Cele * zasady * wyk*adnia * autonomia prawa UE
advertisement
Wartości - cele – narzędzia do ich realizacji - działania UE posiada pewne wartości, z których wynikają cele. Z celi zaś wynika sposób rozumienia, interpretacji prawa UE oraz zasady, jakimi UE się kieruje. Wartości ◦ Prembuła (moc normatywna w prawie polskim i międzynarodowym) ◦ Art. 2 TUE Art. 3 oraz art. 8 TUE Wspieranie wartości UE Integracja ◦ UE w przeciwieństwie do innych organizacji międzynarodowych nie ma na celu współpracy państw, tylko ich integrację; Cel nadrzędny: pokój (dla UE oraz międzynarodowy); Cele instrumentalne: ◦ Dobrobyt (poprzez usuwanie barier) = integracja gospodarcza = ściślejszy związek między narodami Europy = pokój ◦ Tożsamość europejska = integracja pozagospodarcza = ściślejszy związek międyz narodami Europy = pokój Państwa prawnego Poszanowania praw człowieka i podstawowych wolności ◦ Art.. 6 TUE ◦ Obowiązek przystąpienia do Europejskiej Konwencji Praw Człowieka Poszanowania godności osoby ludzkiej – podstawa całego porządku prawnego ◦ upodmiotowienie jednostki; Poszanowania godności osoby ludzkiej – podstawa całego porządku prawnego Wolności Demokracji Równości ◦ Wolność polityczna ◦ Podstawa dla: swobód rynku wewnętrznego, przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości, wolnej konkurencji ◦ Upodmiotowienie jednostki (patrz: art. 2 TUE - godność) ◦ Demokracja przedstawicielska; zagadnienie deficytu demokracji; art. 11 ust. 4 TUE; Tytuł II TUE ◦ ◦ ◦ ◦ Aspekt formalny i materialny Materialna – art. 18 TFUE Równość w ramach UE; nierówne traktowanie cudzoziemców Formalna - realizacja idei rządów prawa Demokracja + bliskość + otwartość + rządy prawa + zasada dobrej administracji= tzw. dobre rządy europejskie Zasada bliskości ◦ Angażowanie przedstawicieli narodów państw członkowskich, organizacji europejskiego społeczeństwa obywatelskiego, mechanizmy e-governance, parlamentów krajowych, partnerów społecznych, grup interesów itd. ◦ Tytuł II TUE ◦ Zasada pomocniczości Solidarności ◦ Art. 3 ust. 3 akapit 3 TUE Lojalnej współpracy – zasada lojalności Art.. 4 ust. 3 TUE Lojalność państw wobec UE i odwrotnie Zasada elastyczności ◦ Obowiązek skutecznego ścigania naruszeń prawa UE przez państwa ◦ Obowiązek naprawiednia szkody wyrządzonej jednostce przez państwo wskutek naruszenia prawa Unii (patrz: sprawa Francovich) ◦ Obowiązek udzielania informacji i współpracy między organami Unii i państwa oraz między organami państw ◦ Obowiązek oranów Unii informowania państw o planowanych działaniach w odpowiedniej formie i ze stosownym wyprzedzeniem Instytucja wzmocnionej współpracy Tytuł IV TUE Poszanowania tożsamości narodowych państw Zewnętrznego podziału kompetencji (przyznania, pomocniczości, proporcjonalności) Wewnętrznego podziału kompetencji (autonomii instytutcjonalnego, równowagi instytutcjonalnej, lojalnej współpracy międzyinstytucjonalnej) ◦ Dyrektywa wykładni relacji pomiędzy prawem UE a prawami krajowymi ◦ Tożsamość narodowa – pojęcie; historia, tradycja, kultura, elementy polityczne i prawne ◦ Nienaruszalny rdzeń konstytucji? ◦ Aspekt negatywny – aspekt negatywny ◦ Aspekt polityczny – zasada pluralizmu – brak możliwości zaprzeczenia zasadzie samostanowienia – poszanowanie tożsamości narodowych vs tożsamość europejska Szczególnego rodzaju organizacja międzynarodowa; podmiot in statu nascendi Ponadnarodowy model współpracy nie dotyczy Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa (międzyrządowy model współpracy) Organizacja międzynarodowa o cechach ponadnarodowych ◦ Organy ponadnarodowe ◦ Decyzje wiążące dla państw w głosowaniu większościowym Obowiązek poszukiwania konsensu – zasada solidarności ◦ Mechanizmy egzekwowania przestrzegania przez pańśtwa ich zobowiązań traktatowych ◦ Zobowiązania traktatowe nie mają charakteru wzajemnego ◦ Autonomia porządku prawnego ◦ Własne organy sądowe o wyłącznej i władczej kompetencji ◦ Dochody własne Spory, różne opinie Konsens co do tego czym UE nie jest – państwem, konfederacją lub federacją państw Definicja - art. 1 TUE Szczególny typ organizacji międzynarodowej (nie współpraca a integracyjny charakter) Związek między narodami Nagromadzenie wielu elementów wcześniej niespotykanych na taką skalę: autonomia sądowa, silnie zinstytucjonalizowane procedury egzekwowania odpowiedzialności państw za naruszenie prawa etc. Językowa – systemowa – funkcjonalna Clara non sunt interpretanda? Kiedy można odejść do wyników wykładni językowej? Art. 65 Kodeksy cywilnego § 1. Oświadczenie woli należy tak tłumaczyć, jak tego wymagają ze względu na okoliczności, w których złożone zostało, zasady współżycia społecznego oraz ustalone zwyczaje. § 2. W umowach należy raczej badać, jaki był zgodny zamiar stron i cel umowy, aniżeli opierać się na jej dosłownym brzmieniu. Metoda kombinowana co do wykładni umów W konsekwencji wyodrębnić można na tle art. 65 § 2 trzy poziomy wykładni umowy: dosłowne (literalne) brzmienie umowy, treść oświadczeń woli ustalaną z zastosowaniem kryteriów interpretacyjnych zawartych w art. 65 § 1, wreszcie sens oświadczeń woli ustalony przez odwołanie się do zgodnego zamiaru stron i celu umowy. Hierarchia płaszczyzn wykładni. Istota dyrektywy zawartej w art. 65 § 2 polega na tym, że umożliwia ona skonstruowanie poprawnej hierarchii płaszczyzn wykładni poprzez wskazanie na pierwszeństwo kryterium zamiaru stron i celu umowy (oznacza to m.in., że w wypadku różnic w rezultatach wykładni oświadczeń woli stron otrzymanych na tle art. 65 § 1 i 2 - decyduje znaczenie wynikające ze zgodnego zamiaru stron i celu umowy, a nie np. z ustalonych zwyczajów; por. uchw. SN(7) z 29.6.1995 r., III CZP 66/95, OSN 1995, Nr 12, poz. 168) Art. 31. Ogólna reguła interpretacji 1. Traktat należy interpretować w dobrej wierze, zgodnie ze zwykłym znaczeniem, jakie należy przypisywać użytym w nim wyrazom w ich kontekście, oraz w świetle jego przedmiotu i celu. Trzy poziomy: Brzmienie – osadzenie w systemie – przedmiot i cel Interpretujemy język autentyczy – tłumaczenia nie mają mocy prawnej Zasada wykładni jednolitej Zasada wykładni autonomicznej Zasada wykładni efektywnej Zasada wykładni zgodnej z prawami podstawowymi Zasada wykładni zgodnej z prawem międzynarodowym Zasada wykładni zgodnej z zasadami prawa unijnego Językowa (podstawowa) ◦ ◦ ◦ ◦ Brak definicji legalnych w traktatach Ogólnikowość Wielość języków autentycznych Znaczenie słów a zasada wykładni autonomicznej Historyczna (rzadko) Celowościowa (najważniejsza) ◦ Preambuła; art. 1-3 TUE Kontekstowa (systemowa) Przykład: orzeczenie 2/62 oraz 3/62 Europejska Unia Gospodarcza przeciwko Wielkiemu Księstwu Luksemburga i Królestwu Belgii, Zb. Orz. 1963, s . 813 Komparatystyka (duże znaczenie wobec tego, że porządki państw członkowskich się różnią); wpływy francuskiej kultury prawnej, doktryna niemiecka, mikro- makro – komparatystyka. Konsekwencja: charakterystyczne zasady stosowania prawa Normatywna niezależność systemu prawa UE od porządków państw członkowskich: Obowiązuje, jest stosowane, wywiera skutki prawne: na obszarze zastosowania traktatów, w stosunku do wszystkich podmiotów prawa, na podstawie samych traktatów (niezależnie od reguł przyjętych w państwa członkowskich) Sprawa 6/64 Costa v ENEL Traktat o EWG ustanowił własny system prawny, który z chwilą wejścia Traktatu w życie stał się integralnym składnikiem systemów prawnych pańśtw członkowskich i którego stosowanie jest obowiązkiem ich sądów. Bezpośredniego skutku / bezpośredniego stosowania prawa; Pierwszeństwa stosowania prawa Pośredniego skutku prawa (wykładni prounijnej) Nie dotyczy to aktów przyjmowanych w ramach Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa Skąd wynikają te zasady? Czy znajdujemy w prawie pierwotnym? Deklaracja odnosząca się do pierwszeństwa (nr 17); moc prawna Zasada lojalności Pacta sunt servanda Effet utile Ut res magis valeat quam pereat ◦ wykładnia pozostawiająca każdemu artykułowi samodzielne znaczenie ma pierwszeństwo przed wykładnią, która pozbawia poszczególne artykuły samodzielnego znaczenia ◦ Zasada zapewnienia praktycznej skuteczności zobowiązań traktatowych WYROK TRYBUNAŁU z dnia 5 lutego 1963 r., Spółką NV Algemene Transport - en Expeditie Onderneming van Gend & Loos a Holenderską administracją celną, http://curia.europa.eu/arrets/TRA-DOC-PLARRET-C-0026-1962-200406974-05_00.html „Wywołuje on skutki bezpośrednie i tworzy prawa jednostek” Koncepcja bezp. skutku ma charakter obiektywny – jak norma prawna może mieć zaś bezp. Skutek? Doskonała norma prawna (kryteria samowykonalności): ◦ Precyzyjna ◦ Kompletna ◦ Bezwarunkowa ◦ Bezpośrednie obowiązywanie = autonomia prawa UE = samoistna moc prawna (ex proprio vigore) ◦ Bespośrednie stosowanie = konsekwencja bezpośredniego obowiązywania z punktu widzenia organów władzy państwowej ◦ Bezpośredni skutek = konsekwencja bezpośredniego obowiązywania z punktu widzenia adresata normy prawnej
