002_co_to_jest_filoz..
advertisement
Materiały pochodzą z Platformy Edukacyjnej Portalu www.szkolnictwo.pl Wszelkie treści i zasoby edukacyjne publikowane na łamach Portalu www.szkolnictwo.pl mogą być wykorzystywane przez jego Użytkowników wyłącznie w zakresie własnego użytku osobistego oraz do użytku w szkołach podczas zajęć dydaktycznych. Kopiowanie, wprowadzanie zmian, przesyłanie, publiczne odtwarzanie i wszelkie wykorzystywanie tych treści do celów komercyjnych jest niedozwolone. Plik można dowolnie modernizować na potrzeby własne oraz do wykorzystania w szkołach podczas zajęć dydaktycznych. CO TO JEST FILOZOFIA ? Myśliciel, August Rodin [E. Wójcicka - Romaniuk] edukacja filozoficzna, gimnazjum, CO TO JEST FILOZOFIA ? – lekcja 2 CZYM JEST FILOZOFIA? Jak twierdził Arystoteles definicja jest podstawą prawidłowych pojęć dlatego też chcąc mówić o filozofii należy zacząć od odpowiedzi na pytanie - czym jest filozofia? Arystoteles ETYMOLOGIA Najprościej zdefiniować pojęcie "filozofia„ opierając się na etymologii. Etymologicznie filozofia (gr. φιλοσοφία, łac. philosophia) jest słowem greckim, pochodzi od φιλέω phileo – kochać i σοφία sophia – mądrość, w dosłownym sensie oznacza umiłowanie mądrości lub miłość mądrości. Słowo to początkowo oznaczało w ogóle mądrość, ogół wiedzy czy wykształcenie. PITAGORAS I FILOZOFIA Podobno Pitagoras jako pierwszy użył słowa „filozofia” , dla odróżnienia mądrości, która jest rzeczą boską od miłości mądrości, która to dostępna jest ludziom. Według Pitagorasa mądry jest tylko bóg, człowiek może co najwyżej dążyć do mądrości. Pitagoras PITAGORAS I FILOZOFIA "(...) uważano za mędrców i nazywano tak wszystkich tych, którzy badali naturę świata, a nazwa ta przetrwała do czasów Pitagorasa. Ten (...) miał przybyć do Fliuntu i rozprawiać na pewne tematy obszernie i uczenie z władcą Fliuntyjczyków, Leonem. Dziwiąc się jego rozumowi i wymowie Leon zapytał go, na jakiej umiejętności najbardziej się opiera. Na to tamten odparł, że wprawdzie nie zna żadnej umiejętności, jest jednak filozofem. Zdumiony tą nową nazwą, Leon zapytał, któż to są ci filozofowie i czymże różnią się oni od innych ludzi. Pitagoras odrzekł na to, że wydaje mu się, iż życie ludzkie przypomina zjazd, który się odbywa z największą okazałością podczas uroczystych igrzysk całej Grecji. Pitagoras PITAGORAS I FILOZOFIA Albowiem podobnie jak jedni ubiegają się tam o sławę i zaszczytny wieniec, innych zaś sprowadza chęć zarobku i zysku na kupnie lub sprzedaży, a są też tacy, i to chyba najbardziej szlachetni, którzy nie szukają ani poklasku, ani zysku, lecz przybyli po to, żeby zobaczyć i pilnie się przypatrzyć, co i w jaki sposób się tam odbywa, tak samo i my przyszliśmy do tego życia z innego życia i świata jak gdyby z jakiegoś miasta na jakiś uroczysty zjazd, jedni, by służyć sławie, inni pieniądzom, a rzadko zdarzają się tacy, co za nic mając wszystko, gorliwie dociekają istoty rzeczy: tych on nazywa miłośnikami mądrości, to jest właśnie filozofami. I tak jak tam najbardziej szlachetnie jest tylko przyglądać się, niczego dla siebie nie zyskując, podobnie i w życiu oglądanie i poznawanie istoty rzeczy znacznie przewyższa wszelkie inne zainteresowania.” (Cyceron, Pisma filozoficzne, tom III, PWN, 1961) Twierdzenie Pitagorasa PRZEDMIOT FILOZOFII Przez wieki przedmiot zainteresowania filozofii zmieniał się: Był okres, gdy przedmiot filozofii stanowiła tylko i wyłącznie przyroda, zwracano wówczas uwagę wyłącznie na zjawiska przyrodnicze. Anaksymenes z Miletu Były okresy, gdy przedmiotem filozofii były normy moralne, Bóg i dusza, tylko one i ich poznanie były ważne dla ludzi. Augustyn z Hippony PRZEDMIOT FILOZOFII Był okres, gdy w filozofii traktowano prawie wyłącznie o psychologii, w niej widziano podstawę poznania ludzkiego, i wraz ze zmianą poglądu na naturę poznania zmienił się też przedmiot filozofii. John Locke Były okresy, gdy rzeczywisty świat był przedmiotem filozofii, ale były i takie kiedy ograniczano go do zjawisk czy do myśli ludzkich o świecie. Były okresy, gdy wątpiono nawet w to, że filozofia jest nauką George Berkeley KONCEPCJE FILOZOFII Szkoła Ateńska, Rafael Santi Rembrandt, Medytujący filozof Filozofia na średniowiecznej miniaturze Jacques-Louis David, Śmierć Sokratesa Można wymienić kilka czy nawet kilkanaście koncepcji filozofii. Oto kilka najbardziej znanych: KLASYCZNA KONCEPCJA FILOZOFII Klasyczna koncepcja filozofii: Uniwersalna nauka, badająca to, co istotne i konieczne, docierająca do elementarnych składowych świata, abstrahująca od jednostkowych własności, lub inaczej - wiedza o charakterze racjonalnym, mająca swój odrębny przedmiot i metodę. Jeżeli przedmiotem jest np. byt, prowadzi do poznania ostatecznych przyczyn jego istnienia, jeżeli np. poznanie, bada podstawy prawdziwości i warunki oceny wyników ludzkiego poznania. Kartezjusz POZYTYWISTYCZNA KONCEPCJA FILOZOFII Pozytywistyczna koncepcja filozofii: Związana ze scjentyzmem, stanowi syntezę wyników nauk empirycznych. Według jej zwolenników filozofia nie stanowi odrębnej nauki, nie ma własnych metod ani własnego przedmiotu, stanowi kontynuacją nauk szczegółowych, ewentualnie stanowi przegląd ich teorii. Auguste Comte LINGWISTYCZNA KONCEPCJA FILOZOFII Lingwistyczna koncepcja filozofii: Logiczna analiza pojęć i badanie formalnych struktur teorii. Klasyczna dotąd problematyka filozofii nie jest jeszcze przygotowana do jakichkolwiek racjonalnych rozstrzygnięć. Racjonalnie można się zajmować sposobem mówienia, charakterem i strukturą języka filozoficznego . G. E. Moore IRRACJONALISTYCZNA KONCEPCJA FILOZOFII Irracjonalistyczna koncepcja filozofii: Dział kultury łączący w sobie elementy wiedzy naukowej, sztuki i religii, refleksja filozoficzna polega na wyrażaniu przeżyć przez podmiot. To światopogląd, sztuka bycia, postawa życiowa czyli osobiście zorientowane ujęcie sensu całości czy miejsca człowieka we wszechświecie. Stanowi ekspresję podmiotu filozofującego Zygmunt Freud FILOZOFIA ŻYCIOWA Warto zwrócić uwagę na potoczne rozumienie pojęcia „filozofia”, w tym sensie oznacza ono, nie naukę a pogląd na świat. Często mówi się o filozofii życiowej czy filozofii jakiegoś człowieka, mając na myśli zbiór przekonań, które ktoś wyznaje. Tak rozumiane pojęcie nie może być rozpatrywane pod względem naukowym, stanowi bowiem odzwierciedlenie indywidualnych uczuć, zasad i przekonań. "Thelma i Louise" CZY WARTO FILOZOFOWAĆ ? „Powinniśmy albo zajmować się filozofią, albo pożegnać się z życiem i odejść stąd, ponieważ wszystko poza tym jest bezsensowne i bezwartościowe” (Arystoteles, Zachęta do filozofii. Fizyka, PWN, 2009) CZY WARTO FILOZOFOWAĆ ? „Odkąd istnieje nauka, nie ustają wysiłki, aby wyjść poza rozważania częściowe i objąć w jednej nauce wszystko, co istnieje; nie ustają próby, by obok nauk specjalnych zbudować naukę, która da pogląd na świat: ta nauka była i jest nazywana filozofią. To nauka, której zakres jest zatem z wszystkich nauk najobszerniejszy i pojęcia najogólniejsze. Jeśli zaś zdarza się, że filozofia ze swego wielkiego zakresu wybiera jakąś część i o niej traktuje specjalnie, to dzieje się to ze względu na tej części szczególną wagę i wartość. Jest to nauka o tym, co dla ludzkości najważniejsze i najcenniejsze. I tylko tyle można powiedzieć o przedmiocie filozofii. Poza tym ulegał on ciągłym przemianom; ulegał im w miarę tego, jak rozszerzał się zakres znanych i badanych przedmiotów i jak zmieniała się ich ocena.” (Tatarkiewicz W., Historia filozofii , T 1, PWN, 2009) Władysław Tatarkiewicz BIBLIOGRAFIA Arystoteles, Zachęta do filozofii. Fizyka, PWN, 2009 Cyceron, Pisma filozoficzne, tom III, PWN, 1961 Czeżowski T., Główne zasady nauk filozoficznych, Toruń 1946 Kopaliński W., Podręczny słownik wyrazów obcych, Oficyna Wydawnicza RYTM, Warszawa, 2006 Tatarkiewicz W., Historia filozofii , T I, PWN, 2009
