbudową struktur instytucjonalnych,
inwestycje na terenie Obszaru
Chronionego Krajobrazu powiązane
z
systemem
zarządzania
gospodarką przestrzenną
Kierunki ochrony i racjonalnego użytkowania zasobów przyrodniczych
Ochrona przyrody i krajobrazu
Cel średniookresowy do 2015 roku:
Kierunki działań do 2011 roku:
zachowanie dla przyszłych pokoleń Priorytetowym zadaniem w zakresie ochrony przyrody i krajobrazu
terenów o wyróżniających się w skali będzie zachowanie wysokich walorów przyrodniczo regionu walorach przyrodniczych, krajobrazowych oraz zachowanie różnorodności biologicznej,
krajobrazowych i kulturowych,
szczególnie poprzez:
zahamowanie strat różnorodności dostosowanie reżimów ochronnych na obszarach chronionych
biologicznej
na
poziomie
do potrzeb ochrony przyrody i krajobrazu oraz do zamierzeń
wewnątrzgatunkowym
rozwoju społeczno - gospodarczego,
(genetycznym),
gatunkowym intensyfikacja wdrażania i promocji programów rolno i ponadgatunkowym (ekosystemów
środowiskowych,
i krajobrazu).
kontrola przestrzegania przepisów o ochronie przyrody
w trakcie gospodarczego wykorzystywania jej zasobów.
Zakład Sozotechniki Sp. z o. o.
Plik : 317512702
Szacunkowa
wielkość
nakładów
(tys. zł)
2008- 20122011
2015
Źródło
finansowania
Urząd Gminy,
Wojewódzki
Konserwator
Przyrody, Parki
Krajobrazowe,
Nadleśnictwa.
60
60
Środki własne.
Gmina,
Starosta,
Wojewoda,
Wojewódzki
Konserwator
Przyrody,
Parki
Krajobrazowe,
Nadleśnictwa.
120
144
Środki własne,
Wojewoda,
Państwo,
fundusze
pomocowe UE.
Podmioty
realizujące
działania
Aktualizacja programu ochrony środowiska i planu gospodarki odpadami
na lata 2008 - 2011 z perspektywą na lata 2012 - 2015 dla gminy Osielsko
Lp.
Cel
2.2
Ochrona i zrównoważony rozwój lasów
Cele średniookresowe do 2015 roku:
kształtowanie właściwej struktury
przestrzennej,
gatunkowej
i wiekowej lasów,
wykorzystanie
gospodarcze
zasobów leśnych z zapewnieniem
zachowania trwałości lasów oraz ich
potencjału
biologicznego,
produkcyjnego i regeneracyjnego.
2.3
Ochrona powierzchni ziemi i gleb
Cel średniookresowy do 2015 roku:
ochrona zasobów glebowych przed
degradacją
i
nieracjonalnym
użytkowaniem,
wzrost
powierzchni
terenów
zrekultywowanych,
Zakład Sozotechniki Sp. z o. o.
38
Kierunki działań
Podmioty
realizujące
działania
Szacunkowa
wielkość
nakładów
(tys. zł)
2008- 20122011
2015
Źródło
finansowania
Kierunki działań do 2011 roku:
lokalizacja zalesień i zadrzewień zgodnie z planami
zagospodarowania przestrzennego, w tym kształtowanie
granicy polno - leśnej,
racjonalne rekreacyjne udostępnianie lasów,
kontynuowanie przebudowy drzewostanów zniekształconych
lub uszkodzonych w wyniku działalności człowieka,
kontynuowanie i rozwijanie monitoringu środowiska leśnego
w celu rozpoznania stanu lasu, przeciwdziałania pożarom,
rozwojowi szkodników i chorób,
ochrona przed patogenicznymi grzybami, zwierzyną płową,
występowaniem szkodliwych owadów,
wprowadzanie zadrzewień śródpolnych,
kontynuacja działań prowadzonych przez Lasy Państwowe na
rzecz podnoszenia świadomości i wiedzy ekologicznej
społeczeństwa w zakresie leśnictwa
(np. ścieżki dydaktyczne).
Nadleśnictwa,
Gmina,
Starosta,
Właściciele
gruntów,
Dyrekcja Lasów
Państwowych
360
420
NFOŚiGW,
fundusze
pomocowe UE,
fundusz leśny.
Kierunki działań do 2011 roku:
przestrzeganie zasad dobrej praktyki rolniczej w zakresie
ochrony gleb użytkowanych rolniczo,
przeprowadzanie badań odczynu i zanieczyszczeń glebowych,
kontrola stosowanych środków ochrony roślin i nawozów
mineralnych,
Gmina,
Starosta,
Wojewoda,
Właściciele
gruntów.
300
360
Środki własne,
WFOŚiGW,
fundusze
pomocowe UE
Plik : 317512702
Aktualizacja programu ochrony środowiska i planu gospodarki odpadami
na lata 2008 - 2011 z perspektywą na lata 2012 - 2015 dla gminy Osielsko
Lp.
Cel
-
2.4
3
3.1
prawidłowe
zagospodarowanie
terenów
osuwiskowych
i zagrożonych ruchami masowymi
ziemi w ramach zarządzania
gospodarką
przestrzenną.
Rozpoznanie terenów osuwiskowych
i zagrożonych ruchami masowymi
ziemi (inwentaryzacja).
Tereny rekultywowane do 2014:
- rekultywacja składowiska odpadów
w Żołędowie po jego zamknięciu
(przewidziane na 2013 rok)
Ochrona zasobów kopalin
Cel średniookresowy do 2015 roku:
ochrona zasobów złóż poprzez ich
racjonalną
eksploatację
i minimalizowanie
degradacji
środowiska.
39
Kierunki działań
-
Źródło
finansowania
Gmina,
Starosta,
Marszałek,
Podmioty
gospodarcze.
120
240
Środki własne.
RZGW,
Wojewoda,
Urząd Regulacji
Energetyki.
120
144
Środki własne,
NFOŚiGW,
fundusze
pomocowe UE.
Podmioty
realizujące
działania
rekultywacja
terenów
zdegradowanych,
likwidacja
„zwyczajowych” miejsc składowania odpadów, terenów
poeksploatacyjnych oraz zagospodarowanie nieużytków,
preferowanie rekultywacji terenów poeksploatacyjnych
w kierunku leśnym, rolnym i wodnym,
ograniczanie procesów erozji wodnej i wietrznej,
opracowanie projektu zapobiegania i monitoringu osuwisk.
Kierunki działań do 2011 roku:
wspieranie działań w celu skuteczniejszej ochrony kopalin
i wód podziemnych,
optymalizacja wykorzystania i zrównoważone użytkowanie
zasobów kopalin i wód podziemnych,
prowadzenie okresowych badań gleby i ziemi.
Zrównoważone wykorzystanie surowców, materiałów, wody i energii
Materiałochłonność, wodochłonność, energochłonność i odpadowość
Cel średniookresowy do 2015 roku:
Kierunki działań do 2011 roku:
wzrost efektywności wykorzystania wspieranie działań zmierzających do zmniejszenia zużycia
zasobów wodnych i surowcowych na
wody i podniesienia efektywności wykorzystania energii
cele gospodarcze, zwiększenie
w gospodarce komunalnej,
efektywności
energetycznej wprowadzenie nowych odnawialnych źródeł energii
gospodarki
(zaoszczędzenie wdrażanie powiatowych wskaźników w zakresie zmniejszenia
9% energii finalnej do 2017 roku),
strumienia wytwarzanych odpadów, zwiększenia ponownego
zapobieganie oraz ograniczanie
wykorzystania surowców odpadowych, rozdzielenia strumienia
powstawania odpadów u źródła
odpadów,
Zakład Sozotechniki Sp. z o. o.
Szacunkowa
wielkość
nakładów
(tys. zł)
2008- 20122011
2015
Plik : 317512702
Aktualizacja programu ochrony środowiska i planu gospodarki odpadami
na lata 2008 - 2011 z perspektywą na lata 2012 - 2015 dla gminy Osielsko
Lp.
Cel
ilości a także zmniejszenie ich
negatywnego
oddziaływania
na środowisko.
3.2
3.3
40
Kierunki działań
promocja proekologicznych nośników energii,
poprawa parametrów energetycznych budynków (wymiana
okien i ocieplenie) - przede wszystkim budynki użyteczności
publicznej
Kształtowanie zasobów wodnych oraz ochrona przed powodzią i skutkami suszy
Cel średniookresowy do 2015 roku:
Kierunki działań do 2011 roku:
trwały i zrównoważony rozwój W najbliższych latach wiele zadań z zakresu kształtowania
w gospodarowaniu
zasobami zasobów wodnych będzie realizowanych na poziomie krajowym
wodnymi i skuteczna ochrona przed w związku z obowiązkiem opracowania dokumentów wynikających
powodzią i suszą,
z realizacji dyrektyw unijnych tj.: ”Program wodno–środowiskowy
zmiana systemu finansowania kraju” i „Plany gospodarowania wodami w obszarach dorzeczy”.
gospodarki wodnej
tworzenie warunków do szerokiego korzystania z wód
(samofinansowanie gospodarki
(rekreacja, energetyka, żegluga) przy niepogarszaniu ich
wodnej),
jakości, modernizacja i rozwój śródlądowych dróg wodnych,
efektywna ochrona przed powodzią rozwój małej retencji,
i suszą.
właściwe utrzymanie wód i urządzeń wodnych,
utrzymanie koryt rzecznych,
wyznaczenie obszarów zalewowych,
modernizacja melioracji szczegółowych (nawadnianie),
budowa i modernizacja sieci wodo - kanalizacyjnej w gminie
2 166 000 środki własne i dofinansowanie,
budowa stacji uzdatniania wody w Niwach 1 640 000 środki
własne i pożyczki,
bieżąca kontrola stanu urządzeń oczyszczalni ścieków.
Wykorzystanie energii ze źródeł odnawialnych
Cel średniookresowy do 2015 roku:
Kierunki działań do 2011 roku:
zwiększenie
produkcji
energii intensyfikacja wykorzystania mechanizmów wsparcia rozwoju
pochodzącej z odnawialnych źródeł
OZE z prowadzeniem działań edukacyjnych oraz
energii (OZE) zgodnie z krajową
popularyzacyjnych,
polityką energetyczną kraju,
Zakład Sozotechniki Sp. z o. o.
Podmioty
realizujące
działania
Szacunkowa
wielkość
nakładów
(tys. zł)
2008- 20122011
2015
Źródło
finansowania
-
Plik : 317512702
RZGW, WIOŚ,
Wojewoda,
MWiK, gmina
240
288
+
21666
+
1640
Budżety
gminy, RZGW,
Urząd
Marszałkowski,
administratorzy
cieków,
Środki
pomocowe UE
Gmina,
Organizacje
pozarządowe,
Przedsiębiorcy
360
360
Środki własne
inwestorów,
NFOŚiGW,
WFOŚiGW,
fundusze
Aktualizacja programu ochrony środowiska i planu gospodarki odpadami
na lata 2008 - 2011 z perspektywą na lata 2012 - 2015 dla gminy Osielsko
Lp.
Cel
-
4
4.1
dalsze zwiększanie udziału biopaliw
w odniesieniu do paliw używanych
w transporcie.
41
Kierunki działań
- wspieranie wykorzystania biomasy i biogazu, energii wiatrowej,
wodnej, słonecznej, ciepła ziemi,
inicjacja działań, zmierzających do utworzenia skupisk
gospodarstw domowych wykorzystujących OZE jako źródła energii
cieplnej i/lub elektrycznej.
Kierunki dalszej poprawy jakości środowiska
Poprawa jakości wody
Cele średniookresowe do 2015 roku:
Kierunki działań do 2011 roku:
osiągnięcie dobrego stanu wód - modernizacja sieci wodnokanalizacyjnej na terenie gminy,
powierzchniowych i podziemnych,
- budowa oczyszczalni przydomowych - wspieranie budowy
racjonalne korzystanie z zasobów
indywidualnych systemów oczyszczania ścieków, w miejscach
wód podziemnych do celów innych
gdzie jest niemożliwa technicznie lub ekonomicznie
niż socjalno-bytowe,
nieuzasadniona budowa sieci kanalizacyjnej,
rozwijanie sieci kanalizacyjnej na - wspieranie działań mających na celu poprawę jakości wody
podstawie wyniku ekonomicznej
przeznaczonej do spożycia, w tym budowa lub modernizacja
opłacalności,
stacji uzdatniania wody i sieci wodociągowych,
zapewnienie
mieszkańcom - ochrona wód podziemnych,
odpowiedniej jakości wody do picia,
- kontrola postępowania ze ściekami.
ochrona
jakości
wód Ponadto:
powierzchniowych i podziemnych,
opracowanie i realizacja planów ochrony przeciwpowodziowej,
ochrona jakości wód płynących,
edukacja ekologiczna – propagowanie postaw i zachowań
zapobieganie deficytom wody.
motywujących ludność do oszczędzania wody i konieczności
oczyszczania ścieków,
wspieranie działań inwestycyjnych mających na celu
ograniczenie i eliminację ładunku zanieczyszczeń
odprowadzanych w ściekach do środowiska wodnego,
a w szczególności substancji szczególnie szkodliwych dla
środowiska wodnego,
wdrażanie Kodeksu Dobrej Praktyki Rolniczej.
Zakład Sozotechniki Sp. z o. o.
Podmioty
realizujące
działania
Szacunkowa
wielkość
nakładów
(tys. zł)
2008- 20122011
2015
Plik : 317512702
Źródło
finansowania
pomocowe UE.
Gmina,
Właściciele
nieruchomości,
Zarządcy
nieruchomości,
Zarządcy
wodociągów
i kąpielisk,
Inspektor
Sanitarny,
NFOŚiGW,
WFOŚiGW.
600
600
Środki własne,
NFOŚiGW,
WFOŚiGW,
fundusze
pomocowe UE.
Aktualizacja programu ochrony środowiska i planu gospodarki odpadami
na lata 2008 - 2011 z perspektywą na lata 2012 - 2015 dla gminy Osielsko
Lp.
4.2
Cel
42
Kierunki działań
Poprawa jakości powietrza atmosferycznego
Cel średniookresowy do 2015 roku:
Kierunki działań do 2011 roku:
utrzymanie jakości powietrza na - modernizacja systemów grzewczych i termomodernizacja
budynków będących w gestii gminy dla obniżenia
obecnym poziomie.
energochłonności i obniżenia emisji zanieczyszczeń
promowanie działań w kierunku termomodernizacji budynków
indywidualnych,
prowadzenie edukacji ekologicznej z uwzględnieniem
wskazania korzyści z przeprowadzenia termomodernizacji
budynków i modernizacji systemów ogrzewania,
modernizacja nawierzchni dróg i układu komunikacyjnego:
o realizacja projektu „Budowa ścieżek pieszo - rowerowych
w powiecie bydgoskim w pobliżu dróg i węzłów
komunikacyjnych”,
o poprawa jakości dróg osiedlowych,
prowadzenie edukacji dotyczącej poprawnego wykonywania
zabiegów agrotechnicznych, pełny i konsekwentny zakaz
wypalania traw i spalania odpadów,
dbałość o stan terenów zielonych w gminie jako elementu
poprawiającego warunki aerosanitarne,
wspieranie działań inwestycyjnych w zakresie ochrony
powietrza podejmowanych przez podmioty gospodarcze,
zwiększanie świadomości społeczeństwa, w zakresie
oszczędności energii i stosowania odnawialnych źródeł
energii, promowanie wykorzystywania biopaliw, ochrony
warstwy ozonowej i klimatu,
sporządzenie i utrzymanie bazy danych dotyczących źródeł
emisji niezbędnych do obliczeń stężeń pyłu zawieszonego na
terenie gminy.
Zakład Sozotechniki Sp. z o. o.
Plik : 317512702
Podmioty
realizujące
działania
WIOŚ,
Starosta,
Wojewoda,
zakłady,
zarządcy dróg,
gmina,
Szacunkowa
wielkość
nakładów
(tys. zł)
2008- 20122011
2015
56000
30000
Źródło
finansowania
PFOŚiGW,
WFOŚiGW,
fundusze
pomocowe UE,
powiat, gmina,
państwo,
Aktualizacja programu ochrony środowiska i planu gospodarki odpadami
na lata 2008 - 2011 z perspektywą na lata 2012 - 2015 dla gminy Osielsko
Lp.
4.3
4.4
4.5
Cel
43
Kierunki działań
Poprawa jakości klimatu akustycznego
Cel średniookresowy do 2015 roku:
Kierunki działań do 2011 roku:
identyfikacja źródeł hałasu
systematyczna identyfikacja źródeł hałasu.
Ochrona przed polami elektromagnetycznymi
Cele średniookresowe do 2015 roku:
Kierunki działań do 2011 roku:
ochrona mieszkańców gminy przed prowadzenie monitoringu poziomów pól elektromagnetycznych
ponadnormatywnym
w środowisku na terenie gminy,
oddziaływaniem
pól monitorowanie przestrzegania zasad ochrony ludzi przed
elektromagnetycznych,
oddziaływaniem pól elektromagnetycznych w planowaniu
dążenie do utrzymania poziomów
przestrzennym w odniesieniu do terenów przeznaczonych pod
pól
elektromagnetycznych
zabudowę mieszkaniową i miejsc dostępnych dla ludności.
w środowisku
dla
terenów
przeznaczonych pod zabudowę
mieszkaniową i dla terenów
dostępnych dla ludności poniżej
poziomów dopuszczalnych.
Ochrona przed poważnymi awariami
Cele średniookresowe do 2015 roku:
Kierunki działań do 2011 roku:
ograniczenie skutków poważnych edukacja społeczeństwa na wypadek wystąpienia poważnych
awarii w odniesieniu do ludzi oraz
awarii.
środowiska,
zmniejszanie ryzyka wystąpienia
poważnych awarii poprzez nadzór
nad
wszystkimi
instalacjami
będącymi potencjalnymi źródłami
takich awarii,
Zakład Sozotechniki Sp. z o. o.
Plik : 317512702
Podmioty
realizujące
działania
Szacunkowa
wielkość
nakładów
(tys. zł)
2008- 20122011
2015
Źródło
finansowania
Wojewoda,
Rada Powiatu
3000
3000
Środki własne,
NFOŚiGW.
WIOŚ,
Inspektor
Sanitarny,
Wojewoda,
Starosta.
18
24
PFOŚiGW,
WFOŚiGW,
fundusze
pomocowe UE
Komendant
Wojewódzkiej
Straży
Pożarnej,
WIOŚ,
Starosta,
Gmina,
Wojewoda.
18
24
Środki własne,
fundusze
pomocowe UE.
Aktualizacja programu ochrony środowiska i planu gospodarki odpadami
na lata 2008 - 2011 z perspektywą na lata 2012 - 2015 dla gminy Osielsko
Lp.
Cel
-
Kierunki działań
dążenie do zminimalizowania ryzyka
wystąpienia poważnej awarii w tym
awarii
będącej
następstwem
transportu
substancji
niebezpiecznych.
Zakład Sozotechniki Sp. z o. o.
Plik : 317512702
44
Podmioty
realizujące
działania
Szacunkowa
wielkość
nakładów
(tys. zł)
2008- 20122011
2015
Źródło
finansowania
Aktualizacja programu ochrony środowiska i planu gospodarki odpadami
na lata 2008 - 2011 z perspektywą na lata 2012 - 2015 dla gminy Osielsko
45
WYKAZ SKRÓTÓW
BAT
b.d.
GFOŚiGW
NFOŚiGW
PFOŚiGW
WFOŚiGW
GUS
GZWP
ODR
RLM
RZGW
SAPARD
UE
UG
UM
UMiG
US
UTP
WIOŚ
WSSE
ZGK
OSO
SOO
-
Best Available Techniques (Najlepsze Dostępne Techniki)
brak danych
Gminny Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
Powiatowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
Główny Urząd Statystyczny
Główny Zbiornik Wód Podziemnych
Ośrodek Doradztwa Rolniczego
Równoważna liczba mieszkańców
Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej
Fundusz pomocowy Unii Europejskiej dla rolników
Unia Europejska
Urząd Gminy
Urząd Miasta
Urząd Miasta i Gminy
Urząd Statystyczny
Uniwersytet Technologiczno - Przyrodniczy im. Jana i Jędrzeja Śniadeckich w Bydgoszczy
Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska
Wojewódzka Stacja Sanitarno - Epidemiologiczna
Zakład Gospodarki Komunalnej
Obszary Specjalnej Ochrony
Specjalne Obszary Ochrony
Zakład Sozotechniki Sp. z o. o.
Plik : 317512702
Aktualizacja programu ochrony środowiska i planu gospodarki odpadami
na lata 2008 - 2011 z perspektywą na lata 2012 - 2015 dla gminy Osielsko
46
Wykaz tabel zawartych w treści opracowania
Tabela nr 2.3-1 Stan ludności gminy Osielsko na podstawie danych ewidencji ludności Urzędu Gminy Osielsko ............. 5
- zameldowani na pobyt stały .............................................................................................................................................. 5
Tabela nr 3.2.2-1 Jakość zwykłych wód podziemnych w 2007 roku - sieć krajowa, gmina Osielsko ................................ 10
Tabela nr 3.2.3-1. Wykaz ujęć zakładowych w gminie Osielsko. ...................................................................................... 11
Tabela nr 3.2.4 - 1. Oczyszczalnie ścieków w gminie Osielsko. ....................................................................................... 12
Tabela nr 3.3-1. Użytki ekologiczne na terenie gminy Osielsko. ....................................................................................... 13
Tabela nr 3.3-2. Pomniki przyrody w gminie Osielsko. ..................................................................................................... 14
Tabela nr 3.3-3 Wykaz pomników przyrody na terenie gminy Osielsko. ........................................................................... 15
Zakład Sozotechniki Sp. z o. o.
Plik : 317512702